N°. 8227.
A0. 1886.
Bit Bummer bestaat nit Brio Bladen.
De stand der suikerquaestie.
Qeze Qonrant wordt dagelijks, met altzondering
van tgpn- en feestdagen, aitgegeven.
Leiden, 11 December.
13 I3eceiiil>ei°.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 8 m»*ndenMO.
Franco per post1-40.
Afzonderlijke Nommere0.65.
PRUS DER ADVERTENTEEN
Van 16 regele 1.05. Iedere regel meer 0.1 VA
Grootere lettere naai plaatsrnimte. Voor het incae-
eeeren bniten de etad wordt 0.10 berekend.
In de stellige verwachting, dat de Tweede Kamer
niet op recès zal gaan, alvorens omtrent deze drin
gende aangelegenheid eene beslissing te hebben ge
nomen, zullen we thans eens nagaan, in welk stadium
van ontwikkeling het vraagstuk zich bevindt, en of
we werkelijk eene bevredigende oplossing naderbij
zijn gekomen.
Zij het ons geoorloofd nog even te zeggen, dat
hot woord „dringende" hier niet eenvoudig ge
schreven werd om den regel vol te maken. Er be
staat wezenlijk noodzakelijkheid, eene beslissing te
nemen. De cultuur van Java-suiker schenkt levens
onderhoud aan vele honderdduizendtallen vanmen-
schen; wordt zij geheel of gedeeltelijk gestaakt,
dan moeten al die lieden maar zien, op eene andere
manier aan den kost te komen. En al is men nog
zoo doctrinair, al kan men op zeer aannemelijke
gronden het betoog leveren, dat in elk geval de
schatkist daar niet onder mag lijden, dat het
geenszins op den weg van den Staat ligt, eeneindustrie
die den strijd niet kan volhouden, steun te verlee-
nen, wij antwoordenDe schatkist zal er, hoe
't ook gaan moge, toch aan moeten gelooven. Be
zwijkt de cultuur of wordt zij belangrijk ingekrom
pen, dan mist de Staat geheel of gedeeltelijk, de
voordeelen die er tot dusver uit voortvloeien. Zou
het daarom geene verstandige politiek moeten heeten,
als de Regeering trachtte, door iets van de voor
deelen prijs te geven, het overige te behouden?
Doch de Minister van Koloniën ontkent de onver
mijdelijkheid van zoodanig offer; hij meende zelfs
aanvankelijk de suikercultuur op Java door de tegen
woordige periode van crisis heen te kunnen helpen,
zonder iets van 's lands penningen er aan te besteden
ja, als alles goed ging, nog een percentje winst
te kloppen uit den droevigen toestand en uit de
middelen om dien te verbeteren.
In het voorbijgaan brengen wij onder de aan
dacht dat er op vermindering van de concurrentie
der beetwortelsuiker nog weinig uitzicht bestaat.
De berichten, over de uitkomsten der ten einde
spoedende campagne, door de dagbladen medege
deeld, luiden over het algemeen gunstig, wat de
opbrengst betreft, en het is wel te voorzien, dat
opnieuw groote massa's suiker op de markt zullen
verschijnen en de prijzen drukken.
Voor Java is slechts redding te vinden langs
twee wegen: vermindering van de productiekosten
en ontheffing van lasten. Het eerste is de zaak dei-
ondernemers, het laatste die der Regeering. Wei
gert deze echter het hare te doen, dan kunnen
genen ook onmogelijk den kamp volhouden, en
worden vanzelf buiten de t gelegenheid gesloten,
al hunne krachten in te spannen om de kosten
van voortbrenging tot het laagst mogelijke cijfer
te brengen.
Terwijl algemeen de ondorsteuningsmiddelen, door
den Minister voorgesteld, als ten eenenmale onvol
doende werden afgewezen, namen drie leden van
de Commissie van Rapporteurs over de ontwerp-
suikerwetjes, de heeren Van Gennep, Van Dedem
en Mees, het initiatief tot nieuwe voorstellen. Met
het stelsel van geldelijke voorschotten tegen 6
percent aan de vrije ondernemingen, gaan die heeren
niet mede; zij gelooven dat deze voorshands ge
noegzaam gebaat zullen zijn met de door hen voor
gestelde afschaffing van het uitvoerrecht.
Verder wenschen zij opheffing van den cijns op
den vrijen aanplant der in contract met de Regeering
werkende ondernemingen. Die cijns werd reeds
bij do vaststelling der Suikerwet onbillijk gesmnden,
maar de toenmalige winsten maakten den last
minder drukkend. Thans, nu de toestand zoo aan
merkelijk is veranderd, is die last ondraaglijk ge
worden. De opheffing is een offer dat de schatkist
zich zal moeten getroosten, meenen we; in 1891
zou toch de laatste gulden aan cijns worden ont
vangen, daar alsdan alle contracten zijn afgeloopen,
en er geene andere dan vrije cultuur zal bestaan.
Deinst de Staat voor die vermindering van inkom
sten terug, dan staat het te vreezen dat de in
contract werkende ondernemingen worden geaban
donneerd, en waar zal dan de cijns vandaan
moeten komen? Mogelijk zullen Chineezen zich
dan bereid verklaren de zaken over te nemen; maar
of dat wel in het belang der inlandsche bevolking
zou zijn, gelooven we gerust te mogen ontkennen.
Eindelijk nog heeft de heer Van der Goes Van
Dirxland, Afgevaardigde uit 's-Gravenhage, en een
uitnemend deskundige op het gebied van spoorweg
exploitatie, in overweging gegeven, de suiker voor
het vervoer op de Indische Staatsspoorwegen te
rangschikken in eene lagere klasse van het tarief.
Na de behandeling van de verschillende voorstellen
in de Afdeelingen der Tweede Kamer, is de Minister
een stapje nader gekomen. Over de quaestie der
spoorwegtarieven laat hij zich thans niet uit. Tegen
afschaffing van het uitvoerrecht handhaaft hij zijn
bekend bezwaar: hij beschouwt dat recht als een
equivalent voor verschuldigde landrente, en wil de
opheffing slechts in verband met deze laatste be
handeld zien. Doch thans stelt hij schorsing van
het uitvoerrecht voor, tGt de toestand beter zal zijn
geworden, of omtrent de landrente eene beslissing
zal zijn genomen. Maar bestaat daartegen dan niet
hetzelfde principiëel bezwaar? Als schorsing niet
in strijd is met de billijkheid, dan is afschaffing
het evenmin, en nogeens zy het gezegd, uit
voerrecht is inderdaad eene onmogelijke belasting.
Wy hebben dan ook volstrekt geene vrees, of de
Kamer zal den Minister wel met vriendelijken
drang nog één klein stapje verder doen gaan.
Het ontwerp tot verdere ondersteuning, op de
bekende manier, van de vrije ondernemingen, is
ingetrokken. Bovendien wordt nu voorgesteld, den
contractanten renteloos uitstel van betaling te geven
voor de helft van den cijns op den vrijen aanplant,
in dier voege, dat zij het verschuldigd geblevene
later aanzuiveren, als de contracten zijn afgeloopen,
dus na 1891, en in vijf jaarlijksche termijnen.
Dat is, we erkennen het gaarne, een veel aan
nemelijker voorstel dan het vroegere 6 procents
wetje, en we gelooven dat thans de weg is gebaand
om tot een vergelijk te komen.
Niettemin blijven we van oordeel, dat hot voor
stel des heeren Van Gennep c. s. de voorkeur ver
dient. De ondernemers hebben met den, wel is
waar gelijkmatig verminderenden, maar toch vrij
lioogen contract-cijns ad ƒ106 gemiddeld per bouw,
en die eveneens gebaseerd is op de vroegere sui
kerprijzen, de handen vol. "Wil de Nederlandsche
Staat zich voldoende waarborgen tegen later zelf
verwijt dat men, door te veel te willen behouden,
de suikercultuur te gronde heeft laten gaan, en
tegen de schande dat het rijke, veelbelovende
Java voor ons een tweede Suriname is geworden,
dan zij men niet schriel, doch schenke den onder
nemers eene afdoende verlichting van lasten, waar
door zij moed en kracht zullen bekomen, ook van
hunne zijde al het mogelijke te doen tot instand
houding van een der voornaamste middelen van
volkswelvaart.
Heden is aan de universiteit alhier de heer A. De
Niet, arts, geb. te Scheveningen, bevorderd tot doctor
in de geneeskunde, met academisch proefschrift
get.„Typhus abdominales en typhus exanthimaticos
in het buitengasthuis te Amsterdam, gedurende de
jaren 1879-1886."
Het getal promotiën aan de universiteit bedroeg
in het afgeloopen jaar 71, aldus verdeeldplanten
en dierkunde 2, wis- en natuurkunde 1, wis- en
sterrenkunde 1, classieke letteren 5, rechtsweten
schap 45, staatswetenschap 4 en geneeskunde 13.
Niet mevrouw Martha Spoel Pfeiffer, zooals
aanvankelijk aangekondigd was, maar mej. Maike
Hekkema, uit Den Haag, zal als zang-soliste op
het tweede abonnements-concert, op Vrijdag 17
dezer, hier optreden. Eene gewichtige verhindering
belet mevr. S. dien avond alhier te zingen, doch
hoogstwaarschijnlijk zal zij met haar echtgenoot,
den baryton Spoel, op het derde abonnements-concert
zingen. De tweede solist van dezen avond is de
heer Chr. Timmner, leeraar aan het conservatorium
te Amsterdam, ongetwijfeld een der eerste en talent
volste violisten, die ons land thans telt.
Nog kort geleden schreef de heer Dan. De Lange,
naar aanleiding van een concert te Amsterdam,
waarbij de heer T. optrad, met de meeste inge
nomenheid en bewondering, over zijn hoogst
artistiek en edel spel en betreurde het dat de
heer T. zich zoo zelden laat hooren.
De orkest-werken van dit concert bestaan uit
Beethoven's 3de Symphonie en Euryante-ouverture
en Weber's Freischütz-ouverture, naar aanleiding
van de gedenkdagen der geboorten van die beide
meesters (17 Dec. 1770 en 18 Dec. 1786).
De uitslag der examens voor boekhouden en
handelscorrespondentie voor de practijk vanwege
de Vereeniging van Leeraren in het Boekhouden
te Amsterdam op 30 November, 1 en 2 Dec. jl.
gehouden, is aldus: Voor het boekhouden hadden
zich aangemeld 22 candidatenniet opgekomen 2,
teruggetrokken 1; geslaagd 13: de heeren H. V.
Schalkwijk, N. Franken, J. H. Reder, L. M. Marcus,
G. Leverland Jzn., C. B. Schölvinck en E. Nijburg,
allen van Amsterdam; Y. Ykel, van Zaandijk, en
K. De Jong, van 's-Gravenhage, en de dames:
J. Roggenkamp, van AppingadamM. Koeken, C. Van
der Zee en L. Van Breemen, van Amsterdam. De
eerstvolgende examens voor handelscorrespondentie
zullen in het voorjaar worden gehouden. De com
missie van toezicht dezer Vereeniging bestaat uit
de hoeren A. D. De Maroz Oyens, II. J. Midden
dorp, mr. F. S. Van Nierop en mr. W. H. K. Mouthaan.
By de alhier gehouden openbare aanbesteding
der heeren Verkouw Stokhuyzen en J. L. Creygh-
ton tot het bouwen van eene bewaarplaats voor
petroleum waren 11 biljetten ingekomen, waarvan
het hoogste bedroeg 4177 en het laagste 2909,
zoodat het werk gegund is aan de heeren A. Koren-
hoff en P. Peereboom.
Men schrijft ons uit Woubrugge: Niettegen
staande het stormachtige weder op 9 dezer, was
't lokaal waarin professor H. Oort, van Leiden, te
Woubrugge, eene lezing hield voor de leden en ge-
introduceerden van den Protestantenbond, goed bezet.
De hoogleeraar besprak de Kerk in het algemeen,
hare kracht en hare zwakheid. Deze voordracht
was duidelijk en leerzaam en moet strekken tot
bevordering van 't godsdienstig leven. Voor derge
lijke besprekingen houdt men zich te Woubrugge
aanbevolen.
Het gisteren ingediend en terstond in de
afdeelingen der Tweede Kamer onderzochte wets
ontwerp strekt om gedurende twee jaren, te rekenen-
van 1 Juni 1887, de heffing van uitvoerrecht op'
suiker in Indië te schorsen. Gedurende dien tjjd
zal verwacht de Regeering wel eene nieuwe
regeling der landrente tot stand worden gebracht,
waarmede de beslissing over het alsdan niet voort
bestaan van alle Indische uitvoerrechten op land
bouwproducten verband houdt.
