N°. 8074.
Donderdas: 1^ Juni.
A0. 1886.
Feuilleton.
Het Keukenduin van Teylingen
to LISSE.
§eze (gourant wordt dagelijks, met uitzondering
van fpn- en feestdagen, uitgegeven.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommers0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17$.
Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incas-
seeren buiten de stad wordt 0.10 berekend.
(Vervolg.)
Om 't noordwestelyke deel van Zuid-Holland een
[bezoek te brengen, neemt men, althans sedert den
Corner van 1885, eerst eens de nu reeds algemeen
bekende wandelkaart van den heer Blankenberg
ter hand, die zeer goed is, en by een volgenden
uitgaaf zeker nog wel zal verbeteren. Als men er
benoeg van heeft, te turen op het plan van wat
ben gaarne reeds in werkeiykheid zou aanschouwen,
keert men het blaadje eens om en kijkt naar de
pnnoncen, die, geheel in den geest van den nieuweren
tijd, de achterzyde versieren. Men ziet daar onder
janderen dat de heer Th. Yan Ruiten, eigenaar
pn „de Witte Zwaan" te Lisse, bekend maakt
dat zijn logement is gelegen in de onmiddellyke
Lbijbeid van prachtige boschterreinen, o. a. het
(zoo vermaarde Reigerbosch. Dit is het logement
tóat Craandyk zoo hoog roemt in zijne „Wande
lingen door Nederland", tegeiyk met het overige
gedeelte van het allerliefste, zindelijke dorpje Lisse.
schrijver had volkomen geiykde bediening
tn het logement is goed en de menschen uitmun-
Itenclzooals we trouwens, van de wandeling terug-
jkeerende, beter zullen kunnen ondervinden. Wat
neer zegt, de eigenaar jokt niet; zijne annonce
bevat letteriyk de waarheid, en, als ge soms van
Leiden, per rytuig of tram komende, voor zyn
tour wilt afstygen, dan zult ge, van daar af de
penen opnemende, al heel spoedig in een gedeelte
|ran liet oude keukenduin kunnen" wezen.
Maar, wilt ge geraden zyn, dan zouden wy u
kunnen aanbevelen, den trein wat. vroeger te ver
laten, op de hoogte van het landgoed Wassergeest,
|ven vóór de op de kaart aangeduide plaats waar
ruïne van het huis te Lisse is. Dien naam
lult ge echter op de kaart niet vinden; wel dien
pan Deveren. Als ge van leelyke steenklompen
houdt, met muren van twee en een halven meter
fikte, dan kunt ge aan het oude huis de Ever (Dever),
(lat gemakkelyk te bereiken is over een smallen
tam by het afbreken van de brug door de slot
wacht gelegd, uw hart ophalen, en van den straat-
wg kan men door een laantje en over een stuk
toiland er by komen.
Doch we zeiden dat ge moest uitstappen even
(vóór het huis Dever, en wel ter plaatse waar ge
ian uw linkerhand een laan ziet met twee steenen
baaltjes ter zijde tegen de eerste boomen gezet,
pit is de in de wandeling onder den naam van
patrynen of Trienelaan bekenden weg, die een der
togangen vormt tot het bosch, en die ook den
Ntraatweg verbindt met den hier en daar zoo schoo-
fcen Loosterweg, welke van uit de Teylingerlaan
pij Sassenheim de geheele streek tot aan Hillegom
loorsnijdt. Men kan natuurlyk ook den straatweg
Ngen tot het dorp Lisse, en deze kleine wande
ling, rechts met het uitzicht op de groene beem-
pen aan de zyde waar eertyds het Haarlemmer
neer golfde, links, aan de zeezyde, op het donkere
peigerbosch en de hoeven Van Wassergeest, loont
tol de moeite.
We zouden u echter willen raden eerst de Triene-
Pan in te wandelen. Als :t lang droog geweest
dan mogen wy verwachten dat ge voor een
ffitje stof niet bevreesd zult wezen: de achter
een zyn juist niet aan balvloeren gelyk. Men is
Nonnen ze in gruitwegen te herscheppen, wat op
P';h zelf eene verbetering is, zonder echter den
pidelyken indruk te verhoogen. De Trienelaan
tondelt ge een eindje in en slaat dan rechts om,
paardoor ge den zoogenaamden achterweg bereikt,
welke alweer naar het dorp Lisse voert. Dien weg
nauw ingeslagen, liggen de toegangen tot het bosch
voor u open. Het heet hier Reigerbosch. Yan waar
die naam afkomstig is kan men u niet verhalen.
Dit is zekerfazanten zult ge er allicht aantreffen
of hooren schreeuwen, maar van reigers is geen
spoor te ontdekken. Het eigenlyk gezegde Reiger
bosch wordt gevormd door een paar groepen trot-
sche dennen op een hoogen zandgrond; maar de
geheele wildernis tot aan Keukenhof toe voert den
zelfden naam. Voor een naar de hoogte voerend
zypad staande, herkent men de plaats gemakkelyk,
en 't is 't beste daar het bosch in te gaan. De
geheele oppervlakte van den grond dien ge nu be
treedt is een golvend terrein, meestal met allerlei
soorten van zware dennen en eiken, met dicht, laag
hout daaronder, begroeid. Van regelmatige aanleg is,
behalve door eenige hier en daar gemaakte zypaad-
jes, de zoogenaamde hondenpaadjes, niets te be
speuren. Nauw midden in het hout, bemerkt gein
eene verrukkelyke omgeving te zyn; vooral wan
neer dit zonnetje speelt door het hooge bladerendak,
de kale stammen der dennen rood afsteken tegen hun
donker tooisel, en de heerlijke kommen met het
zuiverste witte zand glinsteren tegen het sombere
sparrenloof. Als de voet haast onmerkbaar glydt
over het zachte mos, tot een dicht tapijt geweven
als ge u ter ruste zet op den drogen bodem, met
dennennaalden bestrooid, en de heerlyke geur der
mastappelen u tegenkomt; wanneer ge u geheel
door ondoordringbaar groen en bruin, in alle mo-
gelyke afwisselingen ziet ingesloten, en als 't ware
de stilte inademt, dan zult ge al spoedig bemerken
dat 't u moeite zou kosten u uit deze omgeving
los te scheuren, wanneer ge niet kondt verwachten
dat elders weer nieuw genot is te vinden.
"Welk een voorrecht, hier zoo vry te mogen rond
dwalen, en dit is hier overal het geval, behalve
wat betreft het omrasterde gedeelte der plaats. De
jager van het Huis schiet niet op menschen, alleen
maar op de lapinen en de fazanten, en op losloo-
pende honden. Hy verzekerde ons dat honden en
katten op de plaats zelve streng worden geweerd,
en dat is best te begrypen, althans wat de honden
betreft. Hoe iemand op het denkbeeld zou komen,
deze heerlyke streek in het gezelschap van katten
te bezoeken, was ons een volkomen raadsel. Maar
mocht ge ooit met een exemplaar van het honden
ras langs de Lisser bosschen dwalen, in welk geval
deze vriend der menschheid wel niet zal nalaten
er zyn onderzoekenden neus eventjes in testeken,
dan zal hy alras ondervinden dat men besmet wordt
met datgene waarmee men omgaat. Het hout wemelt
van die zeer kleine insecten, by de dorpsbewoners
onder den naam van Teeken bekend. Zy hechten zich
aan de huid van uw huisdier, dat vruchteloos tracht
er zich van te bevryden. Zy boren in die huideen
gaatje, zuigen het bloed op (de jager verzekerde
ons dat het „het slechte bloed" was), en nemen
langzamerhand den vorm aan van eene gekookte
grauwe erwtwaarna zy, als bloedzuigers, die hun
werk verricht hebben, van zeiven weder loslaten.
Dit proces duurt echter verscheidene dagen.
Die nog geheel vreemdeling is, zal allicht hui
verig wezen, de zoogenaamde hondenpaadjes in te
slaan. Die er den moed toe bezitten, kunnen wy
de verzekering geven dat het genot er niet minder
door wordt, want de meer afgelegen plaatsen zyn
dikwyls de schoonste, omdat de natuur er wilder,
eorspronkelyker is, terwyl men, dat staat vast,
toch altyd weerergens uitkomt!
Het pad dat wy insloegen leidt door een groot
deel van het aan deze zyde gelegen gedeelte van
het bosch, maakt eindelyk eene kromming, en
voert over eene sterk dalende plaats, die hieraan
gemakkelyk te herkennen is, door eene heerlyke,
lange laan, met eene vierdubbele ry van zware
boomen. Deze laan staat als „Eslaan" op de kaart,
en heet daar uit te komen op den straatweg, over
de ruïne van Dever; doch dit is onjuist; zij voert
slechts tot den achterweg. Men heeft nu zoowat
een halven cirkel gemaakt, en moet thans dien
achterweg tot aan Lisse vervolgen. Een eindje ver
der, links, bij eene tot Wassergeest behoorende
bouwhoeve, met een bruinen slagboom voor de
laan, is weder een andere toegang tot het Reiger
bosch. Daar bevinden zich de zoogenaamde mos
banken, de overblyfselen van eenige aarden rust
plaatsen, met mos belegd, die vroeger zeer gezocht
waren. Er is niet veel meer aan te zien, maar de
plaats zelve, als in het hart der wildernis gelegen,
is niettemin merkwaardig genoeg.
Die den achterweg ten einde vervolgt komt juist
achter het hoog en vriendelijk gelegen Hervormde
kerkje, waarin zich een schoon grafmonument van
den Gouverneur der kaap van der Stel en zijne
echtgenoote Maria de Haze bevindt, aan den straat
weg uit, en kan, links omslaande, onder de koele
veranda van de Witte Zwaan eene zeer aangename
rustplaats vinden.
VERBETERING.
In ons eerste artikel zyn enkele drukfouten geslo
pen. De meest hinderlyke is die in de 2de kolom,
15de regel, waar van een „zandweg" in plaats van
een „zandrug" gesproken wordt.
(Wordt vervolgd.)
KOLONIËN.
BATAVIA, 8-15 Mei.
Het „Bat. Hbld." verneemt dat dr. J. l'Ange
Huet revisie heeft aangeteekend tegen 's raads
vonnis.
In de Tjiomassche zaak bevat het „Soerab.
Hbld." mededeelingen, waaruit men het beweren
van de ontevredenen onder de bevolking leert ken
nen. In de tegen den landheer gekeerde voorstelling
wordt weinig gesproken van het vrygeven van
tuinhuur en grondhuur door den landheer in het
oude contract, waarby de andere heffingen en
diensten geregeld en zwaarder gemaakt werden
dan zy anders zouden geweest zyn; in de andere
voorstelling wordt juist op dit vrygeven van de
tuinen en erven groote nadruk gelegd en beweerd
dat daartegenover geen verzwaring van diensten
stond, maar alleen de vryheid om de diensten ook
voor koffie- en andere cultuur te bezigen. Het be
sluit, waarby de regeering de aanstelling van de
politie-hoofden op het land aan zich trok, is, als
het „Soer. Hbld." wel is ingelicht, den landheer
bekend gemaakt, niet als een maatregel om de
orde op het land beter te handhaven, maar alleen
als het doorhakken van eene quaestie over de op
volging van den onlangs vermoorden tjamat. Er
was een familielid voorgedragen, een onderhoofd,
tegen wien door den officier van justitie, tydens
het uitvoerig onderzoek op de aanklacht door den
vorigen adsistent-resident, niets moet aan te merken
zyn gevondenmaar het bestuur schynt per se
geen tjamat uit de hoofden-familiën op het land
gewild te hebben, en, toen de landheer in antwoord
op de terugzending zyner voordracht verklaarde
geen ander geschikt persoon te kunnen voordragen,
de benoeming by uitzonderingswetje aan zich ge
trokken te hebben; er is toen een vaccinateur als
hoofd benoemd.
- Een telegram van den gouverneur van Atjeh,
gedagteekend 5 dezer, bevat de volgende berichten
„Nacht van 3 op 4 drongen 5 Atjehers binnen
etablissement Bras; doodden twee, verwondden vier
Europeesche militairen; lieten twee dooden achter.
Een geweer vermist.