Tot directeur dezer inrichting is door de aandeel
houders benoemd de heer C. Bonger, ingenieur.
De heer S. Van Groningen, uit Deventer, die
bq zijn eerste optreden hier ter stede, ongeveer
twee jaren geleden, zulk een goeden indruk achter-
liet, gaf gisteren de aangekondigde soirée in het
bovenzaaltje van de Stadszaal.
Hij mocht zich niet in die belangstelling verheu
gen, waarop hij zoo ten volle aanspraak heeft;
slechts weinige vereerders der kunst waren aan
wezig. Intusschen had de heer Van Groningen een
zeer aandachtig publiek, dat met groote waardeering
de voordracht van het belangrijk programma volgde.
De concertgever had zich de zware taak opgelegd
niet minder dan achttien groote en kleine werken
uit verschillende tijdvakken te vertolken. Met groote
virtuositeit werd het uitgebreide programma uitge
voerd. Merkwaardig genoeg, speelde de heer Van
Groningen alles uit het hoofd. Een waardige inlei
ding vormde de chromatische fantaisie en fuga van
den grootsten meester van alle tjjden, Joh. Seb.
Bach. "Welk eene grondige studie moet voorafgaan
om Bach zoo te kunnen weergevenwelk eene op
vatting, alleen het eigendom van den waren kun
stenaar, die in zijn spel Bach huldigt, als den man
der toekomst, wiens werken, als de reinste uitingen
der kunst, een eeuwigdurende bron van verheven
genot blijven voor alle komende geslachten! De
heer Van Groningen gaf hiermede reeds eene proeve
van zijn groot en veelzijdig ontwikkeld talent. Het
ligt niet op onzen weg alle nommers van het
programma te bespreken; in het algemeen geven
wij als onze meening te kennen dat by den con
certgever een ernstig streven is waar te nemen,
om zijne individualiteit geheel te vergeten en op
te gaan in de werken, die hij vertolkt. Dit bleek
overtuigend uit de voordracht van Beethoven's
sonate in C-mineur, op. 111. Wq durven beweren
dat, na het optreden van Rubinstein in het vorige
jaar, geen werk van Beethoven zóó volkomen in den
geest van den grooten meester uitgevoerd, zal zijn.
Trouwens waren de programma's in dit wintersei
zoen stiefmoederlijk in dit opzicht bedeeld.' Opus
111 krijgt men zelden hier te hooren; de heer
Van Groningen heeft daarom aanspraak op de dank
baarheid van alle aanwezigen voor de schoone, rijk
genuanceerde voordracht van dit werk. Het was
goed gezien na Schumann's Carnaval ons kennis te
doen maken met een werk van den door dezen
aangekondigden priester der kunst J. Brahms. Deze
études over een thema van Paganini vereischen een
buitengewone techniekhet is echter overbodig te
zeggen dat de heer Van Groningen ook hier toonde
dat hij tot de kunstenaars behoort van den eersten
rang. Of hjj Chopin vertolkt of Tschaïkowsky of
wel schittert in de voordracht van een polonaise
van F. Liszt, overal vinden wij in hem den waren
kunstenaar, die naar volmaaktheid streeft en wiens
optreden een evenement kan genoemd worden op
muzikaal gebied.
Hij is in staat hen te logenstraffen die eene
soirée, geheel aan klavierwerken gewijd, eentonig
durven noemen. Dezulken hebben echter nimmer
eenig begrip gehad van de kunst of misschien nim
mer een virtuoos als de heer Van Groningen hooren
spelen. Moge hem elders een waardeering ten deel
vallen, geëvenredigd aan zijn groot talent, en laat
ons hopen dat hij op eene volgende kunstreis Leiden
niet vergeet.
Den heer K. T. Caron alhier is, op zijn verzoek,
tegen 1 Mei a. s. eervol ontslag verleend als stations
chef van de Hollandsche IJzeren-Spoorweg-Maat-
schappij.
Ieder Leidenaar zal dit bericht met groot leed
wezen vernemen, wetende hoe de heer Caron steeds
er naar trachtte om het den wachtenden en ver-
trekkenden reizigers geriefelijk te maken; maar
ook tevens zijn besluit eerbiedigen, daar dit in
den staat zijner gezondheid, welke in zulk eene be
trekking als de zijne op eene zware proef wordt
gesteld, zijne aanleiding vond.
De vergadering van aandeelhouders in den Rot-
terdamschen tram heeft gisteren het voorstel aange
nomen om den directeur te machtigen den Leidschen
tram aan te koopen.
De directeur zeide vooraf dat de Leidsche p aarden-
tramweg het eigendom was van eene Engelsche
maatschappij die in liquidatie is. De directie is
in de gelegenheid geweest onderhandelingen over
de overname te doen; die onderhandelingen zijn
reeds zeer ver gevorderd, doch volgens de statuten
is de toestemming der vergadering tot dezen koop
noodzakelijk.
De directeur deelde mede dat de aankoop uit
eigen fondsen kan geschieden en geen vermeerdering
van kapitaal noodzakelijk is. Het bestuur hoopte dat
de vergadering zou vertrouwen dat het niet zulk
een voorstel zou doen, wanneer geen finantieele
voordeelen vooruit gezien werden.
Bij acclamatie werd het voorstel aangenomen.
Op eene vraag van den heer Erpecum deelde de
directeur mede dat, terwijl de onderhandelingen
nog loopende zijn, niet over den prijs in het publiek
gesproken kon worden.
Gedurende deze week zijn dagelijks in de
Stedelijke Werkinrichting alhier opgenomen van
47 - 74 volwassen personen en van 10 19 kinderen.
Hedenmiddag ontvingen we per Fransche mail
de Indische bladen van 17 tot en met 24 Februari.
INGICZONWEN.
Mynheer de Redacteur!
Met belangstelling heb ik het uitvoerig schrijven
van den heer Yan Geer in twee uwer laatste bladen
gelezen; het doet mij genoegen dat deze quaestie,
die geruimen tijd onze afgevaardigden reeds bezig
houden, in het openbaar wordt besproken, alvorens
de gemeenteraad geroepen wordt, een oordeel uit
te spreken. Ik acht het toch van het meeste be
lang dat deze zaak rijpelijk door alle leden wordt
overwogen, opdat zij zich niet laten leiden noch
door de discussiën, die tot nu toe in den Raad
zijn gevoerd, noch door de stemmen, die opgingen
om de omwonenden door „plagerijen" te dwingen,
zich aan de gemeente aan te sluiten. Zy moeten
zich, volgens my, los maken van alle herinneringen
aan vorige besprekingen, die niet altyd thuis be
hoorden in den gemeenteraad. Het kwam toch
zoover dat een lid „zoo goed was" eene meening
van een zijner medeleden aldus uit te leggen„Het
scheen hem toe," zoo zeide hy, „dat zyn medèlid
niet genoeg kon „plagen"!" Maar nu vraag ik,
Mynheer do Redacteur, zitten onze geachte afgevaar
digden in den Raad om middeltjes te bedenken ten
einde dengenen, met wie zij liefst niets te doen hebben,
zooveel mogeiyk te „plagen?" Ik zou dit eenigszins
kunnen verschoonen, wanneer dit het resultaat kon
opleveren, dat men wenscht; maar dragen de om
wonenden wel de schuld van het feit, dat zy niet-
ingezetenen van onze gemeente zijn? Volstrekt niet
het zijn de autoriteiten, die een beetje langzaam
zyn in het regelen van deze aangelegenheid. Daarom
plage men de „onschuldigen" niet! Weet de ge
meenteraad positief dat de omwonenden angstig
zqn, om ingezetenen te worden van Leiden? Dat is
zeker nog niet bewezen; wellicht zqn er enkelen
of velen ik weet het ook niet die misschien
wel een penningske zouden willen bydragen in de
belastingen, die in onze dierbare zoo noemt men
haar immers gemeente worden gehevenzij hebben
daarvoor toch onzen gevierden Haspels vrij ge
volgd - zulk mooi onderwys en zoo'n boe
onderwijs! Het komt my voor dat te veel uit
het oog wordt verloren waarom zoo velen naar
Zoeterwoude verhuizen. Niet iedereen heeft plezier
om achterkamers te bewonen die een verrukkelijk
uitzicht hebben tegen hooge muren of daken. En
dat is in de nieuwe wqken natuurlqk niet! Nauwe-
lyks zijn daar nieuwe huizen gebouwd of ze zijn
reeds verhuurd.
Ik zou den heer Yan Geer, die voor een oogen-
blik dacht dat het voorstel van de vier leden, ook
slaat op zomer- en wintervermakelqkheden, tooneel-
voorstellingen enz., wel de verzekering willen geven,
dat dit niet zoo is, omde eer te redden van
onzen gemeenteraad. Zóó kleingeestig zal men toch
niet zyn? Wel neen, duinwater, gas enonder-
w q s, ziedaar de drie struikelblokkenMen kan die
echter gevoeglqk tot twee reduceeren, daar men
het er toch reeds vry wel over eens is, dat men
het duinwater niet weigeren kan: eerstens tegen
over de Maatschappij en ten tweede uit een sanitair
oogpunt. Blyft alzoo nog: gas en onderwijs!
Zyn echter de heeren van den Raad van oordeel,
dat, wanneer zij het besluit nemen om een hoogeren
gasprys te doen betalen en alzoo feitelijk den om
wonenden gelegenheid geven van dit gemeente
product te profiteeren,deze op eens allen zullen
komen aangeloopen en" roepen„geeft ons gas,
geeft ons gas!" Och neen, Mijnheer de Redacteur,
dat geloof ik niet. De petroleum, de „lampe beige,"
geven nog zulk goed licht! En of de gemeente
Zoeterwoude deze heeft het tot nu toe het hardst
te verantwoorden gehad nu wel zoo spoedig voor
zijne straatverlichting gas zal gaan nemen? Op
plaatsen, waar men elkander minstens omver kan
loepen, levert zy zelfs geen petroleumverlichting
En zou zy dan opeens gas nemen?
Dat kan ik my niet denken. Zou dan echter de
meente Leiden wel veel profiteeren door dat 1
sluit; zouden de leden van den gemeenter ad niet I
beter doen gas te geven tegen den gewon- a prijs I
dan voor een paar gulden meerdere ontvai tast, stofI
te geven aan Uilenspiegel? Maar het onderwjjs ver-|
geet ge! roept men my reeds toe. Neen, Mijnheer del
Redacteur, dat vergeet ik niet, ik heb hot alleenl
maar voor het laatst bewaard. Wanneer echter del
gemeenteraad den prys van het schoolgeld gaatl
bespreken, laat hy dan echter niet beginnen metl
de vraag of men de omwonenden meer zal latenI
betalen, maar zich afvragen: „Is dat schoolgeld!
wel bij my geregeld, zooals het behoort?" Wanneer)
daarop volmondig „ja" geantwoord kan worden,
eerst dan zou ik aan het schoolgeld van do omv?o-|
nenden beginnen. Dan vraag ik evenwel: „zouhetl
dan maar niet beter zyn ook hen van het goede en|
vele onderwys te laten genieten?"
Met dankzegging voor de plaatsruimte, M. d, R,|
Leiden, 26 Maart 1886. D.
BUITENLAND.
Duitsehland.
Het ontwerp op het brandewyn-monopoüe werd|
gisteren door den Rqksdag in tweede lezing
handeld.
De rijkskanselier gaf zyn leedwezen te kennenl
over de wijze, waarop de regeeringsvoorstc en doorT
de meerderheid van den Rijksdag behanckld wer-|
den. Hij betwijfelde of, by zulk eene meerderheid,!
nog wel in het algemeen een steunpunt voor Duit-I
sche eenheid in den Rqksdag te vinden ware.l
„Indien de Rqksdag zqne taak niet beter opvat,"l
aldus ging de spreker voort, „maak ik mij overl
de toekomst bezorgd. Mochten eenmaal verwikj
kelingen van buiten opdagen, dan behoort
hechtheid van het Ryk gevestigd te zqn. Ik ziel
thans geen onmiddellijke gevaren voor ons, maarl
ook in het voorjaar van 1870 had ik die iiet voor-I
zien. Indien de hechtheid van het Ryk o;> zwaarf
dere proef mocht gesteld worden, beheert meal
daarvoor thans reeds voorzorgsmaatregels te ne-l
men. De aanneming van het monopolie-oni werp zall
strekken om het Ryk te bevestigen; de verwerf
ping zal haar schade doen. Mocht het voo.stel ver-I
worpen worden en gelyk lot ook de tolastingl
op het verbruik treffen, dan zal in Pruisen de verf
gunningsbelasting moeten ingevoerd worden."
Ten slotte werd de beraadslaging tot heden ver-|
daagd, nadat prins Von Bismarck nogn aals
woord had gevoerd, om de bedenkingen van den heer!
Richter te weerleggen. De Rijkskanselier deed vootf
namelijk uitkomen, dat de heer Richter zichteger.1
elk regeeringsvoorstel verzette. Wanneer hem (Ryksf
kanselier) werd voorgeworpen, dat hij zijnen mees-I
ter bewoog om naar Canossa te gaan, dan moestf
hij zeggen, reeds een veel erger Canossa in deaf
Rijksdag beleefd te hebben.
GJ-root-Bi-it,armlij.
In het Lagerhuis verklaarde de heer Gladstonal
gisteren dat hy aanstaanden Maandag of Dinsdag]
aan het Huis den tekst zijner voorstellen betreffende!
het toekomstig bestuur van Ierland hoopt mede|
te deelen.
Men verneemt te Londen dat de betrekkingen|
tusschen vorst Alexander van Bulgarije en dei
sultan sedert het sluiten der Turksch-Bulgaarsctn|
conventie geene verandering hebben ondergaan,
bestaat geen grond hoegenaamd voor de geruchten!
in buitenlandsche dagbladen omtrent eene verkoel
ling, als gevolg der onderhandelingen over de voorl
waarden der benoeming van den vorst tot gouverl
neur van Rumelie. De Porte is bereid tot bekraebl
tiging van elke oplossing, waarover de mogend!
heden het ten opzichte der benoemingsquaestiej
mochten eens worden, hetzij dat de benoeming voorj
vijf jaren of voor onbepaalden tqd geschiede. Alleen]
de bedenkingen van Rusland vertragen de bjjeenj
komst der Conferentie, waardoor aan de conventie
de bekrachtiging der mogendheden kan gegeven]
worden.
T t: i e jr r m ui ui e o,
LONDEN, 26 Maart, De werkstakende mynwer-J
kers uit de steenkolenmijn van Zuid-Medomsley te
Durham hebben beproefd door middel van dynamiet!
te doen springen het huis van den heer Tyzack,|
directeur van deze kolenmijnen. De voorgevel va
het huis is erg beschadigd, maar gelukkig niemand
getroffen.
PARIJS, 26 Maart. De budget-commissie heef
zich geconstitueerd. Zij benoemde tot haren voof'l
