ccareneiBCB
dering, waarin besloten werd om verwijdering van
den ingenieur Blary en verhooging van loon te
eischen. Het aantal werklieden, dat in de mijnen
van Combes en Lavyss het werk heeft gestaakt,
bedraagt reeds meer dan 2000. De afgevaardigden
Basly en Canélinat, die den moord van den directeur
Wattrin verdedigden, zijn onmiddellijk naar Decaze-
ville vertrokken, ten einde de werklieden in hun
verzet aan te moedigen. De prefect ontving terstond
bevel uit Parijs om de afgevaardigden niet te ont
vangen, maar hen streng in het oog te houden.
De bezetting der mijnen is met eene compagnie
genietroepen en een escadron huzaren versterkt.
De toegangen tot de hoogovens worden door sol
daten bewaakt, daar de werkstakers gedreigd heb
ben, dat zij alle vuren zullen uitdooven, wanneer
hun eischen niet binnen 48 uren werden ingewilligd.
Er is nog slechts ééne mijn aan het werk, en
men vreest dat de beweging zich over hetgeheele
district zal verspreiden. In den ministerraad is
over den toestand beraadslaagd.
Omtrent den moord op den heerSwa-
ving te Solo gepleegd, bevat „De „Telephoon" o. a.
nog de volgende bijzonderheden:
Eindelijk kan men eenigszins in de moordge
schiedenis van den heer O. E. Swaving doordrin
gen. Zooals met zulk een zaak altijd het geval is,
zijn dienaangaande allerlei praatjes in omloop. Zie
hier echter hoe de vork in den steel zit.
De heer S. kwam te middernacht te huis en
bleef toen nog eenigen tyd met zijne vrouw praten,
waarna deze buikpijn voorwendde.
Mevrouw S. verliet om ongeveer drie uren de
slaapkamer. Haar man sliep en van die gelegen
heid is door den moordenaar gebruik gemaakt om
z\jn slag te slaan en die slag heeft hy geslagen,
en wel op zulk eene wyze dat de heer S. onmiddellijk
dood was. In dien tussc.hentjjd kwam mevrouw S.,
vergezeld van een bediende, in huis terug. Toen
zjj bij het lijk van haar man kwamliet zij
geen traan.
Nu het treurigste van deze treurige geschiedenis.
De ads.-resident nam het allereerst de bedienden
in het verhoor en de vreemdsoortige en tegenstrij
dige verklaringen, welke deze lieden aflegden, noopte
hem mevrouw S. na de begrafenis ten residentie-
kantore te laten roepen. Wat daar verhandeld is
weet men niet, maar wel dat mevrouw S. onder
geleide van deurwaarder Klein naar de centrale ge
vangenis alhier is overgebracht geworden. Alleen
is uitgelekt dat een koelie van Lodjie Woerong
voor f 10 a f 25 den moord op zich genomen had,
welke helaas volvoerd is geworden, zonder dat de
tnoordenaar het bloedgeld nog heeft kunnen ont
vangen.
Een bericht, uit Solo aan de „Locomotief" ge
seind, meldt dat ook mevrouw Vogel, de moeder
van mevrouw S., naar Solo is opgezonden.
In eene correspondentie van de „Loc." leest men
over deze treurige zaak nog het volgende.
De moordenaars waren slechts huurlingen.
Zij gingen eerst naar Kabalen, want van te voren
was bepaald dat Swaving daar zou vallen. Hij was
echter op dien noodlottigen nacht thuis te Poer-
wodiningratan. Van Kabalen gingen de bravi naar
het kerkhof te Djebres, waar zjj bleven tot twee
uren des nachts. Tegen drie uren werden de deuren
van Swavings woning voor hen geopend en dadelijk
daarop volvoerden zij het gruwelstuk, waarvoor zij
driehonderd gulden zouden ontvangen.
Als eene interessante bijdrage tot de kennis van
den Javaan en als een bewijs hoe weinig een men-
schenleven hem geldt, diene de mededeeling dat
een vierde inlander, die niets met de zaak te maken
had, raison van 23, zegge drie-en-twintig duiten,
met de drie schavuiten medeging, om naderhand
te kunnen getuigen wie het grootste aandeel in den
moord had gehad, wien dus het grootste aandeel
van het bloedgeld toekwam.
In „De Vorstenlanden" leest men nog het volgende:
Uit verklaringen der vermoedelijke daders is ge
bleken, dat men reeds sedert maanden bedacht is
geweest op dien moord. Het eerst wilde men zijn
toevlucht nemen tot vergif en moest de kokkin,
telkenreize als er vergif bjj het eten gemengd,
werd, proeven of er ook een bijsmaak aan was.
By de huiszoeking ten huize van den verslagene
gehouden, zyn twee brieven gevonden, de eene ge
richt aan zyne vrouw, waarin hy van haar afscheid
neemt en verklaart niet langer te kunnen leven,
omdat zy een kind niet als het hare wilde aan
nemen; de andere fgericht aan de schoonmoeder,
aan wie hy de zorgen voor dat kind opdraagt.
Beide brieven komen echter zeer verdacht voor en
moeten waarschyniyk door een ander, die het hand
schrift van Sw. heeft nagemaakt, geschreven zyn
geworden.
KOLONIËN.
BATAVIA, 20 27 Januari.
De Raad van justitie te Soerabaia heeft rechts
ingang met bevel van gevangenhouding verleend
tegen "Willem Frederik Van Ryckevorsel, gewezen
administrateur van de suikerfabriek Padjarakan te
Kraksaan, thans in 's lands gevangenis, ter zake
dat hy in de door hem aan de weduwe F. G. Van
Krieken geboren Van Es te 's-Gravenhage, mede-
edgenares van de suikerfabriek ingediende en onder -
teekende maandstaten, der ten behoeve van ge
melde fabriek ontvangen gelden en gedane uit
gaven, opzetteiyk valsche gefingeerde uitgaven
heeft ingeboekt.
Volgens de „Deli-Courant" is de resident Hoos
den 14den van Deli naar Tandjoeng Poera vertrok
ken. Zyne tegenwoordigheid wordt vereischt, in
zake de Langkatsche geschillen, welke, naar het
schynt, nog niet geheel uit de wereld zyn.
Te Macassar heeft, volgens de „Celebes-Cou
rant," op den avond van den 14den dezer in één
der kampongs een vry hevige brand' gewoed. Een
veertigtal huisjes, groot en klein, werden in de
asch gelegd. Het brandweerpersoneel heeft by deze
gelegenheid niets dan lof verdiend.
Naar het „Soer. Hbl." mededeelt, is te Ngawie
een gewezen militair gedood door het springen
van een kanonnetje, dat hy van een geweerloop
gefabriceerd had en diende om salvo's te geven
by feestelyke gelegenheden, welke by hem nogal
eens voorkwamen. Hy kreeg een stuk van den
loop in het oog, werd naar het hospitaal gebracht
en gaf daar weldra den geest.
Uit Buitenzorg schryft men aan het „Bat.
Nbl.": Op het land Djongal, afdeeling Tjibaroesa,
in het Buitenzorgsche, hetwelk onder Chinees be
heer en wat betreft de opgezetenen niet in den
reuk van heiligheid staat, heeft vergiftiging op
groote schaal plaats gehad; men spreekt van 6
of 8 personen, waarvan reeds 2 waren begraven,
toen de ass.-resident de zaak kwam onderzoeken.
Op last van den ass.-resident werden de lyken
opgegraven en maag en ingewanden uitgenomen,
om scheikundig te worden onderzocht.
Omtrent deze zaak wordt nader gemeld dat een
pas gehuwd inlander op bovengenoemd land, het
ongeluk gehad had eene vrouw te veroveren, op
wie het oog van een dessahoofd was gevallen. Niet
lang daarna heeft men hem ergens van beschul
digd en achter slot gezet. De jonge vrouw, die
overtuigd was van de onschuld van haren man,
besloot zich te wreken. Zy wist als hulp-kokkie
toegang te verkrygen tot de keukens der dessa-
hoofden, vermengde de spyzen met vergif en maakte
zoo hare slachtoffers.
Door den gouverneur-generaal van Ned--Indië zijn de
volgonde beschikkingen genomen
Civiel Departement. Bepaald: Dat het aan den amb
tenaar J. C. D'Engelbronner, verleend ontslag uit de be
trekking van ase.-res. van Bangkalan (Madura) moet worden
geacht op eervolle wijze te zijn verleend.
Ontslagen: Eervol uit 's lands dienBt J. C. D'Engel
bronner voornoemdwegens vertrek, eervol, als buitenge
woon substituut-griffier, buiten bezwaar van den lande, bij
de rechtbank te Demak (Semarang), mr. J. Kramers,
Benoemd: Tot lsten klerk bij het dep. van fin. C. Th.
Hagenstein; tot commies op het ass.-res.-kantoor te Sam-
pang (Madura), C. H. Pfaff; tot lsten commies op hetres.-
kantoor te Bengkalis, A. G. Boudriot; tot architect 2de kl.
bij den waterstaat en 's lands burg. op. werken, do op
zichters lste kl. V. H. De Leau en J. Wilhelmustot onder
wijzeres 2de "kl., de waam. hulponderwijzeres C. G. Van
Thlelen.
Ontheven: Op verzoek, eervol van de waarneming van
den civiel geneesk. dienst en het opzicht over de vaccine
in de afd. Pasoeroean, res. van dien naam, dr. C. F. 8.
Kra'inz.
Teruggesteld: Bij het op. lag. ond. voor Europeanen
en met dezen gelijkgestelden, tot hulponderwijzeres, de onder
wijzeres 2de kl. B. W. C. Gerlings.
Gesteld: Ter beschikkingvan den directeur van onder
wijs, eered. en nijv., ten einde bij diens dep. te worden
werkzaam gestold, mr. J. Ch. Immink; van den dir. van
binnenl. bestuur, ten einde bjj het binnenl. bestuur te
worden werkzaam gesteld, A. A. Fokker; beiden ambtenaren
voor den burg. dienst.
Departement van Oorlog. Ingedeeld: De lste lults.
der inf. C. A. De Jongh bij het 10de bat. te Weltevreden
en E. J. Barthelemij bij het lste depot-bat.
Benoemd: Tot chef van het personeel der triangulatie
van Sumatra, de kapt. der inf., ass. bjj dien dienst, H. D.
H. Bosboom, zijnde hij tevens overgeplaatst bjj den gene-
ralen staf.
BUITENLAND.
Fraukrjjk.
De Kamer van Afgevaardigden heeft, na verdere
discussie, met 459 tegen 29 stemmen het tractaat
met Madagascar goedgekeurd.
De minister van oorlog heeft de sterkte va
het bezettingsleger, dat in Tonkin zal achterJ
blyven, vastgesteld op 15,000 man. Generaal'War.
net, de fungeerende opperbevelhebber, is met dj]
besluit in kennis gestold en heeft de noodb,
instructiën ontvangen, om met de reorganisatie ca]
aanvang te maken.
Te Amiens hebben de werklieden eener gror,t9
wevery den arbeid gestaakt.
Een wynbouwer te Bone (Algerië), die wijn
stokken uit door de druifluis geteisterde streken
had ingevoerd, is deswege tot eene boete van 500 fr
veroordeeld.
Duitschlaud.
Het Huis der Heeren heeft met 108 tegen ia
stemmen een voorstel aangenomen van den heen
Dernburg, waarin de duurzame ondersteuning d9J
regeering in het vooruitzicht wordt gesteld bjj onj]
wikkeling van den Duitschen geest onder de baj
volking der Oostersche provinciën.
Zeer werd de belangstelling gewekt door J
eerste redevoering, welke bisschop Kopp hield. HU
verklaarde dat bevordering der eenheid van hal]
gemeenschappelyk vaderland de plicht is van elkeu
onderdaan, en vooral van de geesteiyken. YooreaJ
terugkeer tot den „Kulturkampf" vreesde hy niet]
hy vertrouwde dat de regeering de bescherming
van het vaderland met die der verschillende helil
denissen zou doen samengaan, en dat de samen]
werking van Regeering en Landdag geen uitkom]
sten zou opleveren, waarmede hy, bisschop val
Fulda, zich niet zou kunnen vereenigen.
Groot-BrltannlS.
De hoofden der socialisten, die Zaterdag opnieuw
voor de rechtbank van politie in Bowstreet ver]
schenen, riepen de voor hen gunstige getuigen!
in van verschillende personen, o. a. van den heel
Henderson, voormalig chef van politie. De behanl
deling der zaak werd ten slotte tot aanstaande!
Woensdag verdaagd.
De meeste yzerfabrieken te Smethwick bjj Bil
mingham zyn gesloten. Onderhandelingen zynaanl
geknoopt tusschen de firma Nethlefold en dl
werklieden. De laatste willen met een verminderinl
van 5 pet. genoegen nemen, maar de fabrikanten
houden vol dat zy met het oog op Duitschlandl
mededinging de loonen met 10 pet. moeten veil
minderen.
Teleg ram men.
HENDAYE, 28 Februari. De Spaansche autoril
teiten gaan steeds voort om eene goede surveillant
op de grens te houden. Men vreest voor deinvot
ring van oorlogscontrabande. Een opstand schjjntit
Navarre onder de Carlisten uitgebroken. Eene openl
lyke verklaring van de chefs verwacht men eerst*
daags.
NIEUW-YORK, 28 Februari. Een hevige stoml
heeft gewoed op de kusten langs den Atlantische*
Oceaan.
MANCHESTER, 1 Maart. Gistermorgen werd hiel
eene manifestatie van socialisten gehouden, welkt
zonder rustverstoring afliep, 's Namiddags kwant
echter eene talryke volksmenigte byeen, bestaand®
uit werklieden zonder werk en het laagste gepeupel®
Zij wierpen de ruiten in en begingen andere buiten®
sporigheden. De politie slaagde er ten slotte in, d®
rustverstoringen te bedwingen, en deed eenaanta®
arrestatiën.
HOLYHEAD, 1 Maart. De stoomboot „Missouri'*
van Boston naar Liverpool, heeft in een sneeuw*
storm schipbreuk geleden op de rotsen by Hol?*
head. De reddingsboot is in zee gestoken.
WEENEN, 1 Maart. By de trekking der Oosten®
ryksche loten 1864 viel op serie 510 No. 12 de hoofd®
prys, op serie 2019 No. 16 20,000 fl., op sari®
2853 No. 77 10,000 fl.
LEIDEN, 1 Klaart.
Weerbericht (medegedeeld door het Kon. hei
Met. Instituut). Verwachtingwind van oost tot zu«
Thermometer-stand: gisteravond om 8uren-'
Celcius 24.8° Fahrenheithedenmorgen om 8 ura
-11° C. 12.2° F.'smidd. 12 uren TC. 30.2
F.; 's namiddags 4 uren 0° C. 32* F.
Zaterdag had te 's-Gravenhage, onder vool
zitterschap van den hoogleeraar dr. H. Kern, d
gewone jaarlyksche algemeene vergadering Plaal
van het Koninklyk Instituut voor de taal-, lan(
en volkenkunde van Ned.-Indië, in het gebouw di<
instelling zelve.
In de plaats der heeren dr. H. Kern. H. J-^
(Leiden) en Wijnmalen werden met groote
