Dinsdag Juni.
N°. 7754.
A*. 1885.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
R. FRUIN.
LEIDSCÏÏ
DAGBLAD.
PRIJS BEZER COURANT:
f«or Leiien per 3 maanden.1.1#.
France per post1.40.
Afzonderlijke IS'ommen.0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 16 regela 1.01. Iedere regel meer 0.17#.
Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incassee-
ren buiten de atad wordt 0.10 berekend.
1860 188-5.
De volken, groote kinderen, beminnen alleen de
legende. Zij hebben eene natuurlijke neiging het
uurwerk der geschiedenis te deen stilstaan; en
zeker zou hun dit gelukken, zoo er niet van tijd
tot tijd mannen verschenen, vriecden der weten
schap en vrienden der schare, die het weder aan
den gang bragten.
In die verhouding staat Robert Fruin tot de ge-
schiedeai8 van Nederland in onzen tijdniet voor
Leiden alleen, waar hij nu sedert vijf en twintig
jaren gedoceerd en discipelen gevormd heeft, maar
voor het geheele volk. Een leerstoel voor de
vaderland8che historie is als een kansel in eene
kathedraal met eene uatie tot gehoor.
Het populairst gedeelte van Fruin's werken is
alvast overal doorgedrongen en een vaderlandsch
gemeengoed geworden. Op weinige uitzonderingen
na zal dit eenmaal met al zijne geschriften het
geval zijn. Reeds op dit oogenblik zouden zij in
geen volksbibliotheek ontbreken, zoo zjj niet voor
zulk een groot gedeelte verspreid stonden in tijd
schriften.
Hetgeen Thorbecke snedig en puntig van den
staatsman gezegd heeft, dat hij om populair te zijn
ook sommige gebreken van zjjn volk vertegen
woordigen moet, is op den historieschrijver Fruin
niet van toepassing. Het natioeale van Fruin's
deugden is zijne beste aanbeveling.
Hnmbug is hem zoo vreemd als het woord aan
de nederlaodsche taal. Oningewgden vermoeden niet,
hem lezend, welke gaven, welk geduld, welke
arbeid, hoeveel kennis en hoeveel nadenken, noodig
jn geweest om in zulke mate de eenvoudigheid
mester te wordeo. Gelijk menschen van jaren in
Nederland eene schoone Jnngmaand een ouderwet-
schen zomer noemen, zoo is Fruin ouderwetsch
degelijk.
Over zijne hulpvaardigheid is ouder zijne disci
pelen maar één stem. Hunne vereering voor deu
meester wordt nog overtroffen door hunne genegen
heid voor den man. In de wetenschap is bij een
abt of een prior, omringd door een konveatikel
van jongereD, die nit een natuurlijken aandrang
van het gemoed, hem toespreken als hoofd des gezins.
Hij zou een geducht tegenstander zijn, zoo bij
het voortbrengen niet hooger stelde dan het rede
twisten. In de polemiek is hij, waar polemiek pas
geeft, humaan en uit de klassieke school; gelijk
iemand betaamt die het zich tot eer rekent lid te
zijn eener litterarische fakulteit als de Leidsche,
met zoovele door Europa bewaarde herinneriogen.
Zijne Bcherts is de leuke der beste nederlaodsche
schrijvers van den ouden en den nieuweren lijd.
Zjj doet glimlachen, niet schateren, en maakt
haar voorwerpen niet verachtelijk, maar gezellig.
Fruin bewaart zijne minachting voor historische
personen die hem toeschijnen boosdoeners geweest
te zijn; en zelfs dan toornt hij meer tegen de daden
dan tegen de lieden.
Met de Hollandsche schilders der 16de en 17de
eeuw heeft bij gemeen dat hij zulk een uitmuntend
teekenaar is, Tot lof van Engelscho race-paarden
zegt men dat zij louter beenen zijn. De stijl van
Frain bestaat uit louter ljjnen. Het gebeim zijner
schrijfwijze zjjn hare evenredigheden, hare onge
dwongen standen, hare bewegelijkheid in de rust.
Do gematigdheid zijner oordeelvellingen is zelfs
in Nederland, het land der gematigdheid, ongemeen.
Hij legt niet in de geschiedenis eene wijsbegeerte j
der gebeurtenissen, maar neemt in eene eigen wijs
begeerte zijn uitgangspunt. Hij heeft zjjne meening
over de waarde der menschen en der dingen in het
algemeen. Daarnaar beoordeelt hij èn het voorge
vallene èn de personen die oorzaak zijn geweest
•lat het zoo en niet anders voorgevallen is. Hunne
"ooroordeelen laat hij voor hunne rekening, maar
steekt voor bet overige zich zoo veel mogelijk in
hunne huid, en bereikt op die wijze eene onpar
tijdigheid vau voorstelling die de objektiviteit zeer
nabij komt.
Deze „onpartijdigheid van den gesohiedsohrjjver"
heeft hij van Ranke, zegt hij; en hier beginnen
de buitenlandsche invloeden. Het was inderdaad hoog
tjjd, dat de nederlandsobe geschiedvorschers hunne
schade inhaalden, en zij van de elders gevolgde
nieuwe methoden partij trokken om Nederlands per
soonlijk verleden in het licht der 19de eeuw te
stellen. In dien strjjd tegen de legende zgn Groen
van Prio8terer en Bakhuizen van den Brink Fruin's
wakkere voorgangers geweest. Onze gesohiedenis
raakt op zoo vele punten aan die der Duitschers,
vooral in de 16de eeuw, toen de Nederlanders voor
het eerst een afzonderlijk volk werden, dat Ranke's
onderzoekingen vanzelf den toon gaven.
Frain heeft het bjjzondero dat zijne onpartijdigheid
zich in beeld weet te brengen, en de geschiedenis
by hem vaak het aantrekkelyke der novelle bekomt.
Hij doet aan Mérimée denken. Zgn verhaal van
Leiden's ontzet in 1571; sommige hoofdstukken
zgner Tien Jaren; opstellen als zijne studie over
Maria van Reigersberghmenige zgner aanteekenin-
gen by Coenraad Droste's overblgfselen van heuge
nis; menige bladzyde van zgne schets eener hol-
landsche stad in de midden-eeuwen, handhaaft zich
naast het beste wat in onze eeuw door deu histo-
risehen roman geleverd werd. Zelfs oude aanslagen
in de verponding, als die van 1514, moeten by
hem tol aan de kunst betalen.
In elk land dat op beschaving aanspraak maakt
behoort elk oogenblik en in ieder vak minstens één
man gevonden te worden die op de hoogte zijner
weteneobap is. Voor de nederlandsche geschiedenis
is Fruin thans die man. Al hetgeen anderen van
haar kennen, kent ook hyen ongerekend hetgeen
hg nog in potto heeft, kent hg daarenboven ge-
deolten die al de anderen ontgingen. Het dagboek
van zgn vijfentwintigjarig professoraat is dat van
zgn gestadig toenemen in knndigheden. Er is geen
vergelykiog tusschen hetgeen hg nu weet, en het
geen hg wist toen hg van docent bg het gymnasium
tot hoogleeraar aan de universiteit benoemd werd.
Toch was hg in 1860 reeds buitengewoon knap.
Niemand kan, met hoop op een verzekerd uit-
zlgt, in zgne jeugd zich voornemen het eenmaal
even ver te brengen als Frain. De omstandigheden
moeten daartoe medewerken. Maar het is reeds
een goed begin, te beseffen dat het doel waarnaar
gestreefd moet worden, inspanning van alle krach
ten eischt. Cd Büsken Hi/f.t.
LEIDEN, 1 Juni.
Heden is aan de universiteit alhier de heer J.
Cornelisseu, geb. te Steenwijk, bevorderd tot doctor
in de rechtswetenschap, met academisch proefschrift,
get.: „Muntmisdrgven
In de aanstaande maskerade van het Leidsche
Studentencorps zal de hoofdfiguur van Floris V
voorgesteld worden door den heer G. Wendelaar,
Maximiliaan van Oostenrijk door den heer R. De
Bieberstein Rogalla Zawadski, graaf Willem IV door
rien heer J. Van Bylandt Van Bsnthorn en Jan van
Beieren door den heer H. Van Holthe Tot Echten.
De jaarlgksche vergadering van de Maat
schappij der Nederlandsche Letterkunde alhier, zal
tien 18den dezer in het Nutsgebouw gehouden
worden.
Bg de heden gehouden openbare verkooping
an cokes in partgen van 100, 10 en 5 hectoliters,
waren de prgzen f 35, f 3.70 en f 1.85.
Gedurende deze maand is de Kweekschool
voor Zeevaart alhier met een 33tal jongens voor
uitgegaan. Het aantal bg die inrichting bedraagt
hans 171.
De minister van binnenlandsehe zaken heeft
astgesteld dat de eind examens der gymnasia met
zesjarigen cursus o. a. gehouden zullen wordente
Leiden op 16,17,18,19 en 20 Juni, te Haarlem op 29,
30 Juni, 1, 2 en 3 Juli, te Delft op 4, 6 en 7 Juli,
n aangewezen als gecommitteerden dr. A. Kneuen,
dr. J. Van Leeuwen en dr. P. Van Geer, hoog
leeraren te Leiden; - te Dordrecht op 29 en 30
Juni, en 1 Juli, te 's-Hertogenbosch op 2, 3 en
4 Juli, en te Maastricht op 6, 7, 8 en 9 Juli, en
aangewezen als gecommitteerden, ten wier over
staan bedoelde examens zullen worden afgenomen
dr. J. J. Cornelissen, dr. C. P. Tiele en dr. H.
A. Loreotz, hoogleeraren te Leiden; - te 's-Gra-
venhage op 29, 30 Jnni, 1 en 2 Juli, Schiedam 3
en 4 Juli, Middelburg 6 en 7 Juli, Gorkum 8 en
9 Juli, en als gecommitteerden aangewezen o. a. dr.
P. L. Muller, hoogleeraar te Leiden; - te Assen
op 29 en 30 Juni, 1, 2 en 3 Juli, te Winschoten
op 4, 6, 7, 8 en 9 Juli, en als gecomm. aangewezen
o. a. dr. J. P. N. Land, hoogleeraar te Leiden.
Een geacht jong geneesheer, te Djambi ge
vestigd, dr J. Van Heycop Ten Ham, is op droevige
wgze omgekomen. Volgens tgding nit Indië ont
vangen, werd hij jl. Zaterdag door twee Hadjies
vermoord.
-r- Ten Raadhuise dezer gemeente is heden door
burgemeester en wethouders in het openbaar aan
besteed
1°. Het schoonmaken, invoegen en herstellen van
de gemetselde wallen, binnen en buiten de stad,
ia 3 pereeelen, Als laagste inschrgvers zgn aan
nemers gewordenvan perceel 1, de heer J.I Planjer,
metselaar en aannemor alhier, voor f 1198; van
perceel 2, de heer P. L. Van Erkel Jr., metselaar
alhier, voor f 468, en van perceel 3, de heer Johs.
Verhoog, metselaar alhier, voor f 744. De hoogste
inschrijvingen bedroegen achtereenvolgens f 1735,
f 725 en 930.
2°. Het schoonmaken en invoegen der gemetselde
brugwerken enz. binnen de stad en langs de singels,
met eenige vernieuwingen. Dit werk is gegund aan
den laagsten inschrijver, den heer P. Hasselbach,
metselaar alhier, voor f 806. Het hoogst was inge
schreven voor f 1797.
3°. Het verrichten van eenige vernieuwingen en
herstellingen aan de Asohschuar, met pachters-
woning en vuilnisstaal. De hoogste inschrijving gold
f 1800 en de laagste f 1075, voor welk bedrag
het werk is gegund aan den heer J. Sirag, timmer
man alhier.
Gemengd Nieuws.
De heer G. Stahl, uit Altona, bevindt
zich weer in ons midden. Sedert zijn vorig verblijf
in Nederland heeft bg zich nog verder in zgn schoon
en bevallig kunstvak bekwaam gemaakt. Het is
bekend dat hg, bggestaan door zgne bekwame
dochter, in betrekkelgk weinige uren zgn leerlin
gen het bloemen vervaardigen weet eigen te maken.
Wij twgfelen er dan ook geen oogenblik aan of de
heer Stshl zal bg vernieuwing in ons midden een
grooten bijval vinden, waartoe de beschaving ongoede
vormen, welke hem eigen zgn, krachtig zullen mede
werken. Te Amsterdam, Rotterdam en Den Haag
werd hg in de hoogere burgerscholen voor meisjes
toegelaten en voldeed hg in niet geringe mate.
Dat men onwillens in onaange-
naamheden komen kaD, bleek gisteravond alweder.
Een viertal personen, die, naar bet scheen, wel wat
te veel hadden „geproefd," passeerden omstreeks
zes uren de Janvossensteeg. Midden in die steeg
ging hen een hond voorbg, en een van het viertal
^af bet beest een schopwaarop een in zijne deur