N». 7725.
Maandag April.
A*. 1885.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
Pit nummer bestaat uit DRIE BLADEN.
Eerste Blad.
Zij, die zich met 1 Mei op het Leidsch
Dagblad abonneeren, ontvangen de tot dien
datum verschijnende nommers gratis. Van
het kwartaal Maart, April en Mei wordt
dan alleen de laatste maand ad f 0.37 in
rekening gebracht.
Prijzen der zuivelproducten.
LEIDSOH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT
Y#oi Leiden per 3 maandenl.li.
France per post1.40.
Afzonderlijke Nommers.0.05.
PRIJS DER ADVERTENTBEN:
Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer 0.174-
Grootere letters naar plaatsrnimte. Voor het incaasM-
ren buiten de stad wordt/0.10 berekend.
Naar het zielental te oordeelen, moge de land-
bcuwstand geene aanzienlijke groep der bevolking
uitmaken, zeker is het dat door splitsing der lan
derijen het aantal landlieden zeer is toegenomen.
Doch dit is niet het eeDige voordeel van dien
maatregel geweest, het land zelf ondervond er ook
de goede gevolgen van, daar het beter bemest en
veel verbeterd kon worden en daardoor ruimer op
brengsten opleveren, terwijl de eigenaars zeiven
beter huurprijzen konden bedingen en dus ook
finantieel gebaat werden.
Dat ten gevolge der rijzing van de zuivelproducten
ook de landerijen in waarde ontzettend stegen,
is eene waarheid die wel geen tegenspraak zal
ontmoeten. De Hollandsche boter en kaas, zoo
gewild, werden met graagte opgekocht en weer
met belangrijke winst van de hand gezet. Het
jaar '83 was inzonderheid een jaar van ongekend
hooge prijzen der zuivelproducten. Menig landman
verblijdde zich in het vooruitzicht dat die prijzen
voortaan zoo hoog zonden blijven en al werden de
pachtsommen ook al verhoogd, geen nood: bij zoo
hooge prijzen kon men aan zijne verplichtingen ge-
reedelijk voldoen. Wie het niet kon, moest wel
bijzonder ongelukkig geweest zijn met zijn veestapel
door groote onverwachte verliezen. De meerderheid
der boeren - ook der pachtboeren - had geen reden
van klagen. Integendeel, zij verheugden zich dat
de kooplieden zoo graag waren om hun waar te
koopen en dat wel tegen zoo hooge prijzen. En de
kooplieden waren evenzeer op schik, want bij een
klimmende markt is er voor hen ook het meest
te verdienen.
Wie zal echter durven bewereD, dat er ook geen
waar ter markt werd gebracht, die bij mindere
graagte niet - althans voor vrij wat minder prijzen -
koopers zoude gevonden hebben.
Leiden, Bodegrave en andere marktplaatsen kun
nen het getuigen, hoe de kooplieden de kaaswagens -
alvorens zij op het marktplein stonden - reeds tot
staan hielden en de kaas als om strijd kochten.
Dat alle kaas, toen gemaakt, puik mocht heeten,
zal wel niemand zeggen. Genoeg, er was overvloe
dige aanvraag naar kaas in het buitenland, de koop
orders waren aanmoedigend, ook mindere qualiteit
ging van de band tegen een prijs vroeger niet
gekend.
Ware het zoo gebleven of, wat de landlieden wel
gewenscht hadden, de prijzen steeds blijven stjjgeD,
de waarde der landerijen - het grondbezit - was
nog ontzaglijk toegenomen en de pachten zonden
bij wederinhnur zeker nog belangrijk zijn gestegen.
Maar die groote graagte bleef niet bestendig. Het
jaar '84 opende met eene belangrijke daling in de
prjjzen. Menig landman scheelde het 8 a 10 gulden
op de 100 halve kilo's, dat hij minder maakte veor
zijne kaas dan het vorige jaar. Door meer zuivel
werd evenwel dit verlies bij velen nog opgewogen.
Wat de oorzaak van zoo groote daling in de
prijzen was? Men verdiepte zich in de reden er
van: eenigen vonden dat bij de groote aanvraag
veel mindere qualiteit was geleverd en alzoo het
fabrikaat zelve zijn roem had verlorenandere be
weerden dat de minder drukke werkzaamheden in
de fabrieksdistricten niet veroorloofden, dat daar veel
kaas kon gebruikt worden. Beide meeoingen kunnen
waarheid behelzen en oorzaak zijn van de mindere
aanvraag en dientengevolge van de geringer ver
zending naar het bnitenland.
Dat bij eene dalende markt de kooplust geringer
wordt, omdat de kooplieden gevaar loopen zeiven
aanzienlijke verliezen te lijden, is van algemeene
bekendheid en maakt dat, zoo de vraag minder
blijft dan bet aanbod, de daling in de prijzen toe
neemt, gelijk du weder dit voorjaar blijkt, wijl de
kaas, bij het vorige voorjaar vergeleken, weder
eenige gnldens op de 100 halve kilo's Ï6 achteruit
gegaan.
Wie zal het niet natuurlijk vindeD, dat eene
zekere gedrukte stemming zich van de landlieden,
bepaaldelijk van onze pachtboeren, meester maakt
De pacht is, na de zcivelproducten zooveel minder
in waarde zijn, bij de meesten te hoog, waarom zij
het niet verhelen dat zjj bij zoo lage prijzen on
mogelijk aen hunne verplichtingen tegenover den
landheer of de landvrouw kunnen voldoeD en de
stille hoop voeden, dat deze zich edelmoedig zullen
betoonen. door voor de minder gunstige jaren eene
billijke verlaging van de pacht te verleenen, - eene
billijke, wijl de tegenwoordige landhnren berekend
zijn naar een stevigen prijs van de zuivelproducten.
Daar zullen er mogelijk zijn, die meenen dat de
landlieden geen reden hebben dadelijk zoo ter neder-
gedrukt te zijn. Ware de daling slechts tijdelijk,
dan voorzeker zon daartoe geen grond zjjn. Niets
voorspelt evenwel, dat de prijzen zich weer zoo
spoedig znllen herstellen.
Zjj, die eigenaars werden toen het land nog eene
betrekkelijk geringe waarde had, of wel die het in
de laatste jaren tegen gereede penningen kochten,
zullen bij die daling van de prijzen der zuivel
producten wel niet in de war gerakeD, al wordt
ook hun kapitaal, door vermindering van de waarde
der landerijen, kleiner. Maar die breede zoom van
landlieden, die niet in zoo voordeelige positie
verkearen, gelijk de pachters, heeft wel degelijk
reden tot bezorgdheid. Voor hen is het te hopen
dat, vóór de hnnrjaren om zijn, de verbroken even
redigheid tusschen de prijzen der znivelproducten
en pachten, door eene verlaging van deze of wel
door eene gedeeltelijk schenking van de landhnur,
weder hersteld worde. Recht hebben zij daarop
volstrekt niet, wijl zij tegen eene hooge pachtsom
inhuurden, maar toch blijft het wenscheljjk, dat de
billijkheid - of wilt gij liever de edelmoedigheid?-
jegens hen betracht worde, eer zij geheel ten gronde
worden gericht. D&n ondervinden zjj niet de na-
deelige gevolgen van de toenemende daling van de
prijzen der zuivelproducten en worden zjj voor ver
arming, tot schade van de maatschappjj, behoed.
LEIDEN, 35 April.
Was het voor de familiebetrekkingen een droe
vige gang, niet minder treurig was hij voor de vele
vrienden van den heer Groll, wiens stoffelijk over
schot hedenmorgen naar de begraafplaats aan de
Groenesteeg werd overgebracht. Tal van vrienden
en bekenden, waaronder wjj in de eerste plaats
den burgemeester en al de leden van den Raad
opmerkten, hadden zich reeds eenige oogenblikken
te voren aldaar vereenigd om eene laatste hulde te
brengen aan den man, wieDS heengaan door velen
wordt betreurd. Langzaam werd de kist, met een
vijftal kransen bedekt, naar de geopende groeve
gebracht, waar de burgemeester, voorzitter van
den gemeenteraad, nog een laatst vaarwel wilde
toeroepen aan hem, die in zijne maatschappe-
ljjke positie getooDd had een man van groote
beteekenis te zijn, die tot den laatsten dag,
niettegenstaande zijn hoogen leeftijd, zijne plich
ten met ijver vervulde. Deze verdiensten wilde
hjj echter nu onbesproken laten, doch de overledene
herdenken als mensch, als de harteljjke vriend met
zijn warm hart, open, gul karakter, die steeds met
dien vriendelijkeD lach op het gelaat, menigeen tot
tot zich trok. Is het verlies groot, hij noemde het
een voorrecht, dat de overledene plotseling heen
was gegaan, omdat hjj de gebreken van den ouder
dom nn niet gekend had, en daarom in onze her
innering voort zou blijven leven als de ijverige
man, die hjj steeds geweest is.
„Voor u, zonen van den overledene," vervolgde de
spr., „is de groote belangstelling, die dit droeve sterf
geval ondervindt, de eenige troost en ik zal dan ook
niet trachten U andere troostgronden aan te geven, de
tijd alleen kan de scherpe kant van den slag, die
U heeft getroffen, eenigszins verzachten. Laat echter
de waarde van die belangstelling voor U niet ver
loren gaan, laat zij U eene aansporing zjjn om het
voorbeeld door hem gegeven, te volgen. Zjj doet IJ
zien welk een man uw vader geweest is!"
De vice-admiraal Brutel De la Rivière wijdde
daarna eveneens eenige hartelijke woorden aan den
trouwen vriend en nadat de broeder van den over
ledene den aanwezigen dank gezegd had, verlieten
wij deze plaats, wederom iemand achterlatende,
die wjj nog zoo gaarne eenigen tijd in ons midden
hadden willen zien.
Door de Leidsche Duinwater-maatschappij
worden pogingen aangewend, om met onze fabri
kanten overeenkomsten te slniten over den aanvoer
van zuiver water ten behoeve hunner fabrieken,
dat op zeker punt van de Zjjl opgepompt en door
buizen in de daarvoor bestemde reservoirs zal wor
den aangevoerd.
Gedurende deze week zijn dagelijks in de
Stedelijke Werkinrichting alhier opgenomen van
5695 volwasser personen en van 39 kinderen.
Tot hoofd der school C voor meer uitgebreid
lager onderwjjs te Bodegrave, is benoemd de heer
A. Yan Ramshorst te 's-Gravenhage.
De voorstelling van „La Traviata", met mede>-
werking van mevr. Albani, zal hedenavond in Den
Haag doorgaan, daar de leden van het personeel
der Fransche opera onderling zjjn overeengekomen,
het optreden der zangeres mogeljjk te maken.
De opbrengst der voorstelling zal grootendeels
aangewend worden tot leeniging van den finantieelen
nood, waarin de koristen, ten gevolge der gebeur
tenissen van den laatsten tjjd, nit den aard der
zaak verkeeren.
Men 6chrjjft uit Den Haag aan de „Amst. Crt.":
Bijna dagelijks wordt er ministerraad gehouden.
Men spreekt weder van het optreden van den heer
Spreoger Yan Eyk, thans minister van koloniën
als minister van financiën; ook zon de minister
van buiteDlandsche zaken zjjn ontslag nemen.
Een ander bericht meldt dat de minister van
financiën, de heer Grobbée, gisteren nog in de
gewone vergadering van den ministerraad tegen
woordig was.
De Staatscourant bevat de goedgekeurde sta
tuten van de „Vereeniging van Nederlandsche letter
kundigen" te Amsterdam.
Het eerste jaarverslag aan aandeelhouders
van de Naamlooze YennootBchap „De Rotterdamsche
Lloyd," hetwelk door de Directie zal worden uit
gebracht in de algemeene vergadering, te houden
op den éden Mei, luidt o. a.
Tot ons leedwezen kunnen wjj u geen gunstig
verslag doen over de uitkomsten van het eerste
werkjaar. Reeds dadelijk Da de oprichting onzor
vennootschap begonnen de vrachten op Java te daleD,
en vertoonde zich gebrek aan goed, waardoor de
booten zeer dikwjjls met veel wanruimte moesten
terugkeeren. De toestand is niet verbeterd, ten
gevolge van de daling van de prjjzen der producten,
waardoor vele goederen met zeilschepen werden
