Vrijdag 27 Februari.
A°. 1885.
.V. 7677.
Dese Conrant wordt dagelijks, met uitzondering
▼an Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
Met 1 Maart begint een nieuw kwartaal
van het Leidsch Dagblad. Zij die zich als
dan op deze Courant abonneeren, ontvan
gen de tot dien datum verschijnende num
mers gratis.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT I
V«or Leiden per 8 maasden1.10.
Franco per pest1.40.
Afzonderlijke Nommera.0.05.
PRIJS DER ADTERTENTIENt
Vaa 18 regels 1.05. leder» regel meer 0.17 J.
Grootere letten naar plaatsruimte. Voor hst ii
ren bniten d» stad wordt 0.10 berekend.
Officieele Kennisgevingen.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van LEIDEN,
Gezien art. 6, 2de alinea der Verordening van 11 November
1880, regelende de inwendige inrichting der scholen, de toelating
en het ontslag der leerlingen (Gemeenteblad N°. 4 van 1881);
Brengen ter algemeene kennis dat de inschrijving van nicnwe
leerlingen aan de openbare scholen der 3de en 4de klasse zal
plaats hebbeD van den 2den tot en met den 14den Maart. e. k. in
de schoollokalen in de Rijnstraat, in de Brandewijnsteeg, op de
Binnenvestgracht aan het Plantsoen, in de Van-der-Werfstraat
en aan de Korte Mare, des voormiddags van hal/negen
tot negen oren en des namiddags van halftwee tot twee nren,
behalve des Zaterdags-namiddags en des Zondags.
De gemeente Leiden wordt voor de leerlingen der openbare
scholen der derde klasse in drie wijken verdeeld.
Tot de wijk voor de openbare school der 3de klasse N°. 1
behoort dat deel der gemeente, dat ingesloten wordt door en
ten oosten en zuiden ligt van de lijn: Kaiserstraat, Rapenburg,
Nieuwsteeg, Zonneveldsteeg, Ketelboetersteeg, Korte Korenbiug-
eteeg, Nieuwe Rijn tot de Utrechtsche brng.
Tot de wijk voor de openbare school der 3de klasse N°. 2
behoort dat deel der gemeente, dat ingesloten wordt door en ten
oosten ligt van de ljjn: Nieuwe Rijn, Vischbrng, Hoogstraat,
Stille Mare, Lange Mare, Oude Vest en Oostdwarsgracht.
Tot de wijk voor de openbare school der 3de klasse N°. 3
behoort dat deel der gemeente, dat ingesloten wordt door en
ten noorden en westen ligt van de lijn: Kaiserstraat, Rapen
burg, Nieuwsteeg, Zonneveldsteeg, Ketelboetersteeg, Korte Koren-
brngsteeg, Nieuwe Rijn, Vischbrng, Hoogstraat, Stille Mare,
Lange Mare, Onde Vest en Oostdwarsgracht.
Bnrgemeester en Wethouders voornoemd:
Leiden, DE KANTER, Burgemeester.
26 Febrnari 1885. E. KIST, Secretaris.
LEIDEN, 36 Februari.
Op de gieteravond gehouden vergadering van
het departement Leiden der Nederlandeche Maat
schappij tot Bevordering van Nijverheid werden in
de plaats van de heeren W. C. Jeltes en Willem F.
Van Wijk tot bestuursleden gekozen de heeren
dr. D. De Loos en P. Zillesen. De heer S. B. Vos,
weder herkiesbaar, werd opnieuw benoemd. Tot
nieuw lid werd voorgesteld en aangenomen dr. E. Was.
Alvorens tot het behandelen der verschillende in
gekomen stukken werd overgegaan, sprak de voor
atter een hartelijk woord van afscheid tot de af
tredenden, en heette den heer De Loos als nieuw
bestuurslid welkom. De heer Zillesen was niet ter
vergadering tegenwoordig.
Tot leden der commissie voor het herzien der wet
werden benoemd de heeren W. C. Jeltes, W. F.
Van Wjjk en H. W. F. Bakker, die deze benoeming
aannamen.
De heer De Loos kreeg vervolgens het woord
om het een en ander mede te deelen over het ge
bruik van koolzuur in de industrie. Spreker giog
eerst na de geschiedenis van het koolzuur, de vroe
gere en thans gebruikt wordende bereiding, om ver
volgens mede te deelen op welken trap thans reeds
de koolznnr-indnstrie in Dnitschland stond, waar
het koolzuur in vloeibaren toestand in eene jaar-
lijksche hoeveelheid van 200,000 liters door de
„Gesellschafft für Kolensaure-Industrie" werd
gefabriceerd.
Op uitstekende wijze werden werktuigen zooals
bierpompen, brandspuiten enz. door middel van een
lantaarn op een scherm geprojecteerd, waardoor
het gebeele pnbliek duidelijk de nitvoerige teeke-
ningen kon nagaan.
Het voordeel, groote kracht door middel van
vloeibaar koolzuur in een klein bestek overal met
zich te voeren, voorspelt de aanwending van dit
fabrikaat eene groote toekomst in de industrie. De
prijs van f 1 per kilogram, bij groote hoeveelheden,
is reeds, bij zes jaar bijv. geleden, zeer gering te
noemen, toen die prijs het tien- en meervoudige
bedroeg.
Een der nieuwste aanwendingen, het persen van
het vloeibaar metaal in de vormen, wordt reeds op
groote schaal in toepassing gebracht door Krnpp
te Essen. Hnlde werd door den spreker gebracht
aan de firma Beins te Groningen, die een van de
eersten was, welke het vloeibare koolzuur direct
gebruikte voor het maken van mousseerende dran
ken. De nadoelen aan het oude systeem verbonden,
om koolzuur te maken door behandeling van marmer
met zwavelzuur, waren door deze toepassing geheel
vervallen.
De voorzitter sprak nit naam van de leden en
genoodigden toen bij den heer De Loos hartelijk
dank zeide voor het belangwekkende wat bij had
medegedeeld.
De heer Jan Brevée alhier is, bij inschrijving,
voor 1118 aannemer geworden van het maken
van ijzeren afsluithekken voor vier perceelen aan
den Stationsweg alhier.
Bljjkens achterstaande advertentie zal de in
schrijving van nieuwe leerlingen voor den zomer
cursus van het Genootschap „Mathesis Scientiarum
Genitrix" op 3 en 6 Maart plaats hebben en het
toelatingsexamen gehouden worden op 26 en 27
Maart a. s. Wij kunnen onders en voogden niet
genoeg aansporen de toekomstige bouwkundigen
en ambachtslieden dezen cnrsns te laten volgen;
de jaarlijksche tentoonstellingen van „Mathesis"
geven het bewijs dat de jongelieden er een degelijk
onderwijs ontvangen.
Er bestaat gelegenheid tot verzending der cor
respondentie naar Ned.-Indië en Padang, doormid
del van het stoomschip „Drente", waarvan de
laatste bnslichting aan het postkantoor te Rotter
dam is bepaald op Zaterdag den 28sten Febr. a. s.,
des ochtends te halfelf. Ten postkantore alhier
moeten de brieven odz. dns uiterlijk Zaterdag
morgen om 6.37 bezorgd zijn.
In den Nieuwen Schouwburg te Rotterdam
had Dinsdag-avond de eerste voorstelling eener
vertaling van Oscar Blumenthal's „Die grosze Gloeke"
plaats ter benefice van den directeur, den heer
Alex. Faassen. De zaal was niet zoo bezet als men
ter wille van den wakkeren directeur had mogen
wenschen. Het publiek amuseerde zich blijkbaar
met dit geestige blijspel, dat door de acteurs zeer
goed gespeeld werd, en rfep de hoofdvertooners
herhaalde malen terng. Ook de kostumes waren
zeer smaakvol.
Na het eerste bedrijf werd den heer Faassen bij
monde van den heer Yan Nieuwland een prachtige
krans aangeboden van de artisten, waarbij door
anderen nog twee kransen werden gevoegd. Tns-
achen de pauze was den beneficiant nog eene kleine
ovatie bereid.
In zijne kamer werd hem door commissarissen
een souvenir, bestaande in een paar terra-cotta-
beelden, aangeboden. De heer Droogleever Fortuyn,
president-commissaris, overhandigde ze hem en deed
in zijne toespraak uitkomen, hoezeer de commis
sarissen het werk van den heer Faassen, die in
moeielijke tijden als directeur optrad, weten te
waardeeren. Bekend met het karakter des heeren
Faassen, om voor zich de groote klok niet te luiden,
had men hem dit klein souvenir niet op hot tooneel
aangeboden. De heer Faassen bedankte met eenige
gevoelvolle woorden en drukte de hoop uit, deze
onderneming te knnnen staande houden.
In twee artikelen met het opschrift: „Het getal
universiteiten in Nederland. Welke van haar moet
gehakt worden?" - brengt de „Arnh. Crt." het in
het voorloopig verslag voorkomende dreigement ter
sprake, dat „Men", als de Regeering niet voorstelt
ééne universiteit te doen vervallen, van het recht
van initiatief zon gebruik maken. Wat er dan van
ons hooger onderwijs zon terechtkomen, behoeft,
meent de „Arnh. Crt.", niet gezegd te worden. In
de plaats van eene slechte organisatie zonden wij
dan krijgen eene desorganisatie. Men organiseert
het niet door plompweg ééne of twee universiteiten
af te schaffen, even weinig als men 's lands defensie
organiseert door onverhoeds een paar regimenten
af te schaffen. „Men" ziet in de hooger-onderwijs-
qnaestie niets anders, niets meer, niets hooger dan
eene loutere centen- en dnbheltjes-qnaestie. Drie
universiteiten kosten meer dan twee en twee meer
dan ééne. Men moet, roeent de „Arnh. Crt.", vragen:
Wat behoeven wij? Eéne Rijks-universiteit, of meer
dan ééne? En waar moeten deze universiteit of
universiteiten, in het belang van het universitair
onderwjjs, opgericht worden?
De bijzondere belangen der oude academiesteden
mogen dan zekerlijk, wanneer men zich op dit zuiver
principiëel standpunt plaatst, geen gewicht in de
schaal leggen. En ook de centen-qnaestie mag dit
niet. Reorganiseer het universitair onderwijs; maak
er een model van een aan zijn doel beantwoordend
onderwijs van, maar wees dan ook niet deun en
knijperig als „Men." Betaal dan ook, royaal en
loyaal, wat eene goed ingerichte instelling van hooger
onderwijs kosten moet en kosten zal. Zullen echter
onze onde, historische academiesteden zich zoo ge
laten laten omhakken Zóó gemakkeljjk als „Men"
zich dat voorstelt zeker niet. En zij hebben hierin
volkomen recht. De wet van 28 April 1876 is door
art. 36 eene wet geworden zonder stelsel en be
ginsel. De bedoeling van art. 36 is zeer duidelijk.
Door deze hybridische universiteit - het oud Athe-
naenm Illnstre - moeten de oude historische univer
siteiten verdrongen en vervangen worden.
„Het plan, door „Men" in het voorloopig ver
slag geopperd, is, - besluit de „Arnh. Crt." - on
danks „Men's "schijnbare heldhaftigheid - het dreigen
met het gebruik maken van „Men's" „recht van
initiatief" - een tweede staaltje van dezelfde klein
geestige politiek, die art. 36 in de wet op het hooger
onderwijs insmokkelde. Men durft de vervanging
der oude Rijks-Universiteiten door ééne nieuwe
Rijks-Universiteit niet aan. Men vreest voor de
opspraak en den tegenstand, die znlk een radicaal
voorstel maken zon. Maar met de uitvoering der
geniepige tactiek kon men het allengs ver brengen.
In 1885 wordt Utrecht gesloopt; een paar jaren
later Groningen, en eindelijk - misschien met een
respijt van nog een jaar of wat - Leiden. Dan is
het slimme, lang voorbereide plan verwezenlijkt.
Gelukkig echter is de verborgen toeleg al te plomp
door „Men" verraden en in het licht gesteld. Een
flink optreden, met het erkend doel om ons univer-
siteitswezen op een nieuwen grondslag te vestigen,
kon kans van slagen gehad hebben, doch niet dit
knoei-systeem, listig uitgedacht om onze Rijks-
Universiteiten op geniepige wijze stuk voor stuk
te sloopen."
De heer A. Yan der Sluys, predikant te
Franeker, is beroepen bij de Christ.-Gereformeerde
gemeente te Bodegrave.
Prinses Hendrik bracht gisteren een bezoek
ten Hove en maakte 's middags een rij toertje door
de Scheveningsohe boschjes.
Vele aanzienlijke personen, waaronder leden van
het corps diplomatique, teekenden ten paleize van
H. K H. op het daar aanwezige felicitatieboek.
De Prinses woonde gisteravond het concert in
„Diligentia" bij, waarop de Parijsche pianiste mad.
Caroline Montigny-Remaury veel succes behaalde.
De heer Richard Hol dirigeerde het concert, waarop
hoofdzakelijk werken van Wagner en Liszt werden
uitgevoerd.
De „Haagsche Crt." deelt thans mede dat de
door den minister van oorlog aangewezen stafofficier,
die de nieuwe expeditie naar Soedan zou mede
maken, de kapitein Evenblij is.
Bij de commissie voor de tijdelijke werkver
schaffing te Amsterdam ia sedert de vorige opgaaf