KOLONIE INT.
BATAVIA, 815 October. (Vervolg.)
In eene particuliere correspondentie aan het „Bat.
Hbl." uit Atjeh van 1 dezer, wordt gemeld: Gis
teravond, toen te Pango alles in rust was, sprong
eensklaps eon inlandsch soldaat op, greep geweer
en patroonzak en ging lustig aan het schieten op
de rustende en Blapende kameraden. Drie dooden
en twee gewonden zijn de slachtoffers geweest van
dit „bruinbeest", dat daarna zich zelf neervelde.
Of hier opium in 't spel is of wat de oorzaak is,
ligt nog in 't duister en wordt misschien nimmer
opgehelderd.
Een uitstekende flinke stap in do goede richting
is door den nieuwen gouverneur gedaan; bij com-
mandementsorder is nl. aan alle Atjehers verboden
wapens te dragen als zij zicb in onze bezittingen
of op weg derwaarts bevinden. Alléén do hoofden
mogen een wapen - dus bijv. niet klewang èn revol
ver, maar slechts één van beidon - dragen; ook
geen grasmessen, parongs of dergelijke; dus niets
wat als wapen dienen kan.
De zendeling-leeraar Sandermann schrijft in de
„Snm.-Crt." over de zending op het eiland Nias o. a.
Wijders hebben vrij nu ook eindelijk de eerste
gedrukte, bruikbare boeken, nl. de bijbelscbe ge
schiedenis van het N. Testament, ontvangeD, terwijl
andere boeken onder de pers zijn. De Niassiscbe
taal is du in een stolsel gebracht en eene korte
spraakleer is reeds gedrukt. Het meest belangrijk
is echter de uitbreiding van ons werk naar het
zuiden van hot eiland, waar de bewoners het tal
rijkst en krachtigst zijn. De nieuwe zendingspost is
gesticht te Telok Dalam en in verband daarmede
is reeds een zeilscheepje voor den dienst der zending
gebouwd en in gebruik. Het laatste, dat wij den
naam van den eersten zendeling op Nias „Dennin-
ger" hebben gegeven, dost thans zija eerste reis
naar Siboga, nadat Br. Kramer en ik er reeds een
proefvaart op zee mede gemaakt hebben.
Men zou echter nog meer hoop kunnen koesteren,
wanneer niet eene enkele omstandigheid dio hoop
verdonkerde. De opperhoofden zijn allen niet veel
waard. Het drinken van palmwijn, het nemen van
woeker, het verdraaien van het recht ter wille van
geschenken, het aan de galg brengen van een
onschuldige, opdat de schuldige worde vrijgespro
ken - en dat alles om zooveel mogelijk halsringen,
gouden kappen en kronen te kunnen laten smeden,
die dan als een dood kapitaal bewaard on slechts
bij feestelijke gelegenheden getoond worden, opdat
men een toi, d. i. een groote naam, vorkrijge, -
dat zijn hun hoofdbezigheden, daarnaar gaan al
hun gedachten uit. Bovendien houden zij zich voor
groote heeren, hoewel hun rijken zeer klein zijn.
Aan den oud-gouverneur van Atjeh, Laging
Tobias, is een wachtgeld van f 500 per maand
toegekend.
Volgens den Atjeh correspondent van de
„Sumatra Courant", zullen ook spoedig al de con
troleurs uit Atjeh wordeu teruggeroepen, zoodat
onze vestiging aldaar een zuiver militair karakter
krijgt-
Luidens een telegram vou den gouverneur
van Sumatra's Westkust van 7 dezer, is in de plaats
van den onlangs overleden radja van Troemou diens
zoon Toekoe Iskander als radja beëedigd en bevestigd.
Haar wij vernomen heeft de resident van
Sumatra's Oostkust bij de regeering aangedrongen
op het nemen van krachtdadige maatregelen ter
onderdrukking van de geheime Chineesche genoot
schappen in Deli. BH.)
De resident van Kedoe, de heer Bohl, is her
steld en heeft zijne betrekkiog weder aanvaard.
Het sedert een paar maanden loopend gerucht
dat de regeering voornemens is het sultanaat over
Atjeh te herstellen, wordt door „De Locomotief"
bevestigd. Toekoe Daoed zal, volgens dat blad,
spoedig op plechtige wijze erkend worden als sultan
van Atjeh, onder Nederlandsch oppertoezicht.
De tabaksoogst in het Delische wordt in het
verslag van den resident van Sumatra's Oostkust
over Augustus „zeer gunstig" genoemd. Verder
wordt gemeld dat de in het Benedeu-Langkatsche
gedane boring naar petroleum hoop gaf op succes.
Aan het door den resident van Bali en Lom
bok over September jl. ingediende maandrapport,
omtrent den stand van zaken in dat gewest, wordt
het volgende ontleend:
In de afdeolingen Boeleleng en Djembrana bleef
de politieke toestand gunstig.
Wat den strijd tusschen Gitmjar en Bangli be-
tiCit, uc' 'vv ii-.ü etiSf^tUvCiLd luLUfcCLi p
scheen den oorlog moede te zijn en nam eene lijde
lijke houding aan, waaruit meer en meer bleek dat
het den vorst vau Giaojar niet mogelijk zou zijn
Apoean op Bangli te heroveren.
Blijkbaar bevreesd voor verdere afvalligheid, had
genoemde vorst onlangs do hoofden zijner grens-
dessa's een nieuwen eed van trouw doen afleggen.
Met het oog op de machteloosheid zijns vijands,
had de vorst van Bangli de benden, die zijne grens
bewaakt haddeD, grootondeels teruggeroepen en die
zorg aan de bedreigde dessa's overgelaten, zoodat
in zijn landschap de oorlogstoestand sedert Diet
meer zoo nadeolig werkte op de welvaart der be
volking in het algemeen. Jav.-Crt
Door deu gonverneor-geueraal vso Ned.-Indië zijn de vol
gende beschikkingen genomen
Civiel Departement. Benoemd: Tot 3den commies op het
res,-kantoor te Menado, W H. Tooroptot onderwijzeres 2de kl.
M. Naata; tot werkm. bij de staatsspoorwegen A. Roscl; tot
notaris tevens vendameester E Cb. F. Bloch; tot opz. 3de kl.
H. Langelaan; tot stationschef 3de kl. R. C, M. Bouwer7; tot
3den commies H. W. H. Waardcnbnrg.
Tot 2den commies op het boreaa van den ass.-res. voor de
politie te Samarang, N. H. Hartman; tot adsp.-contr. bij het
binnenl. best, op Java cn Madura F. H. D. H. Von Ende;
tot opzichter bij de MeneDteng waterleiding cu daarbij tehoo-
rende kunstwerken in de res. Cheribon, J. Steendam.
Verleend: Een 2-jarig verlof n. Eoropa, w. ziekte, aan
de onderwijzeres 2de kl. M. Ko pal; id. wegens id. aaD den
hoofdonderwijzer "W. A. G. Bakker.
Ontslagen: Op verzoek, eervol, nit 's lands dienst, de 2de
commie R. L T. Roijé; op verzoek eervol de 3de commies
J. H. B Schutz.
Bepaald: Dat de gewezen vendumeester tevens kassier en
boekhouder J. II. StoltmaD, alsnog wordt beschouwd eervol
en met behoud van recht op pensioen uit 's lands dienst te zijn
ontslagen.
Machtiging verleend: Tot uitreiking aan dr. L. Mar
tin eencr akte vau toelating tot uitoefening der genees-, heel- en
verloskundige praktijk in Ned -Iodië.
Geplaatst: In de res. Bantam, de ccntr. 2de kl. H. De
Chanviguy De Blot; in ue id. Sumatra de id. II. J. E Tcn-
deloo; te Kediri, de ambt. voor den burg. dienst J. C. Keiler
Vau Houru; te Samarang de verific. 5de kl. C, R, Neijs.
Verplaatst: Naar do residentie Banjoemas, de adsp.-
contr. J. A. Van der Lee; naar de res. Westerafd. vau Borneo,
de contr. 2de kl. W. W. Van WeeldereD..
Departement van Oorloy. V e r 1 e e n d Een 2-jarig verlof
n. Europa, w. ziekte, aan den kapt. d.*r ÏDf. L. C. PiekVnart.
Ontslagen: Op verzoek, eervol, w. volbr. diensttijd, met
behoud van recht op pensioen, de kapt. der inf. H. W. UeNijs.
Ingedeeld: De kapt. der inf. W F. O. Hojel bij het
9de bat.; de 1ste luit. der inf. W. J. Van Stokkum bij het
3de depot-bat.de 2de lnit. dtr inf. A. G. L. Püger bij het
2de bat,; de kapt. der inf. W. F. Kroesen bij bet 3de, J.
Van Wijk bij bet 15de en de 2Je luie. der inf. K. Van der
Maaten bij bet 11de bat.
Geplaatst: De mil. apotb. 1ste kl. T. Risselada bij den
geneesk. diepst der Westerafd. van Borneode off. van gez.
2de kl. W. J. Hubers Van Assenraad te Weltevreden de kapt.-
kwartieren. L. C. Van Berg tu Batavia.
Overgeplaatst: Dc majoor der art. W. II. Staverman
n. Soerabiia en D. J. Derks n. Atjeh; de offn. van gez. 2de kl.
F. J. A. VVaszak, H. Grootheff en de roil, apothekers 2de kl.
Cowan naar Weltevreden cn E. Nunes bij den gencesk. dienst
ter Sumatra's Westknst-; de off. vau gez 2de kl. W. F. Koek
naar Onrust, de 1ste luit. der geoio J. C. C. Peereboora nasr
Atjeh en de 2de luit. der genie L. H. F. Wackers naar Soe-
rabaia; de late luit.-kwartierra. P. Van Exter naar Malaug;
de mil. apothekers 2de kl. M. Wilderaann naar Samarang en
J. J. P. Van WisseliDgh naar MalaDg; de kapt.der art jhr. R.
Tolleken naar Batavia.
V ergund: Aan den van het leger in Nederland bij dat
in Ned.-Indië gedet. kapt, der iof. D. N. Dietz, op zijn ver
zoek, Daar Nederland temg te keeren.
Departement van Marine. Ontslagen: Op verzoek, eervol,
nit 'a lands dienst, de gezaghebber 2de kl. bij de goavs.-ma.-iüe
W. J. PeDard.
Eervol uit 'slands dienst, de ambtn. op non-act. A. Wolff.
Op verzoek eervol uit 's lands dienst, de 1ste machinist bij
de goovs.-marine T. F. BnttcliDg.
Benoemd: Bij de gouv.-marineTot gezagh. 1ste klasse
J. A. De Jongh; tot gezagh. 2de kl. Ph. Soeters.
Tot lsten machinist bij de gonvs.-marine K. Mulder; tut
2den commies G. C. F. E. D. Klopper.
Overgeplaatst: Van Zr. Ms. et. „Bandjerraasing" op
Zr. Ms. ramt. „Koning der Nederlanden" de luit. ter zee 2de kl.
F. Botvan Zr. Ms. ramt. „Koning der Nederlanden" op Zr. Ms.
st. BandjermasiDg", de luit. ter zee 2de kl. A. H. F. M. Latour.
Vergunning verleend: Om te repatriëeren, aan den
kapt.-ter-zee W. J. Scholten Van Aschal en aan den luit.-ter
zee 2de klasse J. B. A. Jonckheer.
Belast: Met de waarneming der betrekking van baas-
zeilmaker bij het marine-etabl. op Onrast G. J. G. H. C. J.
M. Trieblinig.
BUITENLAND.
Belgfië.
In do zitting van gisteren, door de Kamer van
Vertegenwoordigers gehouden, ontwikkelde de heer
Frère-Orban zijne interpellatie over de algemeeco
politiek der regeering. Hij wenschte te weten, of het
gewijzigd kabinet volhardt in de politick van het
vorige; of men hier alleen te doen heeft met een
optreden van nieuwe personen, dan wel met
eene verandering vau staatkundige richting. In bet
eerste geval kon van goene bevrediging der ge
moederen sprake zijn. Geldt hot eene wijziging van
politieke richting, dan dec-d zich de vraag op: hoe
kan daaraan uitvoering worden gegeven door een
kabinet, dat zich aanspiakolijk stelt voor de han
delingen van het vorige?
De heer Maloa bevestigde dat de heoren Jacobs
on "Woeste op verlangen des konings waren af
getreden.
JJö hulisier-pi© iücit anlT.'Ocrude eten
heer Fróre-Orban in hoofdzaak het volgende: „Wij
hebben ons niet nit te Juten 07er de oorzaken
waarom enkele ministers bleven, terwijl anderen
aftraden. Wat ons programma betreft, willen wij
de handelingen der regeering beperken en het per
soonlijk initiatief uitbreidendaaria ligt het ware
begrip van vrijheid." Hij sprak met lof over de
schoolwet en zeide ten slotte: „Wij geloovon aan
die wet eene waarlijk liberale uitlegging te hebben
gegeven."
Ten gevolge van zijne benoemiug tot minister
van buitenlandsche zaken, heeft prins O.raman,
katholiek afgevaardigde van Philippeville, zich hier
voor aan eene herstemrobg moeten onderwerpen,
waarvan het gevolg is geweest dat hij gisteren met
eene meerderheid van 17 stemmen is herkozen.
Groot-Biitaniiië.
In eene gisteren gehouden bijeenkomst der con-
servaiievo partij is besloten, om de voorstellen der
regeering aan te nemen en tot de tweede on dorde
lezing der kieswet over te gaan, onder voorwaarde
dat de regeering terstond een voorstel ic lieno tot
nieuw© indeeÜDg der kiesdistricten, dat beide par
tijen kan bevredigen.
Het Hoogerhuis heeft gisteravond, zonder
hoofdelijke stemming en na een debat dat slechts
een half uur duurde, de kieswet bij tweede lezing
aangenomen. In den loop van het debat verklaarde
lord Salisbury, dat bij zich met het voorstel der
regeering betreffende de iudeeling der kiesdistricten
eerst daa definitief zal vereenigen, wan er eeoe
gedachtenwisseling over het onderwerp zal gevoerd
zijn. Hij zal daarom morgen, Donderdag, voor
stellen, de artikelsgewijze behandeling veert u dagen
uit te stellen.
Uit Dongola wordt geseind dat vóó. twintig
dagen eene talrijke bende opstandelingen in de
nabijheid van Khartoem terugkwam. Gordon zond
twee 8toombooten om hen te verjagen, maar de
opstandelingen beantwoordden het vuur m^i Krupp-
kanonnen en stelden een der raderen vau de eene
boot buiten werking, zoodat beide stoorabooten
genoodzaakt warec naar Khartoem terug te keeren.
De „London Gazette" meldt dat de heer
Shaw-Lefcvre is benoetud tot minister van het
postwezen, in de plaats van wijlen den heer Faw-
cett. Hij zal dientengevolge in het Kabicet opge
nomen worden. „Naar de „Standard" vernoemt, zal
dit geschieden, omdat de hoer Shaw zioh :eer inte
resseert voor de „redistribution bill" en Jen heer
Gladstone in hot doorzetten van dit ontwerp be
hulpzaam kan zijn.
Verder is sir Thomus Brassey benoemd tot
secretaris der admiraliteit ter vervanging van den
heer Bannormao, die secretaris van staat voor
Ierland wordt.
Egjptö.
In het rapport van lord Northbrook aan de En-
gelsche regeering worden, naar men verneemt, de
volgende maatregelen voorgesteld, tot oplossing der
finantiëele moeilijkheden in Egypte: De rentevoet
van alle loeningen zon geen vermindering ondergaan;
de amortisatie der geünificeerde schuld zou geschorst
worden, om te voorzien in den dienst der nieuwe
leening van 8 millioen pd. st., welke som in de
eerste plaats door Engeland zou worden voorge
schoten. De opbrengst dezer leening zon voorname
lijk bestemd zijn tot betaling der bekende schadeloos
stellingen in haar geheel, en tot afdoening der voor
schotten, welke door Rothschild en de plaatselijke
bankinstellingen zijn gedaan. Eén millioen pd. st. van
deze leening zou besteed worden aan irrigatiewerken
in Neder-Egypte, ton eind© ruimen toevoer van water
aan het geheel© land beneden Assioet te verzekereD,
en de uitgaven te verminderen voor de landbouw-
voortbreDgeelen in Opper-Egypte, waar eene aan
merkelijke belasting-verlaging zon ingevoerd worden.
Ook in Neder-Egypto zouden de belastingen, hoe
wel in beperkte mate, verminderd worden. Het
evenwicht op het budget zou voorgoed worden
hersteld door middel van1°. bezuiniging op de
begrooting voor leger en politie van ongeveer
350,000 pond sterling2°. de verbintenis van
Engeland om alle kosten van het bezettingsleger
te dragen; 3°. het delgen van de jaarlijksche
tekorten op de domeingoederen en de Daira; de
twee daarop gesloten leeniogen zouden worden
afgelost met hulp van Engeland en het be3tnor
over beide diensttakken zou in óóne hand worden
vereenigd.
Telegrammen.
LONDEN", 18 November. In de bank van Enge
land is hedm 70.000 pd. st. ontvangen.
