LEIDSCH
DAGBLAD.
Eerste Blad.
.V. 7309.
11 Augustus.
A0. 1884.
PBIJS DEZER COURANT:
V®or Leiden per 3 maanden1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nomraers0.05.
Deie Courant wcrdt dagclijt3, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
TRIJS DER ADVERTENTIES
Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer 0.174.
Grooiere tellers naar plaatsruimte. Voor het inc&ssee-
ren buiten de stad wordt ƒ0.10 berekend.
Dit nonimer bestaat uit TWEE BLADEN.
OfHcïëele Kennisg-eving-en.
Burgemeester en Wethouders van Leiden;
Gezien art. 5 der wet van den 28sten Juni 1881 (Staats
blad No 97);
Brengen ter algemeene kennis dat door CORNELIS
JOHANNES COSTER een adres is ingediend, houdende
verzoek om vergunning tot uitoefening van den kleinhandel
in sterken drank in het perceel Oude Rijn No. 60 alhier.
Burgemeester e;i Wethouders voornoemd,
Leiden, DE FREMERY, "Weth. lo. Burgem.
9 Aug. 1884. E. KIST, Secretaris.
Ook een onderwijsbacterie.
In de Tweede Kamer werd onlangs gesproken
Tan de onderwijsbacterie. Die zonderlinge uitdruk
king zon menigeen zeker niet gaarne voor zijne
rekening nemen. Het onderwijs, voorgesteld als de
kiem eener besmettelijke ziekte, dus iets afschuw
wekkends, dat door ieder zooveel mogelijk wordt
ontvloden
Zoo er ooit van eene scherpe uitdrukking sprake
was, dan mag het zeker wel deze ziin. Intusscben
dat er een zekere mate van waarheid aan ten
grondslag lag, valt moeilijk to ontkennen. Het
onderwijs, het openbaar onderwijs is in onze dagen
het troetelkind, waarvoor alles wordt achtergesteld.
Men kan nu een vriend, een warm vriend zelfs van
goed onderwijs zijn en toch, of beter gezegd, juist
daarom die overdrijving betreuren.
En het is niet zoozeer met het oog op het onder
wijs zelf dat wij dit zeggen, als wel om den scha
delijken, ja den noodlottigen invloed, welken die
overdrijving op de geheele maatschappij dreigt uit te
oefenen. Ziehier wat wij bedoelen.
Daar zijn ten allen tijde ouders geweest, die aan
iedereen, die het maar hooren wilde of niet zelden
zijns ondanks hooron moest, telkens opnieuw ver
telden, dat zij o! zulke knappe kinderen hadden,
cene verzekering, waaronder - dit zij ia het voor
bijgaan gezegd - eene goede dosis ijdelheïd schuilt,
immers: het appeltje valt niet ver van den stam.
Jantje - dat gelooven zij zeker - zal wel professor
worden. Nu, tusschen haakjes gezegd, op een pro
fessoraat is tegenwoordig nogal kans in een land,
zoo groot als het onze, waar de leerstoelen moeten
bezet worden van drie rijksacademies, plus een
stedelijke plus eene vrije universiteit, om van de
hoogleeraren der polytechnische school nog maar
niet eens te spreken.
Jantje dan wordt professor. Marie.ja, waren
we in Duitschlaüd, dan kon ze ook al dien titel
halen, en door een huwelijk in de hooggeleerde
wereld „Frau Professorin" worden. In ons landje
echter gaat dat nu eenmaal niet en daarom moet
ze maar „bij het onderwijs."
Nu leert de ondervinding dat in negen van de
tien gevallen de knapheid van die Jantjes en
Marietjes duchtig tegenvalt, en ziedaar dan de be
klagenswaardige wezens gesteld voor eene taak,
eene loodzware taak, waartegen zij in de verste verte
niet zijn opgewassen. Ook zij zijn slachtoffers van de
onderwijsbacterie, wel niet in den zin zooals daarvan
in de Tweede Kamer werd gesproken, maar toch
beide ziektekiemen staan in zoo nauw verband met
elkaar dat men in de meeste gevallen gerust mag zeg
gen dat de eene uit de andere voortkomt. Immers,
dagelijks wordt op zooveel verschillende tonen de
lof van het troetelkind, dat men onderwijs noemt,
bezongen, dat het geen wonder is dat hoe langer
hoe meer ouders, en daaronder vooral de slechts
oppervlakkig ontwikkelden, begoocheld door dien
lofzang, die zij zoo gaarne gelooven dat juist voor i
hun kroost wordt aangeheven, slechts één doel
beoogen: lee.eD, veel, onbegrijpelijk veel leeren.
1
Of het levonsgeluk er door wordt bevorderd, of
het gemoedsleven daarbij tot zyn recht komt, of
zooveel heerlijks en schoons, dat natuur en kunst
en samenleving om ons heen te genieten geven,
onopgemerkt voorbijgaat - och, men deukt er zelfs
niet aan. Zou keDnis, tot zulk een prijs verkregen,
niet te duur zijn betaald?
De vereischte dosis kennis echter wordt niet
altijd verkregen, de kennis, vereischt natuurlijk voor
de wisselvallige vuurproef, die men examen noemt,
en de slachtoffers der onderwijsbacterie blijven dan
halverwege steken op den weg, die hun te moeilijk
was. Bittere teleurstelling voor kinderen en ouders
beiden, eene teleurstelling, die de laatsten, hoe goed
ze het ook met hunne kinderen meenden, slechts aan
eigen kortzichtigheid hebben te wijten. Er moet
eene andere levensbestemming worden gezocht, een
dikwijls al heel moeilijk op te lessen vraagstuk.
Het gebeurt dan ook maar al te vaak dat d3 ge
volgen vau zulk eene mislukte proefneming zich
door het geheele verdere leven doen gevoelen.
Doch de onderwijsbacterie heeft enkele malen
nog heei wat noodlottiger uil werking. Dezer dagen
vermeldden de dagbladen daarvan een treurig
voorbeeld. Eene jonge dame in de hoofdstad heeft
zich van het Ie?en beroofd, uit vrees dat zij het
examen van onderwijzeres, waaraan zij zich wilde
of wellicht juister gezogd, moest onderwerpen, niet
met gunstigen uitslag zou afleggen. De bijzonder
heden van dit drama zijn ons onbekend en daarom
zullen wij ons van verdoe bebouwingen onthou
den; maar wij duchten toch goon tegenspraak, als
wij beweren dat het beklagenswaardige slachtoffer
allen aanleg voor ook maar eenigszins inspannende
studie miste. "Welk ontzettend lijden moet aan die
noodlottige daad zyn voorafgegaan; hoe hevig moet
de wanhoop dat jeugdige hart hebben aangegrepen
om tot zulk een vreeselijken stap te voeren!
Ea die toestanden, al leiden zij niet altijd tot
zalke uitersten, zijn menigvuldiger dan men zou
denken. Wij hebben personen gekend, die, zonder
aanleg, zich aan een of ander studievak wijdende,
na een of meer mislukte pogingen om te slagen
den moed verloren en eindelijk werden weggerukt
door die treurige kwijnziekte, die men tering noemt.
Dat nu de methode van onderwijs, die lang niet
altijd geschikt is om lust voor studie op te wokken,
dat de inrichtiDg der examina, ook wat het mid
delbaar onderwijs betreft, - want wij spreken niet
uitsluitend over het lager onderwijs - geheel zonder
ongunstigen invloed zijn op dergelijke toestanden,
zouden wij niet gaarne willen beweren. Maar in
die bezwaren ligt voor ouders en voogden een redeu
te meer om hunne kinderen of pupillen niet in eenig
studievak te doen opleiden, zonder dat zij de over
tuiging hebben dat daarvoor bij hen de gewenschte
aanleg aanwezig is.
Wij twijfelen niet of menig onderwijzer of docent
zal moeten toestemmen dat hij onder zijne leer
lingen steeds enkele heeft geteld, aan wier slagen hij
wegens hunne ongeschiktheid voor studie moest wan
hopen. Zou vau hunnentwege eene vingerwijzing aan
de ouders, vooral dezulken, wier ijdelheid of mindere
ontwikkeling hen met hunne kinderen een verkeerden
weg deed inslaan, niet bijtijds heel wat kwaad
kunnen voorkomen?
Kennis is veel, maar toch niet alles. Goed onder
wijs is een zegen, maar waar het levensgeluk er
door verwoest, het leven zelf er door ondermijnd
wordt, daar verkeert die zegen in een vloek. Dat
is éók een onderwijsbacterie.
LEIREI, 9 Aogcstu9.
Op de 68ste jaarlijksche algemeene vergadering
van het „Fonds ter aanmoediging en ondersteuning
van een gewapenden dienst in de Nederlanden",
te Amsterdam gehouden, werd uitgebracht het ver
slag, waaruit bleek dat de inkomsten over 1883
hebben bedragen eene som van w. o.
de subsidie van het Rijk ten behoeve van hot In
validenhuis te Leiden, groot f 5000, en dat de uit
gaven het bedrag der inkomsten met f 8320.09'/i
hebben overschreden. Aan 1919 deelgerechtigden
keerde hot fonds f 86,047.66V* aan gratificatiën
en toelagen uit de renten van 's Konings geschenk
uit. Het Invalidenhuis te Leiden verkeert in goeden
staat. Tegen afstand van hun pensioen en hunne
gratificatie, genoten 97 deelgerechtigden van het
fonds daarin doelmatige huisvestiging en goede ver
zorging. De uitgaven ten behoeve van dat gesticht
beliepen f 22,490.60. Gedurende het afgeloopen jaar
werden 110 nieuwe deelgerochtigdon in het fonds
opgenomen, als: 20 verminkten uit Oost-Indië en
90 iofirmen. Het aantal sollicitanten bedraagt 1268.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
Werkhuis alhier opgenomen van 34—63 volwassen
personen en van 27 kinderen.
Den 15den Augustus a. s. hoopt do heer
B. C. Van Straelen, R.-C. pastoor te Katwijk aan
den Rijn, zijne 25-jarige priesterlijke bediening te
herdenken. Algemeen is er de wensch dat het
den geachten jubilaris moge gegoven worden nog
vele jaren in zijne gemeente werkzaam te zijn en
te blijven. Immers, om zijne menschlievendheid jegens
©en ieder is hij door een elk bemind.
Bij het gisteren te Utrecht gehouden akte-
examen Fransche taal, lager onderwijs, is geslaagd
de heer M. Ouwehand, van Katwijk aan Zee.
De rekening der ontvangsten en uitgaven dev
gemeente Zwammerdam, over het jaar 1883, den
8sten Augustus jl. door den Raad voorloopig vast
gesteld, sluit in ontvang op f 11,535.33, in uitgaaf
op f 9337.681/* en üaïtsdïen met een batig saldo
van f 2197.641/,.
Tot onderwijzeres aan de openbare school te
Zwammerdam is benoemd mej. C. Knaap, van Har
derwijk, en zulks ter vervanging van mej. E. A.
H. De Riemer, op verzoek eervol ontslagen.
De heer J. Van der Valk, hoofd der bijzondere
school te Aarlander veen, is in gelijke betrekking te
Raamsdonkveer benoemd.
Gistermiddag werd het huis- en stalpersoneel
van wijlen Prins Alexander ten paleize voreenigd
om van den kolonel Hojel te vernemen de door
den Koning ten aanzien van dat personeel goed
gunstig genomen beschikkingen. Het „Vad." ver
neemt deswege dat alle beschikkingen, door wijlen
den Prins gemaakt betreffende het vroeger personeel
zijns broeders, ten volle zullen worden nagekomen.
Het nog aan het paleis van Prins Willem verbon
den personeel zal alzoo in dienst blijven.
De dienaren van den laatst overleden Kroonprins
zullen voorts gedurende nog zes maanden in het
volle genot hunner bezoldigingen blijven en daarna
gepensioneerd worden naar den maatstaf van '/J0
van het genoten traktement als pensioen voor elk
dienstjaar, zoodat bijv. zij, die 10 jaren dienst heb
ben, het halve traktement als pensioen genieten.
Het stalpersoneel is reeds gisteren definitief vau
alle diensten ontheven, terwijl de majoor Beyerman
met dien dag ook zijne funcitën als stalmeester van
wijlen Z. K. H. heeft nodergelegd.
Voorloopig blijven de heeren Hojel en Beijerman
nog ten paleize van den Prins beheer voeren, evenals
de heer Van Dijk, 's Prinsen secretaris.
De verkoop van de equipages met toebekooren
van wijlen Z. K. H. bracht ruim ƒ10,000 op, waar
van f 2770 voor de negen paarden.
De Russische gezant, graaf Kapnist, is van
zijne buitenlandsche reis te 's-Hage teruggekeerd.
Vanwege do directie van hot „Zeebad Sche-
vcningen" zal ia de tweede helft dezer maand een
groot feest met vermakelijkheden op het strand,
op het terras en in de kurzaal gegeven worden.