LEIDSCH dÉfc DAGBLAD,
Eerste Blad.
jy\ 7444. Maandag 26 Mei. A°. 1884.
PRIJS DEZER COURANT:
?«or Leiden per S maanden1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommers.0.05.
Dit nommer bestaat uit DRIE BLADEN.
Met 1 Juni begint een nieuw kwartaal
van het Leidsch Dagblad. Zij die zich als
dan op deze Courant abonneeren, ontvan
gen de tot dien datum verschijnende num
mers gratis.
öfflciöele KenEiisfferlnseB.
Inschrijving Schutterij.
Burgemeester en Wethouders van Leiden herinneren
bij deze nogmaals den belanghebbenden (de geborenen in
1859 eQ, voor zoover zij zich tusschentijds in de gemeente
hebben gevestigd en alhier nog niet voor de Schutterij
mochten zijn ingeschreven, ook de geborenen in 1850—1858)
hunne verplichting om zich voor den Schutterlijken
dienst te doen inschrijven.
De gelegenheid daartoe bestaat dagelijks (Zon- en feest
dagen uitgezonderd) ten Raadhuize, tusschen 10 en 4 uren,
terwijl op den lstcn Juni aanstaande de registers van
inschrijving worden gesloten en zij, die zich niet vóór dat
tijdstip hebben doen inschrijven, bij ontdekking, ambtshalve
ingeschreven en door den Schuttersraad tot eene geldboete
verwezen zullen worden.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, DE KANTER, Burgemeester.
21 Mei 1884. E. KIST, Secretaris.
Keuro manie.
Niet eens kan men den roem verwerven van een
scherpzinnig opmerker te zijn, door te verzekeren
dat het niet mogelijk is, het ieder naar den zin te
maken. Deze waarheid geldt op elk gebied, ook op
dat der gemeentelijke wetgeving.
Ziet oons - zuo nooren we vaat Deweren -
hoezeer in onze dagen de burgers in hun bewe
gingen worden belemmerd. Alle plaatselijke be
sturen schijnen geen gewichtiger arbeid te kennen,
dan het netwerk van „verordeningen" en bij voor
keur van die tegen welker overtreding straf wordt
bedreigd, zoo dicht mogelijk te maken. In den
goeden ouden tijd kon men een aantal dingen onge
hinderd doen, die u thans aan een politie-vervolging
blootstellende handhavers der openbare veiligheid
mogen wel een geheugen van ijzer hebben, willen
zij al de op den index geplaatste verrichtingen
onthouden, en het gevaar ontloopen dat zij berispt
of misschien wel beboet worden wegens niet-bekeuring.
Het gevolg daarvan is een zondvloed van processen-
verbaal, die den kantonrechter het hoofd doen rooken,
en tot welker samenstelling een talrijk politieper
soneel noodig is. Maar wat nog erger is, er worden
boeten opgelegd bij de vleet, met subsidiaire gevan
genisstraf, welke laatste de mindere man heel trouw
hartig ondergaat, zonder dat iemand het hem tot
schande rekent dat hij de „kast" of de „nor" in
geweest is. Langs dien weg verliest de gevangenis
hare verschrikkingen en wordt het zedelijk peil der
lagere volksklasse verlaagd, - dat alles ten gevolge
van de „keuromanie" der gemeentebesturen.
Er is, wij willen het toegeven, eenige waarheid
in deze redeneering. Ook kan niet van alle plaat
selijke verbodsbepalingen gezegd worden, dat zij
den toets der critiek zegevierend kunnen doorstaan.
Doch de billijkheid eischt dat wij ook de keerzijde
der medaille even bekijken, - hetgeen wij doen
willen zonder ons te verdiepen in de vraag of het
stelsel van subsidiaire gevangenisstraf niet door
iets beters kan worden vervangen.
Men zegt: de beschaving kan zich slechts ont
wikkelen in de richting der vrijheid; en het toe
nemend aantal beperkingen, die aan de individueele
vrijheid worden opgelegd, schijnen met deze stelling
niet overeen te stemmeD.
13 dat wel juist? Voorheen had men minder
verbodsbepalingen, dus ook minder overtredingen
doch leefde men daarom vrijer? Niet het belang,
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
of, zoo men wil, het welbehagen van het individu
moet in de eerste plaats in aanmerking komen,
maar dat van de collectieve eenheid, hetzij deze
Staat heote of Gemeente. En nu wordt dit belang
het moest benadeeld door de handelingen van enkelen,
wier gevoel van recht, van billijkheid, van betame
lijkheid niet bijzonder levendig is. Er is een tijd
geweest, dat niemand het den burger kwalijk nam
als hij voor zijn deur een mesthoop verzamelde of
een varkouskweekerij nahieldwie echter minder
gesteld was op het genot van de geuren, door die
hoogst nuttige inrichtingen verspreid, moest ze
niettemin dulden. Onwelvoeglijke handelingen had
den ongehinderd op de openbare straat plaats; of
als iemand in het hart van den nacht voor andermans-
huisdeur zijn longen wilde oefenen en zijn vocale
krachten meten, het kon hem niet belet worden.
Is het toelaten van die onhebbelijkheden dan het
criterium der persoonlijke vrijheid? Er zyn lui die
het vervelend vinden dat zij op straat niet dronken
mogen zijQ, dat zij de grachten niet mogen bezigen
tot een reservoir van onreinhedener zijn hands
laars die de overheid het recht zouden willen be
twisten, toezicht te houden op do qualiteit van eet-
en drinkwaren; er zijn slagers die het minst aan
lokkelijk gedeelte hunner industrie vlak aau de
straat zouden willen uitoefenen. Maar die allen
begrijpen niet dat hun vrijheid voor anderen een
ondraaglijke last wordt.
Indien het getal „keuren" toeneemt, - aan wie
de schuld?
Niet aan hen, die bij hetgeen zij doen in de
eerste plaats de vraag stellen, of zij ook hinder
veroorzaken aan anderen. U/>; maar ee]) 0nke,
voorbeeld te noemen: wij kennen iemand, die geen
stap uit den weg zou gaan als daar ginds een
Hercules met een knuppel gewapend op hom stond
te wachten, doch eerbiediglijk de overzijde der
straat zal houden of wel oen grachtje omloopen,
wanneer een vrouw tegen een boom haar vloer-
kleeden staat uit to kloppen. De man heeft, vinden
we, gelijkde gevaren, verbonden aan het inademen
van de stof, misschien van slaapkamers waar zieken
worden verpleegd, zijn niet gering. Wanneer nu
alle menschen wijs genoeg waren, - en, voegen wij
er bij, menschlievend genoeg, - om dien noodzake
lijken uitkloppingsarbeid alleen te verrichten op een
oogenblik dat er geen voorbijgangers zijn, - dan
zou het overbodig zija eenige verbodsbepaling op
dat punt in het leven te roepen. Maar een groot
aantal vrouwtjes tijgen aan den arbeid liefst op eon
tijd dat de straat wemelt van schoolgaande kin
deren: is het dan wel te verwonderen dat het ge
meentebestuur daar een kleine wijziging in tracht
te breDgen?
Onze vaderen hadden minder begrip van de
eischen der openbare gezondheid dan wijmoeten
wij nu hen gelukkig prijzen omdat hun veroorloofd
was wat ons wordt verboden, hot verontreinigen
van bodem, water en lucht? Vóór een paar honderd
jaar vertoonde hot verkeer op de straton een geheel
ander karakter dan heden, nu allerlei voertuigen
tot omzichtigheid aanmanen: kan men nu den ge
meentebesturen de beschuldiging naar het hoofd
werpen dat zij zich te buiten gaan aan „keuromanie",
wanneer zij bijv. verbieden den gemeenschappelijken
grond in beslag te nemen door uitstallingen, klee-
ren drogerij en, kippenhokken, enz.?
Wil men met eenig recht beweren dat er te veel
plaatselijke verordeningen worden vastgesteld, men
bewijze dan eerst dat één daarvan overbodig is.
Misschien zal de tijd komen dat er af en toe een
zekere hoeveelheid van buiten werking kan worden
gesteld, namelijk als ieder burger zich uit eigen
beweging onthoudt van onbetamelijke dingen. Zoo
lang dit niet het geval is, zijn de plaatselijke be
sturen verplicht op te komen voor de rechten der
PRIJS DER ADYERTENT1EN:
Ven 16 regels 1.05. Iedere regel meer 0.171.
Grootere lellcrs naar plaatsraimte. Voor het incassee-
ren buiten de stad wordt 0.10 berekend.
niet-overtredende bargers, tegenover hen die meenen
dat zjj gerust alles mogen doen wat niet direct
onder de rubriek van stelen, moorden of brand
stichten is te rangschikken.
LEIilEN, 24 Mei.
Tot onderdirecteur van het Militair Detentie
huis bij Leiden is benoemd de adjudant-onderofficier
Koen, van de grenadiers, op een salaris van f 1200.
Den laten Juli zal deze betrekking door hem aan
vaard worden.
De lste lnit. W. B. Slotboom van het depot-
escadron 3de reg. huzaren te Leiden en de 2de
luit. A. W. J. Snouck Hurgronje van het 3de
escadron van voornoemd regiment te 's-Hage, ver-
wissolon den lsten Juni a. 8. van garnizoen.
Het is thans zomeraan alles in de natuur
ziet men het en uit alles blijkt het: ook nit de
aankondigingen der muziekuitvoeringen in de open
lucht. Eene voorname plaats, zoo niet de eerste,
blijven daaronder bekleeden die op Zomerzorg van
leden der koninklijke militaire kapel onder leiding
van den heer Yöllmar. Het eerste der achtzomer-
concerten zal a. s. Dinsdag plaats hobbeD. Het
programma, in dit nommer voorkomende, doet reeds
veel verwachten. Moge het blijken dat de deel
neming niet minder is dan in andere jaren. De
tuin begint er bovendien weer in zijn vollen luister
te prijken.
Voor het op hem uitgebracht beroep tot pre
dikant bij de Christ.-Gereformeeerde gemeente
(Hooigracht) alhier is door den hoer K. Yan Goor
te Almkcrk a/d. Nienwendijk bedankt.
Op eene bijeenkomst der theologische studen
ten ainrer is uwoiuiou w. u»,. -
aan de Synode der Ned.-Herv. Kerk om de vigee-
rende proponentsformule te handhaven.
Uit het bijvoegsel tot den beschrijvingsbrief
van de 39ste algemeene vergadering van het
Nederlandsch Onderwijzers-Genootschap blijkt dat
als plaatsen voor de volgende vergadering zijn
opgegeven Arnhem en Leiden- Aan het onder
steuningsfonds wil het hoofdbestuur een subsidie
van f 400 verleenen.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
Werkhuis alhier opgenomen van 4258 volwassen
personen en van 26 kinderen.
Voor het examen in de nuttige handwerken,
dat vanwege het bestuur der Arnhemsche Industrie
school voor meisjes was uitgeschreven, is toege
laten mej. II. Yan Walsem uit Alfen a/d Rijn.
Ook te Renkam en Heelsum is ds. G. Ring-
nalda, pred. te Oldebroek, beroepen.
De minister van marine brengt, ter kennis
van belanghebbenden dat de mast, verbonden aan
een wrak, ter hoogte van Zandvoort, in de Noord
zee, zoodanig met steen is belast, dat daaruit geen
gevaar meer voor de visschersvaartuigen kan voort
spruiten.
Tot leeraar in de Nederlandsche taal en let
terkunde aan het Pro-Gymnasinm te Gouda is be
noemd de heer M. J. Yan Dugteren, leeraar aan
de Hoogere Burgerschool te Middelburg.
Iu het Hotel „Den Ouden Doelen" te 's-Graven-
hage is gisteravond aangekomen baron A. De Braun,
geheimraad en chef van het kabinet van den keizer
van Oostenrijk mot familie. De zoon van dezen
hoogen Oostenrijkschen staatsdienaar baron C. De
Braun is in de residentie als attaché bij de Oos-
tenrijksch-Hongaareche legatie werkzaam.
De minister van waterstaat heeft aan de
Tweede Kamer bericht dat het aanhangige wets
ontwerp tot onteigening voor den aanleg van een
kanaal van Amsterdam naar de Merwede gedeelte
van de Oude Vecht te Nichtevecht tot de sluis tot
scheiding van Vecht en Vaartechen Rijn, bewesten
Utrecht, door hem wordt teruggenomen.
