LEIDSCH
DAGBLAD,
N°. 7399.
M&aadag 32 Maart»
A0. 1884.
Eerste Blad.
PRIJS DEZER COURANT 5
Y®or Leiden per 3 maanden1.10.
Franco per post1.40.
Afeondcrlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer f 0.17*.
Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incassee-
ren buiten de stad wordt ƒ0.10 berekend.
Dit aominer bestaat uit DRIE BLADEN.
Ofi&otëole Hennl««rerflii^eiL
De Burgemeester van Leiden;
Gelet op art. 21 der wet van 4 December 1872 (Stbl.
No. lSi
Brengt ter kennis van de ingezetenen, dat in de afge-
loopen Wc2 lijders aan mazelen zijn overleden
L e i d e
29 Maart 1S34.
zijne
De Burgemeester voornoemd,
DE KANTER.
Nogmaals „Spoliatie."
Het ia hoofdzaak vrcoger door ons besproken
boek ran majoor Perelaer bevat belangwokkende
bijzonderheden omtrent de exploitatie van het
opium-debiet. Om die reden heeft het een meer
dan aetueele, - bezit het bovendien een historische
waarde. Men weet dat de strijd tegen het opium-
monster is aangebonden; en al is de St.-Joris nog
niet te zien die dezen afschuwelijben draak onscha
delijk zal maken, - al is van de werpschichten,
door verschillende bestrijders op zijn pantserbuid
gericht, nog geen enkele tot zijn vïoesch doorge
drongen, - dood moet en zal bij, zoowaar de woorden
bescbavin en ontwikkeling geen holle klanken zjjn.
In onze Tweede Kamer vindt men onder alle par
tijen vyaaden van de opium-pacht: we noemen
slechts cc heeren Keuchenins, Des Amorie Van der
Hoeven en Van Dedem (van Hoorn), om ons tot de
voornaamste te bepalen.
Den be angstellenden lozer, dio de werking van
den opium-kanker wat nauwkeuriger wil leeren
kennen, bevelen we vooral de 16de Bijlage aan,
op bladz. 83 tot en met 90. Zij bevat een paar
artikelen uit Indische organen overgenomen, en
die de schrijver van „Spoliatie" door middel van
zijn boek iu wijderen kring wil helpen verspreiden, -
„want1", zegb hij terecht, „het behoort een volks
overtuiging te worden dat de bestrijding van het
opium-gebruik met alle haar ten dienste staande
middelen een dure plicht der Regeering ie." De
vorig minister van koloniën beweerde dat zoowol
voor den gebruiker als voor de maatschappij de
gevolgen over het algemeen minder schadelijk te
achten zijn dan die welke aan het drinken van
sterken drank zijn verbonden. Hier ligt evenwel de
uitspraak vau den heer Jansz, een geneeskundige te
Japara, die mededeelt wat een dertigjarige erva
ring hem leerde: die toelichting geschiedde naar aan
leiding van een door den bovengenoemden heer mr.
baron Van Dedem in den „Indischen Gids" van
1881 geschreven artikel.
De directe gevolgen van het langdurig opium
gebrek: op het lichaam zijn, volgens den heer Jansz,
bederf ven bloed en vochten, verstopping van vaten
en wegen en daaruit voortvloeiende ongeneeslijke
dysenterie en aamborstigheid met onlijdelijke smar
ten. Slechts één middel geeft verzachting: - ver
meert' ?d gobruik. Zelfs waar de voeding goed is, -
meestal is zij zulks niet, veroorzaakt reeds een
lichte verwonding een kwaadaardige, vaak doodeljjke
ontstoking.
Ale xaoreele gevolgen geeft de heer Jansz op
ontzettende toeneming van zelfzucht, onverschillig
heid omtrent de geheelo omgeving, tot eigen vrouw
en kinderen toe; afkeer 7an allen arbeid, totale
verstomping van den geast.
Die heide soorten vau vruchten, welke zijn „genot"
hem oplevert, deelt do schuiver als eon noodlottige
erfenie aan zijn nageslacht mede, en zoo gaat de
Javaansche bevolking steeds aebtornit in gehalte.
Niet minder ernstig zijn de gevolgen voor de
welvaart. De schuiver besteedt spoedig zijn geheele
verdienste aan opium: legio ziju de gezinnen waar
de vrouw den kost voor allon moet winnen. Is zij
daartoe niet in staat, dan is woldra de ellende niet
te overzien!
Waarlijk, niet ten onrechte merkt de heer Jansz op
Al do lichaamskrachten en zielsvermogens en al
de stoffelijke middelen, die nu door de opium wor
den verteerd, - wanneer die alle aan landbouw en
nijverheid ten goede kwamen,hoeveel grooter zonden
de welvaart en het vertier zijn I En zou niet ook
de rijksschatkist daaruit veel meer ontvangen, - en
zonder vloek er op- dan de opiumpacht haar kan
opbrengen? Doch de Staat helpt met allen ijver
om landbouw en nijverheid, zijn hartader, te ver
stoppen, en alzoo zich zelf ten ondergang te brengen.
Een ander schrijver inden „Indischen Gids" geeft
onder den titel „Een stem uit Indië", eenigo maat
schappelijke besohoawingen.
Kedirie, zegt hij, heeft een bevolking van 700,000
zielen; meerendeels ziju de meDSchen arm. Toch
bedraagt er de opiumpacht 18 ton per jaar; voegt
men dasrbij de betaling van de hoeveelheid ter
consumptie verstrekte opium, de administratiekosten
en de winst van den pachter, dan mag het cijfer
van 21/, millioen gerust worden aangenomen als
het bedrag, dat dio arme bevolking jaarlijks vrij
willig betaalt, om dagelijks eenige uren het genot
te hebben, haar leed en treurig bestaan te vergeten.
„Hoe het mogelijk is" - zoo gaat schr. voort -
„dat een arm volk zooveel kan opbrengen, behalve
nog cultuur- en heerendionsten, winst op het zout,
landrente, bedrijfsbelasting, invoerrechten enz., is
mij onbegrijpelijk. Doch men moet ook zien, hoe
zoo'n Javaansoh gezin leeft.
„Hun huis is gewoonlijk klein, van bamboe, en
met 8trco gedekt. Huisraad vindt men er niet; een
mat uitgespreid op een bank van bamboe, en een
klein kussen van kapok, dienen om op te slapen.
Gekookt wordt er op den grond, in grove aarden
potten of pannen; gegeten wordt er met de handen
uit pisangbladeren, gedronken uit oen aarden kruik;
de kloederen worden zelden of nooit gewasschen,
en gedragen tot ze als lompen van het lijf vallen;
de kinderen loopen naakt en groeien met de kar
bouwen in de modder op. 's MorgeDS om 5 uren
staat men op en gaat naar het werk, om tegen 6
uren present te zijn, hetzij in de rijstvelden, hetzij
in heerendienst aan de wegen, in de koffietuinen,
rietvelden enz. Hij, die eens een dag vrij heeft,
gaat werken bij particulieren op een dagloon van
40 a 50 cents, waarvoor hij tien uur moet arbeiden.
'8 Avonds tehuis gekomen, wordt er wat gegeten,
en de helft van het dagloon aan opium verbruikt;
om 8 uren is ieder al in diepe rust. De verlichting
tot 8 uren bestaat uit een aarden schoteltje, waarin
wat stinkende olie en een katoenen pitje.
„Ziedaar het tafereel van het dagelijksch leven van
den Javaan-opiumschuiver. - Zegt, gij die nog wat
medegevoel bezit voor uwen medemeusch, zou het
niet hoog tijd worden dat de opium uit zijn nabij
heid verbannen werd? Daartoe moet ieder Neder
lander naar vermogen medewerken, want ieder
Nederlander is solidair aansprakelijk voor dien af
schuw©'ijken toestand."
Tot welke ongerechtigheden de pacht-exploitatio
aanleiding geeft, zullen we in een later artikel doen
uitkomen.
LEIDES, 2» Maart.
De heer J. D. C. Schmeltz, conservatcr aan
'8 Rijks Ethnographisch Museum alhier, is tot cor-
respondeerend lid van het Anthropologisch Genoot
schap te Weenen benoemd.
Hedennamiddag ontvingen we per Fransche
mail, via Napels, de Iadische bladen van 21 tot
en met 27 Februari/
Onze gemeente is aangeboden de door den
bekenden heraldicus on genealoog A. A. Vorater-
man Yan Oyen bij de firma C. Yan Doorn Zoon,
to 's-Gravenhage, uitgegeven: „Dictionnair© nobi-
liaire, répertoire des généalogies et des documents
généalogiqaes, qui se trouvent dans la bibliotbèque,
les collections et les archives de A. A. Vorsterman
Yan Oyen."
De samensteller deelt aan de „Amst. Crt." mede,
dat door hem ruim 500 exemplaren ten geschenke
zijn gegeven aan boekerijen, leesinrichtingen enz.,
zoowel in het buitenland als in Nederland, waar
door dus velen, als hun geslachtsnaam op de lijst;
voorkomt, in staat worden gesteld, om omtrent hun
geslacht inlichtingen of afschriften van documenten,
in dit archief berustende, te bekomen.
Om zich van den rijkdom van deze verzameling
genealogieën en familicdocumeuten een denkbeeld
te vormen, is het voldoende te consfateerun, dat
de „Dictionnaire" ruim 50,000 namen van familiën
bevat, waarvan in het archief genealogieën of docu
menten aanwezig zijn.
De gemeenteraad van Haarlemmermeer heeft
eervol ontslag verleend aan de onderwijzers G. E.
Ter Haar van school 3, on J. A. Fischer van
school 10, ieder ingaande 18 Mei; en aan R.
Kuipers van school 4, ingaande 20 Mei.
Benoemd zijntot hoofd der school No. 4 (Hoofd
dorp) de heer D. W. Doedens te Enschedee, in
functietreding uiterlijk 1 Juni, en tot onderwijzer
aan de school No. 9 T. Bruyn te Amersfoort, in
functietreding 1 Mei.
Eene interessante voorstolling in de residentie
kondigt de heer Pflaging aan voor a. s. Dinsdag:
nl. Undine" van Albert Lortzing, den componist
van „Zar nnd Zimmermann." Deze opera, onlangs
te Berlijn opnieuw gemonteerd, vond daar veel bijval.
Een reprise als deze kan volgens het „Vad." ook
in de hofstad op belangstelling bij het muzikale
publiek rekenen.
Bij het regiment grenadiers en jagers is op
gericht een onderofficierscursus voor optische tele-
graphie, ODder leiding van de late luitenants Brandt
en J. baron Van Voorst Tot Voorst.
In de gisteren te Amsterdam gehouden alge-
meene vergadering van stemgerechtigde aandeel
houders der „Deli-Maatechappij" werd verslag uit
gebracht over den toestand der Maatschappij en der
zoo bijzonder gunstige rusultaten van het oogstjaar
1882. De rekening en verantwoording werd goed
gekeurd en het dividend op 1010 per aandeel
bepaald. Het reservefonds bedraagt thans ƒ849,337.83.
Verder werd de heer N. Trakranen herbenoemd
als commissaris en aan den directeur dank betuigd
voor de zorgvuldige waarneming der belangen van
de Maatschappij.
Het Hoofdcomité tot plechtige viering op léF
September 1884 van het zeventigste jaarfeest van
Nicolaas Beets heeft een uitvoerend comité geko
zen, bestaande nit de heeren mr. C. Th. graaf Van
Lijnden Van Sandenburg, eere-voorzit!er, prof. dr.
M. De Vries, voorzitter; dr. Johs. Dyserinck eo
H. De Veer, secretarissen; A. C. Wertheim, pen
ningmeester; dr. L. R. Beynen, mr. W. C. M. De
JoDge Van Ellemeet, prof. Jos. A. Albcrdinck Thijm
en F. Boliiï. Krachtens eene opdracht van het uit
voerend comité heeft de heer F. Bohn zich te Haar
lem, de geboorteplaats, in betrekking gesteld met
de heeren mr. E. A. Jordens, mr. A. J. Enschedé,
A. C. Krusoman, mr. R. H. J. Gallandat Huet,
Jeronimo De Vries, I. Esser Jr., J. K. Tadema en
F. Smit Kleine, dio zich met hem den 19den dezer
tot een subcomité hebben gecoustitueerd, waarvan
hot bestuur is saamgesteld uit de heeren mr. E.
A. Jordens, voorzitter, F. Smit Kleine, secretaris,
en A. C. Kr use man nenningmeoster.
Op een nader te bepalen dag zal te Batavia
de openbare verkoop plaats hebben van alle bezit
tingen der „Nederland8ch-Iodi8che Droogdok-Maat
schappij." Het plan om de Maatschappij op anderen
voet dan aanvankelijk voort te zetten, blijkt dus
opgegeven te zijn.