LEIDSCH DAGBLAD, N°. 7399. M&aadag 32 Maart» A0. 1884. Eerste Blad. PRIJS DEZER COURANT 5 Y®or Leiden per 3 maanden1.10. Franco per post1.40. Afeondcrlijke Nommers0.05. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, uitgegeven. PRIJS DER ADVERTENTIES: Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer f 0.17*. Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incassee- ren buiten de stad wordt ƒ0.10 berekend. Dit aominer bestaat uit DRIE BLADEN. Ofi&otëole Hennl««rerflii^eiL De Burgemeester van Leiden; Gelet op art. 21 der wet van 4 December 1872 (Stbl. No. lSi Brengt ter kennis van de ingezetenen, dat in de afge- loopen Wc2 lijders aan mazelen zijn overleden L e i d e 29 Maart 1S34. zijne De Burgemeester voornoemd, DE KANTER. Nogmaals „Spoliatie." Het ia hoofdzaak vrcoger door ons besproken boek ran majoor Perelaer bevat belangwokkende bijzonderheden omtrent de exploitatie van het opium-debiet. Om die reden heeft het een meer dan aetueele, - bezit het bovendien een historische waarde. Men weet dat de strijd tegen het opium- monster is aangebonden; en al is de St.-Joris nog niet te zien die dezen afschuwelijben draak onscha delijk zal maken, - al is van de werpschichten, door verschillende bestrijders op zijn pantserbuid gericht, nog geen enkele tot zijn vïoesch doorge drongen, - dood moet en zal bij, zoowaar de woorden bescbavin en ontwikkeling geen holle klanken zjjn. In onze Tweede Kamer vindt men onder alle par tijen vyaaden van de opium-pacht: we noemen slechts cc heeren Keuchenins, Des Amorie Van der Hoeven en Van Dedem (van Hoorn), om ons tot de voornaamste te bepalen. Den be angstellenden lozer, dio de werking van den opium-kanker wat nauwkeuriger wil leeren kennen, bevelen we vooral de 16de Bijlage aan, op bladz. 83 tot en met 90. Zij bevat een paar artikelen uit Indische organen overgenomen, en die de schrijver van „Spoliatie" door middel van zijn boek iu wijderen kring wil helpen verspreiden, - „want1", zegb hij terecht, „het behoort een volks overtuiging te worden dat de bestrijding van het opium-gebruik met alle haar ten dienste staande middelen een dure plicht der Regeering ie." De vorig minister van koloniën beweerde dat zoowol voor den gebruiker als voor de maatschappij de gevolgen over het algemeen minder schadelijk te achten zijn dan die welke aan het drinken van sterken drank zijn verbonden. Hier ligt evenwel de uitspraak vau den heer Jansz, een geneeskundige te Japara, die mededeelt wat een dertigjarige erva ring hem leerde: die toelichting geschiedde naar aan leiding van een door den bovengenoemden heer mr. baron Van Dedem in den „Indischen Gids" van 1881 geschreven artikel. De directe gevolgen van het langdurig opium gebrek: op het lichaam zijn, volgens den heer Jansz, bederf ven bloed en vochten, verstopping van vaten en wegen en daaruit voortvloeiende ongeneeslijke dysenterie en aamborstigheid met onlijdelijke smar ten. Slechts één middel geeft verzachting: - ver meert' ?d gobruik. Zelfs waar de voeding goed is, - meestal is zij zulks niet, veroorzaakt reeds een lichte verwonding een kwaadaardige, vaak doodeljjke ontstoking. Ale xaoreele gevolgen geeft de heer Jansz op ontzettende toeneming van zelfzucht, onverschillig heid omtrent de geheelo omgeving, tot eigen vrouw en kinderen toe; afkeer 7an allen arbeid, totale verstomping van den geast. Die heide soorten vau vruchten, welke zijn „genot" hem oplevert, deelt do schuiver als eon noodlottige erfenie aan zijn nageslacht mede, en zoo gaat de Javaansche bevolking steeds aebtornit in gehalte. Niet minder ernstig zijn de gevolgen voor de welvaart. De schuiver besteedt spoedig zijn geheele verdienste aan opium: legio ziju de gezinnen waar de vrouw den kost voor allon moet winnen. Is zij daartoe niet in staat, dan is woldra de ellende niet te overzien! Waarlijk, niet ten onrechte merkt de heer Jansz op Al do lichaamskrachten en zielsvermogens en al de stoffelijke middelen, die nu door de opium wor den verteerd, - wanneer die alle aan landbouw en nijverheid ten goede kwamen,hoeveel grooter zonden de welvaart en het vertier zijn I En zou niet ook de rijksschatkist daaruit veel meer ontvangen, - en zonder vloek er op- dan de opiumpacht haar kan opbrengen? Doch de Staat helpt met allen ijver om landbouw en nijverheid, zijn hartader, te ver stoppen, en alzoo zich zelf ten ondergang te brengen. Een ander schrijver inden „Indischen Gids" geeft onder den titel „Een stem uit Indië", eenigo maat schappelijke besohoawingen. Kedirie, zegt hij, heeft een bevolking van 700,000 zielen; meerendeels ziju de meDSchen arm. Toch bedraagt er de opiumpacht 18 ton per jaar; voegt men dasrbij de betaling van de hoeveelheid ter consumptie verstrekte opium, de administratiekosten en de winst van den pachter, dan mag het cijfer van 21/, millioen gerust worden aangenomen als het bedrag, dat dio arme bevolking jaarlijks vrij willig betaalt, om dagelijks eenige uren het genot te hebben, haar leed en treurig bestaan te vergeten. „Hoe het mogelijk is" - zoo gaat schr. voort - „dat een arm volk zooveel kan opbrengen, behalve nog cultuur- en heerendionsten, winst op het zout, landrente, bedrijfsbelasting, invoerrechten enz., is mij onbegrijpelijk. Doch men moet ook zien, hoe zoo'n Javaansoh gezin leeft. „Hun huis is gewoonlijk klein, van bamboe, en met 8trco gedekt. Huisraad vindt men er niet; een mat uitgespreid op een bank van bamboe, en een klein kussen van kapok, dienen om op te slapen. Gekookt wordt er op den grond, in grove aarden potten of pannen; gegeten wordt er met de handen uit pisangbladeren, gedronken uit oen aarden kruik; de kloederen worden zelden of nooit gewasschen, en gedragen tot ze als lompen van het lijf vallen; de kinderen loopen naakt en groeien met de kar bouwen in de modder op. 's MorgeDS om 5 uren staat men op en gaat naar het werk, om tegen 6 uren present te zijn, hetzij in de rijstvelden, hetzij in heerendienst aan de wegen, in de koffietuinen, rietvelden enz. Hij, die eens een dag vrij heeft, gaat werken bij particulieren op een dagloon van 40 a 50 cents, waarvoor hij tien uur moet arbeiden. '8 Avonds tehuis gekomen, wordt er wat gegeten, en de helft van het dagloon aan opium verbruikt; om 8 uren is ieder al in diepe rust. De verlichting tot 8 uren bestaat uit een aarden schoteltje, waarin wat stinkende olie en een katoenen pitje. „Ziedaar het tafereel van het dagelijksch leven van den Javaan-opiumschuiver. - Zegt, gij die nog wat medegevoel bezit voor uwen medemeusch, zou het niet hoog tijd worden dat de opium uit zijn nabij heid verbannen werd? Daartoe moet ieder Neder lander naar vermogen medewerken, want ieder Nederlander is solidair aansprakelijk voor dien af schuw©'ijken toestand." Tot welke ongerechtigheden de pacht-exploitatio aanleiding geeft, zullen we in een later artikel doen uitkomen. LEIDES, 2» Maart. De heer J. D. C. Schmeltz, conservatcr aan '8 Rijks Ethnographisch Museum alhier, is tot cor- respondeerend lid van het Anthropologisch Genoot schap te Weenen benoemd. Hedennamiddag ontvingen we per Fransche mail, via Napels, de Iadische bladen van 21 tot en met 27 Februari/ Onze gemeente is aangeboden de door den bekenden heraldicus on genealoog A. A. Vorater- man Yan Oyen bij de firma C. Yan Doorn Zoon, to 's-Gravenhage, uitgegeven: „Dictionnair© nobi- liaire, répertoire des généalogies et des documents généalogiqaes, qui se trouvent dans la bibliotbèque, les collections et les archives de A. A. Vorsterman Yan Oyen." De samensteller deelt aan de „Amst. Crt." mede, dat door hem ruim 500 exemplaren ten geschenke zijn gegeven aan boekerijen, leesinrichtingen enz., zoowel in het buitenland als in Nederland, waar door dus velen, als hun geslachtsnaam op de lijst; voorkomt, in staat worden gesteld, om omtrent hun geslacht inlichtingen of afschriften van documenten, in dit archief berustende, te bekomen. Om zich van den rijkdom van deze verzameling genealogieën en familicdocumeuten een denkbeeld te vormen, is het voldoende te consfateerun, dat de „Dictionnaire" ruim 50,000 namen van familiën bevat, waarvan in het archief genealogieën of docu menten aanwezig zijn. De gemeenteraad van Haarlemmermeer heeft eervol ontslag verleend aan de onderwijzers G. E. Ter Haar van school 3, on J. A. Fischer van school 10, ieder ingaande 18 Mei; en aan R. Kuipers van school 4, ingaande 20 Mei. Benoemd zijntot hoofd der school No. 4 (Hoofd dorp) de heer D. W. Doedens te Enschedee, in functietreding uiterlijk 1 Juni, en tot onderwijzer aan de school No. 9 T. Bruyn te Amersfoort, in functietreding 1 Mei. Eene interessante voorstolling in de residentie kondigt de heer Pflaging aan voor a. s. Dinsdag: nl. Undine" van Albert Lortzing, den componist van „Zar nnd Zimmermann." Deze opera, onlangs te Berlijn opnieuw gemonteerd, vond daar veel bijval. Een reprise als deze kan volgens het „Vad." ook in de hofstad op belangstelling bij het muzikale publiek rekenen. Bij het regiment grenadiers en jagers is op gericht een onderofficierscursus voor optische tele- graphie, ODder leiding van de late luitenants Brandt en J. baron Van Voorst Tot Voorst. In de gisteren te Amsterdam gehouden alge- meene vergadering van stemgerechtigde aandeel houders der „Deli-Maatechappij" werd verslag uit gebracht over den toestand der Maatschappij en der zoo bijzonder gunstige rusultaten van het oogstjaar 1882. De rekening en verantwoording werd goed gekeurd en het dividend op 1010 per aandeel bepaald. Het reservefonds bedraagt thans ƒ849,337.83. Verder werd de heer N. Trakranen herbenoemd als commissaris en aan den directeur dank betuigd voor de zorgvuldige waarneming der belangen van de Maatschappij. Het Hoofdcomité tot plechtige viering op léF September 1884 van het zeventigste jaarfeest van Nicolaas Beets heeft een uitvoerend comité geko zen, bestaande nit de heeren mr. C. Th. graaf Van Lijnden Van Sandenburg, eere-voorzit!er, prof. dr. M. De Vries, voorzitter; dr. Johs. Dyserinck eo H. De Veer, secretarissen; A. C. Wertheim, pen ningmeester; dr. L. R. Beynen, mr. W. C. M. De JoDge Van Ellemeet, prof. Jos. A. Albcrdinck Thijm en F. Boliiï. Krachtens eene opdracht van het uit voerend comité heeft de heer F. Bohn zich te Haar lem, de geboorteplaats, in betrekking gesteld met de heeren mr. E. A. Jordens, mr. A. J. Enschedé, A. C. Krusoman, mr. R. H. J. Gallandat Huet, Jeronimo De Vries, I. Esser Jr., J. K. Tadema en F. Smit Kleine, dio zich met hem den 19den dezer tot een subcomité hebben gecoustitueerd, waarvan hot bestuur is saamgesteld uit de heeren mr. E. A. Jordens, voorzitter, F. Smit Kleine, secretaris, en A. C. Kr use man nenningmeoster. Op een nader te bepalen dag zal te Batavia de openbare verkoop plaats hebben van alle bezit tingen der „Nederland8ch-Iodi8che Droogdok-Maat schappij." Het plan om de Maatschappij op anderen voet dan aanvankelijk voort te zetten, blijkt dus opgegeven te zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1884 | | pagina 1