A0. 7210. Maandag 20 Augustus. A°. 1883.
Eerste Bind.
IEIDSOH Jj®| DAGBLAD.
PBIJS DEZER COURANT:
Toot Leiden per 3 maanden1.10.
Franae per post1.40.
Afzonderlijke Nommers.0.05.
Dit Nomiuer bestaat uit TWEE BLADEN.
Voor de Inteekenaren daarop behooren
bij dit nummer van het Leidsch Dagblad de
Nos. 141 tot 149 der Ingekomen Stukken van
den Gemeenteraad.
Bij dit nommer van het Leidsch Dagblad
behoort voor de inteekenaren daarop het
officieel Verslag der Handelingen van den
Gemeenteraad: zitting van Donderdag den
9den Augustus, bladz. 47 en 48.
Offlolëel© Keunisseringei».
Burgemeester en Wethouders der gemeente Leiden;
Brengen ter algemeene kennis dat de verkiezing van
één lid van den Gemeenteraad, te* gevolge van het niet
aannemen der benoeming door den beer W. F. VAN
WIJK Sr., zal plaats hebben op Dinsdag den 21sten Aug.
a. s., van des voormiddags negen tot des namiddags
vij/ uren.
Burgemeester en "Wethouders voornoemd,
Leiden, DE KANTER, Burgemeester.
7 Aug. 1883. HARTEVELT, Wethr., lo. Secretaris.
Eene oude quaestie in een nieuw licht.
Een der belangrijkste onderwerpen, welke in het
verstreken voorjaar in den gemeenteraad werden
"behandeld, was zeker wel de verpleging van krank
zinnigen, getuige ook de breedvoerige beraadslaging,
welke daarover werd gevoerd.
Het Da^elijksch Bestuur en de meerderheid der
raadsleden stelden zich daarbij, met een beroep op
art. 10 der desbetreffende wet van 1841, ongeveer
op het volgende standpunt: Op het Rijk rast de
verplichting om in de verpleging der krankzinnigen
te voorzien. De gemeente bezit alleen de bevoegd
heid gevaarlijke krankzinnigen in bewaring testel
len tot tijd en wijle zij krachtens bevelschrift van
het openbaar ministerie in een gesticht kunnen wor
den opgenora6D. Nu bestaat de gelegenheid tot op
neming in een krankzinnigengesticht feitelijk althans
voor behoeftigen wel niet, omdat het Rijk in deze
niet voldoet aan zijne verplichting, maar dat is voor
de gemeente geen reden om datgene te volvoeren,
waarin het Rijk te kort schiet en wat zij eigenlijk
niet doen mag, althans voor zoover betreft de uit
breiding van het tijdelijk in bewaring stellen.
Voor die redeneering moge veel zijn te zeggen -
al vinden zij, die tevergeefs naar plaatsing hunDer
krankzinnigen uitzien, er ook al bitter weinig baat
bij - dat zij niet zoo algemeen beaamd wordt als
velen wel deDken, is dezer dagen zonneklaar geble
ken. Zelfs de tegenwoordige Regeering des lands
schijnt die zienswijze, hetzij dan te recht cf ten
onrechte, niet zoo onverdeeld te zijn toegedaan,
althans niet in die mate als hare voorgangster.
In afwijking toch van het wetsontwerp tot rege
ling van het staatstoezicht op de verpleging van
krankzinnigen en het daarover uitgebraoht afdee-
ling8verslag van de Tweede Kamer, dat zij bij haar
optreden vond, heeft zij thans een gewijzigd wets
ontwerp aan de Tweede Kamer aangeboden, gevoegd
bij de memorie van antwoord op het verslag.
De nieuw-opgetreden ministers hebben er beden
king tegen, dat de Regeering eene wettelijke ver
plichting op zich zou nemen om te zorgen dat er
steeds een voor de behoefte voldoend aantal ge
stichten met voldoende ruimte zij, op grond dat
die zorg doodelijk zou kunnen worden voor elk
initiatief van andere zijde. Zij vreezen dat ver
plichte algemeene staatszorg het gevolg zal hebben,
dat de gehecle krankzinnigenzorg van lieverlede in
banden der Regeering zal komeD, tegen welke uit
breiding van staatsbemoeiing de ministers bezwaar
maken.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
v
Dat alles nu luidt geheel anders dan de stelling,
in den Gemeenteraad verkondigd, dat op het Rijk
de verplichting ru6t ora in de verpleging der krank
zinnigen te voorzien. Wie er nu gelijk heeft, de
Regeering of de Leidsche Gemeenteraad - zie, dat
laten wij liefst over aan de beslissing van bevoegde
wetaint9rpretators, ofschoon wij, zoo oppervlakkig
geoordeeld, met het oog op meergemeld art. 10
der wet van 1841, den Raad in het gelijk zouden
willen stelleD. Het blijkt nu eenmaal dat de Regee
ring de voorkeur geeft aan „het initiatief van
andere zijde", al verklaart zij zich dan ook ge
negen om naar behoefte één of meer rijksgestichten
ter verpleging van krankzinnigen op te richten.
Het gesticht te Medemblik zal er in alle geval
wel komeD, maar wanneer men in aanmerking
neemt, dat gelijk in onze gemeente, ook overal
elders een aantal ongelukkige krankzinnigen onbe
waakt rondloopon of wel hetzij in hunne eigen wo
ning, hetzij in tijdelijke cellen opgesloten zitten,
die reeds sinds laDg in een gesticht hadden moeten
zijn opgenomenwanneer men voorts nagaat, dat
in de bestaande gestichten overbevolking heersebt,
althans in de lagere klassen, - don mag met. veilig
aannemen dat de gelegenheid tot plaatsing, eer
lang door het Rijk te verschaffen, verre van af
doende zal zijn. Op het „initiatief van andere zijde"
zal het dus vooral aankomea, ook voor Leiden,
dat èn als gemeente met een bevolking van meer
dan 40,000 zielen, èn als Academiestad in dubbele
mate behoefte heeft aan een eigen krankzinnigen
gesticht.
En in die behoefte kan hier ter stede gemakke
lijker dan elders worden voorzieD. Een geschikt
gebouw, dat daartoe kan worden ingericht, is hier
aanwezig. Nog altijd zijn bij het Dagelijksch Be
stuur in onierzoek de voorstellen van het raadslid
den heer Zaalberg en van de inspecteurs der ge
stichten voor krankzinnigen, het eerste strekkende
om B. en Ws. uit te noodigen een onderzoek in te
stellen naar de vermoedelijke kosten voor de op
richting van een gesticht voor krankzinnigen, om
daarna een voorstel te doen omtrent de oprichting
van een wettig gesticht voor krankzinnigen alhier,
het tweede de wonschelijkheid uitsprekende dat het
Caecilia-Gasthuis voor dat doel worde verbouwd,
wat zonder groote kesten zou kunnen geschieden,
terwijl het in dat geval plaats zou opleveren voor
100 tot 120 verpleegden.
In de gemeenteraadszitting van 19 April 11. werd
er door den geachten voorzitter op gewezeD, dat er
geruimen tijd zou moeten verloopen, eer die voor-
stellea rijp zouden zijn voor behandeling in den
Raad. Wij zullen de laatste zijn om het gewicht
van dat onderzoek te verkleinen, maar de mede
werking, door de inspecteurs bij de indiening van
bun missive op zoo welwillende wijze aangeboden,
zal zeker strekken om die taak aanmerkelijk te
verlichten, zoodat de indiening van een definitief
plan op een niet al te zeer verwijderd tijdstip mag
worden te gemoet gezien.
Thans, nu er een Regeering is opgetreden, die
verklaart vooral veel te verwachten van het „initi
atief van andere zijde", is het meer dan ooit go-
wenscht dat de gemeente zelve de handen aan den
ploeg sla om op afdoende wijze in de verpleging
der krankzinnigen te voorzien.
LUI0EN, IS Augustus.
De heer A. Van der Sluys, predikant bij de
Christ.-Ger. gemeente alhier, heeft het beroep Daar
eenzelfde gemeente te Fraceker aangenomen.
Naar men verneemt, zal ds. Van Konkel, door
de Herv. gemeente alhier tot predikant beroepen,
op 14 Oct. a. 8. zijne intree in de gemeente doen.
De collecte, tijdens de godsdienstoefening
gisteravond in de Hooglandsche Kerk ten behoeve
PRIJS DER ADTERTENT1EN
▼»a 16 regela 1.05. Iedere regel meer 0.17£
Groeier* lelUrt neer plaatsruimte. Voor hel incaaa**-
reu buiten de stad wordt/ 0.10 berekend.
van de Scholen met den Bijbel gehouden, heeft
835.25 opgebracht.
Op de jóngste algemeene vergadering van
het Nederlandsch Bijbelgenootschap is na eene be
langrijke discussie met meerderheid van stemmen
aangenomen het voorstel van het hoofdbestuur om
iemand van goeden aanleg en van Christelijke
overtuiging aan de Leidsche academie te doen
vormen tot doctor in de taal- en letterkunde van
den Oost-Indischen Archipel, ten einde hem later
naar Iodië te zenden, en voor het werk der Bijbel
vertaling en wat daarmede in verband staat, van
zijne diensten gebruik te maken.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
Werkhuis alhier opgenomen van 32—57 volwassen
personen en van 58 kinderen.
Te Uithoorn is aanbesteed het hardmaken
van den weg langs de drooggemaakte Legmeer-
plassen, van Pauwenhoek tot den Oosteinderpolder,
gem. Aalsmeer. Van de zes inschrijvers was de
hoogste de heer J. Verwey, te Uithoorn, met ƒ1775
en de laagste de heer J. Van den Heuvel Azn., te
Haarlemmermeer, met 1437.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen een wets
ontwerp tot teruggave van een bedrag van ƒ2820.825
aan het 7de rog. infanterie, dat die som uitbetaald
had aan de feestcommissie van oud-militairen, inge
steld ter herdenking van den dag, waarop vóór
vijftig jaren bij de verdediging der citadel van Ant
werpen van onze zijde het eerste schot viel. Dit
feest was den 30aten November van het vorig jaar
te Amsterdan gevierd en de Regeering had een bij
drage tot bestrijding der kosten toegezegd, welke
echter te voren niet kon bepaald worden.
Het was gisteren zeer druk aan het strand
te Scheveningen. Dit bracht een vijftal scheeps
klerken der Kon. Ned. marine op de goede gedachte
om een collecte te houden voor de opsporing van
de „Varna." Zij gingen met schalen rond en.
de uitslag was even verrassend als het denkbeeld
der jongelieden prijzenswaardig. (Vad.)
De aartshertog en aartshertogin van Oosten
rijk hebben gisteren een langdurig bezoek gebracht
aan de tentoonstelling te Amsterdam.
Dr. Van Hees, chef van den geneeskundigen
dienst bij de landmacht, is op zijn 50-jarig ambts-
feest benoemd tot commandeur der Orde van de
Eikokroon.
Van verschillende plaatsen ontvangt men be
richt omtrent de vorming van commissiën, die zul
len trachten gelden bijeen te krijgen voor de op
sporing der „Varna."
Gistermiddag is te Amsterdam eene vergadering
gehouden van de leden der Varna-expeditie, die, met
uitzondering van den heer De Brujjn, door alle
leden werd bijgewoond.
Opnieuw is er een telegram verzonden om het
opsporings-vaartnig dat te Sandifort ligt gereed te
houden; de definitieve beslissing wacht nog slechts
op het resultaat van de onderhandelingen over de
cautie. De autoriteiten in het noorden wenscheü
dat de waarborg zou gestort worden bij de Noor-
weegsche Bank. Daartegen is van deze zijde eenig
bezwaar gemaakt. Toen is er geeischt dat de Ne-
derlandsche Regeering zich aansprakelijk zou stellen
voor de waarborgsom.
De onderhandelingen over dit alles zjjn nog niet
geëindigd, maar zullen zonder twijfel spoedig tot
een einde gebracht worden. - De uitzending van het
vaartuig kan dan onmiddellijk volgen.
Blijkens bericht van den Franscben gezant
te 's-Hage, zjn ten gevolge der tegenwoordige
verwikkelingen tusscben Frankrijk en Annam, de
havens van laatstgemeld Rijk in staat van blokkade
verklaard, met het doel aldaar den invoer van
wapenen en van oorlogsbehoeften te beletten.
