DAGBLAD. N°. 7192. Maandag 30 Juli. A0. 1883. Eerste Blad. LEIDSCH TKIJS DEZER COURANT: Foor LeideD per 3 maanden1.10. Franco per po?t1.40. Altooderltike Nommers.0.05. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, uitgegeven. PRIJS DER ADVERTENTIE!!: Tin 16 regels 1.05. Iedere regel meer 0,17$. Groolere letters naar plaatsruimte. Voor het incsssee- ren buiten de stad wordt 0.10 berekend. Dit Kommer bestaat uit TWEE BLADEN. Oföciëele Kcuni«GfeTingen. Burgemeester en Wethouders der gemeente Leiden bren gen ter algemeene kennis dat, ingevolge de laatste alinea van art. elf der wet van 20 Juni 1851 (Staatsblad No. 85), de herstemming ter verkiezing van drie leden Tan den Gemeenteraad zal plaats hebben op Dinsdag den 31sten Juli a. svan des voormiddags negen tot des namiddags vijf uren. Burgemeester en Wethouders voornoemd, Leiden, DE KANTER, Burgemeester. 20 Juli 1883. HARTEVELT, Wethrlo. Secretaris. Burgemeester en Wethouders van Leiden, Brengen ter kennis van belanghebbenden dat op Don derdag 2 en "Vrijdag 3 Angnstns 1883 de passage over den Ouden Singel van de Janvossensteeg tot de Mare voor rij- en voertuigen zal zijn afgesloten. Burgemeester en Wethouders voornoemd, Leiden. DE KANTER, Burgemeester. 28 Juli 1883. HARTEVELT, Wethr., lo. Secretaris. Vijanden der Maatschappelijke orde. Er zijn personen van uitstekende bekwaamheid en tamelijk vrij van vooroordeelen, die, wanneer zij den naam „sociaal-democraten'" hooreo uitspreken, bf met een srnadelijken glimlach de schouders op halen, bf een uitbarsting van toorn niet kunnen weerhouden. Of die taktiek, - zoo wij dat woord hier mogen gebruiken, - aan te bevelen is, betwijfelen wij. De sociaal-democratie heeft nu eenmaal de Neder- laodsche grenzen overschreden. Gehjk men weet., is zij een product van Daitschon bodem, en het is merkwaardig ook dat de meesten die soms deelnomen aan de debatten in de vergaderingen der aanhan gers, zich onderscheiden door een bovenlandsch accent en ingenomenheid met sommige specifiek- Daitsche zaken. Maar - de sociaal-democratische bond beBtaat: hjj heeft zijn woordvoerder gekregen in den gewezen predikant Domela Nieuwenhuis, en tracht in arbeiderskringen propaganda te maken. Men gelooft algemeen dat het gevaar voor veld- winnen dezer uiterste richting op sociologisch gebied hier te lande niet groot is, - en zegt dan do beste verwachtingen te hebben van het gezond verstand onzer werklieden. Eet is lo hopen dat men zich niet vergist. Als men zich echter eens vergiste? Op het oogenblik dat men zulks ontdekte, zou er geen verhelpen neer aan zijn. Wij voor ons zouden een weinig minder optimisme meer gewenscht achten. De heer Domela Nieuwenhuis is ontegenzeggelijk een bekwaam maD. Hij bezit, ook door oefening, het talent om de ergste paradoxen voor te stellen als onomstootelijke waarheid, - en de jeugdige werk lieden, die het grootste deel van zijne gewone toe hoorders uitmaken, zijn, al ontvingen ze ook vroeger behoorlijk onderwijs, niet altijd in staat om schijn van werkelijkheid te onderscheidon, vooral omdat de drogredenen van den woordvoerder bijna nooit worden weersproken. Op de jongste vergadering in de Stadsgehoorzaal heeft een onzer stadgenooten den handschoen, den tegenstanders toegoworpeD, opgeraapt, en met den heer Domela Nieuwenhuis een uitvoerig en levendig debat gehouden. Maar hij stond geheel alleen. In den regel heeft de leider uitsluitend het woord. Dat moest zoo niet zijn. Telkens, als de heer D. N. optreedt, moest hij zich geplaatst zien tegen over een zeker aaütal bestrijders, die zich beijveren den werklieden het onhoudbare der sociaal-democra tische stellingen aan te tooren. Aan bekwame mannen ontbreekt het in ons mid den niet. Evenmin aan ijverige mannen, die veel over hebben voor de bevordering van het volkswel zijn, en die door daden de beginselen der sociaal democraten bestrijden. De oprichting der practische ambachtsschool was zulk een daad. Hoe flink dat op zichzelf is, - het komt ons voor niet genoeg te zijn. Ook de macht van het levende woord moet in het strijdperk gebracht worden. Een algemeene opwekking daartoe is het doel van dit artikel. Het moet niet gezegd kunnen worden dat de geleerdheid, het kapitaal, de bourgeoisie, of met welke schimpnamen (in het oog der ontevrede nen) men de handhavers der maatschappelijke orde ook moge bestempelen, zieh niet durven of niet wil len vertoonen daar, waar over de belangen der j werklieden wordt gesproken. Da niet-socialisten moeten bewijzen kunnen en willen, dat die belangen hun oneindig meer ter harte gaan dan den volksopruiers. Het is onverantwoordelijk, als men hen meesters laat van het terrein. Dat dio naam „volksopruiers" niet uit de lucht is gegrepen, mogen de volgende tirades bewijzen, op de laatste vergadering van den s. d. bond in de Gehoorzaal opgeteekend. „In de scholen worden de leerlingen kunstmatig tot vaderlandsliefde opgeschroefd, opdat zij eenmaal bereid mogen zijn de eigendommen der gegoede klasse met de wapenen te verdedigen. "Wat hebben echter de miliciens te verdedigen? Met hun allen hebben zij niet zooveel grond om zich te laten be graven." „Wij burgers van den Nederland6chen staat leven onder een tot recht gestempeld onrecht."' „Ons leger heeft geen nndere bestemming, dan gebruikt te worden tegen, het volk dat zijn recht tracht te bekomen." „Het is huichelarij, als de Staat het drankmis bruik heet te bestrijden de Regeeriog zou erg ver legen zijn als er geen sterkedrank meer werd ge bruikt. Waarom sluit zij niet liever de branderijen Maar dat zou in het nadeel zijn van de branders, dat wil zeggen van de kapitalisten, en dat mag niet." „De Staat leert den menschen werkstaken, door hen op 19-jarigen leeftijd aan de werkplaats te ontrukkeD, voor den militairen dienst. Staken zij later uit eigen beweging den arbeid, als verzet tegen onderdrukking, dan werden er soldaten op hen af gezonden." „De werkman wordt behandeld en mishandeld, erger dan de dieren des velds, want deze hebben handelswaarde. Men bekommert zich minder om hen dan vroeger om een slaaf: dezen moest men koopen, en de werkman heeft geen prijs. Als er één het juk afwerpt, staan er honderd gereed om hem te ver vangen." Het algemeen stemrecht moet een eind maken aan de blanke slavernij." „Indien het vclk ontwikkeld ware, het zou geen algemeen stemrecht vragen, het zou het nemen." Het medegedeelde moge volstaan om te doen in zien, dat we niet zonder reden de medewerking vragou van stadgenooten, wien de gave des woorus is geschonken, om de prediking van dergelijke leer door de macht der overtuiging met onvruchtbaarheid te slaan. LËÏÖEtf, 2S Juli. Dr. Ph. S. Van Konkel, predikant te Zetten, heeft het beroep naar de Ned.-Herv. gemeente alhier aangenomen. Door den minister van binnenlandsche zaken is aan dr. G. Heymans te Leiden toestemming ver leend zich alhier te vestigen als privaat-docent in de philosophie. De bij het 4de reg. inf. benoemde 2de luite nants zijn ingedeeld als volgtW. J. Hartman bij de 1ste comp. 2de bat., J. G. Kist bij de 4de comp. 2de bat. en Jhr. G. A. A. Alting Von Geusau bij de 3de comp. 4de bat., allen te Leiden. Gedurende deze week zijn dagelijks in het Werkhuis alhier opgenomen van 3859 volwassen personen en van 27 kinderen. De Synode heeft zich in hare zevende en achtste zitting voornamelijk bezig gehouden met de kleine toelagen uit het fonds voor noodlijdende kerken en personen; in bijna alle gevallen is de voordracht der daartoe benoemde oommissie aange nomen. Zij had met groote nauwgezetheid over wogen, waar vermindering op grond van een eenigs- zins ruimeren geldelijken toestand, waar vermeerde ring uithoofde van klimmende behoeften, hoogeren leeferjd, lichaamsgebreken en grootere zorgen moest worden voorgesteld, terwijl enkele bevoorrechten voor de toelagen uit eigen beweging bedankten, en daarom ook nieuwe aanvragen konden worden toe gestaan. Maar hoogstens kon, en dan moesten de omstandigheden en behoefte luide en krachtig spre ken, een som van slechts f 90 worden gegeven, wel is waar, uiterst gering, maar de middelen van het fonds reiken niet verder, en de gift is toch altijd hoogst welkom waar men bijna geen inkom sten heeft of de Staat f 100 en de kerk slechts 130 aan predikantsweduwen schenken kan, tot een gezamenlijk bedrag van ruim f 18,000. Voorts werden de toelagen aan 9 gemeenten voor kerk en pastoriebouw thans definitief toegestaan en werd den quaestor-generaal bij het afscheid wederom dea dank van de vergadering gebracht voor zijn gehou den beheer. De financiëele aangelegenheden aijn thans afgehandeld. Iu den loop der zitting werd bij monde van dea heer Verhoef het rapport der commissie voorgelezea over de ten vorlgen jare voorloopig aangenomea verandering tot aanvulling van art. 2 Alg. Regl. en de daarover ingezonden consideration omdat er geen bepaling voorkomt, hoe men ophoudt lid te zijn van een bijzondere gemeente, als men b. v. zonder lidmaats attestatatie op te vragen ver trokken is. Bij monde van prof. Offerhaus werd namens de commissie rapport uitgebracht over het adres van de class, vergadering van Heerenveen om uitvoe riger toelichting bij de synodale voorstellen, en ein delijk bij monde van den heer Days over de voor loopig aangenomene verandering in art. 12 en 13 van het Regl. op de kosten voor het bestuur en en art. 16 van het Regl. op het H. onderwijs en de daarop ingekomene consideration der cl. ver gaderingen en prov. kerkbesturen, strekkende om de kosten van de vergaderingen van de commissie van voordracht ter benoeming van kerkelijke hoog leeraren niet meer te laten ten laste van de Alge meene kas, maar die over te brengen naar het fonds voor het H. onderwijs, waarbij die kosten eigenlijk behooren. Deze rapporten werden ter inzage gelegd, waar over later zal worden beraadslaagd. Nog vole andere rapporten, en daaronder hoogst belangrijke onder werpen, zijn reeds in bewerking. Do negende zitting ving aan met de verkiezing van twee leden der Synodale commissie. Bij eerste stemming werd de heer Alingh Prins als predi kant, na herhaalde de heer Yan den Brandelerals ouderling uit het vroeger genoemde drietal benoemd. Tevens werd voor het Algemeen College van Toezicht als lid uit de Synode herbenoemd de heer Douwes, en tot zijn secundus de heer Alingh Prins. Daarna werden verschillende rapporten voorge lezen namens de voor de nieuwe wetsvoorstellen benoemde commission. De jury der afdeeling „Bouwkunde" op d© Amsterdamsche tentoonstelling heeft uitspraak ge daan en de volgende bekroningen toegewezen wat Nederland betreft: zilveren medaille aanFroweijn; bronzen medaille aan Gemund en Schmitzeervolle vermelding aan Klinkhamer.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1883 | | pagina 1