Ramp te Muiden.
tumult onder het publiek en werd de ontruiming
der zaal gelast.
Waarschijnlijk zal appèl van het vonnis aange-
teokend worden.
Groot-Britannië.
Lord Hartington heeft gisteren te Manchester
eene redevoering gebonden, waarin hij betoogde
dat de oorlog in Egypte volstrekt noodzakelijk
was geweest. Met betrekking tot Ierland zeide hij
dat daar geheime genootschappon, evenals in Rus
land, Duitschlaud, Frankrijk en de Yereenigde Sta
ten, bestaan, die den oorlog verklaren aan den
eigendom, de orde en de algemeene veiligheid. Waar
deze genootschappen bestaan, zijn altijd uiterste
maatregelen noodig. De regeering is ernstig voor
nemens om agrarische moorden en misdrijven door
alle mogelijke middelen te onderdrukken. Dc wet
gevende onafhankelijkheid van Ierland zou nimmer
kunnen verleend worden.
Twee landlieden, Riggings on Flynn, zjjn te
Galway opgehangen wegens het vermoorden van
twee bailiffs. Sedert een paar maanden zijn te
Galway zeven doodvonnissen voltrokken.
Rusland.
Yolgons de „Golos" heeft de minister van het
verkeorswezen tot het aanleggen van wegen in
den Caucasas bij den Rijksraad een krediet aan
gevraagd van 2,400,000 Rbs., in jaarlijksche ter
mijnen van 300,000 Rbs. Bovendien zijn op voor
dracht van de ministers van oorlog en van het
verkeerswezen 286,000 Rbs. tot het verbeteren van
wegen dit jaar toegestaan.
De „Rusz" maakt een begin met het afdrukken
van do mémoires van Skobeleff, door een boezem
vriend openbaar gemaakt. Daarin komen ook voor
bijzonderheden omtrent de reis naar Parijs en
verklaart Skobeleff o. a. zijne betrekkingen tot
Gambetta en verzekert hij dat hij de beroemde
anti-Duitscho brandrede volstrekt niet heeft uitge
sproken, maar dat ze hem door de Gambettistische
pers tegen zijn zin in den mond is gelegd. Gam
betta had hem daarop dringend verzocht die rede
niet te logenstraffen, daar zij aan de Gambettisti
sche politiek gelegenheid gaf zich openlijk to ver
klaren en iets wereldkundig te maken, wat de
Franschon uit vrees voor Bismarck niet durfden.
Zuid-Af rilia.
De buitengewone zitting van het Kaapsche Par
lement, om over de Basuto-quaestie te beraadsla
gen, is gisteren door den gouverneur geopend met
«ene redevoering, waarin hij zeide dat deze bijeen
komst dringend noodig was ton gevolge van de
vijandigheid tusschen de Basuto-hoofden. Bij den
veranderden staat van zaken zijn de ministers van
meeniDg dat de belaDgen van het land het best ge
diend worden door niet in de binnenlandsche zaken
tusschen beide te komen, onder handhaving even
wel van het toezicht op de buitenlandsche aangele
genheden. De Kaapkolonie heeft zich tegenover den
Oranje-Yrij staat verbonden tot handhaving der orde
aan de grenzen. Het behoud der vriendschappelijke
betrekkingen tusschen beide gouvernementen is van
bijzonder gewicht.
De volgende zitting is op aanstaanden Maandag
bepaald.
(Vervolg van het Tweede Blad.)
Om zich eenig denkbeeld te vormen van de ge
weldige luchtdrukking, die de ontploffing veroor
zaakte, wordt nog gemeld dat onderscheidene inge
zetenen ook van Haarlem, welke plaats 5 a 6 uur
gaans van Muiden verwijderd ligt, op het oogenblik
der ramp duidelijk hunne vensters hebben hooren
schudden.
Zelfs te Nieuwveen bij Alphen werden vier
onmiddellijk op elkander volgende schuddingen of
schokkingen waargenomen, welke de gebouwen
en schepen deden trillen en waarmede eengeruisch
gepaard ging. Men dacht ook daar op het eerste
oogenblik aan eeno aardschudding.
Het wemelt van nieuwsgierigon uit Amsterdam
en van elders, de spoortreinen zijn proppend vol.
De postbeambten hadden handen vol werk om tele
grammen en brieven rond te brengen.
Bij Muiden was de schok zoo hevig, dat het
water or ook nit de vaart over den oever sloeg. Te
Hdversum doofden alle lichten uit. Aan alle stations
van den Oosterspoorweg en den Gooischen tram
(die gisteren uitmuntend in den dienst voorzag en
heden extra-treinen laat loopen) heerschte de
grootste levendigheid, nee! Diemen bestormde don
tram die om halftien Amsterdam had verlaten.
Tot het verleenen van geneeskundige hulp waren
op de plaats des onheils aanwezig: dr. Lassow,
van Muiden; dr. Mol, van Kaarden; Yan Delden,
oud-officier van gezondheid van het O.-I. leger,
en dr. Kooiman, uit Diemerbrug. De kerken te
Muiden hebben niet minder schade geleden dan de
overige perceelen. Bij de brug, rechts van Amster
dam komende, zag men echter eea huis waarin geen
enkele ruit was gebroken.
De aloude kunst en wetenschappen bevorderende
Maatschappij V. W., te Amsterdam, heeft besloten
eeno oponbare uitvoering te geven, tot leniging van
de ellende, door do ramp bij Muiden veroorzaakt.
In Muiden beeft zich reeds een voorloopige com
missie gevormd, om in do vreeselijke ellende hulp
te verleenen. Onderscheidene huisgezinnen zijn van
alles beroofd en hebben geen plaats des onder
komens meer, terwijl do verdiensten van zoovelen
door dit vreeselijke ongeval geheel opgehouden zijn.
Do Gooische stoomtram te Amsterdam werd den
geheelen dag door een groote menigte bestormd
met groote moeite kon de orde gehandhaafd blijven
door een groot aantal politie agenten.
De commissaris des Konings, die van Haarlem
naar de hoofdstad kwam om zijne gewonoaudieotio
te verleenen, heeft zich, na van het onheil ver
nomen te hebben, onmiddellijk naar Muiden begeven.
Door den Havenstoombootdienst to Amsterdam
wordt belangstellenden de gelegenheid aangeboden
morgeD, Zondag, per stoomboot een tochtje te maken
naar Muiden, langs Weesp, ter bezichtiging van
de ruïnen.
Nu door het vreeselijk onheil, dat haar getroffon
heeft, aller oogen gevestigd zijn op de buskruit
fabriek te Muiden, boezemt het een en ander uit
het verleden van „Do Krijgsman" den lezers wol-
licht belang in.
Ruim eeue halve eeuw geleden bestonden hier
te lande niet minder dan dertien buskruitmolens.
Vóór 1795 verkeerden de toen bestaande in bloeien-
den toestand, daar er een belangrijke uitvoer van
buskruit, met name naar de Noordsche rijken plaats
had. Doch dewijl dio uitvoer van 1795—1814 verbo
den was, geraakten de fabrieken begrijpelijkerwijze
in verval, en ook na 1S15, toon er voor de grens
vestingen in de zuidelijke Nederlanden belangrijke
bestellingen inkwamen, bleef het kwijnen aanhou
den en verminderde het aantal molens gestadig.
Onder acht molens werden do bestellingen van het
Rijk verdeeld. En dat was voor de fabrikanten
juist te veel om van te sterven en te weinig om
van to leven, terwijl het Rijk eene verzameling van
alles behalve golijksoortig buskruit verkreeg.
Dit bracht den heer J. J. Bredius, eigenaar van
de lang bestaande „Krijgsman", in 1843 op het
denkbeeld, do eigenaars van zeven fabrieken tot
het aangaan van eone associatie onder de firma
van „Gezamenlijke buskraitmakers in Noord-Hol
land en Utrecht en Zeeland" to bewegen. Zij kreeg
het leeuwendeel der Rijksbestellingen en sedert 1848
werden deze bijna alle te Muiden uitgevoerd, zoo
dat de fabriek aldaar moest worden vergroot. Te
reeder ging men hiertoe over, toen minister Yan
den Bosch het donkbeeld opperde, om eene Rijks-
fabriek op te richten, welk plan door de vernieu
wing in 1869 van de „Krijgsman" niet doorging.
Van toen af stoDd de fabriek onder het bijzonder
toezicht van den minister van oorlog.
Sedert 1702 stond „de Krijgsman" daar, waar
zij gisterochtend nog stond, in een lagen, kleinen
polder, die door stevige kaden en een vrij diepe
en breede ringvaart is omgeven. De grond is los
en veenachtig en de bouwing en afscheiding der
gebouwen heeft daardoor nooit zoo kannen geschie
den, als tot vermindering van het gevaar bij ont
ploffing van één gebouw wenschelijk was. Men
trachtte door hot pooten van boomen, het graven
van greppels on slooten en het aanleggen van gras
grond, zooveel mogelijk in de vermindering van het
gevaar te voorzien.
De beweegkracht in „De Krijgsman" werd door
óéne stoommachine verkregen, die door een over
dekte as met de beide molens verbonden was en
door middel van een metallieke koord aan de meer
afgelegen werkplaatsen drijfkracht verstrekte.
Zonder de beweging in de andore gebouwen te
stremmen, kon elke werkplaats stilstaan en ter
vermijding van gevaar was het drijfwerk niet in,
maar tegen do gebouwen aan geplaatst.
In de molengebouwen geschiedde de fabricage
van het kruit; groote steonen maalden daar het
poeder, in zijne verschillende phasen. Meer naar
achtc-ren waren de droogkamers, stoven genaamd,
waar hot kruit na zijn verblijf in het vooraanstaande
zoogenaamde lochtdroogliuis gebracht werd. In de-
toreDS werd het meeste kruit bewaard; ze zijn -
en we wezen er reeds op hoeveel onheil daardoor-
voorkomen is - behouden. De busjeshuizen bewaar
den de tallooze met kruit gevulde blikken busjes,,
welke in vorm gelijken op de oude jagerskruit-
hoorons. Deze gebouwen zijn in de lucht gespron
gen, evenals de glanshuizen, waar zich een kolos
sale hoeveelheid kruit moet hebben bevonden, ert
werkplaatsen en magazijnen van materieel.
Do fabriek de „Krijgsman" was oorspronkelijk
gevestigd in de nabijheid van Amsterdam, aan hetr
Kruitmakerspad, waar zij in't laatste der 17de eeuw-
werd opgeheven, om in 1702 door de tocnmallige-
eigenaars onder do firma Lijnslager en Yan Kruijfc
verplaatst te worden.
De eigendom van den molon bleef steeds aan
de nakomelingen dier heeren, totdat één hunner,
wijlen de heer Abr. Bredius, dien voor zich alleen
verkreeg. Thans was directeur de heer M. F. Bredius»
Yolgens Dader bericht van heden is de ramp ver
moedelijk veroorzaakt door het ontvonken van een-
vuursteen tjo, dat bij het malen is uiteengespat.
Do namen der elf dooden zijn J. A. Karsemeyer,
chef, Sipko Yan der "Weyden, Dirk Dolleman,
Jan Yan Wilsum, Gerard Krcune, Gerrit Yan
Ravenswaay, Evert Klok, Jacob Yis, Jacob Yis Gzn,,
Leendert Van der Sluys en Gerrit Jongkind. Er zijn
nog 12 gekwetsten, die men hoopt in leven te houden».
Onzo berichtgever nam de lijken in oogenschouw,
welke in een loods van een kuiper op den grond
neergelegd waren. Twee waren goed herkenbaar;
het overige echter bestaat slechts uit bijeeDgelegde
ledematen. Het geheel biedt een afgrijselijk schouw
spel aan.
Op verschillende punten van Muiden is men be
gonnen met het inzamelen van liefdegaven. De tram
vervoort nog duizenden personen.
De vrouw van Jacob Yis, sedert een paar dagen
bevallen, is hedenmorgen door den schrik gestorveD»
De minister van oorlog is heden, vergezeld van
zijn adjudant, uit do residentie naar Muidon ver
trokken, ten einde aldaar in overleg te treden met
de militaire autoriteiten, op zijn bevel naar het
tooneel van de ramp gezonden tot het verleenen
van hulp.
Twee bij de ramp gekwetsto personen zijn op
last van den burgemeester dor gemeente Muiden
naar Amsterdam gezonden ter verpleging in het
Binnengasthuis. Indien blijken mocht dat nog meer
deren die hulp behoeven, zullen ook zij naar boven»
gemeld gesticht worden overgebracht.
Niet alle vermisten zijn gevonden, en men sprak
te Muiden heden zelfs nog van drie personen die
als dood zonden zijn opgegeven. De juistheid daar
van is echter nog niet gebleken.
Het getal gekwetsten is groofer dan aanvanke
lijk werd gedacht. Voor zoover bekend, zijn ze de
volgenden: D. Schijf, Mina Bakker, dienstbode,
vrouw Karsemeyer, Huysteede, W. Van "VVaalen,
Ruysendaal, Diekmeyer, Kreunen, broeder van den
overledene, en Lubbers, allen gehuwd en kinderen
hebbende. De meeste gekwetsten worden in hanne
woningen verpleegd.
Een wensch is overal in de buurt algemeen, nl.
dat de overheid den herbouw niet vergunne zoo
dicht bij een bevolkte plaats. Een denkbeeld dat
het Hbl. hoorde opperen om kruit- en dynamiet-
fabrieken alléén op Schokland to dulden, i3 zoo
kwaad niet gevonden.
Telegrammen,
WEENEN, 18 Januari. In het theater aan dc
Wieden alhier brak gisteravond gedurende de voor
stelling plotseling een vreeselijke paniek uit. Brand
lucht verspreidde zich in de zaal en tegelijkertijd
hoorde men het geroep „brand." De politie en de
brandweer verschenen onmiddellijk op het tooneel»
Het publiek vluchtte naar do uitgangen. Dames
vielen in onmacht. Eindelijk gelukte het een der
brandcommi88arissen zijn stem boven het ramoer te
verheffen en verzekerde hij dat alles valsch alarm
was geweest. Er was slechts een heerenhoed onacht
zaam over een gasarm gehangen en daardoor in
brand geraakt. Men telde een meDigte lichte ver
wonden, gelukkig echter geen ernstige.
CAIRO, 19 Januari. Het decreet betreffende de
opheffing der controle is uitgesteld.
ROME, 19 Januari. De in de nabijheid van
Palermo gelegen zwavelgroeve Arciprete is vernield
22 arbeiders kwamen daarbij om het leven.
BRUSSEL, 20 Januari. Volgons do „Etoile Beige"
