DAGBLAD.
7022.
Eerste Blad.
TT.
baandag S
Jasmari.
A0. 1SS3.
PBIJS DEZER COURANT
Voor Leiden per 8 maandenl.lö.
Franco per post.1.40.
i.Londeriyke Nommera.0.05.
Beza Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Van 10 regels f 1.05. Iedere regel meer 0.17$.
Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het ioeassee-
ren buiten de stad wordt 0.10 berekend.
timer bestaat uit TWEE BTiADEX
Voor de Inteekenaren daarop behooren
lij dit nummer van het Leidsch Dagblad de
flos. I tot 3 der
lan den Gemeenteraad
Ingekomen Stukken
Zondagsrust.
De beweging, niet lang geleden door een Gro-
fcingsch hoogleeraar en zijne bondgenooten in het
lauzrjn geroepeD, heeft ook to Leiden sympathieën
Jeelncrae gevonden, iu die mate zelfs, dat er een
(Lfdeeling van de vereeniging „Zondagsrust" is ge-
Irormd. Deze heeft haar bestuur gekozen, hetwelk
pch in een volgende samenkomst, door verdeeling
uer verschillende functiën, hoeft geconstitueerd. Ia
Zooverre is de zaak dus in orde.
Don'; dat is slechts een begin. De jonge Afdeeling
noet, om met vrucht in de aangegeven riehtiög
iverkzaaai to zijn, zeer veel leden tellen. Bovendien
noet, bij allen die zich aansluiten, de zeer stellige
overtuiging aanwezig zijn dat de Vereeniging, en
lio haar geest de Afdeeling Leiden, een taaktever-
Ivullen heeft van hoog belang voor het maatschap-
Ipelijk wolzijn van ons volk.
Om tot een en ander eon beseheiden bijdrage te
[leveren, zij het mij vergund met een enkel woord
het doel der VereenigiDg en de geschiedenis van
1 de vorming der Afdeeling toe te lichten.
Een feit is het dat do handhaving van één rust-
Ij dag por week noodzakelijk is voor het behoud van
Ihet algemeen arbeidsvermogen: zoowel bij bygië-
I nisten als bij beoefenaars der sociale wetenschappen
I staat die maening vast. Waar die wet, door de
I traditie geheiligd, wordt veronachtzaamd, is ver
slapping het onvermijdelijk gevolg.
Evenmin kan ontkend worden, dat het wenschelijk
lis zooyelen als mogelijk is dien rustdag gezamenlijk
j te doen genieten. Alles is er op ingericht, om een ge
il past en voor de ontwikkeling van het gemoedsleven
heilzaam gebruik te verbinden aan den daartoe in
I de Christelijke wereld aangewezen eersten dag der
[week. Dat hierbij de deelneming aan de gemeen
schappelijke godsdienstoefeningen op den voorgrond
staat, behoeft geen betoog.
Niettemin, - strijd voor hetgeon men noemt „Zon-
j dagsheiliging" - staat niet op het program van deze
I Vereeniging. Daarvoor bestaat een afdoende reden.
I Ofschoon ik niet gaarne zou onderschrijven wat in
leen ingezonden stuk van deze courant over het-
I zelfde onderwerp onlangs werd gezegd, nl. - dat
Ide Nederlandsche natie niet is een gods-
I d i e n s t i g volkvooral ook omdat, waar een
I zeker aantal personen dat woord „godsdienstig"
I gebruiken, het bij hen allen wellicht een verschil-
alend begrip vertegenwoordigt, - zoo gaat het toch,
Jnaar de oprichters meenen, niet aaD, het algemeen
I arbeidsveld te beperken door het trekken van gren-
Izen die niet allen, op wier bondgenootschap hooge
I prijs wordt gesteld, zouden omvatten. Uitbreiding van
I Zondagsrust kan en zal ook ongetwijfeld de Zondags-
Iheiliging ten goede komen; kan en zal maken,dat
meerdere personen dien dag aanwenden voor de
bevrediging der behoeften die zij als lid van eenig
Ikerkgenootschap gevoelen; doch dit betreft slechts
[het gebruik van den Zondag. De Vereeniging
■stelt zich alleen ten doel, de hinderpalen weg te
nemen, die hot algemeen hebben van den Zondag
[belemmeren voor zooverre deze niet onoverkomelijk
blijken te zijn.
Maar - het is niet zoo geheel gemakkelijk te
■zeggen, waar de annexatie van den Zondag door
■het algemeen maatschappelijk belaDg onvermij
lde lijk wordt gevorderd, - en, zoo dit het geval
Imocht zijn, den druk zoo licht mogelijk temaken
of althans middelen daartoe 3an te wijzeD. De
Vereeniging „Zondagsrust" zou in zekeren zin ge
noemd kunnen worden oen „Maatschappij tot be
scherming van menschen," en op welke wijze
dat het best kan geschieden, zonder onmogelijke
eischen te stellen, maar ook zonder zich neer te
leggen bij hot zoogenaamd onvermijdelijke tenzij
men van die onvermijdelijkheid volkomen overtuigd
zij, - that, is the question.
Haar tot eeu bevredigende oplossing te brengen,
eischt veel onderzoek, voel studie, niet in boeken,
maar in het practische menschenleveneischt de
samenwerking van allen, wien het ernst is met
de behartiging van oller belangen. En - heeft het
onderzoek bewezen, dat er gehandeld moet worden, -
dat het noodig is bij Regoering, bij Maatschappijen,
bij particulieren of waar ook, aan te dringen op
veranderingen in de richting die gewenscht is, -
welnu, dan woten de Afdeelingen, wat haar te doen
staat.
En nu do geschiedenis.
Toen prof. Hofstede De Groot zijn circulaire door
het land had verspreid, waren er eenige stadgenoo-
ten die hem adhaesie betuigden. Op nadere uitnoo-
diging, en nadat „Zondagsrust" zijn eerste verga
dering had gehouden te Utrecht, kwamen die adhae-
renten bijeen om onderling de vraag te behandelen,
of het wenschelijk en mogelijk was, ook te Leiden
een Afdeeling op to richten. Het eerste werd toege
stemd, het laatste zou beproefd worden. Daartoe
besloot men zich te wenden tot eenige personen
van onderscheiden gezindte, richting en maatschap -
pelijken stand, overtuigd dat dit terrein een ver-
eenigingsplaats aanbiedt, waar allen zonder opoffe
ring van eenig beginsel do handen ineen kunnen slaan.
Het succes beantwoordde ten volle aan de ver
wachting: de uitDOodiging tot deelname vond nage
noeg overal gehoor, en daarbij ontbrak het niet
aan betuigingen van ingenomenhoid. Het gevolg
was, dat den 7den December in het Nutsgebonw de
eerste vergadering van de Afdeeling Leiden der
Vereeniging „Zondagsrust" kon worden gehouden.
Zij werd door een vijfentwintigtal leden bijgewoond.
Het plan is, om nu spoedig oen poging tot uit
breiding der jeugdige Afdeeling te beproeven. Daar
toe zal, waarschijnlijk reeds in de tweede helft van
Januari, een meeting worden georganiseerd, voor
ieder toegankelijk. Een der warmste ijveraars voor
de vrijmaking van den Zondag zal worden uitge-
noodigd, de bespreking aldaar in te leiden, en het
is zeer te wenschen, dat de zaak er van alle kan
ten wordt bezien, - door ruime deelneming aan de
debatten. Ook zullen lijsten gereed liggen, waarop
belangstellenden zich als leden kunnen inschrijven.
De contributie bedraagt per jaar 50 cents (of welk
hooger bedrag men voor de goede zaak zal willen
beschikbaar stellen).
H. C. Vjut dee Heydb.
LEIDEN, 6 «Januari.
Door B. en Ws. wordt aan den gemeenteraad
overgelegd een rapport van do commissie van fabri
cage betrekkelijk de verbouwing van het lokaal der
Jongensschool 2de klasse op het Pieterskerkhof.
Uit den aard van het onderwijs dat aan deze
school wordt gegeven, volgt reeds van zelf dat de
plaats waar ze thans gevestigd is, nagenoeg het
centrum der stad, bij uitstek gunstig is te noemen
voor deze school. Tegen het denkbeeld om haar
voor oene school der 3de klasse te bestemmen, kwam
vooral iu aanmerking, dat de noodige ruimte voor eene
geschikt© speelplaats en een gymnastieklokaal ten
eenenmale ontbrak. Voor de Jongensschool der 2de
klasse woog dit bezwaar in veel geringer mate,
eerstens omdat, don leeftijd der leerlingen in aanmer
king genomen, de behoefte aan oene ruime speel
plaats niet zoo driDgend noodzakelijk kan worden
geacht, en ten anderen omdat voor hen de nabijheid
van het gymnastieklokaal op de Pieterskerkgracht
de gelegenheid aanbood om, zonder stoornis van
het overige onderwijs, dat in de gymnastiek in dat
lokaal te ontvangen. De eenige moeilijkheid welke
alzoo nog bleef op te lossen, was te voorzien in het
gevreesde gebrek aan een voldoend aantal lokalen.
De commissie van fabricage meent de oplossing
gevonden te hebben, zij het dan ook ten koste van
eene verhooging der aanvankelijk noodig geraamde
uitgaven met inbegrip der sommen noodig voor den
aankoop van drie perceelen, geraamd op f 43,500,
door het ontworpen gebouw hooger op te trekken,
de teekenzaal op de tweede verdieping te brongeD,
en de aanvankelijk voor teekenzaal aangewezen
lokalen voor gewone schoollokalen in te richten.
Nadat het oorspronkelijk plan nog eenige wijzigingen
had ondergaan, waarbij o. a. te gemoet werd ge
komen aan het bezwaar, dat enkele lokalen aan
licht en lucht te wenschen overlieten, is het ont
werp, zooals het thans wordt aangeboden, zoowel
door de plaatselijke schoolcommissie als door den
districtsschoolopziener goedgekeurd.
Do kosten, thans alleen voor het verbouwen,
aangezien do drie belendende perceelen reeds aan
gekocht zijn, worden geraamd op 35,000, terwijl
voor aanschaffing van het noodige meubilair f 5000
noodig zal zijn, te zamen dus f 40,000.
Een suppletoire staat van begrooting dienst 1883,
Btrokkeiyle tot vorhooging dier begrooting met ge
noemd bedrag in ontvangst en in uitgaaf, wordt mede
door B. en Ws. ter vaststelling aangeboden. Do
post: vergoeding van het rijk overeenkomstig art.
45 der wet op het lager onderwijs, wordt daarbij
met f 12,000 verhoogd, zijnde 30 pet. van de uit
gaven, terwjjl de overige f 28,000 moet worden
gevonden door verhooging van den post opbrengst
van geldleeningen. Bij de besluiten tot het aangaan
van eene 4 pet. leening ad f 500,000 is reeds op de
hier bedoelde uitgave gerekend.
Voor hot bouwen eener nieuwe school der 3de
klasse zal binnenkort een voorstel worden ingediend.
Naar wij vernemen, is het bestuur van de
afdeeling Leiden en Omstreken der Nederlandsche
Maatschappij voor Tuinbouw en Plantenkunne voor
nemens tegen het einde van den winter den leden
en inzonderheid hunnen dames eene verrassing van
geheel bijzonderen aard te bereiden. Wat dat zijn
zal, word ons niet medegedeeld; men wil blijkbaar
dat het werkelijk een verrassing blijve. Zooveel is
zeker dat men de wintercampagne op eene voor
allen doelmatige en aangename wijze wil sluiten.
De heer H. Pierson, directeur van de Hel
dring-gestichten te Zetten, zal volgens achterstaande
advertentie op aanstaanden Dinsdag 9 Januari in
de Stadszaal eene voordracht houden over gezag
en vrijheid.
Allen die verleden jaar het voorrecht gehad heb
ben den begaafden spreker te hooren, toen hij hier
een krachtig woord sprak tegen de gewettigde on
tucht, zullen voorzeker ook nu niet verzuimen
er heen te gaan, nu hij een onderwerp zal be
handelen dat vooral in onze dagen van zooveel ge
wicht is.
En al zullen zijne besohouwingen en inziohten
over de sociale qnaestie wellicht in vele opzichten
afwijken van die van velen onzer lezers, daar de
heer Pierson deze qnaestie zal beschouwen van
anti-revolutionair standpunt, toch achten wij het
van belang dat ieder kennis neme van hetgeen de
partij, waartoe de heer Pierson behoort en die èn
in do Tweede Kamer èn in het land ontegenzeg
lijk aan invloed wint, over de brandende qnaestie
van den dag denkt.
De heer P. P. De Lange, te Rotterdam, is
benoemd tot onderwijzer aan eene bijzondere school
te Leiden.
