LEIDSCH DA (IP,LAD. N°. 6988. Zaterdag 25 November. A8. 1882. Avond-editie. PRIJS DEZER COURANT: ▼oor Leiden per 8 maanden1.10. Franco per post1.40. Afzonderlijks Nommers.0.05. Deie Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, uitgegeven. PBIJS DEB ADYERTENTIEX: Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17$. Grootere letters naar plaatsraimte. Voor het incassee- reo baiten de stad wordt 0.10 berekend. LEIOEN, 24 November. Het was voor een buitengewoon talrijk publiek dat gisteravond dr. SchaepmaD, lid der Tweede Kamer, op „Doctrïna" alhier optrad om eene im provisatie te houden over: De Fransche revolutie. Iu prachtige taal schetste spr. ons hoe de Fran sche revolutie een feit is zoo reusachtig in gevolgen, zoo zuiver menschelijk, zoo aangrijpend in alle zijne phasen, zoo vol van de grootste deugden en ondeug den, dat het niet te verwonderen is dat nog wij niet onbevooroordeeld over dit onderwerp kunnen spreken, maar het odzg hartstochten meer dan eenig ander historisch feit in beweging brengt. Twee stroomingen zijn in de Fransche revolutie, de eene de historische, de andere de oorspronkelijke; deze laatste verleende haar haar eigenaardig cachet. De historische was het die plotseling het geheele ge bouw van het Fransche staatsgezag deed ineenstorten, toen de machthebbers met hand en tand het eens verkregene handhavende niet letten op de eischen der historie die voortdurend vooruitgang wilde, toen de adel het besef van zijn roeping had verloren en een vergulden hofadel was geworden, toen de geestelijkheid, die den staat veel te veel macht had toegestaan, in hare organisatie het beginsel der gelijkheid verliet. De toestand, die in alles heerschte, gedurende de 18de eeuw, maakte de Fransche revolutie tot een noodzakelijk feit, tot een logisch gevolg van het verledene. Doch de revolutie ging te yer, zij brak geheel met de historie, maakte tabula rasa en nam als grondslag van de maatschappij aande rechten van den mensch; vooral deze twee: de vrijheid en de gelijkheid. Dit steunen op de leer van het eon- trat social, lijdt volgens spreker aan het groote euvel dat de mensch niet bestaat; maar dat men heeft Franschen, Duitschers en Engelschen enz., elk verschillend door nationaliteit, door stand en door aanleg. Niet alle menschen worden vrij gebo ren; altijd zullen er leiders en geleiden zijn, al behoeven de laatsten ook daarom niet tot een staat van slavernij te verzinkenevenmin zijn allen gelijk, want ieder draagt reeds bij zijne geboorte het ken merk van het erfdeel zijner vaderen. Dit zag de Fransche revolutie over het hoofd en daarom was haar streven vruchteloos; eerst dan kan zij vruchten afwerpen als zij keert op d9n weg en dien der geleidelijke historische ontwikkeling gaat volgen. Dat kan zij doen door haar werk volledig te maken, want haar arbeid is thans slechts die van menschen voor menschen. Zij heeft zich niet bekreund om de Godheid en eerst dan zal de revolutie blijvende en zegenrijke vruchten dragen als zij in plaats van „de rechten van den mensch" heeft gesteld: „de plichten van den mensch en de rechten van God." Hiermede eindigde spreker. Het publiek juichte hem zeer toe; onpartijdig had hij niet beloofd te zijn en de vorm was zooals men slechts van iemand van zijn groot talent kan verwachten. Hedennamiddag ontvingen wij per Engelsche mail de Indische bladen van 18 en 19 October. Er bestaat gelegenheid tot verzending der cor respondentie naar Noord-Amerika door middel van het stoomschip „Caland", waarvan de laatste bus lichting aan het postkantoor te Rotterdam is be paald op Zaterdag den 25sten November a. s., des morgens te halfnegen. Ten postkantore alhier moe ten de brieven enz. dus uiterlijk Vrijdag-nacht te twaalf uren bezorgd zijn. De besteding der verbouwing van de oude schoollokalen aan den Rijndijk te Hazerswoude tot secretarie der gemeente met het daarbij behoorende, heeft plaats gehad in drie perceelen en is gegund tot een gezamenlijk bedrag van f 2884. Tot onderwijzer aan de openbare lagere school te Li8se is benoemd de heer A. Kars to Leksmond, ter vervulling van de vacature ontstaan door het vertrek van den heer C. J. Kieviet. Bij den Haagschen gemeenteraad is ingekomen een adres van de heeren M. A. Reiss lid der firma Rei8s en Co. te Frankfort a/d. Mein en Batavia, wonende te Parijs, en L. G. Coblijn, particulier te Parijs, houdende verzoek om het gemeentebadhuis met voor- en achterterrein voor 99 jaren in erfpacht te bekomen tot het stichten van een kurzaal of casino in denzelfden geest als de bestaande kur zaal te Ostende, Dieppe, Trouville, Biaritz enz. Op de plaats waar thans de gemeente3tallen zich be vinden, zou een theater worden opgericht. De aanvragers zijn bereid voor den afstand in erfpacht te betalen f 25,000 per jaar. doch ver zoeken aan de gemeente tegen eene vaste jaarlijk- sche rente en annuïteit aan de Maatschappij te verstrekken de helft der kosten tot stichting van de gebouwen tot een maximum van f 500,000, af te betalen in 53 jaren tegen 472 pet. rente en 1/2 pet. annuïteit per jaar, onder aanbieding van hypo theek op de gebouwen. B. en Ws. hebben voorgesteld om gunstig te beschikken op een verzoek van den heer C. H. Van Dam, om voorloopige concessie tot den aanleg en de exploitatie van oen stoomtramweg tusschen een te Loosduinen op te richten Badhuis en de residentie. De gemeentebegrooting voor 1883 heeft nog niet de goedkeuring mogen erlangen van Gedeputeerde Staten dezer provincie. Dat college heeft, ovenals ten vorigen jare, wederom ten aanzien van het stadsbudget eenige opmerkingen in het midden gebracht. Door drie en twintig hoofden van scholen, zoowel openbare als bijzondere, te 's-Hage, is een adres aan den Koning gezonden, waarin zij aan dringen op een wijziging van art. 65 van de "Wet op het lager ouderwijs, in dier voege dat de be voegdheid om onderwijs te geven in vreemde talen ook kan verkregen worden door hen, die niet in het bezit zijn van de akte voor hoofdonderwijzer of hoofdonderwijzeres. Ds. Van Schelven, pred. te Haarlem, heeft voor het beroep naar Rotterdam bedankt. Bij den gemeenteraad van Rotterdam is in gekomen een voordracht voor de betrekking van directeur der handels-inrichtingen op Feyenoord. Voorgedragen is de heer L. J. Hudig, secretaris der Feyenoord- commissie. Te Stolwijk is tot wethouder gekozen de heer N. Dogterom, in plaats van wijlen den heer J. Burger. In de afgeloopen week word te Amsterdam, na met goed gevolg afgelegd examen, aan een drie tal verpleegsters, mejuffrouwen L. Garms, C. Ros- camm en M. J. C. Winter, wed. Iskander, het diploma van „Het Witte Kruis" uitgereikt. Het hoogheemraadschap van Delfland heeft zijn antwoord ingediend betrekkelijk het plan tot aanleg van een kanaal tot verversching der grach ten in de gemeente 's-Gravenhage. Men verzekert dat Delfland tegen den aanleg geen bezwaar heeft, maar de vervulling van eenige voorwaarden verlangt. Z. M. heeft verlof verleend aan A. C. Wert- heim te Amsterdam, tot het aannemen van den titel van „officier d'Académie", waartoe hij door den minister van openbaar onderwijs en schoone kunsten van Frankrijk is benoemd, en tot hot dra gen van het daaraan verbonden onderschsidings- teeken; F. J. M. A. Reekers, te Amsterdam, tot het aannemen en dragen der onderscheidingstee- konen van commandeur der orde van het Heilige Graf, hem door den Paus geschonken. Alles heeft zijn tijd on zoo kwam dan ook weder het seizoen voor de kunstbeschouwingen. Ondanks het gore weder, dat zijn tijd schijnt te vergeteD, althans van geen ophouden weet, gaf het drnkke bezoek der eerste kunstbeschouwing een krachtig bewijs dat men hier deze gelegenheid tot kunstgenot blijft op prijs stellen. - Ook was de portefeuille van den heer P. Langerhuizen, burge meester van Huizen, wel eene kleine opoffering waard. Noemen wij van het aantal teekeningen o. a. de Italianen: Passini „een meisje met pop", aller liefst figuurtje, breed geteekend, stil en krachtig van kleur, Rossi, „'t zieke zusje", Francesesï „Paques a Rome", Tarcbetti, een mansfiguur, en de uiterst geacheveerde teekening naar Tofano „bruid en braidegom"; van de Fransche school: Bellangé, De la Croix en Jaques met vier teekeningen, kippen, luchtig gewasschen, en schapen, meer zwaar met dekverf behandeld, dan is dit al genoeg om den liefhebber te doen watertanden. Voor do eer der Hollandsche school zorgden o. m. Allebé's zieke en Ronners welvarende katten, beide degelijke teekeningen in de bekende manier, M. Ten Kate met „in de sneeuw" en de uitvoerige teekening „koekslaan", Scboltens beide flinke figu ren „visscher en visschersvrouw", natuurlijk en prettig van kleur, en Rochussen, die 't zij onder een reeks impressionisten, 't zij onder de meesters van hot achevd, zooals hier, steeds een weldadig rustpunt aanbiedt, en ons verwondert hoe stijve militaire manoeuvres zich onder zijn hand pittoresk kunnen voordoen; - een „Marisje" klein maar rein (anno 1860) tot verbazing van ieder die de tegen woordige manier diens meesters kent, zoo uitvoerig, zoo streng van teekening; het eigenaardige licht en bruin en de stille kleur zijn hier echter reeds in kiem aanwezig. Waar bovendien nog gesproken kan worden van een uitvoerig stadsgezicht van Springer, landschap pen en watergezichten van Koekkoek, Waldorp, Calame en tafereelen uit het oosten van Famars Festas, Tetar Van Elven, Decamps, behoeft het geen verder betoog dat de rij der kunstbeschouwingen op waardige wijze is geopend èn den eigenaar der portefeuille èn het bestuur van „Ars Aemula Natu rae" de dank van het kunstlievend publiek ten volle toekomt. a. Gemengd Nieuws. Als men tegenwoordig langs de Boter markt gaat, wordt de aandacht onwillekeurig ge trokken door den winkel van den heer D' Hersigny, die een bij uitstek waardige opvolger van zijn voor ganger blijkt te zijn. Het is een lust reeds voor het winkelraam te staan kijken; maar meer nog is dit het geval met een bezichtiging in den winkel zei ven, waar men voorwerpen zoowel van kunst als van weelde smaakvol gearrangeerd bij elkaar vindt. Het is er een expositie in 't klein, maar toch rijk, welke menigeen niet zal verlaten zonder er zich van het een of ander ook voor Sint-Nicolaas-surprise te hebben voorzien. In een dezer dagen te Hillegomgehou- den buitengewone vergadering van het Departement van 't Nut, waarin als spreker optrad de heer Van der Gheijn, van Amsterdam, werd op plechtige wijze de zilveren medaille vanwege het Hoofdbe stuur der Maatschappij uitgereikt aan Joannes Van Winsen, molenmakersknecht te Warmond, wegens het met levensgevaar redden van het 9-jarig zoontje van schipper II. Vermeer uit de Riüg7aart van de Haarlemmermeer onder die gemeente op den 17den Juli jl. Louise Michel zal Zaterdag-avond te VHage in het Gebouw voor Kunsten en Weten- 8ohappen optreden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1882 | | pagina 1