LEIDSCH
DA (IP,LAD.
N°. 6988.
Zaterdag 25 November.
A8. 1882.
Avond-editie.
PRIJS DEZER COURANT:
▼oor Leiden per 8 maanden1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijks Nommers.0.05.
Deie Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PBIJS DEB ADYERTENTIEX:
Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17$.
Grootere letters naar plaatsraimte. Voor het incassee-
reo baiten de stad wordt 0.10 berekend.
LEIOEN, 24 November.
Het was voor een buitengewoon talrijk publiek
dat gisteravond dr. SchaepmaD, lid der Tweede
Kamer, op „Doctrïna" alhier optrad om eene im
provisatie te houden over: De Fransche revolutie.
Iu prachtige taal schetste spr. ons hoe de Fran
sche revolutie een feit is zoo reusachtig in gevolgen,
zoo zuiver menschelijk, zoo aangrijpend in alle zijne
phasen, zoo vol van de grootste deugden en ondeug
den, dat het niet te verwonderen is dat nog wij
niet onbevooroordeeld over dit onderwerp kunnen
spreken, maar het odzg hartstochten meer dan
eenig ander historisch feit in beweging brengt.
Twee stroomingen zijn in de Fransche revolutie,
de eene de historische, de andere de oorspronkelijke;
deze laatste verleende haar haar eigenaardig cachet.
De historische was het die plotseling het geheele ge
bouw van het Fransche staatsgezag deed ineenstorten,
toen de machthebbers met hand en tand het eens
verkregene handhavende niet letten op de eischen
der historie die voortdurend vooruitgang wilde, toen
de adel het besef van zijn roeping had verloren
en een vergulden hofadel was geworden, toen de
geestelijkheid, die den staat veel te veel macht had
toegestaan, in hare organisatie het beginsel der
gelijkheid verliet. De toestand, die in alles heerschte,
gedurende de 18de eeuw, maakte de Fransche
revolutie tot een noodzakelijk feit, tot een logisch
gevolg van het verledene.
Doch de revolutie ging te yer, zij brak geheel
met de historie, maakte tabula rasa en nam als
grondslag van de maatschappij aande rechten van
den mensch; vooral deze twee: de vrijheid en de
gelijkheid. Dit steunen op de leer van het eon-
trat social, lijdt volgens spreker aan het groote
euvel dat de mensch niet bestaat; maar dat men
heeft Franschen, Duitschers en Engelschen enz.,
elk verschillend door nationaliteit, door stand en
door aanleg. Niet alle menschen worden vrij gebo
ren; altijd zullen er leiders en geleiden zijn, al
behoeven de laatsten ook daarom niet tot een staat
van slavernij te verzinkenevenmin zijn allen gelijk,
want ieder draagt reeds bij zijne geboorte het ken
merk van het erfdeel zijner vaderen.
Dit zag de Fransche revolutie over het hoofd en
daarom was haar streven vruchteloos; eerst dan
kan zij vruchten afwerpen als zij keert op d9n weg
en dien der geleidelijke historische ontwikkeling gaat
volgen. Dat kan zij doen door haar werk volledig
te maken, want haar arbeid is thans slechts die
van menschen voor menschen. Zij heeft zich niet
bekreund om de Godheid en eerst dan zal de
revolutie blijvende en zegenrijke vruchten dragen
als zij in plaats van „de rechten van den mensch"
heeft gesteld: „de plichten van den mensch en de
rechten van God."
Hiermede eindigde spreker. Het publiek juichte
hem zeer toe; onpartijdig had hij niet beloofd te
zijn en de vorm was zooals men slechts van iemand
van zijn groot talent kan verwachten.
Hedennamiddag ontvingen wij per Engelsche
mail de Indische bladen van 18 en 19 October.
Er bestaat gelegenheid tot verzending der cor
respondentie naar Noord-Amerika door middel van
het stoomschip „Caland", waarvan de laatste bus
lichting aan het postkantoor te Rotterdam is be
paald op Zaterdag den 25sten November a. s., des
morgens te halfnegen. Ten postkantore alhier moe
ten de brieven enz. dus uiterlijk Vrijdag-nacht te
twaalf uren bezorgd zijn.
De besteding der verbouwing van de oude
schoollokalen aan den Rijndijk te Hazerswoude tot
secretarie der gemeente met het daarbij behoorende,
heeft plaats gehad in drie perceelen en is gegund
tot een gezamenlijk bedrag van f 2884.
Tot onderwijzer aan de openbare lagere school
te Li8se is benoemd de heer A. Kars to Leksmond,
ter vervulling van de vacature ontstaan door het
vertrek van den heer C. J. Kieviet.
Bij den Haagschen gemeenteraad is ingekomen
een adres van de heeren M. A. Reiss lid der firma
Rei8s en Co. te Frankfort a/d. Mein en Batavia,
wonende te Parijs, en L. G. Coblijn, particulier te
Parijs, houdende verzoek om het gemeentebadhuis
met voor- en achterterrein voor 99 jaren in erfpacht
te bekomen tot het stichten van een kurzaal of
casino in denzelfden geest als de bestaande kur
zaal te Ostende, Dieppe, Trouville, Biaritz enz. Op
de plaats waar thans de gemeente3tallen zich be
vinden, zou een theater worden opgericht.
De aanvragers zijn bereid voor den afstand in
erfpacht te betalen f 25,000 per jaar. doch ver
zoeken aan de gemeente tegen eene vaste jaarlijk-
sche rente en annuïteit aan de Maatschappij te
verstrekken de helft der kosten tot stichting van
de gebouwen tot een maximum van f 500,000, af
te betalen in 53 jaren tegen 472 pet. rente en 1/2
pet. annuïteit per jaar, onder aanbieding van hypo
theek op de gebouwen.
B. en Ws. hebben voorgesteld om gunstig te
beschikken op een verzoek van den heer C. H.
Van Dam, om voorloopige concessie tot den aanleg
en de exploitatie van oen stoomtramweg tusschen
een te Loosduinen op te richten Badhuis en de
residentie.
De gemeentebegrooting voor 1883 heeft nog niet
de goedkeuring mogen erlangen van Gedeputeerde
Staten dezer provincie. Dat college heeft, ovenals
ten vorigen jare, wederom ten aanzien van het
stadsbudget eenige opmerkingen in het midden
gebracht.
Door drie en twintig hoofden van scholen,
zoowel openbare als bijzondere, te 's-Hage, is een
adres aan den Koning gezonden, waarin zij aan
dringen op een wijziging van art. 65 van de "Wet
op het lager ouderwijs, in dier voege dat de be
voegdheid om onderwijs te geven in vreemde talen
ook kan verkregen worden door hen, die niet in
het bezit zijn van de akte voor hoofdonderwijzer
of hoofdonderwijzeres.
Ds. Van Schelven, pred. te Haarlem, heeft
voor het beroep naar Rotterdam bedankt.
Bij den gemeenteraad van Rotterdam is in
gekomen een voordracht voor de betrekking van
directeur der handels-inrichtingen op Feyenoord.
Voorgedragen is de heer L. J. Hudig, secretaris der
Feyenoord- commissie.
Te Stolwijk is tot wethouder gekozen de heer
N. Dogterom, in plaats van wijlen den heer J. Burger.
In de afgeloopen week word te Amsterdam,
na met goed gevolg afgelegd examen, aan een drie
tal verpleegsters, mejuffrouwen L. Garms, C. Ros-
camm en M. J. C. Winter, wed. Iskander, het
diploma van „Het Witte Kruis" uitgereikt.
Het hoogheemraadschap van Delfland heeft
zijn antwoord ingediend betrekkelijk het plan tot
aanleg van een kanaal tot verversching der grach
ten in de gemeente 's-Gravenhage. Men verzekert
dat Delfland tegen den aanleg geen bezwaar heeft,
maar de vervulling van eenige voorwaarden verlangt.
Z. M. heeft verlof verleend aan A. C. Wert-
heim te Amsterdam, tot het aannemen van den
titel van „officier d'Académie", waartoe hij door
den minister van openbaar onderwijs en schoone
kunsten van Frankrijk is benoemd, en tot hot dra
gen van het daaraan verbonden onderschsidings-
teeken; F. J. M. A. Reekers, te Amsterdam, tot
het aannemen en dragen der onderscheidingstee-
konen van commandeur der orde van het Heilige
Graf, hem door den Paus geschonken.
Alles heeft zijn tijd on zoo kwam dan ook weder
het seizoen voor de kunstbeschouwingen.
Ondanks het gore weder, dat zijn tijd schijnt te
vergeteD, althans van geen ophouden weet, gaf het
drnkke bezoek der eerste kunstbeschouwing een
krachtig bewijs dat men hier deze gelegenheid tot
kunstgenot blijft op prijs stellen. - Ook was de
portefeuille van den heer P. Langerhuizen, burge
meester van Huizen, wel eene kleine opoffering waard.
Noemen wij van het aantal teekeningen o. a.
de Italianen: Passini „een meisje met pop", aller
liefst figuurtje, breed geteekend, stil en krachtig
van kleur, Rossi, „'t zieke zusje", Francesesï
„Paques a Rome", Tarcbetti, een mansfiguur, en de
uiterst geacheveerde teekening naar Tofano „bruid
en braidegom"; van de Fransche school: Bellangé,
De la Croix en Jaques met vier teekeningen, kippen,
luchtig gewasschen, en schapen, meer zwaar met
dekverf behandeld, dan is dit al genoeg om den
liefhebber te doen watertanden.
Voor do eer der Hollandsche school zorgden o. m.
Allebé's zieke en Ronners welvarende katten, beide
degelijke teekeningen in de bekende manier, M.
Ten Kate met „in de sneeuw" en de uitvoerige
teekening „koekslaan", Scboltens beide flinke figu
ren „visscher en visschersvrouw", natuurlijk en
prettig van kleur, en Rochussen, die 't zij onder
een reeks impressionisten, 't zij onder de meesters
van hot achevd, zooals hier, steeds een weldadig
rustpunt aanbiedt, en ons verwondert hoe stijve
militaire manoeuvres zich onder zijn hand pittoresk
kunnen voordoen; - een „Marisje" klein maar rein
(anno 1860) tot verbazing van ieder die de tegen
woordige manier diens meesters kent, zoo uitvoerig,
zoo streng van teekening; het eigenaardige licht
en bruin en de stille kleur zijn hier echter reeds
in kiem aanwezig.
Waar bovendien nog gesproken kan worden van
een uitvoerig stadsgezicht van Springer, landschap
pen en watergezichten van Koekkoek, Waldorp,
Calame en tafereelen uit het oosten van Famars
Festas, Tetar Van Elven, Decamps, behoeft het
geen verder betoog dat de rij der kunstbeschouwingen
op waardige wijze is geopend èn den eigenaar der
portefeuille èn het bestuur van „Ars Aemula Natu
rae" de dank van het kunstlievend publiek ten
volle toekomt. a.
Gemengd Nieuws.
Als men tegenwoordig langs de Boter
markt gaat, wordt de aandacht onwillekeurig ge
trokken door den winkel van den heer D' Hersigny,
die een bij uitstek waardige opvolger van zijn voor
ganger blijkt te zijn. Het is een lust reeds voor het
winkelraam te staan kijken; maar meer nog is dit
het geval met een bezichtiging in den winkel zei ven,
waar men voorwerpen zoowel van kunst als van
weelde smaakvol gearrangeerd bij elkaar vindt.
Het is er een expositie in 't klein, maar toch rijk,
welke menigeen niet zal verlaten zonder er zich van
het een of ander ook voor Sint-Nicolaas-surprise te
hebben voorzien.
In een dezer dagen te Hillegomgehou-
den buitengewone vergadering van het Departement
van 't Nut, waarin als spreker optrad de heer Van
der Gheijn, van Amsterdam, werd op plechtige
wijze de zilveren medaille vanwege het Hoofdbe
stuur der Maatschappij uitgereikt aan Joannes Van
Winsen, molenmakersknecht te Warmond, wegens
het met levensgevaar redden van het 9-jarig zoontje
van schipper II. Vermeer uit de Riüg7aart van de
Haarlemmermeer onder die gemeente op den 17den
Juli jl.
Louise Michel zal Zaterdag-avond te
VHage in het Gebouw voor Kunsten en Weten-
8ohappen optreden.