LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 6723.
Maandag 16 Januari.
A0. 1SN2
PBIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden...1.10.
Franco per post.1.40.
Afzonderlijke Nommers.0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PBIJS DER ADVERTESTIETf:
Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer O.I7f
Grootere letters naar plaatsruimte. Voor bet incssseo-
ren bnitea de stad wordt 0.10 berekead.
Dit Nommer bestaat uit Ti VEE BLADE Jï.
Eerste Blad.
Voor de lnteekenaren daarop behooren
bij dit nummer van het Leidsch Dagblad de
Nos. 9 tot 12 der Ingekomen Stukken van
den Gemeenteraad.
btadsi-bidrichten.
NATIONALE MILITIE.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van LEIDEN
doen te weten, dat ingevolge art. 18 der Wet van den
19den Augustus 1861 (Staatsblad n°. 72) allen, die volgens
art. 15 dier Wet voor de nationale militie behooren te
worden ingeschreven (zij die op den lsten Januari hun
19de jaar waren ingetreden en alzoo de geborenen in
1863), verplicht zijn zich daartoe bij Burgemeester en
Wethouders aan te geven tusschen den lsten en den
Sisten Januari; dat bij ongesteldheid, afwezigheid of
ontstentenis van den militieplichtige, zijn vader, of, is deze
■overleden, zijne moeder, of, zijn beiden overleden, zijn
voogd lot het doen van die aangifte verplicht is; en dat
overtreding van het aangehaalde art. 18, krachtens art.
183 der meergemelde wet, wordt gestraft met boete Tan
25 tot/ 100.
Voor hen, die verzuimden zich op de door het Gemeen
tebestuur bepaalde dagen ter inschrijving aan te melden,
wordt mitsdien daartoe alsnog gelegenheid gegeven ter
.gemeente-secretarie, van 's voormiddags 10 tot 's namid
dags 3 uren, op iederen werkdag, tot en met den 31sten
Januari aanstaande, op welken dag het register van in
schrijving, des namiddags te 4 uren, voorloopig wordt ge
sloten.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
DE KANTER, Burgemeester.
E. KIST, Secretaris.
Leiden, 14 Januari 4882.
Een loterij-praatje.
Met de toenemende ontwikkeling en beschaving
onder alle standen der maatschappij ging hand
aan hand het verdwijnen van velerlei vroeger nog
vrij algemeen heerschende dwaalbegrippen, met
name het geloof aan kaartlegsters, koffiedikkijk
sters of hoe men soortgelijke zieners en zieneressen
ook moge noemen. Wij zijn dan ook stellig over
tuigd, dat onze lezers en lezeressen er vreemd van
zonden opkijken, als wij beweerden, dat wij nu reeds
wisten wat er in het pas aangevangen jaar 1882
al zoo zal gebeuren.
Na, aan voorspellingen in zoo algemeenen zin
zonden wij ons dan ook niet gaarne wagen; er zijn
echter van die telken jare vrij regelmatig torug-
keerende verschijnselen waaromtrent men bij ana
logie - om eens een Hollandsch woord te gebruiken -
met tamelijk groote zekerheid kan verklaren, dat
zij ook dit jaar niet zullen uitblijven.
Zoo zouden wij nu reeds vrij stellig durven
voorspollen, dat bij de behandeling der verschil
lende begrootingen voor 1883 met name der wet
op de middelen in de beide takken van 's lands
vertegenwoordigingen op het einde des jaars ook
ter sprake zal worden gebracht de vanouds be
kende en veeleer beruchte dan beroemde staatslo
terij. Zelfs in het afgeloopen jaar, hoe bitter weinig
tijd er ook overbleef voor de beraadslagingen, werd
er aan beide zijden van het Binnonhof nog een
lans gebroken voor de afschaffing van die instel
ling, gelijk dat dan ook elk jaar plaats heeft. De
aanhouder wint, denken stellig de tegenstanders
der staatsloterij, en misschien zullen zij met dat
aanhoudend hameren op hetzelfde aambeeld dan ook
eindelijk het door hen gewenschte doel bereiken.
Zou dat zoo heel verkieslijk zijn? In sommige
opzichten misschien wel, in andere zeker niet. Yroeg
men ons, indien er geen staatsloterij bestondmoet
die instelling worden ingevoerd? - wij zouden de
eersten zijn om een ontkennend antwoord te geven.
Een andere vraag is echter, nu zij eenmaal bestaat
en - wat meer is - in het volksleven is ingeworteld
moet zij worden afgeschaft?
Tor beantwoording van die vraag willen wij een
andere doen: hoe wordt er, met name door do
volksklasse, in de loterij gespeeld? Het antwoord
kan zonder eenige bedenking luidenmatig qn zon
der eenigen hartstocht. "Wij kennen werkplaatsen
waar de werklieden voor gezamenlijke rekening
aan de staatsloterij deelnemen tot een bedrag van
ruim f 1.50 per hoofd (de helft van een zoogenaamd
twintigste lot). Rekent men nn drie loterijen, dan
komt dat per jaar en per hoofd op f 5 te staan.
Nu vertegenwoordigt ongeveer de helft van het
aantal loten een prijs, de meeste wel is waar kleine -
zoogenaamd eigen geld - doch ook enkele grootere.
Yan die f 5, welke een werkman per jaar aan de
loterij uitgeeft, keert dus licht, over de massa be
rekend, drie of vier gulden in zijn beurs terug. En
van die twee of drie centen, die de man per week
aan de loterij besteedt, een uitgaaf, die het. budget
zelfs van een werkman moeilijk kan bezwaren, heeft
hij plezier, meer plezier dan zijn door de fortuin
meer begunstigde natuurgenoot, die het bij de loterij
niet behoeft te zoeken en wellicht op hare afschaf
fing aandringt, zich bij mogelijkheid kan voorstellen.
Hoop doet leven, dat weten wij allen. En dat
de werkman, die een gezin heeft te onderhonden
met zijne trouwe en spaarzame wederhelft, heel
wat tobben moet om hot jaar mot eere rond te
komen, dat weten wij ook allen. Maar ziet ge, dat
„twintigje", dat hij met zijn buurman speelt, - och
ja, hij rekent al vrij stellig op een niet; maar toch,
't geeft hem een kans en dat houdt er den moed
nog wat in. Als hij eens een portie van de honderd-
of al was het maar van de vijftig- of twintigduizend
trok en hij kon dan het huisje koopen, waar hij
in woonde! Nn, duizend tegen één dat het hem
niet te beurt valt, en dat weet hij zelf ook wel.
Gewoonlijk komt hij er uit met zijn „eigen geld"
of met een niet.
„Ja, dat liet zich begrijpen 1" luidde het in 't
laatste geval, meer op een toon van natuurlijke
berusting dan van ontevredenheid of teleurstelling,
en ook tijdens de trekking is er geen sprake van
hartstochtelijkheid of speelwoede, gelijk b. v. do
Italianen die kennen. In di\t opzicht is de Neder-
landsche Staatsloterij niet demoraliseerend te noe
men. Ondanks hare materiëele strekking beschouwen
wij haar dan ook veeleer als een tamelijk onschul
dige en onschadelijke illusie van den werkman, en
hem die enkele illusie - want zijn leven is er waar
lijk niet rijk aan - te willen ontnemen, zie, daartoe
behoort moed.
Toch denke men niet, dat wij hier willen optreden
als verdedigers en lofredenaars van de Staatsloterij.
Wij wilden veeleer wijzen op de schromelijke over
drijving van hen, die haar noemen een ziel en lichaam
verdervend hazardspel, noodlottig voor vrouw en
kinderen en waarbij de revolver de laatste rol speelt.
Zulke hazardspelen worden op heel andere plaatsen
en onder heel andere standen in beoefening gebracht,
zooals de noodlottige gevolgen somtijds aan het
licht brengen.
Of het daarom te verdedigen is de loterij te hand
haven als bron van inkomst voor de schatkist, is
een andore vraag. Men zij echter voorzichtig met
haar ontkennend te beantwoorden, want in één adem
zon er op moeten volgen het votum: afschaffing
van den accijns op het gedistilleerd, een bron van
inkomst van heel wat onzedelijker strekking dan de
Staatsloterij, om wier voortbestaan een lid der Eerste
Kamer zich zelfs genoopt zag tegen degeheelewet
op de middelen zijn stem uit te brengen.
LEIDEN, IA Januari.
Op de daartoe gedane oproeping ter aanstelling
van een vierden opzichter bij de gemeentewerken
alhier, op eene jaarwedde van f 800, zijn ingeko
men 64 adressen. Uithoofde do aanstelling meer
uitsluitend ten doel heeft, het opzicht te versterken
over het werk der bestrating, heeft zich de keuze
meer bijzonder moeten bepalen tot de adressanten
die kennis en ervaring van dat vak bleken te be
zitten en overigens van gunstige getuigenissen waren,
voorzien. De commissie van fabricage beveelt daarom
het volgende drietal ter keuze aanJ. Iaing, straat-
maker te Delft, J. Annart, straatmaker te Uithoorn,
en C. Yan den Heuvel, opzichter bij de gemeente
werken te Werkendam.
Het Rijks-Kabinet van prenten en pleisterbeel
den alhier is in het vorige jaar bezocht door 325
personen; het Rijks-Museum van Oudheden op de
Breestraat en dat op het Rapenburg waarin de
afgietsels van Olympia zijn ten toongesteld, door
5568. Het Rijks-Ethnographisch Museum was het
geheele jaar gesloten.
De heer Groothuizen, beambte van den stations
dienst bij de Rijnspoor alhier, wordt met ingang van
morgen overgeplaatst als stationschef naar Hazers-
woude, ter vervanging aldaar van den heer Schudde-
boom, die naar Oudewater is overgeplaatst.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
Werkhuis alhier opgenomen van 49—70 volwassen
personen en van 812 kinderen.
De heer Th. De Yan, hoofd van do dorps
school te Zoeterwoude, is op voorstel van den
district8-schoolopziener door den raad van die ge
meente benoemd tot hoofd van een nieuw te stichten
school aan de Heerenstraat nabij de voormalig©
Koepoort van Leiden onder Zoeterwoude.
Er zijn ingekomen te Zoeterwoude 27 aanvragen
voor vergunning om den kleinhandel in sterken drank
te mogen uitoefenen. Het vergunningsrecht aldaar
te heffen van de lokaliteiten waar sterke drank
zal verkocht worden, bedraagt de som van f 10
voor elke 100 huurwaarde of gedeelte daarvan.
In het afgoloopen jaar zijn binnen die gemeente
geboren 142 kinderen, zijnde 73 van het mannelijk
en 69 van het vrouwelijk geslacht, waaronder één
tweelinggeboorte. Gevestigd hebben zich in de ge
meente 163 mannen en 207 vrouwen, te zamen
370 personen. Er zijn overleden 81 personen, zijnde
19 ongehuwde mannen, 28 ongehuwde vrouwen,
14 gehuwde mannen, 9 gehuwde vrouwen, 3 we
duwnaars en 8 weduwen. Vertrokken zijn uit de
gemeente 386 personen, waarvan 182 mannen en
204 vrouwen. Twintig huwelijken werden er vol
trokken, waarvan 14 tusschen jonkmans en jonge-
dochter8, 3 tusschen weduwnaars en jongedochters,
2 tusschen weduwnaars en wedawen en 1 tusschen
een weduwnaar en gescheiden vronw.
De bevolking der gemeente bestond op 31 Dec.
1881 uit 1917 mannen en 2116 vrouwen, te zamen
4033 personen.
De minister van oorlog heeft bepaald dat
bij de regimenten infanterie de miliciens der lichting
1881 op den laatsten April a. s. in het genot van
onbepaald verlof zullen worden gesteld, wanneer
zij niet voor het blijvend gedeelte zijn aangewezen-
Het blijvend gedeelte, waarvan de sterkte berekend
is naar de behoefte van wachtdiensten enz., keert
15 September in de burgerlijke maatschappij terug-
De heer C. H. Elout, kiezer te Domburg,
heeft bij de Tweede Kamer een protest ingediend
tegen de verkiezing van mr. Thooft tot lid van.
die Kamer in het hoofdkiesdistrict Middelburg.
De prins van Oranje heeft f 40 geschonken
aan het Geuzengesticht te Brielle.
De heer Herman Ten Kate is bezig hot portret
te maken van den Koning als kolonel van het
regiment grenadiers en jagers.
Men leest in de Haagsche kroniek der N.
Gron. Crt.: De Koning en Koningin wandelen schier
eiken middag, veelal zonder eenig gevolg. Men kan
hen vaak op den Scheveningschen weg in de bosohjes
ontmoeten. Zij namen ook de banken, ter eere van
wijlen de keeren Ver-Huëll en Cremer opgericht, in