Dinsdag 6 December.
A". 1881.
i\°. 6689.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
De instructie voor den gascontroleur.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 8 maanden1.19.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke No miners0.05.
PRIJS DER ADVERTENHEN:
Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer f 0.17|.
Grootere letters naar plaatsrnimte. Voor het ineassee-
ren buiten de stad wordt 0.1P berekend.
STADS-BERICHTEN.
Vergadering rau don Gemeenteraad Tan Leiden.
-op Donderdag 8 December 1881, das namiddags ts twee area.
Punten ter iehnndeli g
1". Benoeming van een lid der Commissie van toezicht op de
scholen voor Middelbaar onderwijs. (239)
2°. Verzoek van Mej. J. F. PeysterBerk om continuatie als
a9sistent-stadsTroedrronw. (241)
3°. Benoeming van een lid der Commissie voor de bewaarscholen.
(262)
4°. Verzoek vaa A. Zwanenburg, om ontslag ala tweede on
derwijzer aan de school N°. 1 van de derde klasse. (248)
5'. Benoeming van een tweede onderwijzeres of onderwijzer aan
voormelde school. (258)
6°. Voorstel tot tijdelijke opdracht van het onderwijs in de
Fransche taal aan het Gymnasium aan den leeraar Frant-
zen. (253).
7°. Verzoek van A. L. Hondins, om ontslag als derde onder
wijzer aan de school voor voorbereidend onderwijs der 2de
klasse. (256)
8°. Staten van af- en overschrijving en snppletoire staat van
begrooting, dienst 1881. (240 en 246)
9°. Voordracht betrekkelijk het onderzoek van de hoedanigheid
en da lichtsterkte van bet gas. (242)
10*. Idem betrekkelijk de verbetering van de rioleering in de
bnnrt van het Ziekenhuis der rijksuniversiteit. (244 en 246)
11°. Idem van J. Van Zanten om een honten hoofd te plaatsen
in den HeerensÏDgel en aldaar rails te leggen. (247)
12°. Voordracht betrekkelijk het in goeden staat doen brengen
van het Kaamland onder Zoeterwoude en de verzoeken van
de Leidsche Scherpschutters vereen iging en Pro Patria betrek
kelijk de oprichting van een schietbaan. (249 en 261)
13°. Idem tot wijziging van de verordening regelende de invor
dering der plaatselijke directe belastiagen. (251 en 263)
14°. Idem tot wijziging van de gemeente-begrooting voor 1882.
(252 en 263)
IS». Idem betrekkelijk de terngkeering van den grond aan den
Vestwal bij den Vliet aan de gemeente. (250 en 263)
16°. Idem betrekkelijk den aanleg van een stoomtram langt den
Hoogen Rijndijk. (254)
17°. Idem betrekkeljjk de aanvrage van de IJselstoemtram-
wegmaatschappij. (243)
18*. Verzoek van P. J. De Jong, om een brug te leggen. (251)
19°. Idem van C. M. Backer, om een filtreerbak te maken. (257)
20°. Idem van W. Laman, om een duiker te leggen. (257)
.21°. Tweede suppletoir kohier der plaatselijke directe belasting,
dienst 1881.
In het reeds meermalen besproken voorstel van
B. en Ws. in zake de gaslicht-controle verzoeken
zij den Gemeenteraad hen uit te noodigen een instruc
tie voor dien ambtenaar te ontwerpen en aan den
Baad ter vaststelling aan te bieden.
Hoedanig zal die instructie zijn F werd ons van
verschillende zijden gevraagd; een vraag, waarop
wij natuurlijk het antwoord moeten schuldig blijven,
doch die ons tevens deed zoeken naar een antwoord
op deze andere: welke zon de gewenschte inhond
van zulk een instructie wezen?
Ter oplossing van dat probleem zochten wij licht
bij onze overhoren aan gene zijde van het Eanaal,
wat heel natuurlijkjs, daar zij in gasaangelegenheden
met recht onze meesters en voorgangers mogen
worden genoemd, en dan ook de photometrie hier
ter stede op de door hen aangenomen grondslagen
is ingericht.
Die voorlichting vonden wij in de voor ons lig
gende wet van 13 Juli 1868 ter aanvulling en
verbetering der wet op hetzelfde onderwerp van
het jaar 1860, waarvan wij onzen lezers de voor
naamste bepalingen, op het gasonderzoek betrekking
hebbende, wenschen mede te deelen.
Vooraf willen wij echter kortelijk melding maken
van den inhoud van art. 25 dier wet dat wel niet
■op het gasonderzoek betrekking heeft, maar niet
onvermeld mag blijven, omdat het aantoont dat de
practische Engelschen een gasfabriek beschouwen
zooals zij eenig en alleen beschouwd moet worden,
als een inrichting tot het leveren van goed licht
«n niet in de eerste plaatB als een bron van groote
winsten. Art. 23 toch bepaalt, dat het jaarlijksch
dividend, aan de aandeelhouders uit te keeren,
niet meer mag bedragen dan tien pond op de
honderd of 10 pet., een goede vingerwijzing voor
hen, die b. v. bezwaar maken tegen het gebruiken
vaa Canaelkolen, omdat daardoor de opbrengst der
eokes aanzienlijk afneemt, en die in het algemeen
het behalen van winst op den voorgrond stellen,
en dat nog wel voor een gemeentelijke fabriek,
terwijl de Engelsche wet niet schroomt de dividenden
zelfs van particuliere fabrieken binnen zekere gren
zen te beperken.
Art. 29 brengt ons meer tot ons eigenlijk onder
werp, de benoeming - in Engeland door the Board
of Trade, een soort Kamer van Koophandel - van
drie bevoegde en onpartijdige personen, waarvan
minstens één practische kennis en ervaring in zake
de bereiding en levering van gas moet bezitten en
die Gas Beferees zullen worden genoemd.
Die Beferees (art. 33) zullen de wijze waarop, en
de tijdstippen wanneer de lichtsterkte van het gas
moet worden onderzocht en opgegeven, voorschrij
ven en vaststellen.
Het volgend artikel houdt iu, dat de Gas-Beferees
van tijd tot tijd de fabrieken zullen inspecteeren,
de wjjze van bereiding nagaan met het oog op
de zuiverheid van het gas en ter verzekering van
den geregelden gang der werkzaamheden en, zoo
noodig een onderzoek zullen instellen naar de hoe
veelheid zwavel of anmoniak, in het gas aanwezig.
Art. 36 schrijft voor, dat de Gas-Beferees van
tijd tot tijd znllen bepalen welken graad van zui
verheid billijkerwijze mag worden geëischt dat het
gas van een fabriek aanhoudend zal moeten be
zitten en in overeenstemming daarmede welke de
verhouding der onzuivere bestanddeelen van het gas
zal mogen zjjn.
Evenals in art. 33 omtrent de lichtsterkte, wordt
in art. 37 omtrent de zuiverheid van het gas be
paald dat de Beferees van tijd tot tijd znllen vast
stellen de wjjze waarop en den tijd wanneer deze
zal worden onderzocht en opgegeven.
Volgt het bekende art. 40, inhoudende dat de
Beferees van tijd tot tijd znllen aanwjjzen in welke
plaatsen en welke toestellen, benoodigd voor het
onderzoek van de lichtsterkte en de zuiverheid van
het gas, door elke fabriek zal moeten worden voor
zien, welke plaats op een afstand van zoo na moge
lijk (maar niet minder dan) duizend yards van de
plaats van bereiding zal moeten gelegen zijn.
Van gemeentewege, zoo ongeveer luidt art. 44,
zal een bevoegd en onpartijdig persoon wor
den aangesteld om het gas te onderzoeken op de
daarvoor aangewezen plaats, dus een controleur.
De Board of Trade zal voorts (arts 45) naar ge
lang dat noodig zal zjjn, een hoofdcontrolenr van
het gas, eveneens een bevoegd en onpartjjdig per
soon, aanstellen en ook weder knnnen ontslaan.
Acht de gasfabriek (art. 51) zieh bezwaard door
het verslag van een gascontroleur, dan kan zij
binnen zeven dagen na dien, waarop het rapport
betrekking heeft, in beroep komen bij den hoofd
controlenr, van wiens uitspraak, partijen gehoord,
geen hooger beroep zal zjjn, terwijl de hoofdcon
troleur van elke zoodanige uitspraak verslag zal
doen aan het gemeentebestuur.
Art. 57 bevat bepalingen omtrent de benoeming
door de Board of Trade van een commissie van
niet minder dan twee en niet meer dan drie per
sonen tot het onderzoek in zake een hetzij door
een fabriek, hetzij door het gemeentebestuur ge
wenschte verandering iü den graad van lichtsterkte
en den prijs.
In art. 68 eindelijk wordt voorgeschreven dat
genoemde commissie bij znlk een wijziging in het
lichtgehalte of den prijs steeds zooveel mogelijk
zorg moet dragen, dat het alsdan te verkrijgen
dividend nimmer de 10 pet. overschrijdt.
Ziedaar de voornaamste bepalingen, waarop men
het oog zal dienen te houden, indien men de in
structie voor den Leidschen gascontroleur eerügs-
zins in overeenstemming aal willen brengen met de
door de Engelsche wet in zake het gasonderzoek
gegeven voorschriften. Dat het ,mntatis mutandis"
hierbij in practjjk zal moeten gebracht worden,
spreekt vanzelf. Om slechts enkele punten van
verschil aan te stippen: De Engelsche wet werd
niet gemaakt voor gemeentelijke gasfabrieken, maar
voor particuliere maatschappijen, al spraken wij
duidelijkheidshalve in onze vrije vertaling van
„fabriek". Een eigenlijken „Board of trade" kennen
wij in Nederland niet, terwijl de Gas Beferees en
onze gemeentelijke commissie voor de gasfabriek
zeer heterogene corporaties zijn, enz.
Zooveel blijkt echter zonneklaar uit het aange
voerde, dat de Engelsche wet voor den gascontro
leur op den voorgrond stelt: kunde en onpartijdig
heid en onafhankelijkheid, dezelfde voorwaarden
die ook wij steeds onmisbaar achtten.
Ten slotte nog deze vraag: Zou het geen over
weging verdienen om aan al de kosten, in de gas-
zaak met meer of minder net gemaakt, nog een
betrekkelijk kleine uitgave toe te voegen, benoo
digd ter bekostiging der overkomst van een Engel
sche gasautoriteit, hetzij dan Beferee of Hoofdcon
troleur, die dan in loco een advies zon knnnen
nitbrengen? Misschien zon dan in deze steeds
duistere lichtzaak eindelijk een helder licht opgaan.
LEIDEN, 5 December.
Naar wij vernemen, zal dr. A. W. Bronsveld,
predikant bjj de Hervormde gemeente te Utrecht,
waarschjjnlijk benoemd worden tot kerkelijk hoog
leeraar aan de rijks-universiteit alhier.
Nadat wij gistermiddag via Napels de nog-
ontbrekende Indische bladen van 18 tot en met 21
October ontviDgen, kwamen hedennamiddag via
Brindisi die van 27 tot en met 31 October aan.
Blijkens de opgaven betreffende de sterfte in
eenige groote gemeenten in dc maand October 11.,
was de verhouding der overledenen tot 1000 inwo
ners per jaar te Amsterdam 24.4; Arnhem 18.3;
Dordrecht 29.4; Den Haag 22.2; Groningen 23.5 7
Haarlem 21.6Den Bosch 29.2Leeuwarden 20.6
Leiden 25.4; Maastricht 24.9; Botterdam 22.6 j.
Utrecht 26.
Bij de heden gehonden openbare verkooping
van cokes in partijen van 100, 50, 10 en 5 hecto
liters, waren de hoogste prijzen f 50, f 25, f 5.20
en f 2.55; de laagste f 50, f 25, f 5 en f 2.50.
Ds. L. Wagenaar te Heerenveen is tot predi
kant te Ter Aar beroepen.
De heer J. De Jonge te Aalsmeer is benoemd
tot onderwijzer aan de dorpsschool te Wjjhe.
De raad der gemeente Nieuwkoop heeft be
sloten om de openbare school in het dorp, die in
zeer onvoldoendes toestand verkeert, zoodanig te
verbeteren, dat zij aan de eischen der wet kan vol
doen. Den opzichter der gemeentewerken ie opge
dragen bestek en teekening te maken.
Onder goedkeuring van de ambachtsvrouw
der gemeente Benthuizen is aldaar beroepen tot
predikant de heer J. J. Yan Noort, candidaat te
Njjkerk op de Veluwe.
De stoomtramweg Gouda-Bodegraven nadert
zijne voltooiing. Men verwacht nu binnenkort de
opening van genoemde lijn.
Ds. J. A. Prins te Nieuwvec® is beroepen
naar de Ned.-Herv. gemeente te Schermerhom.
Jhr. mr. H. C. v. d. Wijck heeft een adres
gericht aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal,
waarin hij eenige beschouwingen betreffende het
stelsel van verdediging aan de overweging van de
Volksvertegenwoordiging onderwerpt. Adressant doet
daarin uitkomen, dat, terwijl een vijandelijke aan
val aan zeezijde minder waarschijnlijk is, de
oostelijke grenzen van het land niet voldoende
tegen «en inval verzekerd zjjn. Jhr. v. d. Wijck
geeft in overweging met het door de wet voorge
schreven verderfeljjk stelsel te breken en daarvan
te doen blijken deer de begroeting ven oorlog af
