N°. 6628. Maandag 2© September- A0. 1881, Leidens nood en ontzet in 1574, Eerste Blad. Premie LEIDSCH DAGBLAD. Voor de Iuteekenaren daarop behooren bij dit nummer van het Leidseh Dagblad de Nos. 185 tot 189 der Ingekomen Stukken van den Gemeenteraad. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, uitgegeven. LEIDSCH iSfft DAGBLAD PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden1.10. Franco per post1.40. Afzonderlijke Nommers0.05. Dit Nommer bestaat uit TWEE BLADEN. De Uitgever van het Leidseh Dagblad, aange moedigd door het steeds klimmend suoceB, zal in de volgende week weder als premie, tegen betaling van 15 Cents, een werkje aanbieden, ditmaal, met het oog op den a. s. gedenkdag, van C. Fogteloo, leeraar aan de Rijks Hoogere Burgerschool te Alk maar, en getiteld: HISTORISCHE NOVELLE met photographie, in geïllustreerd omslag. Het zal ook verkrijgbaar zijn zonder photographie in gewoon omslag voor 10 cents. Donderdag a. s. zal een bon in ons blad worden afgedrukt, waarmede den volgenden dag de premie kan worden afgehaald. Het aanbod is slechts geldig voor zoover de voor raad strekt. Yourmaals en nu. Wie kent het rijmpje niet: „Als het bier is ia den man Is de wijsheid in de kan"? Menigmaal wordt het nog aangehaald, als men iemand langs 's heeren straten aiet zeilen en het blijkt, hoeveel moeite hij heeft om het roer recht te houden. Of de zoodanige zich aan bier heeft te buiten gegaan, zal men tegenwoordig niet meer voor zeker houden. Andere bedwelmende dranken hebben het bier- verbruik verdrongen. Ze waren vroeger ook wel bekend. De jenever hooren wij mej. Willis, de aanstaande predikantsvrouw, in de Historie van Sara Burgerhart, het vaderlandsch kostje noemen. Toen scheen een fatsoenlijk gezelschap zich zelfs niet te schamen een glaasje „klare" te gebruiken. Immers, zij is met haar welbeminde en nog een paar vrien den en vriendinnen te Maassluis voor pleizier en nuttigt daar met hen den drank, dien zij als het vaderlandsch kostje aanduidt. Sara zegt dat Anna Willis geen reden heeft haar hard te vallen, als zij in een jongelui-gezelschap eens een glaasje punch gebruikt. Het rijmpje noemt nochtans het bier als den alge- meenen drank der ouden. Dat zal ook wel waar zijn want eene verbazende menigte bierbrouwergen vond men in de 17de eeuw, ja nog veel vroeger hier te lande. Zoo weten wij dat in de 15de eeuw te Amersfoort driehonderd en te Gouda nog vijftig bierbrouwerijen meer bestonden. Zoo'n groot aantal brouwerijen konden heel wat bier voortbrengen. Bovendien was menige andere stad bekend wegens het voortreffelijke bier, dat er gebrouwen werd. Het Delftsch en Bredaasch hadden ook eene algemeene bekendheid, 't Werd alom hier te lande geroemd. Zelfs werd het Delftsch naar Engeland verzonden, waar het de voorkeur genoot boven andere bieren, 't Kan dan ook niet bevreemden dat, terwijl het bier zoo algemeen verbruikt werd, men in elke stad tal van bierhuizen vond, waar eene kan uithing, om de voorbijgangers uit te noodigen er eras te verpoozen en zich door 't gebruik vaa een kanneken bier te laven, 't Was ook niet zeldzaam dat de vrouw, om ook iets te verdienen, de klanten bediende, terwijl da man aan zijn werk was. Yoor Jan Steen was 't geen profijt, dat zjjne wederhelft, Grietje Yan Gooyen, de gasten bediende want als de broeders van het Sint-Lucasgilde kwamen, had Jan geen rast bij zijn ezel en droogde hij het gedoopte penseel, om zich met de lai te vermaken. Toen de pachter kwam om den cijns voor het mout te ontvangen, keek Jan vreemd op. Hij kon aan den eisch van den man niet voldoen. Jan Liefkensz. redde hem uit de verlegenheid. Hij beet hem een paar woordjes in de ooren, en gaf hem het middel om van dien lastigen man bevrijd te zijn. En dat was? De pachter werd heel gal genood eens te proeven van den wjjn, waarop Jan Steen zijn vriend onthaalde, omdat deze voor hem een paar heerlijke hoentjes had meegebracht, welke Grietje zoo lekker had gebraden. Geen tweekeer liet de pach ter zich nooden. Hij maakte zelfs zoo'n goed gebruik van den wijn, dat hij beschonken werd. De beide vrienden hadden ook de hoogte, maar waren niet zoo aangeschoten als de man der wet. Toen zeilden ze met hem naar de ligplaats der schuiten en droegen den schipper van Leiden op, hem hij vader Havik te bezorgen. Deze was, gelijk men wel denken kan, met het geschenkje, dat hij bekwam, weinig in zijn schik, maar herbergde hem toch en - betaalde des andereu daags den cjjns, waartoe Jan Steen geen kans had gezien, om de eer van zijn zoon te redden. Terecht zegt Yan Zeggelen: „Zoo ging het wel meer met den vroolijken schilder: Zijn nering verliep, zjjn talent werd te milder. Te laat had ue enumg aan Havik geleera, Dat schildren en bouwen toch slecht harmoniëert. Het een deed hem hopen, het ander hem vreezen, De tijd heeft hiervan de gegrondheid bewezen: De brouwer van Delft ging te niet en verdween, De kunst wijst nog steeds op den roem van Jan Steen. Wij brengen dit historisch geval alleen in her innering, ten einde aan te toonen dat het oudtijds al geen zeldzaamheid was een bierhuis te houden, om er wat bij te verdienen. Wie zou daarin eenig kwaad zien Het bier toch is een gezonde volksdrank. Sedert echter de bierbrouwerijen aanmerkelijk verminderd zijn, omdat het gebruik van bier ver drongen werd door dat van jenever of andere sterke dranken, is vermeerdering van gelegenheden, waar die te verkrijgen zjjn, een lokaas voor het volk, om de zuur verdiende penningen aan een drank te besteden, die het gestel ondermijnt en in vele gevallen oorzaak is van treurige en niet zelden strafbare feiten. Zoo beschouwd, moet ieder het toejuichen dat welhaast een wet in werking treedt, die ten doel heeft den drankverkoop, zij het niet dadelijk, dan toch in de naaste toekomst te beper ken door het aantal gelegenheden te verminderen, en strenge straffen bedreigt tegen degenen die zich blijven overgeven aan het misbruik van drank. Te wenschen ware het dat het gebruik van goed, krachtig bier meer algemeen werd. Dat zal mogelijk kannen zijn, als de wetgever zijnerzijds 's lands recht van het mout afschaft of wel belangrijk ver mindert; en alzoo medewerkt, dat het volk op goed- koope wijze een drank verkrijgt, die zooveel voor heeft boven een, die nu nog meer dan vroeger het vaderlandsoh kostje mag heeten. Wie toch moet zich niet verbazen dat de accijns op sterke dranken in sommige dorpen, met eene gezamenlijke bevol king van 9000 zielen, ruim een halve ton gouds bedraagt Welk een schatHoeveel monden kunnen daarmee niet gevoed worden! En dat aanzienlijk kapitaal wordt besteed voor een drank, die de volks gezondheid nog zoozeer benadeelt. Waarlijk, indien de helft er van gebruikt werd door de menigte aan goed bier, zonden de krachten nog in gelijke mate toenemen ah ze nn door het gebrnik van jenever en andere sterke dranken verzwakken, PRIJS DER ADYERTENTIEN: Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17$. Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incassec- ren buiten dc stad wordt ƒ0.10 berekend. Alle redeneeringen hebben vaak niet dat gevolg als cijfers, die zoo spreken! Moge een blik in het verleden en het heden menigeen er toe brengen om het bier als drank te verkiezen boven sterke, be dwelmende dranken. Die het wèl meent met de gezondheid van zijn eigen lichaam, volge den wenk der geschiedenis van het volksleven. LEIDEN, 241 September. Heden is aan de universiteit alhier de heer F. W. J. G. Snyder Van Wessenkerke, geb. te Mid delburg, bevorderd tot doctor in de staatsweten schap, met Stellingen. Yan de 80 adspiranten, die zich voor het admissie-examen tot de universiteit alhier hadden aangemeld, waren er 4 niet opgekomen. Van de 76 overblijvenden zijn er 27 toegelaten en 49 afgewezen. Naar men verneemt, staat op de voordracht tot tijdelijk leeraar in de natuur- en scheikunde aan de H. B.-S. voor meisjes alhier de heer H. W. Bokhuis Roozeboom, assistent aan het scheikundig laboratorium der universiteit. In verband met de invoering van de gewijzigde verordening op de Kweekschool voor Onderwijzers wordt den Raad de volgende voordracht aangeboden voor de benoeming van leeraressen en leeraars aan voornoemde inrichting: mej. A. M. Will en mej.A. Risseeuw, alsmede de heeren dr. P. Yan Romburgb, P. Werkman, H. C. Yan der Heyde, A. J. Wetrene, A. J. Van Gemert en G. Yan der Waals. Zich vereenigende met de adviezen van de hoofden der 10 openbare scholen en van den directeur der Kweekschool voor Onderwijzers geven B. en Ws. in overweging de leverantie van de schoolboeken, kaarten enz. wederom voor den tjjd van drie jaren, aan vangende 1 Januari 1882, onder de bestaande voor waarden aan den heer J. H. Zitman op te dragen. Matthijs Do Tombe en Susanna Kenbeek hebben hot zeldzame voorrecht hun gouden huwelijksfeest te vieren. Zijn er onder onze meer door de fortuin bevoorrechte stadgenooten die in het gouden echtpaar belangstellen en hen met een feestgave zouden willen verblijden, dan is hun woonplaats :|0ranjegracht achter de Oosterkerk. Yoor een onzer stadgenooten is de 27ste September a. s. een merkwaardige dag. Dan zal het namelijk juist veertig jaren geleden zijn dat de heer J. Greeve, als deurwaarder aan de arron- dïssements-reebtbank te Leiden, in functie trad. Toen voor eenige jaren, bij de nieuwe rechterlijke orga nisatie, de rechtbank alhier verviel, werd de jubi laris in zijne betrekking bij datzelfde rechtscollege in de residentie overgeplaatst, doch met behoud van standplaats. Tot leerares in de dier- en plantkunde aan de middelbare school voor meisjes te Leeuwarden is benoemd mej. A. M. Will te Leiden; tot onder wijzer aan de Christelijke school alhier J. B. Meynee te Utrecht. Op „Rhynzigt" werden deze week 144 baden door heeren en 13 door dames genomen. De tem peratuur van het Rijnwater is heden 13° Celsius» Gedurende deze week zijn dageljjks in het Werkhuis alhier opgenomen van 5073 volwassen personen en van 711 kinderen. Aangezien de heer P. De Graaf geen gebruik heeft gemaakt van zijn bevoegdheid om togen de uitspraak van Gedeputeerde Staten, waarbij bij niet werd toegelaten als lid van den gemeenteraad van Leiderdorp, bij den Koning in beroep te komen, is door Burgemeester en Wethouders eene nieuwe ver kiezing bepaald op Dinsdag den 11 den October a. s. en zoo noodig de herstemming op den 25»ten dier maand. Bij het openbaar lager onderwijs te Ondshoom is tot hulp der school benoemd P. Kooiman te Hoogwoerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1881 | | pagina 1