njy
A".
188
N°. 6G10.
luör«
Tweede Blad.
Dese Courant wordt dagelijfeB, met uitzondering
ran Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
1.
PRIJS DEZRB CODRAST»
Voor Leiden per 8 raamden.1.18.
franco per post1.4(1
dfzonderitjlie Emmert0.05.
IJEIQEIV, 3 September.
De minister van binnenlandsche zaken brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat de betrekking
van leeraar in hand- en rechtljjnig teekenen aan de
rijks hoogero burgerschool met vijfjarigen cursus
te Leenwarden te vervullen is. Jaarwedde f 1800.
Zij, die voor deze betrekking in aanmerking wen-
schen te komen, gelieven zich vóór of uiterlijk op
10 Sept. a. s. aan te melden bij den inspecteur van
het middelbaar onderwijs, dr. D. J. Steyn Parvéte
's-Gravenhage.
Dezer dagen was in de N. R. C. het volgende
ingezonden stuk te lezen, het bouwen van woningen
enz. te Katwijk aan Zee betreffende, dat wij op ver
zoek hier overnemen, opdat het meer in den kring,
waarvoor het bestemd was, bekend worde:
Onlangs had in deze gemeente vanwege het
domeinbestuur eene veiling van bouwgronden plaats.
Eerst bij opbod, en na eene pauze van anderhalf
uur om gelegenheid tot verhooging te geven, bij
afslag. Er was goede kooplust. "Want wat voor een
paar jaar eene waarde had van plus minus f 500
per hectare, bracht nu ongeveor f 3000 per hectare
op. De persoon die den grond op dezen prijs had
afgemijnd, meende dan ook stellig en zeker kooper
te zijn. Doch hij had buiten het beleid van het
domeinbestuur gerekend. Want dit toch schijnt be
zield te zijn met begrippen, die naar onze overtui
ging met het algemeen belang in strijd zijn en
geenszins bevorderlijk zijn aan de ontwikkeling
onzer gemeente. Wat toch gebeurde? Na een tijd
van beraad van acht dagen, ontving de hoogste
bieder en elk zjjner borgen een brief - natuurlijk
alle oagefrankeerd - waarbij bericht werd dat de
grond niet werd gegund. Het scheen dus dat men
er nog meer geld uit wilde slaan. Acht dagen later
ontving de hoogste bieder wederom een schrijven -
natuurlijk ongefrankeerd - van den volgenden inhoud:
„Indien u nog grond langs het Kanaal wilt koopen,
maak er dan spoedig werk van." (Onderteekening).
„Aan het adres op de enveloppe kon men zion,
dat het schrijven aan een mensch was gericht. Do
belanghebbende persoon wendde zich nu persoon
lijk tot het bestuur der domeinen. Het bescheid,
dat hjj daar ontving, was, dat een ander persoon
aanvraag had gedaan om dit stuk grond langs het
Kanaal, dat die een hoeger bedrag had geboden,
en dat de vroeger geboden som derhalve niet meer
voldoende was, dat er nog meer geld moest worden
bijgevoegd. Doch hoeveel dan? vroeg men. Dat kon
niet gezegd worden, was het antwoord. Het gevolg
was dat men van een dergel ijken aankoop moest
afzien. Het vooruitzicht om do gemeente in den
eersten tijd verrijkt te ziea met nieuwe woningen,
waaraan zulk eene groote behoefte is, is dus aan
vankelijk onmogelijk geworden. Wio nu echter die
andere - royale! - bieder is geweest, daarvan is nog
niets gebleken.
„Hij, die ooit met het domeinbestuur heeft moeten
handelen, zal dit schrijven beter dan een ander be
grijpen. Yoor de gemeente Katwjjk echter is een
toestand, zooals die van de hier boven geschetste
handelingen het gevolg moet zijn, hoogst treurig.
Is er dan niemand die onze gemeente helpen kan,
indien hij grondig heeft onderzocht dat het hierboven
medegedeelde volkomen juist is? Wij wenschenhet.
En mocht men opmerken dat het gemeentebestuur
van Katwjjk tevreden mag zijn, omdat het dezer
dagen twee hectaren duingrond in bezit heeft gekregen,
- eilieve! laat men dan eens de memorie van toe
lichting van het ontwerp-wet lezen, waarin bepaald
wordt dat in de eerste 5 jaren ook van dezen grond
niets mag worder kocht, noch dat er in dien
tijd bijzondere woningen op mogen worden gesticht.
Vraagt men nu, hoe of men over de haade!in"en
PRIJS DER ADVERTENTIESx
in deze van het domeinbestuur denkt? Dan zal het
antwoord daarop zijn, dat men het er voor houdt,
dat het meer op den weg van een verlicht bestuur
ligt, mede te werken tot don algemeenen bloei van
land en gemeente, en dat handelingen zooals die
hierboven zijn geschetst, aanleiding geven tot ergernis
en verbittering."
Op het thans te Breda gehouden wordende
Nederlandsch Taal- en Letterkundig congres is een
warm pleidooi gevoerd tegen het meer en meer ge
bruiken in onze taal van vreemde woorden en Fran-
scho zinwendingen. Onze stadgenoot de hoogleeraar
De Vries, haalde verschillende woorden en zinwen
dingen aan, die hier een soort van burgerrecht hadden
verkregen, maar dat niet verdienden en dus door
andere moesten vervangen worden. Wel is waar,
zeide hij, is het moeilijk voor zulk een vreemd
woord, vooral in den tegenwoordigen tijd, nu er
telkens nïouwe woorden moeten goschapen worden,
telkens een woord te vinden, dat het vreemde woord
zoo vervangt, dat het volkomen uitdrukt wat met
het vreemde woord wordt bedoeld. Wat nu te doen?
Maar dat is ook niet noodig, en znlk een woord
zou zijn een slecht woord; de taal heeft van ouds
af geschilderd; men kan dus een woord vinden, dat,
al geeft het niet in alle opzichten datgene weer,
wat in het woord licht opgesloten, toch goed bruik
baar is.
Voor chantage bijv., zegt prof. De Vries, heb
ik indertijd het woord „afdreiging" voorgesteld, en
dit woord heeft ingang gevonden; debating-club,
wat in de dagbladen zoo dikwijls voorkomt, - waarom
kan dat niet zijn: „spreekgezelschap?" - Drnktdit
woord niet uit, dat bedoeld wordt een gezelschap,
waarin over eonig onderwerp van gedachten wordt
gewisseld? - We hebben immers oek „leesgezelschap"
en weet niet iedereen, dat dit een gezelschap be-
teekent, dat onderling boeken koopt, die zij elkaar on
derling ter lezing toezenden De woorden gymnastiek
en turnen, bij ons in gebruik, konden ook vervangen
worden, en nu vroeg de heer De Vries, hoe de oude
Franken bijv. znlk een woord in hun taal zouden
hebben uitgedrukt.
Wat toch valt dadelijk in het oog, als men een
gymnastiekzaal binnentreedt? - Zwaaien met de
armen; met de ledematen. Zwaaien, wellicht ware
dan het woord „zwalen" geboren en men zou er
zeker niet aan gedacht hebben 't gymnastiek te
noemen of het woord „turnen" in „tornen" te ver
anderen, dat doet denken aan iets lostornen. Ook
het woord „kellner" kwam hoe langer zoo meer in
gebruik. Vroeger zei men „Jan", - maar dat gaat
tegenwoordig niet meer, nu er in vele hotels fat
soenlijke jongelieden zijn, die als bedienden optreden.
Kellner doet denken aan iemand, die het opzicht
heeft over den kelder; maar de hotel-bedienden zijn
niet alleen om de gasten uit den kelder te bedienen, -
ze moeten van alles „schaffen", - verschaffen, -
waarom dan niet het woord „schaffer" gebruikt?
Het onderzoek van het lichtgas te Haarlem
heeft in de afgeloopen maand het volgende resul
taat opgeleverd. Het gemiddeld lichtgevend vermo
gen voor eene vlam, welke 170 liters gas per uur
verbrandt, bedroeg 17.14 kaarsen. Hoogste licht-
kraebt 17.75, laagste lichtkracht 15.95 kaarsen.
Kaarsen en brander zooals bjj contract voorgeschre
ven. Het contract verlangt voor dezelfde hoeveel
heid gas minstens 15 a 16 kaarsen. Gemiddeld
zwavelgehako 0.2262 gram, gemiddeld ammoniak-
gehalte 0.1343 liter, koolzuurgehalte 0.0058 liter,
alles berekend op den M3. Het contract verlangt
van een en ander slechts sporen. Zwavelwaterstof
kwam, het contract in aanmerking genomen, niet
in het gas voor. (H. C.)
Bij het examen voor leerling bij de rijkstele
graaf, dezer dagen gehouden, heeft opnieuw eene
dame, mejuffrouw Fleischer van Amsterdam, alle
Vta 10 rP.fr!»
luier» reirl nirer..»t 0.11£,
Grootere letters juut plaatsrimnta.
andere candidaten de loef afgestoken en N9. 1 be
haald. Deze zelfde jonge dame behaalde vóór eeni-
gen tijd bjj een klerken-examen eveneens het eerste
nummer.
Te Utrecht heeft de algemeene vergadering
van de Nederl. Vereeniging van Gemeente-ambte
naren plaats gehad. De heer Kraan, die den voor-
zittersstoel innam, gaf een kort verlag van de werk
zaamheid der Vereeniging in het afgeloopen jaar
en wees er daarbij op, dat het ledental toegenomen
was en vooral ook invloedrijke personen zich aan
de Vereeniging hadden aangesloten. De Vereeniging
bestond thans uit ruim 900 leden, waarvan een 20
ter vergadering waren opgekomen. Een voorstel
van het bestuur om het aantal bestuursleden van
5 op 7 te brengen, werd aangenomen. Daar de heer
Kraan het radicaal van gemeente-ambtenaar ver
loren heeft of op het punt staat te verliezen en de
heer A. Kaptein als lid van het bestuur bedankt
had, moest dus door de vergadering in een viertal
vacatures worden voorzien. De heeren Rengers,
burgemeester van Leeuwarden, Pické, burg. van
Middelburg, Verploegh Chassé, burgemoester van
Vreeswijk, en Stalenhoef, secretaris van Montfoort,
werden daarop gekozen, van welke de beide laatste
heeren dadelijk zitting namen. Een voorstel van het
bestuur omtrent het aanbevelen bij de hooge regee
ring van de oprichting van, een pensioen-weduwen-
en weezenfonds voor gemeente-ambtenaren gaf tot
ampele disenssie aanleiding. Besloten werd aan te
dringen op het benoemen eener staatscommissie, die
de zaak zon moeten onderzoeken. Een voorstel van
den heer Derks (schriftelijk ingediend) om het be
stuur op te dragen zich tot de hooge regeering te
wenden met het verzoek, om betere en billijke rege
ling der jaarwedden van de gemeente-ambtenaren,
vond met het oog op het plan om aan te dringen
op het totstandkomen van een pensioen-wednwen-
en weezenfonds voorloopig weinig bijval.
Gemengd Nlcnwe.
Omtrent het reeds vermelde spoor-
wegongelifc tusschen Marseille en Nizza worden
nader de volgende bijzonderheden medegedeeld r.
De locomotief,^ de tender, drie goederenwagens en
twee waggons derde klasse stortten van do rotsen.
Van de tien wagens, waaruit de trein bestond,
liepen negen van het spoor en reden nog tachtig
meter ver door. Vier verbrijzelde wagens hingen
tusschen hemel en aarde. De locomotief was op een-
verlaten bouwvallig huis terechtgekomen. De machi
nist Deloule, een man van zes en veertig jaar, die
op het punt stond om gepensioneerd te worden,
lag met verpletterd hoofd er naast. Teissère, de
stoker, acht en twintig jaar oud en een half jaar
geleden gehuwd, was geheel verbrand. Zes reizigers
hadden vrij ernstige kneuzingen gekregen. Het
ongeluk had des avonds te acht uren plaats en de
reizigers bleven den geheelen nacht op den weg-
Eerst den volgenden ochtend te tien uren konden
zij naar Cannes worden gebracht. - Er schijnt geen
twijfel te zijn, of het ongeluk is door kwaadwil
ligen veroorzaakt, want in een boschje heeft men
eene zware nijptang benevens klinkbouten, klampen
enz. gevonden en bij de baan een opgebroken stuk
spoorstaaf ter lengte van vijf meter. Men doet
ijverig onderzoek.
In de eerste helft van 1881 waren erin
Italië 850 gevallen van manslag: 557 pogingen tot
manslag ^kindermoorden 113; pogingen tot kinder
moord 2; aanranding en verwonding kwamen 16,402
maal voor; diefstal 659; diefstal met geweld 248;
diefstal met verzwarende oroetandigheden 18,737.
Over het geheel waren de misdrijven veel geringer
in aantal dan in dezelfde periode van 1880 en de
veroorzaakte schade bedroeg 1,645,060 fr. minder»
