Maandag 20 Juni.
A°. 4881
Deze Courant wordt dagelijks, met afzondering
Tan Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit DRIE BLADEN,
Eerste Blad
Het ontworpen Pensioenfonds voor
Werklieden.
i\°. 6544.
DAGBLAD.
v''
PRIJS DEZBB COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden.l.lfc
Franco per post.a 1.4&
Aftonderlijke Nonunem
rtrT
PRIJS DER ADTERTEHTIERi
Tan 1—6 repela.l.Bfc
Iedere regel meer0.17fc 1
Grootere letten naar plaatsrnimta.
BTADS-BERICHTEN.
BURGEMEESTER EN WETHOUDERS DER GEMEENTE
LEIOEN, ontvangen hebbende eene circulaire van den
Commissaris des Konings in de provincie Zuid-Holland,
van den 3den Februari 1881 {Provinciaalblad n°. 11), hou
dende uitttoodiging orn, door het aansporen der ingezetenen
tot milddadigheid, zooveel mogelijk het welslagen te be
vorderen der jaariijksche Collecte, welke ten gevolge van
Zijner Majesteits dispositie, van den IBden November 1820,
11°. 81, door de Districts-commissie M aanmoediging en onder-
steuning van den 'Gewapenden Dienst in de Nederlanden, ral
■worden gehouden, doen te weten dat, ingevolge het
verlangen van gemelde Commissie, de genoemde Collecte
zal geschieden, door daartoe gemachtigde personen, met
gesloten bussen, op Maandag en Dinsdag 20 en 21 funi
aanstaande, aanvangende 's morgens te negen uren, aan de
huizen der ingezetenen, die verzocht worden op de uit
reiking hunner liefdegiften orde te stellen. Burgemeester
en "Wethouders, gaarne voldoende aan het verlangen in
gemelde circulaire vervat, noodigen de ingezetenen dezer
gemeente dringend uit, door onbekrompen bijdragen kracht
dadig mede te werken tot de ondersteuning der instel
ling, welke -zij zoozeer behoeft, maar geloeven tevens dat
de bestemming van de opbrengst dief Collecte reeds eene
goede uitkomst verzekert en voor ieder rechtgeaard Neder
lander, die in de geschiedenis van zijn eigen land geen
vreemdeling is, alle verdere aansporing overbodig maakt.
Het fonds, tot instandhouding waarvan die géiden wor
den ingezameld, Strekt toch oiiet slechts in het belang der
verminkten en irifirmen van den gedenkwaardigen enbe-
Slissenden slag bij Waterloo (een dwaalbegrip dat bij velen
Leerscht), neen, ongelukkigen van iederen strijd, waarin
ons vaderland gewikkeld was en nog is, ondervinden het
■steeds, dat ten hunnen behoeve een blijvend liefdewerk
is gesticht: strijders van den Belgischen veldtocht, hand
havers onzer macht in Oost- en West-Indische bezittingen,
veteranen van '40-jarigen dienst, genieten nu reeds, of
hebben althaDS het vooruitzicht te genieten, van hetgeen
hunne landgenooten hebben weggelegd en thans nog af
zonderen tot leniging hunner smarten, tot ondersteuning
van hunnen gebrekkigen ouderdom.
De INederlandsche soldaat wete het, dat, zoo hij wer
kelijk in en door den dienst infirm is geworden, er een
■fonds bestaat, met het doel om door toelage, boven en
behalve zijn pensioen, zjjn ongeluk te verzachten; maar
het Nederlandsche volk zij er dan ook, door dankbare
belangstelling gedrongen, gedachtig aan die ondersteuning
met meer mildheid te verleenen, opdat het fonds aan ai
•<iie billijke aanvragen voldoe en de lijst der sollicitanten niet
nog een aanzienlijk getal blijve aanwijzen, tot beschaming
van den tijdgenoot, die aan het werk, eenmaal zoo krach
tig aangevangen, slechts met slappe handen voortbouwt.
Moge de goede uitslag dezer inzameling, waarvan Bur
gemeester en 'Wethouders zich reeds vooraf overtuigd hou
den,'het doen zien, dat deze roepstem niet tevergeefs ook
tot Leidens ingezetenen werd gebracht!
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, DE KANTER, Burgemeester.
R6 Juni 1881. E. KIST, Secretaris.
In de algemaene vergadering van het Algemeen
Kederlandsch Werkliedenverbond op 5 en 6 dezer
te Haardem gehouden, kwam in de eerste - en we
zouden geneigd zijn er 'bij te voegen: in de voor
naamste - plaats ter sprake de quaestie van een
algemeen Nederlandsch pensioenfonds voor werk
lieden. ÜSJjna ails leden, die zich over deze zaak
uitlieten, waren van meening dat het volstrekt
onmogelijk was nat eigeta middelen een pensioen
fonds te -stichten, .omdat de werklieden de betrek
kelijk hooge wekdjjksche contributie niet beta
len konden.
Daar schuilt veeï waars £n die woorden. Indien
een dergelijk pensioenfonds moest worden opgericht
maar het voorbeeld van andere soortgelijke bestaande
fondsen en het op dezelfde wijze moest werken;
indien men moest beginnen met een zekere som
ten laste van het fonds af te zonderen voor admi
nistratiekosten, indien uit de kas van het fonds
het ealaris der directie en het dividend der aan
deelhouders moesten worden gekweten, dan zeker
zou de wekeljjksche contributie voor den werkman
veel te hoog zjjn.
Dat alles behoeft echter niet plaats te hebben,
en indien het tarief, door onzen verdienstelijken
stadgenoot prof. P. Van Geer voor een Alg. Ned.
Pensioenf. voor Werkl. opgemaakt, reeds toen be
kend was geweest; indien toen reeds een begin was
gemaakt met de later aangewende pogingen om
door vrijwillige bijdragen van vrienden van den
werkman, in de eerste plaats van de patroons, een
klein kapitaal, ongeveer f 1#,000, bjjeen te bren
gen tot dekking der onvermijdelijke administratie
kosten - wij twijfelen niet of de discussie opmeer-
gemelde algemeene vergadering zou alsdan een
eenigszins andere richting hebben genomenimmers
men zou dan een antwoord hebben kunnen geven
op de toen onbeantwoord gebleven vraagop welke
wijze het verlangde, het meer en meer onontbeer
lijke pensioenfonds zon zijn tot stand te brengen
zonder door al te hooge contributie buiten het be
reik van de meeste werklieden te vallen.
Gelukkig is thans in het verschenen ontwerp de
weg aangewezen, waarlangs het beoogde doel is te
bereiken. Daarbij behoeft geen sprake te zijn van
het verleenen van directe staatshulp door het toe
kennen van millioenen ten koste van het budget
van oorlog, een voorstel, waartegen de voorzitter
der algemeene vergadering te recht opkwam met
de opmerking, dat men dan, evengoed, aan den staat
den eisch kon stellen om aan alle ingezetenen pen
eioen te verleenennoch ook van het schenken van
indirecte staatshulp, door b. v. den patroons en
fabrikanten bij de wet de verplichting op te leggen
om bejaarde werklieden, die niet meer kunnen wer
ken, te onderhouden, wat een niet te verdedigen
inmenging zou zijn su particuliere belangen.
Het verheugt ons dan ook van harte, dat deter
vergadering te Haarlem aanwezige leden een heel
wat veiliger weg insloegen, die het departement
van oorlog geen enkelen gulden en den Staat geen
enkel soldaat zal behoeven te kosten, door nl. de
prioriteit te geven aan het voorstel van het centraal
bestuur om een lid in de algemeene commissie voor
de oprichting van een pensioenfonds te benoemen,
welk voorstel met 27 stemmen tegen 1 werd aan
genomen.
Na het verschijnen der statuten van het ontworpen
Werklieden-pensioenfonds is het toch ten duide
lijkste gebleken dat van die zijde alleen de aan-
wjjzing kon komen van den gulden middelweg: geen
ziekelijk steunen op philanthropic alleen, geen on
gemotiveerde en niet te verdedigen staatshulp, direct
of indirect, maar tevens geen onmogelijk te berei
ken doel door den werkman louter op eigen en in
deze onvoldoende krachten te laten steunen.
Zonder eenige overdrijving mag zelfs worden be
weerd dat de patroons, op wie, en terecht, in de
eerste plaats een beroep wordt gedaan, niet uitslui
tend een daad van philanthropic verrichten door
een bijdrage af te zonderen voor het gevraagde admi
nistratiefonds, maar ook en vooral een daad van
welbegrepen eigenbelang. De afgeleefde en voor arbeid
ongeschikt geworden werkman wordt ook zonder
pensioenfonds op een of andere wijze aan hethoog-
noodige onderhoud geholpen, hetzij dan geheel
alleen door een menschlievend patroon, hetzij door
tusschenkomst van een of andere instelling, waar
toe de patroons, evenals zoovele anderen, ook ruim
schoots het hunne bijdragen.
Zulk een enderstand is verre van vleiend voor
den werkman, die hem op zijn ouden dag moet aan
nemen met welk geheel ander gevoel daarentegen
zal hij elke week de rechtmatig verworven pennin
gen ontvangen uit het pensioenfonds, waarin hij
trouw heeft bijgedragen om later op onafhanke
lijke wijze den anders maar al te somberen levens
avond te kunnen doorbrengen. Hier mag inderdaad
sprake zijn van opwekking van het gevoel van
eigenwaarde, en er valt dan ook zeker geen oogen-
blik aan te twijfelen, of - dank zij de medewerking
van zoovele weidenkenden in den lande, bij wie
nooit tevergeefs werd aangeklopt ter bevordering
van een goed doel de vereischte «om voor het
adminïstratiefonds zal binnen korten tijd worden bij
eengebracht. Het edelaardig voorbeeld van den hoog
bejaarden prins Frederik, die een belangrijke bij
drage toezeide, zal zeker navolging vinden.
Niet uitsluitend tot een schier Boodélooze aan
sporing tot medewerking namen wij dan ook de pen
op, maar wel om er op te wjjzen, dat de weg, thans
ingeslagen om het Alg. Ned. Pensioenf. voor Werkl.
tot stand te brengen, de meest gewenschte is. Door
de oprichting van dat fonds zal een schoon doel
worden bereikt, maar tevens den werkman, vooral
den jongeren, die tegen lage premie zal kunnen
deelnemen, een zware verplichting worden opgelegd
Zoo hij niet mocht deelnemen, zou hij zich later
niet kunnen vrijwaren van het verwijt dat hij zich
schuldig maakte aan een afkeurenswaardig verzuim,
een verwjjt dat hem steeds zou worden tegengewor
pen, indien hij tot anderen zijn toevlucht wilde nemen.
LEIDEN, 19 Juni.
Heden is aan de universiteit alhier de heer G. C.
Nijhoff, geb. te Enkhnizen, arts te Amsterdam,
bevorderd tot doctor in de geneeskunde, met aca
demisch proefschrift, get.: „Schets van het leven
en de physiologie van Herman Boerhaave."
Door de alhier zitting houdende commissie, belast
met het afnemen der examens van hen die wenschen
aan te toonen dat zij tot de beoefening der natuur
kundige wetenschappen genoegzaam zijn voorbereid,
werden heden van de zes candidaten toegelaten de
heeren: D. Schouwman, van Haarlem, en C. J.
Laseur, van 's-Hage. Hiermede is het examen go-
eindigd.
Ter herinnering aan den 66sten gedenkdag
van den slag bij Waterloo wapperde heden alhier
van den stadhuistoren en andere gemeente- en lands-
gebouwen de vaderlandsche driekleur.
Wij vestigen de aandacht op de in dit nommer
voorkomende advertentie der Rijnlandsche Stoomtram
wegmaatschappij, waarin men de volledige dienst
regeling vindt aangegeven, en men te gelijk kan
zien hoezeer er naai- getracht is deze treinen zoo
veel mogelijk aan die van Holl. en Rjjnspoor te
doen aansluiten.
Tevens annonceert de Noord-Zuid-Hollandsche
Stoomtramwegmaatschappij een extra-trein met het
oog op de zomerconcerten van Zomerzorg. Voor de
bewoners der belanghebbende gemeenten zal deze
gelegenheid zeker niet anders dan welkom zijn.
Bij gunstig weder zal voortaan iederen Vrij
dag-avond het muziekcorps der dienstdoende schut
terij alhier, aan het badhuis te Katwijk aan Zee,
een concert geven, te beginnen met de volgende
week. Wij wenschen onze stadgenooten geluk met
deze gelegenheid, welke hun weder geschonken
wordt om op een aangename plek goede muziek ta
hooren, terwijl het nieuwe gemeenschapsmiddel hen
in staat stelt daarvan op de meest gemakkelijke
wijze gebruik te maken.
Naar men verneemt, is onze vroegere stadgenoot,
dr. Pekelharing, thans leeraar aan 's rijks veeartsenij
school te Utrecht, voorgedragen als hoogleeraar in
de pathologische anatomie aan de rijks-universiteit
te Utrecht.
Op „Rhynzigt" werden deze week 725 baden
door heeren en 33 door dames genomen. Het Rijn
water bereikte gisteren eene temperatuur van 20° C.
De therm. Fahr. teekende gisteravond om 5 u.
70°, 8 u. 66°, 10 u. 62°hedenmorgen om 5 u. 63°,
8 u. 70°, 12 u. 80° ennam. 4 n. 83°. Wind: N.-W.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
Werkhuis alhier opgenomen van 4463 volwassen
personen en van 610 kinderen.
Voor de betrekking van hoofd der school N*. 9,
nabij het station Halfweg, te Haarlemmermeer,
hebben zich 29 sollicitanten aangemeld.