Woensdag 17
N°. 6366.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon-; en Feestdagen, uitgegeven.
Eerste kunstbeschouwing.
*1 3.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZEB COURANT:
Voot Leiden per 8 maanden.....,^.L10.
Franco per posta 1.40,
Afzonderlijke Nommers.'.0.05.
PBIJS DEB ADVERTENTIE»:
Van 1—6 regels 1.05.
Iedere regel meer'.0.17*.
Grootere letters naar plaatsruimte.
Wederom gaf het bestuur der Teekenacademie
„Ars Aemula Naturae" het publiek gelegenheid
tot het bijwonen der jaarlijksche kunstbeschou
wingen en de eerste dier beschouwingen, op
Woensdag-avond, is uitstekend geslaagd. De heer
Stortenbeker te 's-Gravenhage stelde een schat
van teekeningen ter beschikking, voornamelijk van
Hollandsche meesters, enkelen op zoo ruime schaal
vertegenwoordigd als men zelden te zien krijgt.
Alleen de teekeningen van Rochussen vormden
reeds een uitgezochte collectie. Zijne illustraties
van mevr. Bosbooms roman „Majoor Frans"
kwamen mij voor de kroon te spannen boven zijn
ander werk, misschien ook wel doordien het drukke
bezoek een rustig bezien der teekeningen niet
altijd toeliet en de kleine concepties meer gemak
kelijk waren te overzien en na te gaan dan de
groote. Hoe dit zij, wat Rochussen ook geeft,
Batavieren dan wel een nationalen schietwedstrijd,
steeds zijn de figuren bewonderenswaardig van
teekening en bewegen zich vrij, zonder voor den
beschouwer te poseeren. Zou Alma Tadema's jong
man, in ernstig gesprek met de marmeren sfinx
zijner rustbank, haar vertellen van het schoone
meisje dat hij onlangs ontmoette, of om raad
vragen in een affaire de coeur; 'k weet het niet,
maar de teekening vertelt des te meer van Tadema's
eigenaardig talent, die blauwe zee met haar schitte
rend licht, dat blanke marmer en de flinke jonge
lingsgestalte, alles boeit u aan deze teekening,
zoo harmonisch van kleur en ondanks hare groote
uitvoerigheid zoo fraai als geheel.
Vol van andere gedachten dan Tadema's jonge
ling staat daar Wauters kerkeknecht, in het volle
gevoel zijner waardigheid. In natura schrik der
(kwajongens en) honden: „Les chiens hors du
temple", is hij hier aantrekkelijk door keurige
teekening en de vaste, breede toetsen waarmee
zijn afbeeldsel is neergezet, en bekleedt hij in de
collectie vaa den heer Stortenbeker geen mindere
plaats dan in het kerkgebouw. Ook de zanger en
de geleerde van Wauters munten door kleur en
teekening uit.
Geheel in overeenstemming met het onderwerp
(als ik het wel heb uit „Doornroosje") ligt over
natunr en figuren der teekening van Matthijs
Maris een poëtisch waas, iets vreemds, dat u ter
stond naar het tooverland der sprookjes verplaatst.
Mede vol poëzie doch tegelijk vol treurige werke
lijkheid is Israëls „wake aan het sterfbed"; de
grauwe ochtendschemering, waarin kamer en huis
raad zich verliezen, vermeerdert den treurigen in
druk van het geheel en doet u als het ware de
geheele eenzame wake medemaken. Met hoe ge
ringe middelen Israëls een krachtig effect weet te
krijgen, bewijst het portret van den eigenaar der
portefeuille. Met weinige en dunne tinten is hier
een buitengewoon relief verkregen, terwijl het
karakteristieke in het gelaat op treffende wijze wordt
weergegeven.
Een binnenkamer van Bles, waar een dame
ernstige vermaningen uitdeelt, denkelijk in zake
de goddeloosheid der eeuw, is behandeld in zijn
gewone uitvoerige en geestige manier en behoeft
evenmin omschrijving als de kerken van Bosboom,
daar reeds hunne namen een loftuiting bevatten.
Uit de kerk op straat brengt me onwillekeurig tot
de stadsgezichten en die van Maris, impressionnist
pur sang, zijn wel de moeite waard om er een oogen-
blik bij te blijven staan. In de schittering van
de groote witte wolkenmassa gaan de details van
de tegenstelling verloren en Maris geeft niet meer
dan de meest sprekende gedeelten. Wie echter
mocht meenen dat er hier maar in 't wilde op los
is gesmeerd, zal van die meening, bij nadere be
schouwing, geheel worden genezen, vooral door
het tweede stadsgezicht, waar het effect van de
volle, sombere kleur der door den Tegen bevoch
tigde huizen, zoo treffend is weergegeven. Hoe
goed Maris een oordeel weet op te vatten en weer
te geven, bewijst ook het landschap met de ploeg
dat den beschouwer onwillekeurig in een ernstige
stemming brengt. Jammer dat zijn winterlandschap
de eenige dissonant in de harmonie der geëxpo
seerde teekeningen moest zijn. Dit is geen lucht,
geen sneeuw en het opzetten op getint carton
maakt een groezelige teekening geen haar beter.
Van Maris op Mauve is een kleine schredeook
Mauve heeft eene geheel eigenaardige opvatting,
die zijn teekeningen uit honderden doet herken
nen, ook Mauve is impressionnistnatuur en waar
heid geeft hij weer, maar meestal van hunne sombere
zijde. Zijne teekeningen nit deze portefeuille bewezen
't ook thans. Geen zonnestraal verlicht het land of de
figuren, die u aanstaren alsof in ons land de zon
voorgoed is uitgedoofd. Toch zie ik zijn teeke
ningen oneindig liever (en hier, waarde redac
teur, is uw verslaggever misschien min of meer
partijdig, waaraan hij echter niets kan doen), dan
de landschappen met en zonder koeien van Roe-
lofsMauve is eenzijdig, grijs, Roelofs echter komt
me gemaniëreerd voor, zulk schril grasgroen en
zulke paars-grijze lachten en hanne dito inspie-
geling zijn, zoo niet onwaar, dan toch in ons land
van buitengewone zeldzaamheid en, hoe gaarne ik
ook waterlelies zie, in een Hollandsch landschap
moeten ze zich spiegelen in Hollandsch water en
niet in water met een Engelsche tint. Stortenbekers
boomgaard toont ons op 't stuk van gras vrijwat
beters. Hier is werkelijk door de zon verlicht
gras; hoe krachtig en toch helder zijn de scha
duwpartijen. Deze teekening met het herfstland
schap van Van de Sande Bakhujzen zijn m. i. de
puikjes uit de portefeuille, wat het Hollandsch be
treft. Om op 't landschap terug te komen, ge
kunt u geen frisscher en malscher gras voorstellen
dan de beide slootkanten van J. Marishet losse
en beweeglijke van gras en riet uitdrukken, kan
hij onverbeterlijk. Ook gevoelen zijn eendjes zich
bepaald prettig in 't zonnetje en de beschouwer
neemt een innige sympathie mede voor die zoo
hoogst eenvoudige en zoo talentvol weergegeven
hoekjes. Van daar lokt ons echter de zee, „Tha-
latta, Thalatta, sei mir gegrüsst du ewiges Meer",
eeuwig ook in Mesdags kunstwerk. Hier waait de
frissche adem van het strand u tegen en het zij
Mesdag een pink dan wel een ruim zeegezicht
geeft, ge gevoelt u in tegenwoordigheid van de
oppermachtige, alles overweldigende: „sei mir ge
grüsst". Met haar neem ik afscheid ook van deze
kunstbeschouwing, rijke bron van genot, die te
veel gaf om alles te vermelden, en heb ik deze of
gene teekening over het hoofd gezien, niet nit
geringschatting voorwaar! maar omdat men ook
des guten znviel kann haben.
Leiden, Nov. '80. A.
[Wegens plaatsgebrek moest dit verslag tot
heden blijven liggen. Red.]
LEIDEN, 16 November.
De uitvoeringen, ten voordeele van de Wees
inrichting te Neerbosch, onder directie van den
heer Joh. Van 't Lindenhout, door de „Konink
lijke Klokkenspelers van Engeland" gedurende de
vorige week in verschillende steden van ons land
gegeven, hebben de som opgebracht van 4000.
Voor een deel daarvan is eenige grond aangekocht tot
verbouw van voedingsmiddelen, waarvoor men tot
heden gehuurden grond bezigde.
Prins Frederik is naar Neuwied vertrokken
ter bijwoning van de doopplechtigheid der onlangs
geboren prinses Von Wied. Z. K. H. zal aldaar
omstreeks 14 dagen verblijven.
Betrouwbare particnliere berichten uit Indië
deelen mede dat de gouverneur-generaal Van Lans
bergen met Maart a. s. zijne betrekking als zoo
danig zal neerleggen en in dezelfde maand denkt
te repatriëeren.
Den 14den December herdenkt Rosier Faassen
den dag, waarop hij voor dertig jaren zijn loop
baan als tooneelspeler begon.
Er bestaat reeds concurrentie voor den aanleg
van een stoomtram tusschen Gouda en Bodegra
ven; de heer J. Van der Horst te Amsterdam
heeft zijne plannen daartoe bekendgemaakt.
De heeren Crans Co. te 's-Gravenhage,
die de concessie voor een paardentram Hollandsche
spoorBankastraat aldaar hebben gevraagd, deden
heden bij den gemeenteraad tevens aanvraag om
van dat punt af door middel van een stoomtram
door de Scheveningscbe boschjes langs de zuidzijde
van het Kanaal tot de havenbrug te Scheveningen
en verder over den Nieuwen Weg het Badhnis te
bereiken.
Van den hoofdcursus te Kampen zijn nog
geslaagd in het examen voor den rang van 2den
luit. der inf. de sergeants Van Delft, Leendertz,
Rijkens, Schilfer, Sluiter, Sommer en Spirlet, allen
van het instructie-bataljon.
Men wil weten dat bij het gemeentebestuur
van 's-Gravenhage het voornemen bestaat om het
gemeentebadhuis te Scheveningen tegen 1882 in
publieke veiling te brengen.
De Staatscourant van heden bevat, in Neder-
landschen en Franschen tekst, de op 22 Oct. 11.
te 's-Gravenhage tusschen Nederland en België ge
sloten overeenkomst, tot wederkeerige bescherming
van fabrieks- en handelsmerken.
De gewone audiëntie van den minister van
koloniën zal op Vrijdag a. s. niet plaats hebben.
Z. M. heeft den kapitein P. Van Assen,
van het 2de reg. inf., op aanvrage op pensioen
gesteld en het bedrag daarvan bepaald op ƒ1475
's jaars; aan den gepensioneerden majoor provin
cialen adjudant P. F. A. Le Cocq d'Armandville
den rang verleend van luit.-kolonelaan den heer
W. G. P. Toe Water, provinciaal inspecteur der
dir. bel., invoerr. en acc., met ingang op den
15den November 1880, nevens zijn tegenwoordige
betrekking den personeelen titel van raad-adviseur
bij het departement van financiën, buiten bezwaar
van den lande, toegekend.
Oemensd Nienwft
Nu de zaak van W. M. De Jongh door
den procureur-generaal bij het gerechtshof te 's-Gra-
venhage, bij dat hof is aangebracht en de raad
kamer over de verwijzing naar de openbare terecht
zitting zal moeten beslissen, meent men naar de
artt. 124153 van het Wetboek van Strafvorde
ring te moeten verwijzen, waarin de wijze wordt
aangegeven waarop de zaak verder moet worden
behandeld alvorens zij ter openbare terechtzit
ting zal komen. Daarbij zijn termijnen vastge
steld, die in acht genomen moeten worden, zoo
dat, ook met de zucht om zooveel mogelijk
