N°. 6309.
Zaterdag 11 September.
A0. 1880.
Dew Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen,' uitgegeven.
Een school voor zuivelbereiding.
LEIÏÏSCÏÏ
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden...1.10»
Franco per post..1.40.'
Afzonderlijke NommfflWis 0.05.'
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Van ljj-8 regels
Iedere'regel meer..-
Grooten^letters naar plaatsruimte.'
1.05.
0.17#.
8TADS-BERICHTEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van LEIDEN brengen
by deze ter kennis van de kiesgerechtigden dat ingevolge art. 8
der wet van 29 Juni 1851 (Staatsblad N°. 85) de verkiezing,
ter vervulling van de in den Gemeenteraad opengevallen plaatsen
ten gevolge van het overlydeu van de heeren Dr. W. C. VAN
DEN BRANDELER en Mr. L. D. SURINGAR, die in 1881
moesten aftreden, Mr. A. VAN HETTINGA TROMP, die in
1883 en F. STOKHUYZEN die in 1885 moest aftreden, zal
plaats hebben op Dinsdag den 5den October aanstaande en
dat naar aanleiding van art. 15 van genoemde wet de herstem
ming, zoo die mocht noodig wezen, zal geschieden op Dinsdag
19 October a. e.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, DS KANTER, Burgemeester.
3 September 1880. I. KIST, Secretaris.
De eerlang hier te houden 89ste algemeene
vergadering der Hollandsche Maatschappij van
Landbouw zal voor een deel gewijd zijn aan de
bespreking van een hoogst belangrijk onderwerp:
een voorstel namelijk van het hoofdbestuur be
treffende de zoogenaamde landbouwkundige vak
scholen. Het bestuur vraagt daarbij - zooals wij
lezen in den beschrijvingsbrief - of het niet op den
weg der Maatschappij ligt, om het initiatief te
nemen tot oprichting van een of twee dergelijke
scholen door een geldelijke subsidie te verleenen
en zich tot de regeering en de besturen der pro
vinciën Noord- en Zuid-Holland te wenden, zon
der wier geldelijke steun een dergelijke inrichting
niet tot stand kan gebracht of gehouden wor
den? Later zou dan een school voor akkerbouw
kunnen volgen.
Het denkbeeld is niet nienw. Reeds voor vijf
jaar zijn in Noord-Holland krachtige stemmen
opgegaan, die de noodzakelijkheid van speciale
inrichtingen voor onderwijs in de zuivelbereiding
hebben betoogd, en daarbij ook wezen op de gun
stige resultaten, die de Molkerei-Schulen in Duitsch-
land, Denemarken en Finland opleverden. Maar
tusschen het aantoonen eener noodzakelijkheid,
het opwekken van belangstelling en het begin der
verwezenlijking ligt bij ons in den regel een lange
weg, en gewoonlijk moeten we eerst door schade
en schande er toe gebracht worden, de handen
uit de mouwen te steken. Dat is reeds erg genoeg,
doch het zou nog erger zijn, indien we na rijpe
overweging tot het besluit kwameH - voorshands
niets te doen. Doch nu het bestuur der Holland
sche Maatschapppij er de schouders onder zet,
igelooven we dat de voorstanders der bedoelde
inrichtingen reden hebben tot goede verwachtingen.
Terecht wordt opgemerkt dat het onderwijs
flan de Rykslandboawschool zich moet bepalen
tot algemeen wetenschappelijk landbouwonderwijs
waarbij wel /ieder onderdeel onderwezen wordt, maar
niet in dien uitgebraden zin als in veel gevaütn
noodzakelijk is en alleen op zoogenaamde vakscholen
kan geschieden.
Er is nog meer. De school te Wageningen en
hare eventneele, zeer gewenschte navolgingen in
andere deelen van ons land zullen altijd slechts
door een betrekkelijk k'ein getal jongelieden wor
den bezocht: de groote kosten, in verband met
den noodwendig langen duur van den cursus, zijn
voor zeer velen een onoverkomelijke hinderpaal.
Vakscholen met een scherp begrensd programma
kunnen rekening houden met den eisch van een
korten leertijd, en alzoo binnen het bereik van
min gefortuneerde landbouwers vallen.
Een school voor zuivelbereiding behoort, meer
dan eenig andere, de praktijk op den voorgrond
te stellen, en slechts zooveel theorie te geven als
de leerlingen behoeven om met volkomen bewust
heid op de doelmatigste en voordeeligste manier
te werken. Zonder twijfel, wetenschap kan niet wor
den gemist, en inzonderheid moet veel tijd worden
gewijd aan de verschillende onderdeelen van kennis
der natunr: physica, dierkunde (voor zooverre
de melkgevende dieren betreft), gezondheidsleer
van het vee, plantenkunde (namelijk kennis van
die gewassen die van invloed zijn op de hoeveel
heid en de hoedanigheid der melk), en kennis
van de verschillende scheikundige processen die
bij de vervaardiging van boter en kaas te voor
schijn treden. Dan moeten de leerlingen in staat
gesteld worden door eigen waarneming de oor
zaken op te sporen van de onderscheiden gebreken
die de waarde van het product verminderen en
aan de duurzaamheid als handelsartikel nadeel
toebrengen.
Wat het practisch onderwijs betreft, het moet
rekening houden zoowel met de fabrikatie in het
groot - in de fabrieken - als met de eischen van
den kleinen landbouw. Wel ligt het in den geest
van den tijd, aan de eerste wijze van arbeiden
meer uitbreiding te geven, hetgeen zeer goed kan
geschieden wanneer eenige veehouders zich aaneen
sluiten tot een coöperatieve vereeniging die een
fabriek exploiteert; doch in afwachting daarvan
moet ook de kleine man gelegenheid hebben die
kennis op te doen die hij in zijn beperkt bedrijf
in toepassing kan brengen. Te dien einde zal het
noodig zijn alle bekende stelsels van zuivelberei
ding - behalve natuurlijk die waarvan men voor
uit weet dat zij slechte uitkomsten moeten op
leveren - in de school te leeren toepassen de leer
lingen moeten op goede gronden een kens kun
nen doen.
Kon de school op zoodanige wijze verbonden
worden aan een inrichting zooals die waarop onze
gemeente reden heeft trotsch te zijn, - dan zou dit
onmiskenbare voordeelen opleveren. De machinale
bereiding van boter en van kaas zon daar in al
haar omvang gadegeslagen kunnen wordenboven
dien, daar de vervaardiging op kleine schaal op
dezelfde natuurwetten steunt, en veel van 't geen
in de fabriek moet worden in acht genomen ook
door eiken boer niet uit het oog verloren mag
worden, zou de Melkinrichting de Zuivelbereiding-
school belangrijke diensten kunnen bewijzen.
Het is wel een zeer toevallige omstandigheid,
dat juist te Leiden de zaak voorgoed ter sprake
komt, - maar zouden we die ook mogen opvatten
als een soort van vingerwijzing, dat er kans is
dat de Leidsche stedemaagd haar diadeem van scho
len met een nieuwen edelsteen verrijkt zal zien?
Doch laat ons geen luchtkasteelen boawen. Als
eerst het plan maar gerijpt is, dan volgt de rest
van zelf.
Gij allen die er iets aan doen kunt, om het goede
denkbeeld tot verwezenlijking te brengen, laat u
niet onbetuigd!
LEIDEN, ÏO September.
Het bestuur van het departement Leiden der
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen heeft gister
avond tot concierge van het Nutsgebonw benoemd
den adjunct-bode W. F. Wijting. De nieuwe
titularis zal zijne betrekking met 1 October a. s.
aanvaarden.
Bij koninklijk besluit van 3 September 1880
is aan den Commissaris des Konings in de provincie
Zuid-Holland verlof verleend zich buiten de pro
vincie te begeven, ingaande 6 Sept., voor eene
maand, en bepaald dat gedurende zijne afwezigheid
zijne bediening zal worden waargenomen door mr.
C. W. Hubrecht, lid van Gedeputeerde Staten.
De Arnhemsche Courant meldt aan hare
lezers dat het Leidsch Dagblad heeft medegedeeld
dat het lid der Tweede Kamer, de heer Donner,
Zondag te Leiden een predikbeurt heeft vervnld
in de Christelijk Gereformeerde Kerk, welk be
richt in verschillende bladen tot heel wat geschrijf
heeft aanleiding gegeven. Ofschoon de mededeeling
van het feit alléén - zonder meer - al heel on
schuldig zou zijn geweest, moeten wij toch voor
het ons toegedachte vaderschap over genoemd be
richt beleefd bedanken.
Voor de Engelsche taal werden gisteren ge
ëxamineerd 6 candidaten, 1 trok zich terug, 2
werden afgewezen, 8 toegelaten, tw.S. Claus, G.
Van Rijn, beiden nit 's-Hage; J. W. Van Wet
tam, uit Leidschendam- voor hulponderwijzer
12 candidaten, 4 afgewezen en 8 toegelaten, alsH.
Betist, uit Alphen; J. De Bruyn, uit Hazers-
woude; H. Blok, uit Boskoop; E. Van Dantzig,
uit Gouda; A. Van der Giessen en A. Visser, uit
Leiden; D. Koning, uit Nienwerbrng; A. G. Vro-
mans, uit Woubrugge.
Men schrijft uit Rijnsburg: De gevallen
regen heeft reeds dadelijk een gunstige verande
ring op de navruchten teweeggebracht. De bloem
kool, die men bijna geheel verloren achtte, geeft,
wat het jongste gewas betreft, nog veel hoop van
behouden te zijn. De handel in nien blijft tot op dit
oogenblik bijna geheel stil.
De heer J. J. Ter Laag, surnumerair bij de
directe belastingen en het kadaster, thans te Mid
delburg, is met ingang van primo November a. s.
benoemd tot waarnemend controleur bij dat dienst
vak te Zwolle.
In de afgeloopen week heeft te 's-Hage het
jaarlijksch examen voor leerling-rijkstelegraphist
plaats gehad. De candidaten bestonden uit twee
groepen6 personen die het eindexamen-diploma
der H. B.-scholen bezaten en daarom alleen proe
ven van voldoend schrift moesten leveren - en
44 personen, die het volledig examen hadden af
te leggen. (Dit examen omvat: Nederlandsch,
Fransch, Duitsch, Engelsch, cijferen, algebra, meet
kunde, lijnteekenen, aardrijkskunde en het leveren
j van net en duidelijk schrift.) - De zes gediplo
meerden, die allen toegelaten werden, zijn, in
alphabetische ordeM. Dolhain, A. Knaap, J. M.
Rongen, S. S. Dusaar, J. T. A. J. Van Santen en
mej. D. Ypes. - Van de 44 overige candidaten zijn
er 11 geslaagd. Hier volgen hunne namen, naar rang
orde, d. i. volgens het aantal punten in de voor
melde vakken behaald: L. C. Fleischer, F. W.
J. Tethoff, J. L. Pitlo Rz., J. Kleeblad Jr., H.
Van der Meulen, P. Bruggeman, J. B. M. Brink
man, U. Janssen, A. Fröger, W. F. J. M. Van
de Wakker en P. L. Jung. - De leerlingen
worden den lsten October te Rotterdam geplaatst,
om aldaar den jaarlijkschen cursus te volgen, waarna
zij tot telegraphist der 2de klasse kunnen worden
benoemd.
De Koning heeft den directeur van z§n
Kabinet, den heer Alewijn, gelast, om door middel,
van de Staatscourant Zijner Majesteits hartelijken
dauk te betuigen aan autoriteiten, colleges en
particulieren, die aan Zijne Majesteit hunne gelnk-
wenschen hebben aangeboden ter gelegenheid van
de bevalling van Hare Majesteit de Koningin.
De nieuwe cursus van het gymnasium te
Delft is begonnen met 42 leerlingen. Na afgelegd
admissie-examen is o. a. tot de 1ste klasse ook
toegelaten mejuffrouw Plasschaert.
