SO April
!S80
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
Eene oude yuaestie.
■Jo I O
ix o i
TF-r-a-V
V
4 o
LEIDSOH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor LaiJoo per S mtudeo.HO.
Frmco per post.1.40.
AfconderlQke Nommen0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIE*:
Tm 10 i«(tU.1.00.
Iedere regel meer....s 0.17ft.
Grooier» letten neer pbelsnumte.
Door commissarissen der stedelijke gasfabriek
werd in het begin der maand April aan den ge
meenteraad het zeker door alle gasverbruikers met
belangstelling vernomen voorstel ingediend om, te
rekenen met den lsten dier maand, den prijs van
het gas in plaats van 8 cents op 7 cents per M3
te stellen met behoud der vigeerende bepalingen
omtrent de korting, dewijl volgens eene matige
berekening alsdan toch altijd nog een saldo van
f 58,500 kan worden verwacht.
Op dat voorstel werd bij missive van 12 April
door B. eu Ws. gunstig gepraeadviseerd, waarbij
dezen tevens, naar aanleiding van een desbetref
fende vraag van genoemde commissarissen, de ver
klaring voegden dat het hun niet noodzakelijk
voorkomt het lichtvermogen zoodanig te regelen,
dat een minimum van 16 Engelsche standaard
kaarsen wordt vereischt, waar te nemen op 1100
meters van de fabriek. Immers, zoo redeneeren
B. en Ws., uit bet door den deskundige ingesteld
onderzoek is gebleken dat de lichtsterkte van het
door de gasfabriek alhier geleverd gas het voor de
Londensche gasfabrieken vastgesteld minimum
overtreft, terwijl bovendien in den laatsten tijd
van belanghebbenden geen enkele klacht is inge
komen aangaande de hoedanigheid van het gas.
Tegenover het resultaat, door den deskundige
in vergelijking met de Londensche gasfabriek ver
kregen, stellen wij een andere uitkomst, eveneens
door het onderzoek van den deskundige opgeleverd,
nl. deze: dat, moge al aan de gasfabriek zelve
en in hare nabijheid de lichtsterkte voldoende
zijn gebleken, deze op 1100 meter afstand minder
is bevonden dan aanvankelijk werd vermoed. De
ver van de gasfabriek wonende verbruikers kun
nen dus wel degelijk reden tot klagen hebben, en
dat zij in den laatsten tijd geen klachten indien
den is wij zijn het in dat opzicht volkomen
eens met het rapport der commissie van finan
ciën waarschijnlijk alleen hieraan toe te schrij
ven, dat zij niet wilden vooruitloopen op het
aanhangig onderzoek. In dat geval zou het een
slechte waardeering van hunne prijzenswaardige
kieschheid zijn, zoo hun die werd toegerekend
als een blijk van tevredenheid met het bestaande.
In de eerste plaats zorge men dan ook voor
voldoend licht voor alle gasverbruikers. Dezen be
talen toch reeds een extra-belasting aan de ge
meentekas, en hen nu, naar gelang van hun af
stand van de gasfabriek, nogmaals te moeten
onderscheiden in verbruikers van meer of minder
gunstige conditie, zou toch wel wat al te dwaas zijn.
Want extra-belasting-betalenden zijn en blijven
nu eenmaal de gasverbruikers hier ter stede en
in zoo menige andere gemeente van ons land. Wie
er nog aan mocht twijfelen, hij leze het in deze
uitgebracht rapport der commissie van financiën,
inderdaad in dat opzicht een merkwaardig stuk.
„In dat geval (nl. indien tot de voorgestelde
verlaging van den gasprijs mocht worden besloten)
zouden wij u dan toch in overweging wenschen
te geven de prijsverlaging eerst te doen ingaan
met 1 Januari 1881. Wèl is bij de vaststelling
van de begrooting voor dit jaar reeds voorloopig
op een mindere opbrengst der gasfabriek gerekend,
doch wij zouden het in hooge mate wenschelijk
achten, zoo het bedrag, op de begrooting als
plaatselijke directe belasting uitgetrokken, niet in
zijn geheel behoefde te worden ingevorderd." De
redeneering is dus ongeveer dezeBlijft de thans
geldende prijs van het gas a 8 cents per M3 nog
gedurende den loop van dit jaar gehaudhaafd,
dan zullen, dank zij het saldo, alsdan door de
gasfabriek in 1880 afgeworpen f 69,500),
alle belastingschuldigen wat minder behoeven
op te brengen aan plaatselijke directe belasting,
dan anders het geval zal zijn. Dat saldo nu, dat
alle belastingschuldigen verlicht, komt uit de
zakken van de sommigen, die met elkaar de
categorie van de gasverbruikers uitmaken. Is dat
billijk?
„Bovendien", zoo luidt het iets hooger in het
rapport, „verlieze men niet uit het oog dat te
Leiden de gasfabriek steeds beschouwd is gewor
den als eene industriëele onderneming, door de ge
meente gedreven, en niet als een openbaar ge
meentewerk, bedoeld in art. 288-der Gemeentewet,
voor het gebruik waarvan niet meer zou mogen
worden gevorderd dan noodig is tot dekking der
kosten, zoodat het batig saldo in geen geval kan
worden aangemerkt als eene belasting, van de bur
gerij geheven."
Van de burgerij? Neen zeker niet, maar wel
van de gasverbruikende burgerij. En juist daarom
achten wij het saldo der gasfabriek een ongewenschte
bate voor de gemeentekas. Wie is de „men",
die te Leiden de gasfabriek steeds beschouwde als
eene industriëele onderneming, door de gemeente
gedreven? Zeker niet wij, die steeds die ziens
wijze bestreden, niet ook de gasverbruikers en
evenmin de niet-gasverbruikende, belastingbetalende
ingezetenen, die billijk genoeg zijn om er niet
van gediend te wezen, weinige guldens minder
te betalen aan plaatselijke directe belasting bij
de gratie der saldo-verschaffende gasverbruikers.
Uit het oogpunt van billijkheid moest naar onze
meening de gemeentelijke gasfabriek het gas zoo
veel mogelijk tegen den kostenden prijs leveren
1°. omdat niet alle, maar slechts sommige be
lastingschuldigen er zich van bedienen, en de
meesten van dezen, immers industriëelen en win
keliers, door nood gedrongen, omdat zij het gas
licht niet kannen ontberen; 2». omdat daardoor
de gemeente den schijn zou vermijden een mono
polie uit te oefenen, gevolg van de ondoenlijkheid
om aan eene mededingende fabriek de vergunning
te verleenen een tweede buizenstel door de straten
der gemeente te leggen. En daarbij zij de licht
sterkte in alle opzichten voldoende, ook voor de
op grooten afstand wonende verbruikers.
Dat wij de eventueele aanneming van het voor
stel tot prijsverlaging met 1 April, gevoegd bij
verbeterde lichtsterkte, toejuichen als eene nieuwe
schrede op den weg der billijkheid, zullen wij
dan ook wel nauwelijks hierbij behoeven te voegen.
LEIDEN, 29 April.
Wederom mag dezer dagen een onzer stadge-
nooten een zilveren jubilé vieren. Jhr. W. I. C.
Rammelman Elsevier nl. zal Zaterdag gedurende
een kwart eeuw als gemeente-archivaris zijn werk
zaam geweest. Zij, wien de geschiedenis van de
plaats onzer inwoning ook maar eenigszins interes
seert, weten boe verdienstelijk hij zich door zijn
ijver en voortdurend nauwgezet onderzoek heeft
gemaakt, en welk een welwillende en goede vraag
baak hij steeds is. Ook menig buitenlander, die
bet archief alhier wenschte te raadplegen, zou daar
van getuigenis kunnen afleggen. Velen, vooral die
met hem in aanraking kwamen, zullen den lsten
Mei dan ook zeker niet ongemerkt laten voorbijgaan.
Het Leidsche studentencorps werd dezer dagen
door den beer Schill verrast met de aanbieding
van een geschenk, dat het met genoegen heeft
aanvaard, bestaande in een Album Amicorum van
een student der 17de eeuw.
De verlichting van het feestterrein op de
Ruïne is aan onzen stadgenoot den heer Joh. Dee, en
het aanbrengen der decoraties in het feestgebouw
aau den heer Jacobs te 's-Hage opgedragen.
De heer Jan Brevée alhier heeft de leverantie
aangenomen van 8000 ijzeren tuinstoelen ten
dienste van genoemd feestterrein.
Staatsblad n*. 48 hehelst de wet van den
21sten April 1880, houdende: 1*. goedkeuring
der uitgifte in erfpacht aan de gemeente Leiden
van door de Leidsche duinwaterleiding ingenomen
rijksgrond in de gemeente Katwijken 2°. mach
tiging tot de uitgifte in erfpacht van eventueel
voor die waterleiding benoodigde rijksgronden.
Er bestaat gelegenheid tot verzending der
correspondentie naar Noord-Amerika door middel
van het stoomschip „Maas", waarvan de laatste
buslichting aan het postkantoor te Rotterdam is
bepaald op morgen, Vrijdag, des avonds te tien
uren. Ten postkantore alhier moeten de brieven
enz. dus uiterlijk 's middags om halfvijf zijn bezorgd.
Voor de wiskunde waren gisteren vijf can-
didaten, waarvan werden toegelaten: H. Van de*
Hoonaard uit Abbenbroek, K. Jasperse uit Gie-
sendam en H. J. Van Steenis uit Hardingsveld;
voor de Fransche taal acht candidaten, waarvan
toegelaten: mej. M. Boer uit 's-Hage, B. A. Greeve
uit Leiden, M. L. C. E. Beuling, C. C. De
Rochemont en C. A. Visser, allen uit 's-Hage.
De geneeskundige staatscommissie te Am
sterdam heeft het getuigschrift voor het eerste
gedeelte van het natuurkundig examen uitgereikt
aan den heer S. J. Philips, doctorandus.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft be
sloten het getal openbare kostelooze scholen met
twee te vermeerderen en B, en Ws. gemachtigd
om tegen 1 Januari 1881 twee verplaatsbare
schoollocalen te doen aanmaken, waarvan de kos
ten geraamd worden op ongeveer f 12,000. Ter
uitbreiding van het pneumatisch stelsel in het
Vondelskwartier tusschen de P.-C.-Hooftstraat en
de Overtoomsche Vaart is in strijd met het voor
stel van B. en Ws. (die eene vaste jaarwedde e*
emolumenten wenschten uit te keeren) besloten:
den aanleg en de exploitatie aan de firma Liernur
en De Bruyn Kops op te dragen tegen eene be
looning in eens af, waarvan het bedrag nader door
den Raad zal worden bepaald. Tot stads-geneesheer
werd benoemd dr. K. Polano aldaar. Ingeko
men was een adres van de International Bell
Telephon Company (limited) te Nieuw-York om
vergunning voor den aanleg en de exploitatie van
eene telephoon-verbinding tusschen Amsterdam em
Rotterdam.
Naar het Vad. verneemt, is de heer baro*
Mollerus Van Westkerke benoemd tot commissaris
des Konings in Gelderland.
Op de voordracht ter benoeming als direc
teur van de op te richten school voor M. O. me»
3-jarigen cursus te Haarlem zijn geplaatst de
heeren W. Middel veld Viersen te Almeloo en D.
W. M. Baar te Rotterdam.
Tot rector der Latijnsche school te Middel
burg is benoemd dr. Voegler, thans conrector
aldaar, en tot directrice van en tot leerares i*
het Duitsch en in de letterkunde aan de middelbare
school voor meisjes aldaar mej. Gerth Van Wijk.
Bij de Synode zijn vier voorstellen ingé
bracht, ten einde de orde en den vrede in de
kerk te herstellen. Het eerste, om artt. 88 en 89
Regl. Godsdienstonderwijs in den ouden vorm te