Vrijdag 19 September.
N°. 6009.
A0. 1879.
LEIDSCH
DAGrBLAD.
PRIJ8 DEZER CO USA KT:
Voor Leiden per J mnndea.L10.
Franco per post.t 1.40.
AfionderHjkc Homme»*0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DES ADVERTENTIES:
Tan 16 regels..va-..7 1.05.
Iedere regel meert 0.17}.
Grootere Letters naar plaatsruimte.
Het monument op de Hoogstraat?
Geduld overwint alles. Dat aloude spreekwoord
kwam zeker menig lezer voor den geest bij het
vernemen der heuglijke mededeeling dat het ge-
denkteeken van Leidens ontzet weldra gereed zal
komen.
Doch van geen lijdelijk geduld behoeft hier
sprake te zijn; er mag ook getuigd worden van
daadwerkelijke volharding. Voorzeker, de com
missie voor het gedenkteeken mag met zelfvol
doening terugzien op den afgelegden weg, nu zij
daarop zoover is gevorderd, dat de tijd wanneer en
spoedig de plaats waar het langverwachte monument
zal worden opgericht, met tamelijke zekerheid zijn
te bepalen, en menigeen, die met ons de wordings
geschiedenis van het gedenkteeken met belang
stelling heeft gevolgd, zal zich herinneren, dat
bij meer dan ééue gelegenheid het welsprekende
woord van een harer leden voor velen een krach
tige opwekking was om bij te dragen tot het
fonds, dat langzaam, maar zeker aangroeide. Wat
daaraan op heden nog mocht ontbreken zal dan
ook wij twijfelen er geen oogenblik aan wel
spoedig zijn aangevuld.
Eerlang zal dus binnen onze veste een
monument verrijzeu, waarvan een bevoegd beoor-
deelaar reeds nu kan getuigen, dat het „een waardig
kunstwerk" zal worden.
Een waardig kunstwerk nn vereischt, zal het
tot zijn recht komen, een waardige plaats. Zal
echter de plek, waar de commissie in overleg met
de stedelijke regeering het kolossale beeld van
Van der Werff zou oprichten, een passende om
geving opleveren voor het zoo hooggeroemde
kunstgewrocht van den heer Koelman, zelfs al
zal dat terrein door aanplemping eenige uitbreiding
hebben ondergaan?
Het antwoord op die vraag laten wij gernste-
lijk aan onze stadgenooten over. Veeleer stellen
wij een andere vraag, en wel deze: Kan het uit
een artistiek oogpunt geen misvatting genoemd
worden, dat eerst een gebouw of een monument
wordt ontworpen, de afmetingen worden bepaald,
stijl of karakter aangegeven, en eerst daarna wordt
vastgesteld, waar zulk een gewrocht zal verrijzen
Neen, sterker nog: Wat te zeggen van een ge
denkteeken, opgericht op een andere plaats dan
waarvoor het oorspronkelijk was bestemd?
En dat toch is hier werkelijk het geval. Ver
keerden wij allen bij de herdenking van het drie
honderdjarig bestaan onzer roemruchte hoogeschool
niet in de blijde hope, dat weldra de eerste spade
in den grond zon gestoken, de eerste steen zon
gelegd worden voor het langverwachte nieuwe
academiegebouw Waren niet de beroemde geleerden
uit het buitenland, die ter viering van het derde
eeuwfeest waren opgekomen, als tot getuigen ge
roepen van de grootsche plannen, die daar werden
voorbereid om der alma mater een waardiger ver
blijf te schenken? Werd niet maanden achtereen
de Ruïne, het plein bij uitnemendheid onzer goede
stad, ontsierd door een onooglijke omheining, op
gericht om de ruimte af te perken, binnen welke
de nieuwe Minerva-tempel moest verrijzen?
Dilr ook, tegenover het nieuwe academiegebouw,
had het beeld moeten worden opgericht van Van
der Werff, den man, die aan het hoofd stond van
een burgerij, wier volharding en trouw aan de goede
zaak werden bekroond door de stichting der Leid-
sche hoogeschool.
Doch de nieuwe tempel der wetenschap bleef
tot de vrome wenschen behooren, en de Ruïne
F bleef een ruïne, met dit onderscheid, dat het
schoone plein intusschen aan het rijk was afgestaan.
En de commissie voor het gedenkteeken van
Leidens ontzet? Wijselijk ziet zij om Daar een
andere plaats voor haar monument. En wanneer
dan mannen als Madvig en Renan het uit de dag
bladen zullen vernemen, dat binnen de wallen der
aloude sleutelstad een gedenkteeken is onthuld
ter herinnering aan het ontzet der stad, dan znl-
len zij het weten en waardeeren, dat de burgers
van Neerlsnds eerste academiestad, gesteund door
een wakkere commissie, de nagedachtenis van hnn
koenen voorzaat in eere wisten te honden, door
binnen hun grijze veste zijn beeld te doen ver-
fijzeomaar dan zullen zij zeker ook denken aan
dat andere, dat grootschere monument, het nieuwe
academiegebouw, waarvan de noodzakelijkheid er
kend werd immers reeds vier jaren geleden
werden door de hooge regeering ook den buiten-
landschen geleerden de toenmalige ontwerpen ter
bezichtiging aangeboden doch dat nog steeds
tot de vrome wenschen bleef behooren.
Het feit der onthulling van het gedenkteeken
van Leidens ontzet zal een schoone bladzijde te
meer toevoegen aan het roemrijke geschiedboek
onzer goede stad, maar op die zelfde bladzijde zal
het verwijt te lezen staan, dat aan de eerste en
oudste hoogeschool in het vaderland datgene werd
onthouden, waarop zij aanspraak, waaraan zij be
hoefte had; het verwijt dat de grijze Rijn, op wiens
golven eenmaal de redding brengende vloot de
veste naderde, misschien een deel van zijn stroomge
bied moest afstaan om de al te enge plek gronds
te vergrooten, waarop het beeld van Van der Werff
moest worden opgericht, het beeld, dat eenmaal
bestemd was een waardiger plaats in te nemen op
het grootste plein onzer stad tegenover een nieuw
academiegebouw.
Wij meeDen dat de onthulling op 3 Oct. 1881 bepaald is.
LEIDEW, IS September.
Heden is aan de hoogeschool alhier bevorderd
tot doctor in de wijsbegeerte en letteren de heer
W. A. Lehman de Lehnsfeld, geb. te Domburg,
met academisch proefschrift, get.: „De oratione
ad Demonicnm Isocrati abjudicanda.
Heden mocht onze geachte stadgenoot de
heer J. J. Hubrechl, sedert 40 jaren bij de
registratie werkzaam, van vele zijden blijken van
belangstelling ontvangen op den hem zoo heug
lijken dag.
Den 18den September 1839 werd hij benoemd tot
surnumerair bij het vak der registratie en domeinen
en snccessierechten, en tot ontvaDger dier mid
delen den 22sten Juni 1843, welke betrekking
hij bekleedde te Vlaardingen, te Noordwijk, te
Utrecht en sedert 25 September 1860 te Leiden.
De achting en waardeering der onder zijn kantoor
ressorteerende ambtenaren heeft hij in ruime mate
verworven en nog steeds is hij met jeugdigen
lust en ijver in die betrekking werkzaam, terwijl
hij ook tijd en kracht ten beste heeft voor de
algemeene helaDgen zijner geboortestad.
Mogen tot aan den avond van zijn ambtelijk leven
hem die lust en ijver bijblijven om werkzaam te
zijn voor de hem toevertrouwde belangen en voor
de welvaart en den bloei van vele philanthropische
instellingen dezer gemeente, in welker oprichting
of instandhouding hij een ruim aandeel heeft
volkskeuken, spaarbank en als regent van onder
scheidene instellingen.
De matinée musicale, gisteren te Katwijk
aan het hadhotel „de Zwaan" door de stafmnziek
onder directie van den heer Grentzius gegeven,
heeft alleszins aan het doel beantwoord. De uit
voering der verschillende nummers van het pro
gramma liet, zooals te denken was, niets te wen
schen over, en het vrij talrijk opgekomen publiek
genoot er zoowel van de tonen der muziek als
van het prachtig uitzicht op de zee en het
schoon strand.
Gisteren werd te Rotterdam aanbesteed het
maken van een machine- en ketelhnis enz. nabij
den Zwaanshalschen weg. Er waren 19 inschrij
vers, onder welke de heer G. J. W. Huurman te
Leiden voor f 10267. De hoogste inschrijving
was van Loderus G. N. Luyke te Rotterdam,
f 13489; de laagste van Th. L. Kanters aldaar,
f 9547.
Te Waddingsveen is aanbesteed de bouw
eener nieuwe R.-K. kerk aldaar. Ingekomen waren
16 biljetten; laagste inschrijver was de heer P.
VerbrHggen aldaar voor f 45,160. Men verneemt
dat de begrooting nog ongeveer f 300 hooger is
dan deze som.
De termijn van aanmelding om tot de
practische examens van apotheker te worden toe
gelaten is verlengd tot 15 October e. k.
Omtrent de groote revue, aanstaanden Maan
dag over het regiment grenadiers en jagers te
houden, verneemt men nog dat deze, behalve door
de oud-onderofficieren van het regiment, zal worden
bijgewoond door de vereeDigingen het „Zilveren
Kruis", de afdeeling 's-Gravenhage van het „Metalen
Kruis", en het „Eereteeken voor belangrijke krijgs
bedrijven." Deze corporatiën zullen zich in het
Voorhout vereenigen en van daar naar de Malie
baan gaan met de stafmuziek van het 4de regiment
infanterie aan het hoofd. Genoemd muziekcorps
is voor Maandag a. s. door de feestcommissie
geëngageerd en zal zich zoowel bij het feestelijk
onthaal der soldaten in de kazerne, als des avonds
op de «oirée musicale in den Dierentuin doen hooren.
Naar het Vad. verneemt, heeft prins Frederik
het voornemen te kennen gegeven om de revue
te paard bij te wonen.
Met 1 October is aan den heer G. B. Van
Duyl op zijn verzoek eervol ontslag verleend als
burgemeester van Delftshaven en daartoe be
noemd jhr. F. Van Citters, met toekenning van
eervol ontalag als burgemeester van Bodegraven,
waartoe de heer J. D. Steenstra Toussaint be
noemd is.
De Vereeniging tot ondersteuning en zede
lijke ontwikkeling van hulpbehoevende blinden"
te Utrecht, die op den 13den Januari haar onver-
getelijken beschermheer wijlen Prins Hendrik
der Nederlanden moest derven, wendt zich opnieuw
en meer dan voorheen tot onze landgenooten met
een vriendelijk, doch dringend verzoek om onder
steuning voor hare inrichting, opdat de vereeniging
in den geest van den overleden Prins een toe
vluchtsoord voor al degenen, die het edel zintuig
des gezichts missen, kan blijven. De hulpbehoe
vende blinden worden, na advies der doctoren van
het Nederlandsch gasthuis voor ooglijders en bet
overleggen van een bewijs van zedelijk gedrag,
uit iedere gemeente van ons vaderland opgenomen.
De in het gesticht verpleegd wordende blinden zijn
47 in getal, die onder elkander troost en leniging
op hun duister levenspad vinden, en waarvan de
meeste met een groot huisgezin zijn belast. Zij
verdienen gedeeltelijk door eigen arbeid hun brood.
De uitgaven aan arbeidsloon, met inbegrip van
ziekengeld, bedrag«n jaarlijks ongeveer f 12,000,
