Maandag 8 September. N°. 5999, A0. 1879, Eerste Blad. LEIDSCH DAGBLA®. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 8 maanden. Franco per post.IAO. Aüooderi$ke Nonunen0-98» Deze Courant wordt dagelijia, met uitzondering ran Zon- en Feestdagen, uitgegeven. PRIJS DER ADVERTENTIE!*: V«n 1regels1.06. Iedere regel meer0.17$. Grooiere letters nsar plsetsroimte. Dit Kommer bestaat uit TWEE BLADEN. Het Winschoter drama. Gelijk altijd waren de grootste belhamels in het tumult menschen, die met de zaak niets te maken hebben zoo schreven de dagbladen naar aan leiding der ongeregeldheden, waarmede het eerste bedrijf van het Winschoter drama werd besloten. Wij willen het niet tegenspreken en allerminst de daden van ruw geweld en vernieling vergoe lijken maar aangenomen, dat zij, die de hand tastelijkheden pleegden, niet behoorden tot de crediteuren, dan toch deden zij het, gesteund door de tegenwoordigheid der onafzienbare schare van verontwaardigde schuldeischers. En geen wonder! Negenhonderd misleiden op een bevolking van nauw 7000 ingezetenen 't is zeker geen kleinigheid; negenhonderd mis leiden, waarvan het meerendeel behoort tot die nederige, maar achtenswaardige klasse der maat schappij voor wie elke spaarpenning nog een ande ren stempel draagt dan het aloude„God zij met ons", een stempel, waarin het woord „opoffering" is gegrift. Of wordt niet elke gulden, dien de dienstbare of de werkman ter zijde legt, verkregen ten koste van een ontbering? Het geld van weduwen en weezen, de inhoud van spaarkassen tot de helft of wellicht nog min der teruggebracht door het bankroet van een huis, dat zoo algemeen vertrouwen genoot, dat een der leden op den voorgrond trad voor een zetel in 's lands vertegenwoordiging! Begrijpt ge de verontwaardiging, lezer, die daar heerschte onder de tallooze menigte, voor de huizen der bankbreu- kigen verzameld? Die samengestroomde drommen ze waren een indrukwekkende demonstratie tegen de ontrouwe beheerders van de spaarpenningen hunner stad- genooten, een krachtig protest tegen zoovelea, die in den laatsten tijd de aloude Hollandsche goede trouw en eerlijkheid te schande maakten. Ginds een man, gezeteld in het eerste verte genwoordigend lichaam des lands; elders een aBder, die optrad als ernstig mededinger naar een plaats onder de afgevaardigden des volks voorwaar, er heerscht verrotting in onze maatschappij. Doch voorzichtigImmers aan feiten, als waar van 'het nijvere Winschoten dezer dagen weder een zoo treurig voorbeeld opleverde, ligt geen misdrijf ten grondslag. Er zijn zekere grenzen, binnen welke het staken van betaling niet valt onder de termen der strafwet. De nadeelige uit komsten eener onderneming, waarin men het groot ste gedeelte der beheerde penningen heeft gestoken, de ongunstige tijdsomstandigheden, waaronder wij immers allen lijden en.... de catastrophe is verklaard. Een accoord wordt aangenomen of in het uiterste geval maakt men bankroet en. begint nieuwe zaken met een schoonen kerfstok. Hoe het mogelijk is opnieuw een eigen zaak op het getouw te zetten, nadat men tot den laatsten penning toe aan zijn crediteuren heeft afgedragen, zoodat men niets heeft overgehouden dan hetgeen men om en aan heeft en hetgeen vereischt wordt om in de onmisbaarste levensbe hoeften gedurende den eerstvolgenden tijd te voor zien zie, dat zijn raadsels, voor wier oplossing een gewoon menschenverstand stilstaat. En toch ziet men dat alles dagelijks gebeuren. Maar juist de gemakkelijkheid, waarmee dat in zijn werk gaat; het feit dat de gewezen bank roetier zich spoedig weder met opgeheven hoofde kan vertoouen te midden van hen, die zoo- of zooveel percent aan hem te kort kwamenhet onverklaarbare verschijnsel dat hij na zijn faillis sement weder crediet en klanten kan bekomen als te vorea dat alles wijst op een bederf in onze maatschappij, waaraan het boog tijd wordt dat door de wet paal en perk worde gesteld, In dat opzicht heeft de Winschoter demonstra tie ruimschoots haar goede zijde. Niet alleen dat zij, wien het aangaat, daaruit kannen leeren, dat de weg van het bankroet, waar hij tot al te schok kende toestanden leidt, ook wel eens met doornen en distelen bezaaid is, maar tevens is die demon stratie een vingerwijzing voor de bevoegde macht, dat de volksstem zich soms doet hooren waar de wet het zwijgen bewaart. In dubbele mate is het daarom te betreuren, dat de verzamelde menigte, in stede van zich tot een indrukwekkend protest te bepalen, tot een werk van vernieling overging, een des te dwazer handeling, daar zij ten slotte ten nadeele van de failliete massa uitliep. Maar wij herhalen het was het wonder? De militaire macht, tot hand having der orde aangerukt, mocht al in staat zijn de bijzondere eigendommen te beschermen, de misleide menigte gevoelde het maar al te diep, dat zij daar stond zonder bescherming tegenover de mannen, die haar vertrouwen op zoo schande lijke wijze misbruikten en haar dat ter kennis brachten als ware het de meeste alledaagsche zaak ter wereld. Dat zij, die daden van geweld pleegden, hun straf zullen ondergaan, het zij zooWelke straf zal hen treffen, die misbruik maakten van het vertrouwen, door hun medeburgers in hen gesteld LEIDEN, 6 September. De heer Koelman heeft thans het kleimodel van zijn beeld van Van der Werff voltooid en het is in pleister afgegoten. Het kolossale beeld, ander half maal de grootte van het leven, vertoont Van der WerfTs kloeke en fiere gestalte, in een ern stige en waardige houding die de gedachte goed uitdrukt. De kleeding en alle bijzonderheden zijn met groote nauwkeurigheid zeer uitvoerig ge boetseerd; het geheel is eenvoudig en natuurlijk zonder eenige gemaaktheid. De vier groote bas- reliefs zijn reeds in brons gegoten bij de firma Enthoven te 's-Gravenhage. Ook dezeD, tafereelen uit den nood en de bevrijding van Leiden voor stellende, zijn zeer fraai. Het gansche gedenk- teeken van Leidens Ontzet, dat in 1880 gereed komt, zal dus een waardig kunstwerk worden. Ook de Nederl. Spectator meldt dat de commissie voor dit gedenkteeken met de stedelijke regeering van Leiden bepaald heeft, dat het zal geplaatst worden op de Hoogstraat. Aan de zwem- en bad-inrichting Rbynzigt zijn gedurende deze week 698 baden genomen. Gedurende deze week zijn dagelijks in het Werkhuis alhier opgenomen van 5367 volwas sen personen en van 511 kinderen. In de Dinsdag jl. te Noordwijk gehouden raadszitting werden beëedigd en namen als leden van den raad zitting de heeren W. Van der Wey- den, P. De Groot (herkozen), D. Wassenaar en M. Paardekooper. Tot wethouder werd na stem ming en herstemming bij welke laatste de stemmen staakten, zijnde uitgebracht 10 stemmen, waarvan op de heeren G. Van Konijnenburg en P. De Groot ieder 5, en 1 briefje in blanco bij loting tusschen den benoemde en den heer G. Van Konijnenburg aangewezen het raadslid P. De Groot, die de betrekking aannam. Tot 8den amb tenaar van den burgerlijken stand werd benoemd de heer P. Alkemade Mz. De rekening van ontvangsten en uitgaven over 1878 werd vastgesteld met een nadeelig saldo van f 479.25'/,. Het kohier van den hoofdelijken omslag voor 1879 werd vastgesteld op/2670.55, verdeeld over 311 aangeslagenen. De aangeboden begrooting voor 1880 werd ter visie gelegd. De afdeeling Amsterdam van de Ned. Maat schappij voor tuinbouw en plantenkunde heeft een wedstrijd uitgeschreven tusschen kweekersknechts en leerlingen. De planten, die door de inzender» zeiven na 15 Maart van dit jaar moeten gekweekt en verzorgd zijn, worden tentoongesteld van 12 tot 15 September e. k. in het lokaal „Café Flora" op de Weteringschans te Amsterdam, dat daartoe een uitstekende gelegenheid aanbiedt. Die tentoon stelling belooft zeer belangrijk te zullen worden, daar meer dan 100 inzendingen zijn toegezegd, waaronder prachtige verzamelingen moeten zijn. Naar het Vad. van goederhand verneemt, is de koning voornemens om tot aanmoediging van leger, schutterij en weerbaarheid in het aan staande jaar een algemeenen schietwedstrijd te doen honden op de Wijchelsche heide nabij het Loo. Door wijlen mej. M. C. Van der Pot, wed. van den heer L. Twiss, is aan de Ned. Her vormde diaconie te Rotterdam en die te 's-Graven hage ieder 2000 gelegateerd. De Unie van Utrecht zal toch nog herdacht worden. Bij gelegenheid van een volksconcert en verlichting te Utrecht in Tivoli op 20 September zullen eenige historische tableaux worden opgevoerd, betrekking hebbende op de Unie te Utrecht en voor stellende 1°. Johan van Nassau2». de vijf vorsten uit het hnis van Nassau; 3°. de Unie van Utrecht; 4°. kunsten en wetenschappen5°. handel en zee vaart; 6°. de vijf werelddeelen7°. den oorlog; 8°. den vrede. Dit programma is misschien nog voor wijziging vatbaar. Onlangs werd melding gemaakt van een besluit der Synode van de Ned. Herv. kerk om een brief te richten aan de leden dier kerk over de twistpunten die haar thans verdeelen. De Kerkel. Courant bevat thans dat schrijven. De Synode wijst o. a. op art. 38 en 39 in het reglement op het godsdienst-onderwijs, die voor velen beschouwd worden als strijdig met het algemeen reglement art. 11 en met de stem des gewetens. Om aan te toonen, dat dit ten onrechte geschiedt en op mis verstand rust, bespreekt zij de eigenlijke beteekenis dier artikelen, als vooral gericht tegen „sommige ouderlingen, die, bij de aanneming tegenwoordig, meenden er uit te kunnen afleiden, dat zij bevoegd, ja verplicht waren, een onderzoek in te stellen naar de zuiverheid en de oprechtheid van de be lijdenis der aannemelingen", doch „vergaten, dat die zuiverheid niet maar kortaf naar ieders bij zondere opvatting van de kerkleer kan worden bepaald en dat die oprechtheid alleen door den Kenner der harten kan worden beoordeeld en wij, kortzichtige en feilbare menschen, ons met de betuiging der lippen moeten tevreden stellen, zoolang het gedrag deze betuiging niet weerspreekt." De nieuwe regeling, dientengevolge in 1878 ge maakt, is, „geheel in overeenstemming met de bepalingen over het ambt der ouderlingen, gelijk dit reeds in de eerste Synode der Nederlandsche Hervormde kerk, die te Wezel in 1568, is vast gesteld en altijd gehandhaafd." Te Tiel is na een korte ongesteldheid over-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1879 | | pagina 1