gevraagd of het wel volstrekt noodig ware een minimum van onderwijzersjaarwedde bij de wet aan te nemen. Met op zicht tot de vraag of de door de regeering voorgestelde minima van 700 en 400 voldoende waren, openbaarden zich twee hoofdgevoelens. Een deel der leden toonde zich geneigd in algemeenen zin die vraag toestemmend te beantwoorden. Eene talrijke groep leden ontwikkelde daartegenover het gevoelen dat in volstrekten zin de voor gestelde minima onvoldoende waren. Zij achtten dit wel licht de belangrijkste bepaling der wet, daar de geldquaestie den toestand van ons onderwijs beheerscht. Zij wenschten in de wet eene verdeeling der openbare lagere scholen in drie klassen met een opklimmend minimum van/800, 1000 en 1200 met vrije woning voor den hoofdonder wijzer en van 700, 800 en 900 (al of niet met vrije woning) voor den onderwijzer met hoofdonderwijzersakte. Het minimum der overige hulponderwijzers moest op niet minder dan 500 worden gesteld. In al de afdeelingen gingen stemmen op voor het be grijpen van het handteekenen en de gymnastiek onder de vakken van het hulponderwijzers-examen Eenige leden achtten het een te zwaren eisch tot de vakken voor het hoofdond.-examen ook de beginselen der wiskunde te bren gen. Er werd opgekomen tegen het voorstel om aan de onderwijzeressen, waar het op leeftijd voor het examen aankomt, een bepaalden voorrang te schenken. Betreffende den omvang van het gewoon lager onderwijs schonken verre de meeste leden bijval aan hetgeen in de Mem. van Toel. voorkomt over de richting op de openbare school aan het onderwijs in de vaderlandsche geschiedenis te geven. Met opzicht tot de beginselen der vormleer bleef de oude strijd heerschen. Velen wilden het handtee kenen en de gymnastiek onder de verplichte vakken heb- hen geteld. Algemeen verklaarde men zich voor 't behoud van het zingen. Enkele leden wilden onder de vakken van onderwijs ook de gezondheidsleer hebben geteld. Of schoon men algemeen toestemde dat het opnemen der nuttige handwerken voor meisjes onder de verplichte vakken eene zeer aanbevelenswaardige zijde had, ook in verband met trouw schoolbezoek, bestonden er toch, naar veler oordeel, vrij ernstige bezwaren tegen deze bepaling. Over het algemeen toonde men zich, ofschoon dan ook om van elkander afwijkende redenen, ingenomen met het geen de minister omtrent het godsdienstonderwijs voorstelt. Van anti-revolutionaire zijde betuigde men met genoegen de verklaring des miristers te hebben gelezen, dat het neutraal karakter van het openbaar onderwijs de erkentenis door den wetgever van de rechten van het godsdienston derwijs niet uitsloot. Verscheidene leden verklaarden zich voor de opneming van het beginsel van leerplicht in de wet en beaamden geenszins de redenen die den minister van het doen van het voorstel daartoe terughouden. Meer algemeen was men het met den minister eens, dat het tijdstip voor de invoering van den leerplicht nog niet geboren is. De invoering zou het verzet tegen het neutraal karakter der openbare school nog meer aanwakkeren. De maatregelen werden echter van andere zijde als geheel onvoldoende voorgesteld. Behalve door de ijverige voorstanders van het bijzonder onderwijs, die wat de bijdragen uit 'aRijks kas betreft hun principieel bezwaar deden gelden, werd vrij algemeen erkend, dat afdoende verbeteringen in den toestand van het openbaar onderwijs niet in te voeren waren indien niet een deel der kosten door de schatkist gedragen werd, en verklaarde men zich dus voor het gemengde stelsel. De meest algemeene bedenking tegen het toekennen aan de gemeente van een gelijk percentage van vergoeding der kosten van onderwijs hecht zich aan de uitkeering der van het personeel. Een vrij aanmerkelijk aantal leden toonde zich tegen het verbod aan de provincie ge stemd om uitgaven ten behoeve van het lager onderwijs te doen. Gremeng'd Nieuws. Hedenmiddag omstreeks halftwee zakte ten gevolge van een toeval een persoon op de Breestraat in elkaar, doch kwam na eenige oogenblikken aan het politie-bureel te hebben door gebracht, weder bij. In den nacht van Woensdag op Don derdag is een bouwmanswoning en keet in den Binnen-Moerdijk onder Zwaluwe met de zich daarin bevindende bouwgereedschappen, hooi en stroo, benevens 18 stuks vee, een prooi der vlam men geworden. De oorzaak van den brand is on bekend; men vreest dat aan kwaadwilligheid moet gedacht worden. Alles was tegen brandschade verzekerd. Eenige leden van den gemeenteraad te Gorkum hebben voorgesteld het marktgeld voor staanplaatsen op de kermis zoodanig te ver- hoogen, dat indirect de kermis daardoor onmogelijk wordt gemaakt. Woensdag woedde te Gestel nabij Eindhoven een hevige brand, die een huis, be- staaude uit vier woningen, in de asch legde. De inboedel is nog gedeeltelijk gered. De brandweer, alhoewel spoedig ter plaatse, kon wegens gebrek aan water weinig uitvoeren. De oorzaak van den brand is onbekend. Naar men verneemt, was alles tegen brandschade verzekerd. Donderdag-avond had te Groningen bij de voormalige Heerepoort een allertreurigst ongeluk plaats. Terwijl de voerman Groeneveld, wonende aan den Meeuwerderweg, bezig was om steenen aan te voeren voor de daar in aanbouw zijnde brug, brachten twee zijner kinderen hem koffie. Onder het opdrinken was de jongste, drie jaren oud, te dicht den wagen genaderd, toen het paard door het een of ander toeval een stap vooruit deed, waardoor het kind onder den wagen geraakte, de raderen over zich heen kreeg en zoodanig werd verwond, dat het spoedig aan de gevolgen overleed. Te Beerta brandde eenige dagen ge leden de woning van zekeren Luppes af. Al dadelijk bestond er vermoeden van brandstichting, vooral omdat een van de kinderen iets had gesproken, dat de zaak eenigszins verdacht maakte. Sedert is er meer aan het licht gekomen. Op bedoelde ge gevens dacht de politie zich met de zaak te moeten bemoeien, en twee rijksveldwachters deden in loco onderzoek, met het gevolg dat zij in de schuur van het afgebrande huis twee vaten ontdekten gevuld met allerlei goederen, ook geld en gouden en zilveren sieraden. Deze vondst was voldoende om de vrouw des huizes te arresteeren, en deze, dien toeleg ziende, sprong in eene naburige gracht, waaruit zij echter spoedig werd gehaald, om ver volgens naar het gemeentehuis gebracht te worden. Des avonds werd zij iu een gesloten wagen naar Winschoten getransporteerd. De heer Ogle, correspondent van de '„Times", die door de Turken zou zijn vermoord, is blijkens officieele berichten gevallen met de wa penen iu de handhij vocht mee in de gelederen der opstandelingen. De Russische generaal-adjudant Trepofl' heeft een operatie ondergaan om den kogel te vindenmen heeft echter slechts een beensplin ter en een stukje van zijn uniform gevonden; de kogel blijft zoek. BUITENLAND. Prankrij k. Er heeft gisteren eene groote soiree bij den minister van koophandel en landbouw plaats gehad. Alle te Parijs tegenwoordig zijnde vreemde prinsen waren op het feest genoodigd. De commissie van den Senaat heeft gisteren het outwerp der regeering tot aankoop van ver schillende spoorwegen goedgekeurd. De Kamer heeft besloten over de toelating van den heer Gavini eerst te beslissen na de enquête. Duitsehland. Aan de „Daily News" wordt uit Berlijn van den 30sten April getelegrapheerd, dat de derde dochter van prins Erederik Karei van Pruisen, prinses Louise, den 9deu Mei zal worden verloofd met den hertog van Connaught, derden zoon van koningin Victoria. De verloving zal te Darmstadt worden gevierd. Aan de „Köln. Zeitung" wordt uit Berlijn geschreven„De toestand wordt beheerscht door de toenadering vau Rusland tot Oostenrijk en door de reorganisatie van het Turksche leger. De entente tusschen Weenen en Petersburg valt niet tegen te spreken, hoewel zij in bijzonderheden nog niet bekendis. In elk geval schijnt Oostenrijk ge rustgesteld te zijn en zijne houding wordt daardoor bepaald. In de reorganisatie van het Turksche leger stelt Engeland levendig belang en het be handelt die als een belangrijken factor voor den verderen loop der quaestie." Luxemburg. Ingevolge het gisteren vermeld besluit heeft het bureau der Kamer van afgevaardigden aan prins Hendrik het volgend telegram verzonden „De Kamer heeft met genoegen het bericht ont vangen van U. K. H. voorgenomen huwelijk en wenscht U. K. H. geluk met deze heuglijke ge beurtenis. Het land zal jegens de hooge vorstin, die haar lot aan dat van den beminden Stadhou der van Z. M. den Koning-Groothertog wil ver binden, dezelfde gevoelens koesteren, welke het nimmer zal ophouden jegens de nationale dynastie aan den dag te leggen." Hierop is van den prins ten antwoord ontvan gen: „Ik gevoel mij diep getroffen door de loyale en vaderlandsche gezindheid, door u in naam der Kamer ter gelegenheid mijner aanstaande echt- vereeniging met prinses Maria Elisabeth van Prui sen uitgesproken. Weest overtuigd dat de prinses uw land zal liefhebben gelijk de overledene het heeft liefgehad. Deze dierbare herinnering zal haar in de liefde tot uw land ten voorbeeld strekken." Groot-Britannië. Omtrent de stoomboot „Cimbria", die dezer dagen in eene Amerikaansche haven is aangekomen met de volledige equipage van een Russisch oor logsschip als passagiers aan boord, geeft een Lon- densche brief aan de „N. fr. Presse" eenige op heldering. Daarin wordt verhaald, dat de „Cimbria", het snelvarendste stoomschip van de Hamburg- Amerikaansche Stoomvaartmaatschappij, den 6den April jl. plotseling bevel gekregen had om zee te kiezen, na voor drie maanden proviand voor 600 man aan boord genomen te hebben. De kapitein kreeg verzegelde orders en alles ging zoo snel in zijn werk, dat het schip weg was, voordat de Engelsche consul er iets van vernam. Daarna moet de „Cimbria" naar Reval zijn gegaan, waar zij hare „passagiers" aan boord nam, benevens een aantal zeer zware vrachtgoederen, waarop zij den 19den weder zee koos. Indien de Duitsche be manning aan wal gezet werd en de zeer zware vrachtgoederen kanonnen mochten zijn, dan zou de „Cimbria" in een ommezien in een kaperschip veranderd kunnen worden, dat wegens zijne snel heid voor de Engelsche koopvaarders zeer gevaar lijk worden zou en door de Britsche oorlogssche pen bijna niet achterhaald zou kunnen worden. Uit Calcutta is de tijding ontvangen, dat Engelands staatkundige agent te Bahms (in Bir- mah) en twee Cipayers vermoord zijn door een wacht van Cipayers. De moordenaars zijn in ver zekerde bewaring. Oostenr.-Uong-. Monarchie. Het „Tagblatt" meldt dat authentieke berichten geen twijfel meer laten dat een Russisch leger bij Bucharest en aan de Zevenbergsche grenzen wordt bijeengetrokken. Yoor de Oostenrijksche regeering volgt daaruit, in weerwil van de vriendschappelijke betrekkingen met de Russische regeering, de nood zakelijkheid van militaire voorzorgsmaatregelen. Het blad meent dan ook te weten, dat het bijeen- trekken van een Oostenrijksch leger iu Zeven bergen in ernstige overweging genomen wordt. Gri-iekenlancl. De Engelsche consuls Merlin en Blunt zijn te Karditza aangekomen en verklaarden aan de hoof den der opstandelingen in Thessalië, dat Enge land grooten prijs er op stelt, den opstand door zijne tusschenkomst geëindigd te zien, daar Enge land besloten is voor Griekenland op te komen. Rusland. Het „Journal de St.-Pétersbourg" wijst op tegenstrijdigheden in de redevoering van den minister Hardy, die o. a. gezegd heeft dat Enge land de verklaring van 1871 verdedigt, volgens welke geene der mogendheden zonder toestemming de tractaten schenden mag, en tevens, dat Engeland zijne vloot door de Dardanellen zond om zijn recht te constateeren, ten einde in de Turksche wateren zijne schepen te doen vertoeven. Het blad beweert dat Engelands politiek drie tijdperken heeft door- loopen; eerst trad zij voor Engelsche, toen voor Europeesche, nu voor Mahomedaansche belangen in de bres. Het blad betoogt voorts, dat, als een door zes mogendheden gesloten tractaat gedurende 20 jaren zoo geschonden wordt, dat het den on wil van Europa opwekt, dan slechts twee wegen voor de andere openblijven. Of zij vereenigen zich om den overtreder tot nakomen zijner ver bintenis te dwingen, of zij handelen niet en be schouwen zich van hare verplichtingen ontslagen. Om eerstgenoemden weg in te slaan, heeft Rus land de mogendheden herhaaldelijk aangespoord Engeland alleen heeft zich daartegen verzet. Nadat door het mislukken van de conferentie te Konstantinopel het feitelijk den tweeden weg had doen volgen, stond het Rusland vrij, den bij tra ditie voorgeschreven weg alleen in te slaan. On redelijk is het thans, nu de oorlog nieuwe rechten en plichten heeft doen ontstaan, aan de vroegere door niemand nagekomen verplichtingen te herin neren. Wil de minister Hardy beweren dat het oude tractaat door een nieuw tusschen de zes mogendheden gesloten verdrag moet vervangen worden, dan bestrijdt Rusland dat niet, dat dan ook het eerst een congres gewenscht, heeft hetwelk Engeland thans verhindert. Het stelsel, dat de minister Hardy vertegenwoordigt, zou beteekenen dat Engelands oppositie voldoende is om het door

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1878 | | pagina 2