N°. 5588.
Zaterdag
A". 1878.
4 Mei.
Deze Courant wordt dagelijks, met nitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
STADS-BERICHTEN.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden.v.-r.v" f 1.10.
Franco per postiV.TKïTK 1.40.
Afzonderlijke Nommers 0.02.
PRIJS DER ADYERTENTTEN
Vtn 16 regelsr.1.05.
Iedere regel meer«TVT*. .vvTiV.TV» .v.".a 0.17^.
Greotere letters naar plaatsrnhnte.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van LEIDEN,
Gezien het adres van ROELAND DE WILDE ROE-
LANDSZOON, behanger en stoffeerder, wonende aan de
Hoogewoerd N°. 27, daarbij vergunning verzoekende, om
in zijne schuur, uitkomende aan de Barbara- en Kaarden-
steeg, vóór des morgens 6 a 7 uren tapijten te mogen
uitkloppen
Gelet op de artt. 6 en 7 der wet van 2 Juni 1875
Staatsblad n». 96)
Geven bij deze kennis aan het publiek, dat genoemd
verzoek, met de bijlagen, op de Secretarie dezer gemeente
ter visie gelegd is; alsmede dat op Vrijdag den 17den
Mei aanst., 's voormiddags te elf uren, op het Raadhuis
gelegenheid zal worden gegeven om bezwaren tegen dat
verzoek in te brengen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, V. D. BRANDELER, Burgemeester.
3 Mei 1878. E. KIST, Secretaris.
LEIDEN, 8 Mei.
De leden van het hooggerechtshof van Ne-
derlandsch Indië hebben door tusschenkomst van
hun collega, den hier te lande met verlof aanwe
zigen raadsheer mr. B. De Groot, aan den ten
vorigen jare afgetreden vice-president van dat
college, den heer mr. J. De Wal, als een zichtbaar
blijk van vereering, hoogachting en vriendschap
overhandigd een in de fabriek van de heeren Van
Kempen vervaardigden zilveren inktkoker, versierd
met een fraai gedreven beeld van Themis en met
de inscriptie: „Het hooggerechtshof van Neder-
landsch Indië aan mr. J. De Wal, van 3 Mei
1852 tot 3 Mei 1877 raadsheer in en vice-pre
sident van dat college."
Wij vernemen dat Maandag a. s. onze vroe
gere stadgenoote, de bekende schrijfster mevrouw
Elise Van Calcar, het voorrecht zal hebben hare
vijfentwintigjarige echtvereeniging met den heer
H. C. Van Calcar te gedenken. Voor hare vrien
den en vereerders zullen er ongetwijfeld alleszins
redenen bestaan om in dit feest een hartelijk deel
te nemen.
Gisteren werden in Den Haag toegelaten
voor de Fransche taal de heerenB. H. Hansen,
uit Lisse, en J. Slavenburg, uit Dordrecht; voor
het teekenenJ. H. Bodegraven, uit 's-Hagevoor
de wiskunde: J. Van Andel, uit Dordrecht; K.
Benjert, J. S. De Groot, A. Van der Steen en
L. Vermaas uit Leiden, en F. Stel, uit Noordwyk.
De minister van waterstaat, handel en nijver
heid maakt bekend, dat aan de Kamers van koop
handel en fabrieken te Amsterdam, Rotterdam,
Dordrecht, Middelburg en Leiden verzonden is een
schrijven van den consul-generaal der Nederlanden
te Bloemfontein, inhoudende voorstellen tot be
vordering van den handel in Nederlandsche pro
ducten op Zuid-Afrika.
Uit het jaarverslag omtrent den toestand
der spaarbank voor Noordwijk en omstreken blijkt,
dal deze zoo nuttige instelling in bloei toeneemt.
Op 1 Januari 1878 waren er 239 deelhebbers,
tegen 186 op 1 Januari 1877 en tegen 26 op
1 Januari 1873, het jaar der oprichting. Aan
kapitaal en renten was verschuldigd f 21,162,83'/j.
De grootste inleg in 1877 bedroeg f 1715.85,
de kleinste f 12, gemiddeld f 88,55. Hoewel de
fondsen der spaarbank nog niet zoodanig belegd
zijn als wenschelijk werd geacht, kan daarin voor
alsnog geene wijziging gebracht worden, omdat er
te hooge rente wordt uitbetaald. Evenwel bleek
ook op dat punt de toestand in het afgeloopen
jaar iets verbeterd te zijn.
Z. M. de Koning verleende gisteren par
ticuliere audiëntie. Zaterdag te elf uren zal Z. M.
de fabriek van stoom- en andere werktuigen be
zoeken en te halftwee heeft de eerste-steenlegging
van de Kweekschool plaats. Gisteravond was er
diner ten hove van 24 couvertsgenoodigd waren
de commissarissen des Konings in de verschillende
provinciën, benevens de kamerheeren van Z. M.
in buitengewonen dienst. Door den Koning daartoe
uitgenoodigd, heeft de heer Caramelli eergis
teravond ten hove eene kunstbeschouwing gegeven.
Prins Hendrik wordt morgen uit Parijs in de
hoofdstad verwacht. Prins Alexander is door een
ongemak aan den voet verhinderd over te komen.
Z. M. nam heden te elf uren de tentoonstelling
van sapverfteekeningen (Arti) in oogenschouw en
begaf zich omstreeks halfeen naar het Blindeninsti
tuut op de Heerengracht. Z. M. wordt a. s. Maandag
middag van Amsterdam per Hollandsche spoor in
de residentie terugverwacht.
De gemeenteraad van Rotterdam heeft giste
ren het voorstel van den heer Yan Gennep tot
oprichting van een droogdok voor rekening der
gemeente aangenomen en besloten dat de exploita
tie in eigen beheer zal plaats hebben.
Door wijlen mej. A. Vastwijl en wijlen den
heer J. Yan Yeggelen zijn legaten gemaakt aan
het Gereformeerde Oranje-Weeshuis te Huizen,
door de eerste een van f 1000, door laatstge
noemde een van f 200.
De minister vau binnenlandsche zaken heeft
bepaald dat wegens het ontslag van mr. J. H.
Geertsema Czn. de verkiezing van een lid der
Tweede Kamer in het hoofdkiesdistrict Arnhem
zal plaats hebben 28 Mei e. k., en dat, zoo her
stemming noodzakelijk is, die zal geschieden op
11 Juni.
De „Willem Barends" vertrekt Zondag
ochtend te zeven uren naar zee. Denzelfden morgen
te vier uren moeten al de tochtgenooten aan
boord zijn.
De heer Tegelberg, directeur van de Stoom
vaartmaatschappij „Nederland" die een der voor
standers is van de Kweekschool voor machinisten,
welke men in ons land wenscht op te richten, ont
ving f 5000 voor deze kweekschool van een gever,
die ongenoemd wenscht te blijven.
Het stoomschip „Prins Hendrik", van Nieu-
wediep naar Batavia, is eergisteren te Napels aan
gekomen en heeft gisterochtend de reis voortgezet.
Eerste Kamer. Heden zijn unaniem
aangenomen al de aan de orde gestelde ontwerpen,
alleen dat betreffende de beëedigde vertalers met
24 tegen 10 stemmen. Dit en de wijziging der
wet op het notarisambt gaven enkel aanleiding
tot discussie. Morgen te elf uren zijn de ove
rige ontwerpen aan de orde, met uitzondering der
bedelarijwet en de onteigeningswet Amersfoort
Nijmegen.
Z. M. heeft G. H. J. Souman, commies ter
inspectie van de directe belastingen, invoerrechten
en accijnzen te Zwolle, belast met de waarneming
van de controle der gemelde middelen te Dokkum
aan P. J. Heyning, op zijn verzoek, eervol ontslag
verleend als schoolopziener in het 7de schooldis
trict van Noord-Holland; goedgekeurd dat P. A.
Derks, burgemeester der gemeente Nijeveen, bij
besluit van den raad dier gemeente, dd. 30 Maart
jl., voor den tijd van zes jaren is benoemd tot
secretaris, onder de bij besluit gestelde voorwaarde
met 1 Juni a. s. den kapitein der 2de kl. van
het corps mariniers J. A. Zaal, ter zake van in
en door den dienst ontstane lichaamsgebreken, op
een pensioen gesteld van f 900 en een verhoo
ging ter somma van f 75 'sjaars, voor werkelijk
verblijf in militairen dienst in 's rijks overzeesche
bezittingen enz.; bij het corps mariniers bevor
derd tot kapitein der 2de kl., den 1 sten luit. jhr.
W. F. Clifford Kocq van Breugel, en tot lsten
luit. den 2den luit. J. A. H. Jockin; den 2den
luitenant J. M. Rappard, van het 1ste regiment
vesting-artillerie, op zijn verzoek, zonder bezwaar
der schatkist op non-activiteit gesteld, in afwach
ting dat omtrent hem nader zal worden beschikt;
den bode bij het depart, van marine W. J. Baye,
zich schrijvende W. J. Baay, uithoofde van ruim
vijfenzestigjarigen ouderdom, met den laatsten Juni
a. s., eervol uit die betrekking ontslagen, onder
toekenning van pensioen, en in zijne plaats benoemd
tot bode, den vasten knecht K. P. C. De Bazelbij
den geneesk. dienst van het leger in Oost-Indië be
noemd tot officier van gezondheid 2de klasse, den
student voor genoemden dienst (arts) P. J. Hijmans
van Anrooyaan den Oost-Ind. ambtenaar mr. J.
D. Yan Kuyk, laatstelijk gesteld ter beschikking
van den resident van de Preanger regentschappen,
speciaal om belast te worden met griffiers-werk
zaamheden bij den landraad te Tjandjoer, thans
met verlof hier te lande, op zijn verzoek, eervol
ontslag verleend uit 's lands dienst.
Het voorloopig verslag van het afdeelingsonderzoek der
wet op het lager onderwijs is thans verschenen. Het is
een zeer uitvoerig stuk, beloopende, zonder de bijlagen,
54 pagina's folio druk. Het volgende is aan de algemeene
beschouwingen en het oordeel over de voornaamste onder-
deelen ontleend. In al de afdeelingen werd de strijd hervat
over de verhouding van openbaar en bijzonder onderwijs.
Door verscheidene leden werd opnieuw beweerd, dat
den voorstanders van het bijzonder onderwijs sedertjaren
stuitend onrecht wordt aangedaan. Om aan dat onrecht een
einde te maken en verzoening teweeg te brengen tusschen
de strijdende partijen, was ook het door den minister
Heemskerk aangeboden wetsontwerp eene bittere teleur
stelling geweest. De tegenwoordige voordracht had nog
eene veel wijdere, meer afkeurenswaardige strekking. De
bestaande grieven zouden bij de aanneming daarvan, in
hooge mate nog meer toenemen. Naar het oordeel van
verscheidene dezer leden zou dón alleen aan het grond
wettig voorschrift der eerbiediging van ieders godsdienstige
begrippen bij de regeling van het openbaar onderwijs
volkomen worden voldaan, wanneer de neutrale school als
aanvulling werd beschouwd, zoodat zij, die aan zulk eene
school de voorkeur geven, daarop hunne kinderen konden
doen onderwijzen, maar daarnevens confessioneele staats
scholen bestonden, gelijk men die in Pruisen heeft gekend.
Als surrogaat zou echter eenigermate kunnen dienen het
stelsel van verplicht subsidie aan de bijzondere scholen,
naar algemeene regelen bij de wet vast te stellen. Hierbij
wordt verwezen naar de nota's van den heer Van Nispen en
van acht leden der antirevolutionaire! partij.
De groote meerderheid in de afdeelingen vereenigde
zich daarentegen ten 'volle met de beschouwingen der
Memorie van Toelichting over het thans behandelde hoofd
punt. Ze kan niet anders dan met de hoofdstrekking der
voorgedragen wet ingenomen zijn. Overtuigd dat de volks
school, zooals men die in 1848 en 1857 heeft gewild,
voor eene natie als de onze past en in het belang der al
gemeene beschaving en volksontwikkeling krachtig moet
worden gehandhaafd, juichte zij de poging toe om aan de hoo-
gere eischen, die zich allengs met opzicht tot het onder
wijs op die school hebben doen gelden, te voldoen. Een
deel der leden meende, dat de minister ten opzichte van
die eischen over 't geheel het juiste midden had getroffen.
Anderen vreesden dat hij te ver was gegaan en hervor
mingen voorstelde, die nog niet bereikbaar schenen. Weder
anderen geloofden dat hij al te schroomvallig, al te ge
matigd was geweest. Zij waren geneigd het: «dankbaar,
maar niet voldaan," uit te spreken en vleiden zich, dat uit
den smeltkroes der discussie eene meer aan rechtmatige
verwachtingen beantwoordende wet zou voortkomen.
Enkele leden meenden dat bij de tegenwoordige in
richting der rijkskweekscholen de opleiding der onder
wijzers niet practisch genoeg was. Het denkbeeld des
ministers om de oprichting van gemeentelijke onderwij
zerskweekscholen van rjjkswege door krachtigen getdelijken
bijstand aan te moedigen, vond, met het oog op het voort
durend gebrek aan onderwijzend personeel, toejuiching of
bijval. De wijze, waarop die ondersteuning in het ontwerp
wordt toegezegd, wekte echter eenige bevreemding. Er
werd erkend dat uitbreiding en versterking der normaal
lessen met de vermeerdering der kweekscholen hand aan
hand moest gaan. Sommige leden hingen een zeer ongun
stig tafereel op van de tegenwoordige opleidingsklassen.
Verscheidene dezer leden wilden verdergaan dan de regeering
en onder eenige waarborgen van leeftijd en bekwaamheid
de kweekelingen ook in 't vervolg tot het geven van on
derwijs op de school toelaten.
Wat de bezoldiging betreft, door enkele leden werd