N°. 5464
Woensdag
A0. 1877.
5 December.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
v van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
Een wenschelijke aanvulling.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.10.
franco per post.1.40.
Afzonderlijke Nommers0.02.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Van 1S regels.7 1.06.
Iedere regel meer0.17$.
Groolere letters naar plaatsruimte.
Dezer dagen hebben de dagbladen medegedeeld,
dat de minister van binnenlandsche zaken het uit
zicht geopend heeft, dat het leerplan voor de
gymnasia weldra zal worden herzien.
Die mededeeling was te verwachten. Immers de
bezwareu, verbonden aan de toepassing van dat
leerplan volgens het besluit van 27 April 11.,
zouden zoo groot zijn, dat bevoegde personen
hebben geschroomd, de belanghebbende gemeente
raden te adviseeren, voor alsnog die zaak in statu
quo te laten, overtuigd dat een wijziging van dat
besluit niet zou uitblijven.
Hun zienswijze is dus thans gebleken niet on
juist te zijn geweest, en reeds het feit, dat die
herziening van bedoeld besluit in het vooruitzicht
is gesteld, doet tevens de gegronde hoop koesteren,
dat zij van zoo ingrijpenden aard zal zijn, dat
althans de hoofdbezwaren uit den weg zullen
worden geruimd.
Reeds eeuigen tijd voordat het voornemen tot
herziening van het gymnasiaal leerplan bekend
werd, behelsde „Het Vaderland" een hoofdartikel,
waarin niet alleen op die wijziging werd aange
drongen, maar tevens de aandacht werd gevestigd
op een ander besluit van denzelfden datum, rege
lende het eindexamen der gymnasia. De schrijver
betuigt daarin zijn verwondering, dat onder de
vakken van dat eindexamen o. a. niet ook zijn
opgenomen de drie moderne talen, Fransch, En-
gelsch en Duitsch, en voert verder de gronden aan,
waarop hij die leemte afkeurt.
Eene afzonderlijke vermelding verdient daaronder
de volgendeIn bedoeld besluit omtrent het gym
nasiaal eindexamen is nl. bepaald, dat aan alle
anderen dan de bij art. 11 vermelde (de leerlingen
der gymnasia met 6-jarigen cursus) eenmaal's jaars
gelegenheid wordt gegeven om hetzij door deel
neming aan het daar bedoelde eindexamen bij een
gymnasium ter hunner keuze, hetzij ten gevolge
van gelijk examen als iu dat artikel, bij een door
den koniug te benoemen commissie gelijk getuig
schrift te verkrijgen.
Terecht wordt nu de opmerking gemaakt, dat
zij, die zonder een gymnasialen cursus te hebben
medegemaakt zich aan het gymnasiaal eindexamen
of wel aan het commissoriaal examen onderwerpen,
niet den minsten waarborg opleveren, dat zij eenige,
ook zelfs de geringste kennis van Eransch, Engelsch
of Hoogduitsch bezitten, zoodat het in het vervolg
tot de mogelijkheden zal behooren, dat aan de
hoogescholen worden toegelaten jongelieden, wien
het ten eenenmale ontbreekt aan die kennis, welke
men als eisch mag stellen niet alleen aan elk
wetenschappelijk opgeleid, maar ook aan elk be
schaafd man.
En dat hier aan geen overdrijving valt te den
ken springt in het oog, wanneer men nagaat, hoe
treurig het bij de onder het oude régime gevormde
wetenschappelijke mannen soms gesteld is met de
kennis der moderne talen. Wij zonden voorbeel
den kunnen aanhalen van mannen, die aan een
academie promoveerden en juist niet in de me
dicijnen en die geen volzin draaglijk Fransch
weten uit te brengen, terwijl voor hen het En
gelsch zooveel als een niet bestaande taal is. Dit
laatste verschijnsel trouwens komt menigvuldiger
voor dan men oppervlakkig zou denken.
Wij hebben echter nog een bezwaar van ande
ren aard tegen het weglaten der moderne talen
van het programma der vakken, waarover het
gymnasiaal eindexamen zal loopen. De leerlingen
van een gymnasium en wie daartoe eenmaal be
hoorde zal het ons zeker toestemmen zijn maar
al te geneigd de vakken, waarin zij onderwijs ont
vangen, te verdeelen in twee rubrieken, nl. die
welke zij „noodig" hebben, en die welke zij (al
tijd naar hun oordeel) meenen te kunnen ontbe
ren. Tot de laatste vakken behooren maar al te
zeer de moderne talen, en door deze van het pro
gramma voor het eindexamen weg te laten, zal
men ze als het ware tot „onnoodigheden" stempelen.
Nu is het een bekend en trouwens een zeer ver
klaarbaar feit, dat op gymnasia, waar de discipline
iets te wenschen overlaat, juist op die zoogenaamd
onDoodige lessen de orde het meest verstoord
wordt, wat trouwens op den duur ook op de an
dere vakken een hoogst nadeeligen invloed uit
oefent. Dat valsche begrip moet zooveel mogelijk
weggenomen, althans niet bevorderd worden door
sommige vakken officieel op den achtergrond te
plaatsen door ze van het eindexamen weg te la
ten. Bevordering eener goede discipline aan onze
gymnasia is van te veel gewicht om niet alle mid
delen aan te grijpen, geschikt om daartoe bij te
dragen. Daarom zou het zeker wenschelijk zijn,
dat alle vakken zonder uitzondering, waarin ge
durende den geheelen 6-jarigen cursus onderwijs
wordt gegeven, ook op het programma voor het
eindexamen voorkwamen. Het zoo onmisbare pres
tige der leeraren zou er zeker door worden verhoogd.
LEIDEN, 4 December.
Ter verkiezing van twee leden voor den gemeen
teraad werden heden iugëleverd iu de 1ste afd.
228, in de 2de afd. 190 stembiljetten. Het aantal
kiezers bedraagt 1670.
Heden is aan de universiteit alhier bevorderd
tot doctor in de rechten de heer P. Blom, geb.
te Kralingen, na verdediging van Stellingen.
Bij de heden gehouden aanbesteding van
1000 donkerblauwe paardendekens, in twee per-
ceelen van 500, ten behoeve van het 4de regiment
huzaren, alhier in garnizoen, waren van de drie
ingekomen biljetten de minste inschrijvers de
heeren: Jan Zuurdeeg en Zn. 1ste perceel a 11,80
en J. Scheltema Jszn. 2de perceel a f 11,75.
Tot leden van het Indisch genootschap zijn
benoemdmr. J. De Louter, mr. L. De Hartog,
hoogleeraren; mr. J. Hulshof Pol, J. J. Van
Santen, J. J. Van Schreven, allen te Amsterdam
C. Bosscher, oud-directeur van het binnenlandsch
bestuur in Ned.-Indië, te 's-Gravenhageen mr.
W. Van der Kaay, lid van de Tweede Kamer,
te Leiden.
Tot directeur der rijks hoogere burgerschool
te Heerenveen is benoemd dr. G. J. Dozy, leeraar
in de geschiedenis en aardrijkskunde aan de hoo
gere burgerschool te Deventer.
Te Utrecht zijn gisteren bevorderd tot doctor
in de rechten de heer H. F. De Wildt, geb. te
Kediri (Java), en de heer H. Wesseling, geb. te Tiel.
De heer J. H. Rennefeld, directeur van de
tooneelschool te Amsterdam en gedurende langen
lijd bestuurslid en secretaris van de maatschappij
Arti et Amicitia, is in den nacht van Zondag op
Maandag op 45-jarigen leeftijd overleden. De heer
Rennefeld behoorde tot onze bekwaamste graveurs.
Bij beschikking van den minister van kolo
niën zijn de heerenL. F. H. Ten Hones, adjunct
inspecteur bij de maatschappij tot exploitatie van
staatsspoorwegen; G. J. Van Vassen, trein-inspec-
teur bij de Holl. IJzeren Spoorwegmaatschappij;
K. II. Schüssler, stationschef bij de Maatschappij
tot exploitat'e van staatsspoorwegen; M. E. J.
Kohier, ambtenaar bij id.; W. Franken, onder-
tationschef bij id. en C. G. J. Bekkers, machinist,
gesteld ter beschikking van den gouverneur-gene
raal van Ned.-Indië, om bij den dienst der ex
ploitatie van staatsspoorwegen op Java te worden
benoemdde eerstgenoemde tot chef der vierde
afdeeling (vervoer), de tweede tot chef der controle,
de derde tot stationschef der eerste klassede
vierde en vijfde tot stationschef der 8de klasse;
en de laatste tot machinist der 2de klasse.
Door de arrondissements-rechtbank te 's-Hage
is heden vonnis gewezen in de eerste groep ont
eigeningszaken van de spoorwegmaatschappij Lei
denWoerden. De rechtbank wees daarbij de
vorderingen der maatschappij tot onteigening toe
en bepaalde de schadeloosstelling in zakeJacobus
Belt op f 2314.90, Jan Belt op f 3240.20 en
Mr. J. D. W. Pape op f 7665.52. Daar deze
bedragen hooger zijn dan door de maatschappij
waren aangeboden, veroordeelde de rechtbank haar
in de kosten der procedures.
Vervolgens nam de snbst.-officier Mr. Van der
Kemp conclusie omtrent de zaken derzelfde maat
schappij ten aanzien der gedaagden J. Dorrepaal,
G. Van der Post en C. Kaptein. Naar zijne mee
ning moesten in deze worden toegekend aan
Dorrepaal f 16,914.52, Van der Post f 2830.40
en Kaptein f 16,053.73 en de eischende maat
schappij in de kosten worden veroordeeld. De
uitspraak in deze zaken is bepaald op 18 December.
Eindelijk werden weder een viertal onteigeniugs-
zaken bepleit waarbij het betrof de onteigening
van perceelen in de gemeente Hazerswoude. Mrs.
Was en Van Nierop traden ook nu als advo
caten op.
Tweede Kamer. De heeren De Roo van
Alderwerell en Sickesz zijn toegelaten. Ingekomen
is een ontwerp tot herziening der kiestabel. Uit
voerige algemeene beschouwingen werden gevoerd,
de meeste redevoeringen ademden welwillendheid
en de heer Kappeyne heeft uitdrukkelijk gecon
stateerd dat de regeering wenschte toepassing der
grondwet en handhaving der beginselen waarvoor
zij zijn opgetreden. Hoofdstuk I is aangenomen.
Morgen voortzetting.
Z. M. heeft tot burgemeester der ge
meente Melissant benoemd J. Zaayer Pz.J. A.
II. G. Wilmar, controleur der dir. bel. enz. te
Deventer, benoemd tot ontv. derz. middelen te
Kampen; G. J. Van Kerkwijk, ontv. der dir. bel.
enz. te Tessel, benoemd tot ontv. der dir. bel.
en ace. te Hillegersbergbij den generalen staf
benoemd tot kolonel, den luit.-kol. J. M. A. Van
Ilellenberg Hubar, van dien staf; in rang en an-
cienneteit overgeplaatst bij den generalen staf, den
majoor J. II. 11. üommers, van het 7de reg. inf.,
en den kapt. R. J. Van Moock, van het corps
ingenieurs, mineurs en sappeursbenoemd tot
adjunct-commies bij het departement van oorlog,
den eersten klerk bij dat departement P. W.
Steenbergen; bij de cavalerie benoemd tot rit
meester 2de kl. bij het 4de reg. huzaren, den
lsten luit.-adj. J. A. Ort, van het 2de reg. huzaren
bij de art. benoemdtot voorzitter der commissie
van proefneming, den majoor W. C; Hojel, van
het 3de reg. vesting-artillerie, die, in verband
daarmede, in zijn rang wordt overgeplaatst bij den
staf van het wapentot kapt. der 2de kl. den lsten
lnit. G. K. C. baron Van Lijnden, van het wapen,
gedet. bij het leger in Ned.-Indië; bij het lste reg.
vest.-art., tot kapt. 2de kl. de lste luit. E. Adema,
van het 2de, en W. van Lelyveld, van het lste
reg. veld-art.tot lsten luit, den 2den luit.
I W. A. Sodenkamp, van het corps; bij het 2de
reg. vesting-artillerie, tot lsten luit. den 2den
