N°. 5419.
A0. 1877.
Zaterdag
13 October.
EIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COCRA.NT:
Twr Leiden pee 3 maanden1.10.
1 Fraa» pee Post
afzonderlijke Nommers0 02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DEP. ADVEUTE.NTIEN:
Van 16 regi'ls
Iedere regel
Groolcre leilers naar plaatsruimte.
1.05.
0.171.
LEIDEEV, 12 October.
leden aanvaardde dr. P. J. Veth het hoog-
,rsambt in de faculteit der letteren en wijs-
eette aan de hoogeschool alhier met het houden
er redevoering over de uitbreiding van het
:er ouderwijs door toevoeging der vakken, tot
tver onderwezen aan de Rijksinstelling voor
oerwijs in taal-, land- en volkenkunde van
iderlandsoh Indië.
De minister van binnenlandsche zaken brengt
fet kennis dat in December gelegenheid zal worden
even lot het afleggen der examens, ter ver-
ijgiug eener akte van bevoegdheid als apotheker,
j, die tot die examens wenschen te worden toe
laten, moeten daarvan vóór 20 November schrif-
ijk opgave doen aan den voorzitter der com-
siic van examen, den hoogleeraar dr. W. F. R.
iringar te Leiden, en bij hun verzoek het bewijs
:en, dat zij minstens twee jaren als hulp-
itheker binnen het koninkrijk zijn werkzaam
weest.
De regeering heeft voldaan aan den aandrang
n vele leden van de Tweede Kamer, opgenomen
het voorloopig verslag over het wetsontwerp
t herziening der kieswet en van bepalingen der
vineiale en gemeentewetten die met het kiesrecht
verband staan, om „een eenvoudig voorstel, dat
edig zou kunnen worden behandeld, om de
taande kiestabel te wijzigen, ten einde het getal
en door de grondwet gewild, te verkrijgen in
rhouding tot de vermeerderde bevolking, thans
n 31 December 1876."
Tegelijk met de indiening van een nieuw wets-
twerp tot herziening der kiestabel, releveert de
inister van binnenl. zaken de verklaring in ge-
md voorloopig verslag „dat men van dezen
inister gecnerlei stap op het gebied van census-
rlaging verlangde en niet geneigd was met hem
t wijziging der kiesbevoegdheid mede te werken."
Deze onheusche mededeeling (zonder motief)
ag, zegt de minister, op zijn gedragslijn geen
vloed hebben. Hij beschouwt eene verlaging van
n eensus (zonder herziening der grondwet) als
n eisch des tijds, waarvan de vervulling heilzaam
n werken op de samenstelling der lands- en
ovincialc vertegenwoordiging, ofschoon hij eene
ntbinding der Kamers niet als een noodzakelijk
volg van iedere wijziging, in den census beschouwt.
Het denkbeeld om de bepalingen omtrent den
nsns af te scheiden van die tot het te keer gaan
m knoeierijen en het brengen van andere ver
teringen in de kieswet, kan de min. niet deelen.
at den census betreft acht de regeering het haar
/'ent, de Kamer nog in deze zitting andermaal
stellen voor de matige en op ervaring steunende
ttormiog der kieswet die voorgesteld werd met
achtneming der aanmerkingen, voor zooveel zij
«mede kan instemmen. Zij gevoelt echter de
°odzalcelijkbeid van het gemeen overleg te baat
nemen, om de Kamer in de gelegenheid te
ellen spoedig mede te werken om het getal harer
"en tot 85 te brengen, zij het dan ook met
ee>t mogelijk behoud der bestaande districten.
°°r die herziening vraagt de regeering de urgente
handeling.
De vermeerdering van het ledental tot 85 steunt
P de toeneming der bevolking met 265,456 zielen.
De vijf nieuw voorgestelde kiesdistricten hebben
ot hoofdplaatsen Meppel, Apeldoorn, Amsterdam
weit district door toevoeging van eenige weinige
"grenzende gemeenten tot een kiesdistrict van
leden wordt gemaakt), Schiedam (uit de over
zetten der districten Rotterdam en Delft gevormd)
a Dergeu-op-Zcom (een nieuw district te vormen
uit oostelijke gemeenten van Zeeland en westelijke
van Noord-Brabant). Wat de beurt van aftreding
betreft, vindt de regeering geen vrijheid om daarin
voor de tegenwoordige leden der Kamer wijziging
te brengen. De periodieke aftreding der twee nieuwe
leden in Amsterdam en Schiedam te kiezen is in
1879, der drie overige in 1881 gesteld.
De volgende verschikking van het bestaande
district Leiden, dal 92,749 zielen telt, is voor
gesteld Dit district staat aan het district Haar
lemmermeer af: Nieuwveen 1211, Ter Aar 2140,
Woubrugge 2039, to zamen 5390, rest 87,59
zielen, en ontvangt van het district Gouda
Bodegraven 31S9, zoodat het blijft 90,54S zielen.
Het onderzoek der afdeelingen in de Tweede
Kamer over de Indische begrootiug voor 1878
heeft aanleiding gegeven tot eene klacht over te
late indiening.
In óéne afdeeling werd hulde gebracht aan de
duidelijkheid en volledigheid der memorie van
toelichting ten aanzien van den stand der Indische
financiën. Vele andere leden waren met het over
zicht nopens dien stand geenszins zoo ingenomen
van die zijde wees men op verschillen iu de on
derscheidene opgaven op vele punten, vooral wat
de kosten van den oorlog met Atjeh betrof. Na
breedvoerige becijferingen wenschte men in menig
opzicht nadere opheldering. De onderscheiding tus-
schen gewone en buitengewone uitgaven, waarvan
't nut werd erkend, geeft echter licht aanleiding
tot verwarring en zelfmisleiding; vooral doelde men
op de afscheiding bij de uitgaven en ontvangsten
wegens de producten. Het denkbeeld om in begin
sel te beslissen dat voor de uitvoering van openbare
werken in Indië (spoorwegen enz.) eene leening
van 16 millioen ten laste van Indië zal worden
aangegaan, werd nagenoeg algemeen levendig be
streden, inzonderheid in verband met de uitge
trokken bijdrage aan Nederland ad 9 millicen.
Voor 't eerst zou weder moeten worden overgegaan
tot leening. Zoodanig voorstel was vooral van ge
wicht, omdat het op de noodzakelijkheid wijst om
een vast stelsel aan te nemen met opzicht tot de
financieele verhouding tusschen Nederland en Indië,
die niet langer in 't onzekere kan blijven. Hierop
volgen in 't verslag vele redeneeringen over het
karakter der Indische bijdrage aan 's rijks geld
middelen. Is zij zuiver excedent, of restitutie van
kosten ten behoeve van Indië? Zoo 't laatste het
geval was, miste men zelfs een globaal overzicht
van die kosten. Men was de zaak der spoorwegen
niet ongunstig, maar in de gegeven omstandigheden
werd in overweging gegeven uit de Indische be-
grooling alle posten weg te nemen, die tot aanleg
van nieuwe spoorwegen en tot de te sluiten leening
betrekking hebben, zoodat dan ook van de zijde
der groote meerderheid met nadruk aan de regee
ring in overweging werd gegeven om dien weg in
te slaan, en de hand te leggen aan eene suppletoire
begrooting ter verzekering van den aanleg van
spoorwegen op Java.
Over 't algemeen toonde men zich gunstig ge
stemd voor het beginsel van invoering eener nieuwe
belasting in Indië, die op de Europeanen en vreemde
Oosterlingen zou worden gelegd, ook en vooral
om verlichting aan de inlandsche bevolking te
kunnen aanbrengen, waar de druk der belasting
te zwaar is.
De uitkomst van de opbrengst van 's rijks
middelen over 3;4 van het afgeloopen dienstjaar
beantwoordt geenszins aan de verwachting, bij de
aanbieding der begrooting uitgedrukt. In plaats
van den gestadigen vooruitgang, waaraan men in
de laatste jaren gewoon was, is er een achter
uitgang bij het vorige jaar van 379,454.20'/,.
1 Deze min gunstige uitkomst is in de eerste plaats
toe te schrijven aan de altijd onzekere opbrengst
der successie-rechten, die dit jaar minder hebben
bedragen f 1,650,462.98. Van de verhooging der
belasting op het gedistilleerd bemerkt men nog
niets, ten gevolge van den buitensporigen inslag
vóór 1 Juli, September bleef nog weder heneden
diezelfde maand in het vorige jaar. Wel is het
totaal bedrag nog niet f 742,173 meer dan in
het vorige jaar, maar op 1 Juli was dat bedrag
reeds f 2,127,793 hooger dau het vorige jaar,
om dien buitengewonen inslag. De aan den accijns
op het gedistilleerd vastgeknoopte vermindering der
inkomende rechten heeft ineu daarentegen dadelijk
gevoeld. Daarvau is de opbrengst op dit oogenblik
f 300,740 beneden het vorige jaar. üc registra
tie- en hypotheekrechten daarentegen blijven nog
altijd stijgende tot een gezamenlijk bedrag van
nagenoeg f 230,000 boven het vorige jaar. Allo
overige accijnzen zijn ook nog weder oenigermate
gestegen en hebben bijgedragen om dc uilkomst
iets minder ongunstig te doen zijn. Op dc patenten
is op dit oogenblik f 69,000 minder betaald dau
op gelijken datum van het vorige jaar. De posterijen
en de telegraphic hebben dit jaar meer opgebracht
ongeveer f 100,000.
Nadat de heer Kappcyne Woensdag door
den Koning was ontvangen, heeft hij gisteren
eene conferentie gehad met den directeur van het
kabinet des Konings.
Aan het examen voor de akte der Iloog-
duitsche taal onderwierpen zich gisteren in Den
Haag 4 candidaten; toegelaten de hccrenJ. C.
Pauptit uit Den Haag, J. J. Hoffmann uit Gor-
cum en J. N. Snackers uit Leerdam. Voor de
akte in dc Fransche taal werden 7 candidaten
geëxamineerdtoegelaten de hcerenA. M. Abels
en J. D. Douw nit Rotterdam, J. H. Van der Dusse
uit Overschie.
De commissie voor de geucvskuudigc exa
mens te Utrecht heeft gisteren als arts toegelaten
den heer W. Dominicus.
Z. M. heeft N. II. A. Jansen erkend en
toegelaten als consul der republiek Nicaragua te
Rotterdam, en zulks op den voet van Nederlandsch
onderdaan; benoemd tot notaris binnen het arrond.
Haarlem, staudpl. de gem. Beverwijk, C. II. Moens,
cand.-notaris, thans burgem. der gom. Castricum
arrond. Alkmaar, standpl. Helder, P. S. Hordijk,
cand.-notaris te Puraierendarrond. Amsterdam,
standpl. de gem. Sloten, A. Boele; arrond. Alk
maar, standpl. de gem. Bergen, M. Gouverne;
arrond. Haarlem, standpl. de gem. Haarlem, W.
K. LoelT; arrond. Rotterdam, standpl. de gem.
Rotterdam, D. G. Veltcamp Helbach en P. C.
Van Vollenhoven; tot subst.-griffier bij de
arrond.-rechtbauk te Maastricht jlir. mr. J. Schuur-
beque Boeyede telegr. 2de kl. bij den rijks
telegraaf II. C. T. Van de Wall en L. J. Santman,
op hun verzoek, eervol uit die betr. ontslagen
B. C. J. Van der Meer, ontv. der registr. en
dom. te St.-Oedenrodc, benoemd tot id. te Maas
tricht; den 2den luit. L. J. De Villencuve, van
het 1ste reg huzaren, in rang en anc. overgepl.
bij de cavalerie in Ned.-Indië.
De schouwburg was gisteravond tamelijk goed
bezet, echter niet zóó als vorige jaren wanneer
Agar bier optrad. In het parterre waren nog
plaatsen beschikbaar, wat vooral in de loges niet
minder het geval was. Alleen dc baignoires waren
flink bezet, in tegenstelling van do galerij, waar
zoo goed als niemand was. Nadat de loden van
