LEIDSOÏÏ
DAGBLAD.
N°. 5130.
Woensdag
A0. 1876.
I November.
Geen halve maatregelen!
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden1.10.
Franco per postn 1.40.
Afzonderlijke Nommersn 0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS «ER ADVERTENTIES:
Van 16 regelsf 1.05.
Iedere regel meer0.17^.
Grootere letters naar plaatsruimte.
liet besluit, waarbij door onzen Gemeenteraad
aan de naburige gemeente Katwijk een subsidie
werd toegekend voor het aanleggen van een kanaal
van Katwijk-aan-Zee naar Rijnlands uitwaterings
kanaal, begint vruchten te dragen. Den 6den
November toch zal de aanbesteding plaats
hebben met en benevens die van het vervangen
der thans bestaande brug aan de Roskam over den
Rijn en der tegenwoordige Kwakelbrug respectie
velijk door een nieuwe ijzeren en een dito bouten
ophaalbrug. Het te graven kanaal zal aanvangen
in het uitwateriugskanaal van Rijnland op onge
veer 300 M. van de tweede sluis, doorsnijdende
een gedeelte der langs het uitwateringskanaal gele
gen stortgronden van Rijnland, het weiland van den
heer Harteveld, een gedeelte der aardappelpannen van
het zoogenaamde vlakke veld en verder de duin-
gronden, om ten slotte nabij het. dorp Katwijk-aan-Zee
te eindigen in een kleine haven met losplaatsen en
toegangswegen, gelegen aan de noordzijde van het
z. g. Hooge Mallegat, ongeveer tegenover den
rijweg, bekend onder den naam van het Noord-
einde. De lengte van dat kanaal is begroot op
680 M., terwijl de haven tusschen de deksloven
der beschoeiing een lengte van 70 bij een breedte
van 40 M. zal hebben.
Voorzeker, de nabuurschap van een plaats, waar
men op zoo loffelijke wijze naar vooruitgang, ver
betering en ontwikkeling streeft, behoeven wij ons
niet te schamenintegendeel wij hebben alle reden
haar zoo dicht mogelijk tot ons te doen naderen,
en daartoe zijn wij in staat door de middelen
van gemeenschap uit te breiden.
Maar reeds behoeven wij er niet meer op te
wijzen, waar ondernemende mannen aan het werk
zijn getogen. Twee plannen zijn reeds aangekon
digd, het eene de uitbreiding eener bestaande,
het andere de oprichting eener geheel nieuwe
onderneming betreffende. Immers er is sprake van
een concessie-aanvrage om een derde stoomboot
tusschen Katwijk en Leiden in de vaart, te bren
gen. Men heeft begrepen, dat het na opheffing
van de belemmeringen der vaart ook voor een
derde stoomvaart uig niet zal ontbreken aan per
sonen en goederen, en de laatste niet 't minst,
die op vervoer wachten. Want haast zal er zijn bij
het werk of zal niet de kostbare vangst waarmee de
koene Katwijker visscbcr eerlang de haven zal
binnenvallen, ijlings naar de sleutelstad worden
verzonden om, langs de ijzeren baan door de
Rijnstreek steeds verder gebracht, eindelijk de
grenzen te bereiken en ten slotte op de tafel van
den een of anderen Duitschen liefhebber te ver
schijnen
Snelheid dus -daarop dient in de eerste
plaats te worden gelet, waar het- aankomt op ver
betering der middelen van gemeenschap. Door het
in de vaart brengen van een derde stoomboot
zal zij ongetwijfeld worden bevorderd, vooral
wij stipten 't met een enkel woord reeds aan
met het oog op het goederenvervoer; want indien
een tweede onderneming tot stand komt, zal het
personenvervoer hoofdzakelijk per as geschieden,
althans wanneer die zaak goed op touw wordt gezet.
Dat wij hier de concessie-aanvrage tot het
aanleggen van een paardenspoorweg bedoelen, zal
wel geen nader betoog behoeven. Doch daarbij
schijnt sprake te zijn van een aanleg met wissels
een inrichting nu op zoo ondoelmatige schaal
zouden wij ten ernstigste ontraden in het belang
van het verkeer en dus ook in dat der onderne
ming zelf. Het ongerief van een tocht per tram
way met enkel spoor, wie heeft het niet onder
vonden, die van dit middel van vervoer gebruik
maakte om zich van de residentie naar Schevenin-
gen te begeven, en omgekeerd? Op een zoo kort
traject vindt men niet minder dan drie wissels,
waar de wagens moeten stilhouden om de rijtui
gen af te wachten, die zich in tegenovergestelde
richtiDg bewegen, een vertraging die somtijds zoo
belangrijk is, dat een (link voetganger bijna op
hetzelfde, tijdstip het punt van aankomst bereikt
als het voertuig, dat, zich overigens met zooveel
grooter snelheid langs de ijzeren baan bewegende,
tegelijk met hem vertrok. Op den weg van Lei
den naar Katwijk, die zooveel langer is dan die
van 's-Gravenhage naar Scheveningen, zal men
natuurlijk ook zooveel meer wissels moeien aan
brengen maar gesteld dat men er zich slechts
tot een drietal bepaalde, het oponthoud op die
gedwongen pleisterplaatsen zou er des te grooter
om worden, indien het rijtuig, op welks aankomst
men moest wachten, door averij of om andere
redenen wat achterlijk was.
Hoeveel gerief daarentegen zal een tramway-
dienst met dubbel spoor opleveren, waarvan elke
lijn steeds voor een bepaalde richting wordt gebe
zigd. Dan toch is men zeker van het vertrek op
geregelde tijdstippen, kan daarenboven rijtuigen
laten loopen zoo dikwijls er een genoegzaam aantal
passagiers aanwezig is en heeft op den geheelen
tocht geen oponthoud te duchtenimmers men
zal steeds een vrije baan voor zich hebben.
Hier geldt hetzelfde wat wij reeds bij herhaling
omtrent de duinwaterleiding schrevendraag zorg
voor een aanleg op zoo ruime schaal, dat uw
onderneming op den duur kan voldoen. Wie
anders handelt, veronachtzaamt het algemeen belang
en gaat reeds in den aanvang den bloei zijner eigen
zaak tegen.
En dat zou hier des te meer zijn te bejammeren,
aangezien wij in dit geval te doen hebben met
een flinke concessie-aanvrage, die den aanleg van
een dubbelen paardenspoorweg ook binnen de ge
meente beoogt, namelijk langs Hoogewoerd, Nobel-
straat, Breestraat en Noordeinde, in aansluiting aan de
lijn naar Katwijk-aan-Zee, en een tweede, loopende
van de Zijlpoort langs de Haarlemmerstraat tot
aan het station.
Ook dit gedeelte der aanvrage getuigt van het
doorzicht van iemand, die zijn tijd begrijpt. Bij
de steeds toenemende uitbreiding der steden en
de daarmede gepaard gaande grootere behoeften
aan snelle en tevens goedkoope verplaatsing worden
de paardenspoorwegen meer en meer het aangewezen
middel om dezelfde diensten te doen, die de
stoomspoorwegen voor grooter afstanden bewijzen.
Indien dat alles tot stand komt, zien wij voor
Leiden en zijne omgeving een sclioone toekomst
weggelegd. Aan de eene zijde de nauwere verbin
ding met de naar ontwikkeling strevende zeeplaats
aan den anderen kant, door de welvarende Rijn
streek, de zoo lang gewenschte aansluiting aan het
groote spoorwegnet tot ver over de grenzen des
lands; binnen onze gemeente een verbeterde ge
meenschap om het grooter vertier, dat ons onge
twijfeld wacht, te vergemakkelijken ziedaar heel
wat degelijker gronden om op verhoogden bloei en
welvaart te rekenen, dan de glorierijkste voor
spellingen der handigste spiritisten ons zouden
kunnen voorspiegelen.
Doch één zaak houde men daarbij dan ook in
het oog: men bederve die toekomst niet door
halve maatregelen. Naast een duinwaterleiding op
ruime schaal aangelegd, een Ruïne-plein in een
bevalligen lusthof herschapen, schenke men ons een
tramway met dubbel spoor.
Ook de Leidsche stedemaagd heeft behoefte aan
een ruim kleed om zich vrij te kunnen bewegen.
IJÜIDEN, 31 October.
De officieren, onderofficieren en verdere mili
tairen van het 4de regiment infanterie, die
tijdelijk het. garnizoen te Amsterdam hebben ver
sterkt, zullen morgenochtend per spoortrein van
'J.45 alhier terugkeeren. De stafmuziek zal alsdan
aan het station tegenwoordig zijn.
De 1ste luitenant W. N. Roldanus, van
het 4de regiment infanterie alhier in garnizoen,
is bij het ministerie van oorlog; de majoor .1.'
W. J. Zegers Rijser, van het 1ste regiment ves
ting-artillerie, bij het 2de regiment veld-artillerie
alhier overgeplaatst.
Gedurende de eerste helft der maand October
zijn aan het postkantoor alhier bezorgd de volgende
brieven, die wegens onbekendheid der adressen niet
besteld konden worden:
A. Van Zeulen, Amersfoort; wed. A. Numan,
W. C. Wegman, B. Weber, Van der Spek, E.
Van Gelderen, Boggia, Amsterdammej. De Seifer,
Bergen-op-ZoomII. Van den Burg, BerkelP.
Verkade IIz., Boskoop; Berends, DeventerEanny
Stellenbosch, GroenloA. Kas, KralingenJ. H.
P. Dijkman, Muntok; P. Verhoef, Oegstgeest; W.'
Spierenburg, aan den Rijn; Anna Bom, Utrecht;
mej. A. Van Lele, (niet leesbaar).
Het gezelschap van de Nieuwe Rottcrdamsehe
Schouwburgvereeniging onder directie van de
heeren Le Gras, van Zuylen en Haspels gaf gis
teravond de eerste van de serie voorstellingen,
die 't dezen winter hier ter stede zal geven. De
volteekening van het abonnement en dc vele
plaatsen die buitendien nog waren genomen, zoo
dat de schouwburg buitengewoon goed bezet was,
leverden het bewijs dat het gezelschap, thans ver
meerderd met eenige der beste leden van het
vroegere Hnagsc.he tooneel en die hier dus ook
geen onbekenden meer waren, ten onzent nog vele
vereerders telt. In de „DanicheftV gaven de
vertooners blijken dat zij die belangstelling vol
komen waardig zijn. Het blijft steeds een waar
genot dit gezelschap te zien optreden.
Voor het middelbaar onderwijs zijn gisteren
in Den Haag toegelaten de lieerenJ. A. De
Bruyne, van Zierikzee, voor aardrijkskunde; .T.
Verheul, van 's-Gravenhage, voor boekhoudenKj
Holland Nzn., van 's-Gravenhage, voor huisonder
wijs in boekhoudenafgewezen één voor Duitsche
taal- en letterkunde en één voor boekhouden.
Voor het lager ouderwijs werden voor de acte
in de Eransche taal van de 6 candidaten toege
laten mej.C. F. Kocli uit Leiden, II. De Koster
uit Gouda en R E. Quélet uit Stadwijk.
De nationale zangvereeniging in Den Haag
onder leiding van den heer Marinas zal den lffden
November een vocaal en instrumentaal concert
geven, waarop o. a. ten gehoore zullen worden
gebracht de nummers waarmee zij onlangs te Am
sterdam den eersten prijs behaalde. Onze stadgenoot
de heer De Goey zal zijne medewerking aan het
vocaal gedeelte van dit concert verleenen.
Naar men verneemt bestaat, bij den minister
van oorlog het voornemen een pupillencorps op
te richten, en zijn er reeds maatregelen getroffen
om een standplaats voor die inrichting aan te
wijzen.
Gisteren is te Luxemburg op plechtige wijze
het monument onthuld, ter eere van wijlen prinses
I Hendrik opgericht.