N°. 5019.
Zaterdag
A0. 1876.
24 Juni.
DE UTBECHTSCHE MASKERADE.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
▼oor UideB per 3 maanden1.10.
Franco per postB 1.40.
Afzonderlijke Nommers9 0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
▼an 16 regels....l.Oi.
Iedere regel meer
Grootere letters naar plaatsruimte
Weinige dagen nog, en binnen het aloud bis
schoppelijk verblijf, de tweede academiestad des
Rijks, zal een feestviering plaats hebben, waarvan
het glanspunt, de maskerade, alleszins geschikt is
de belangstelling van velen in den lande gaande
te maken, in de allereerste plaats van ons, inge
zetenen van Leiden, waar de gekostumeerde op
tochten, dank zij de steeds welgeslaagde pogingen
van Minerva's zonen in ons midden, zoo bij uit
nemendheid thuis behooren.
Dit in aanmerking genomen, zal het onzen
lezers zeker niet ongevallig wezen, zij 't dan ook
slechts in eenige weinige regelen, eenigszins nader
bekend te worden gemaakt met het historisch
onderwerp, waaraan de slof voor de Utrechtsche
maskerade is ontleend, en met de hoofdpersonen,
die daarby zullen optreden. Het Feeslboek, by deze
gelegenheid met „ijver, spoed en talent" 't zijn
de woorden van een bevoegd beoordeelaar, Dr.
Wap samengesteld door den heer J. G. Fre-
deriks, leeraar aan de Hoogere Burgerschool te
Zulfen, is daarvoor een gemakkelijke leiddraad.
„De intocht van Hertog Karei den Stoute te
Zutfen, 4 Augustus 1473" ziedaar de woor
den, die op het titelblad prijken, bet onderwerp
van het historisch tafereel, dat weldra binnen
Utrechts wallen zoo goed mogelijk zal worden
weergegeven. Zoo goed mogelijk, want de kun
dige schrijver heeft er terecht op gewezen het
zou ten eenenmale ondoenlijk zijn met het beperkt
personeel, waarover te beschikken valt, den schit
terenden stoet van den prachtlievenden Bourron-
dischen hertog te vertegenwoordigen, die minstens
uit een paar duizend voorname personen bestond.
Maar herinneren we onze lezers eerst aan de
aanleiding tot hertog Kareis intocht. Arnold, hertog
van Gelder en graaf van Zutfen, had na jaren
lange gevangenschap, hem door zijn zoon Adolf
opgelegd, die 't is bekend genoeg zijn
vader in een kouden winternacht deed oplichten
en over het ijs naar den kerker voeren, door
tusschenkomst van hertog Karei, gerugsteund door
den paus, eindelijk de vrijheid herkregen, terwijl
Adolf op zijn beurt in Vlaanderen hel lot onder
ging, waarin hij zoo geruimen tijd zijn vader had
doen deelen. De Gelderschen echter, met die ver
andering en de Romaansche overheersching op
den achtergrond gansch niet tevreden, sloten een
verbond van edelen en sleden met Vincent, graaf
van Meurs en Sarwerden, aan het hoofd.
Hertog Karei van Bourgondië evenwel was de
man niet om zich zulk een miskenning van gezag
te laten welgevallen en zoodra hij de handen vrij
had tegenover den koning van Frankrijk, met
wien hij in oorlog was gewikkeld, eischte hij van
Arnold dat deze een einde aan dien toestand zou
maken, en de machtelooze hertog en graaf, ten
einde raad, verpandde den 7den December 1472
Gelder en Zutfen voor 300,000 Rijnsche guldens
aan den Bourgondischen vorst. Zoo was het land
aan deze vervallen, toen hertog Arnold den 23sten
Februari van het volgende jaar aan een beroerte
kwam te overlijden.
Op de weigering van den regent, den meerge-
melden Vincent van Meurs, om zich te onderwerpen,
stelde Karei zich aan het hoofd van zijn leger en
nam achtereenvolgens bijna zonder slag of stoot
Montfoort, Venlo en, na een verdediging van drie
weken, ook Nijmegen. Na den val dezer laatste
plaats zag Zutfen van alle verdediging af en ont
ving den 4den Augustus 1473 binnen zijne wallen
den zegevierenden Karei den Stouten, hertog van
Bourgondië, Lotharingen, Brabant, Limburg en
Luxemburg, graaf van Vlaanderen, Artois, Hene
gouwen, Bourgondië, Holland, Zeeland en Namen,
markgraaf des Heiligen Roomschen Rijks, heer
van Friesland, Salins en Mechelen enz. en later,
na de beleening door den Duitschen keizer, ook
hertog van Gelder en graaf van Zulfen, tres hault
et moult puissant Seigneur.
Bij onze beperkte ruimte zal men zeker niet
van ons verwachten, dat wij ook zelfs de voor-
naamsten onder de hoofdpersonen zullen opgeven, die
deel van den stoet zullen uilmaken. Er zouden
anders genoeg bekende grootheden uit dien tijd
zijn aan te wyzen, zooals de grootkanselier heer
Willem Hugonet, die na Kareis dood, onder Maria
van Bourgondië, met Himbercourt en Van Mell
op het schavot het leven verloor; heer Anthonie
van Bourgondië, bijgenaamd de Groote Bastaard
van Bourgondië; aan bastaarden trouwens, men
weet het, ontbrak 't den grooten heeren in die
dagen allerminstzoo had de heer van Glimes er,
behalve tien echte kinderen, niet minder dan
veertig, zoodat een toenmalig poëet van hem zeide:
„Had vijftich kinders, 't was 's mans getier!" of
wel om een geestelijke Ie noemen bisschop
David van Bourgondië, 55ste bisschop van Utrecht,
ook al een bastaard; of, als vertegenwoordiger
der wetenschap, Malthieu Lupé, Portugeesch lyfarts
van den hertog, wien met nog vjjf geneesheeren
en vier wondheelers de zorg voor het lichamelijk
welzijn van den Bourgondischen vorst was opge
dragen.
LEIDEN, 23 Juni.
Heden is aan de hoogeschool alhier bevorderd
tot doctor in de rechten de heer J. A. Baëza,
geb. te Paramaribo, met Stellingen, en lot doctor
in de wis- en natuurkunde de heer C. J. J. Ninck
Blok, geb. in Den Haag, met acad. proefschrift,
gel.: Overzicht van de methode der kleinste kwa
draten.
Door de commissie voor het geneeskundig
staatsexamen alhier is beden het getuigschrift
voor het 1ste gedeelte uitgereikt aan den heer
G. J. Jaarsveld, med. doctorandus.
Uit het tweede voorloopig verslag nopens het
gewijzigd voorstel betreffende het onderwijs aan de
Militaire Academie, blijkt dat nagenoeg algemeen
de houding der regeering omtrent deze gewichtige
aangelegenheid niet werd goedgekeurd. Over de
opportuniteit van het ontwerp heerscht groot ver
schil van gevoelen. Tegenover de opinie der vol
strekte noodzakelijkheid, stond de meening dat de
voordracht voorbarig en niet gerechtvaardigd was.
Daarop volgde eene breedvoerige gedachtenwisseling
over het voor en tegen om het verlaten van het
stelsel van 1869 te rechtvaardigen. Vervolgens
werd opzettelijk onderzocht wat er te doen was
om met behoud van het stelsel van 1869, de
bezwaren weg te nemen die daartegen beslaan.
Over de vraag of de regeeringsvoordracht, afge
scheiden van de vraag over 't al of niet behouden
van 't stelsel van 1869, aannemelijk is, werd
mede uitvoerig van gedachten gewisseld, met zeer
uiteenloopende opiniën en met tal van bedenkingen
op de artikelen zeiven.
Aangaande de droogmaking van het zuidelijk
gedeelte der Zuiderzee verneemt men, dat de meest
uitvoerige plans en teekeningen onder leiding van
den ingenieur Leemans te Kampen worden ver
vaardigd en zoo spoedig mogelyk aan de goed
keuring der regeering zullen worden onderworpen.
Als bijzonderheden worden vermeld, dat behalve
de 134 boringen, die vroeger onder beheer der
ingenieurs Stieltjes en Beyerink zijn verricht, het
vorig jaar niet minder dan 274 boringen onder
de leiding van den heer Leemans hebben plaats
gehad, en dat hieruit voldoende is bewezen, dat
het zuidelijk gedeelte der Zuiderzee over 't geheel
puiken bouwgrond bevat en eene oppervlakte zal
beslaan van p. m. 195,000 hectaren grond. Het
plan der droogmaking gaat uit van den vasten
wat nabij Enkhuizen in zuidelijke richting achter
Urk om, en vervolgens met eenige kronkelingen
aan te sluiten aan den Ketel nabjj Kampen. De
noodige kanalen en trekvaarten worden aangegeven,
en voor uitwatering is gezorgd. De plans der uit
voering, die alle kans van slagen heeft, zijn zoo
danig geregeld, dat de afsluildyk in perceelen zou
worden aanbesteed, evenzoo het bouwen der water
machines, opdat het werk de krachten der Neder-
landsche aannemers niet zou te boven gaan en
men van eene goede uilvoering zij verzekerd. De
genomen maatregelen vinden hun grond in den
uitslag der droogmaking van het Haarlemmermeer
en de uitvoering van het kolossale werkde door
graving van Holland op zijn Smalst.
De „Arnh. Ct." verneemt dat de aanleg
van een paardenspoor van Wageningen over Ben-
nekom naar Ede nagenoeg verzekerd is. De Rijn
spoorwegmaatschappij moet voor een derde van
het kapitaal, f 40,000, a 3 pCt. aandeel hebben
genomen. Nader deelt men omtrent de regeling
van den dienst mede, dat de tramway twee klas
sen zou bevatten, overeenkomende met de eerste
en derde klasse van den spoortrein. Voor f 1.20
zou men de reis van Wageningen naar Arnhem
maken en wel zoovele malen daags als de trei
nen te Ede halt houden.
Na de behandeling van eenige rapporten
van meer huishoudelijken aard werd gisteren in
de te Haarlem gehouden algemeene vergadering
der Nederlandsche Maatschappij tot bevordering
der geneeskunst, het eerst behandeld het voorstel
van het hoofdbestuur, om de noodzakelijkheid uit
te spreken, dat eventueel bij het lager onderwijs
in de gymnastiek onderwijs wordt gegeven, en
dat aan de gymnasia datzelfde onderwijs als
noodzakelijk worde verklaard. Het uitreiken van
duplicaat-bewijzen van verrichte vaccinatie werd
daarna behandeld. De vergadering zal zich niet
wenden tot de regeering, om de belasting op de
zeep en het zout af te schaffen. Het voorstel van
Friesland betreffende het doen onderwijs geven
in gezondheidsleer aan alle kweekscholen voor
onderwijzers en onderwijzeressen en aan alle hoo
gere burgerscholen werd aangenomen. Het voor
stel, om de vaccinatie in Nederland verplicht te
doen zijn, werd aangenomen met inlassching van
de woorden: in het eerste levensjaar. Naar de
in ons land gebruikelijke volksgeneesmiddelen enz.
zal onderzoek worden gedaan. Tot leden van het
hoofdbestuur zijn benoemd Dr. Kapteyn en Dr.
Aghina. Groningen is verkozen tot plaats van
vergadering in het volgend jaar.
De heer Hooykaas Herderschée, predikant
te Nijmegen, is van het vonnis lot schorsing voor
den tyd van zes weken, door het klassikaal be
stuur van Nijmegen over hem geveld, wegens het
zich niet houden aan de voorgeschreven vragen
bij de aanneming, in hooger beroep gekomen bij
het prov. kerkbestuur van Gelderland.
Het stoomschip „Prinses Amalia", van Port
Said naar Glasgow gesleept door de „Anglia", is
21 dezer kaap Carvoeira gepasseerd; de „Prins
van Oranje", van Nieuwediep naar Batavia, is
gisteravond van Napels vertrokken.