LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 5017.
Donderdag
A0. 1876.
22 Juni.
Uit het Gemeente-Verslag over 1875.
PRIJS DEZER COURANT:
▼oor Leiden per 3 maanden1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommers0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
yan Zon- en Feestdagen, uitgegeven-
PRIJS DER ADVERTENTIES
Van 16 regels....1.05.
Iedere regel meer0.17-fc.
Grooiere letters naar plaatsruimte
VI.
Gelgk gewoonlijk vindt men aan het slot van
het Gemeenteverslag een staat van beroepen en
bedrijven met opgave van hel aantal personen,
die te Leiden in 1874/75 ze hebben uitgeoefend.
Hoe droog en onbeteekenend die lijst er schijn
baar uitziet, bij nadere beschouwing zou zij stof
genoeg opleveren om er gansche bladzijden mee
te vullen. Zoo zou men kunnen vragen of het in
onzen lijd van vermindering of wel slaking van
interestbelasting een spel van het toeval is, dat
het aantal commissionairs in effecten door 11 wordt
voorgesteldtrouwens dat het onder onze slad-
genoolen niet ontbreekt aan hen, die een nog wis
selvalliger kans der forluin willen wagen, bewijst
het cijfer 1'2, dat de debitanten van loterijbrief
jes vertegenwoordigt; de misrekeningen in aan
merking genomen, die daaruit kunnen voortvloeien,
zou men er zich over moeten verwonderen, dat
wij het te Leiden met 3 deurwaarders kunnen
stellen; doch spoedig zou meu geneigd zijn, uit
het bescheiden tweetal dames-kleedermaaksters,
tegen wel 102 heeren-kleedermakers, af te leiden,
dat het tekort, door effecten- of loterij verlies ver
oorzaakt, ruimschoots werd opgewogen door de
voorbeeldige eenvoudigheid der schoone sekse hier
ter slede, ware het niet eensdeels dat de onder
vinding het tegenovergestelde leerde, anderdeels
dat het cijfer van 20 modemaaksters aantoonde,
tot wie de dames ten behoeve van haar toilet
zoo al de toevlucht nemen. Doch alle scherls ter
zijde latende, vestigen wij liever de aandacht op
een cijfer, dat inderdaad een treurigen indruk
maakt het was dan ook wel de moeite waard
het in een afzonderlijken staat op te geven
dat nl. van 254 slglers en tappers met en bene
vens 9 kroeghouders, te zamen dus 263 verkoo-
pers van sterken drank, tegenover b. v. 133 brood-
verkoopers en 38 vleeschhouwers en spekslagers.
Commentaar is hier overbodig.
Keeren wij tot een meer gezonden lak van
handel en bedrijf terug: onze veemarkt. Uit een
vergelijkende opgave van de in 1874 en 1875 op
de wekelijksche beestenmarkten verhandelde waarde
bljjkt ten duidelijkste van verblijdenden vooruit
gang. Werden toch in 1874 118603 stuks vee
(daaronder 19102 runderen, 46292 schapen en
38133 lammeren) ter markt gebracht legen 134518
in 1875 (daaronder 20505 runderen, 58675 scha
pen en 40863 lammeren), de vermoedelijk verhan
delde waarde over die beide jaren bedroeg respec
tievelijk het aanzienlijke cijfer van 6221598,15
en 6759351,30, zoodat valt te constateeren on
geveer 16000 stuks vee meerdere aanvoer en
ƒ540000 meer verhandelde waarde in 1875 dan
in 1874.
Wat de middelen van vervoer betreft, verdient
vermelding, dat de opbrengst der Hollandsche
IJzeren-Spoorwegmaatschappij van en naar Leiden in
1875 bedroeg 228606,15'/j tegen 204942,86'/,
in het vorige jaar; het totaal reizigers aan dit
hoofdstation beliep 190911, zijnde 9893 meer dan
in '74. Voor goederenvervoer werd 46610,08'/j,
voor personenvervoer ƒ231232,361/, ontvangen,
zijnde ƒ19148,15 meer dan in het vorige jaar.
Door het telegraafkantoor werden 50725 berich
ten verzonden en ontvangen tegen 46033 in'74;
de opbrengst in beide jaren bedroeg dan ook res
pectievelijk 9232,37'/, en 9369,17'/,. Aan het
postkantoor werden in '75 verzonden 632349
stuks brieven.
Wij zijn aan het einde onzer taak gekomen,
of liever, wij maken daaraan een einde, want veel
zou ons nog te vermelden overblijven, zoo b. v.
dat het debiet der Leidsche Broodfabriek 1854567
kilo bedroeg tegen 1770632 kilo in '74, al was
in eerstgenoemd jaar de opbrengst ten gevolge
van den lagen broodprijs ruim een kwart ton
minder, terwijl het dividend 10 pCt. bedroeg. Zij, van
wier vereenigingen, stichtingen enz. wij kortheids
halve geen gewag maakten, zullen dit allerminst
willen toeschrijven aan gebrek aan helingstelliog.
Het was ons doel met het gemeenteverslag in de
hand een blik te slaan op Leidens toestand in
1875. Dat het resultaat van dat vluchtig onder
zoek over het algemeen niet ongunstig is te noe
men, zullen velen met ons instemmen. Maakte die
overtuiging onze taak aangenaam, de duidelijke
vorm, waarin het Verslag is opgesteld, maakte
haar licht.
LEIHEK, 21 Juni.
Heden is aan de hoogeschool alhier bevorderd
tot doctor in de rechten de heer H. M. G. Klop
penburg, geb. te Rijssen, met Stellingen.
Door de commissie voor het geneeskundig
staatsexamen alhier is heden tot arts bevorderd
de heer M. M. Duinljer Jz., med. doctor.
De thermometer is in de paar laatste dagen
belangrijk gestegen. Had hij Maandag-namiddag
een stand van 66°, gisteren wees hij 83° aan,
terwijl de warmte heden niet minder drukkend
was (86°). Ten gevolge hiervan hebben eenige
hoofdonderwijzers der openbare lagere scholen naar
aanleiding van den onlangs door den Gemeente
raad aangegeven maatregel om hunne scholen bij
een warmle van 80° te sluiten, hedenmiddag
het onderwijs doen opheffen en het schoollokaal
door de leerlingen doen ontruimen.
Gisteren zijn van de 35 adspiranten voor
het adrnissie-examen aan de hoogeschool alhier 19
toegelaten; heden 16 van de 31, van welke 4
zich terugtrokken; in 't geheel zijn er 51 geslaagd.
In de gisteren gehouden jaarlyksche ver
gadering van het prov. Ulrechlsch genootschap
voor kunsten en wetenschappen zijn o. a. tot ge
wone leden benoemd: voor de sectie rechtsgeleerd
heid en staalswelenschappen, Mr. H. J. Hamaker;
voor de seclie letlerkunde enz., Dr. P. J. Cosijn,
Dr. G. Schlegel tn de heer A. C. Vreede; voor
de seclie natuurk. en geneesk. wetenschappen Dr.
C. A. Pekelharing en Dr. M. Treub.
In hel gebouw voor kunsten en weten
schappen in Den Haag werd Zrterdag jl. de
dertiende algemeene vergadering van het aardrijks
kundig genootschap gehouden, onder leiding van den
voorzitter vao het genootschap, prof. Veth. De
vergadering werd bijgewoond door omslreeks 100
leden. Uit de mededeelingen van het bestuur bleek,
dat het aantal leden voortdurend toenemende is
en op dit oogenblik omstreeks 760 bedraagt. Van
verschillende buitenlandsche geografen, die in
eene vorige vergadering tot eereleden of corres-
pondeerende leden zgn benoemd, waren als blijken
van waardeering geschenken ontvangen, zooals
o. a. eene prachtige verzameling photographische
schetsen van de Libysche woestijn van den heer
Rohlfs. In plaats van de heeren Buyskes en
Salverda, die als bestuursleden moesten aftreden,
had het bestuur de volgende dubbeltallen voorge
dragen: J. M. Obreen, directeur van het depot van
kaarten van het departement van marine, en
M. J. C. Lucaidie, luitenant-ter-zee in Den Haag;
Dr. Lindo, inspecteur van het lager onderwijs in
Zuid-Holland, en Dr. S. A. Naber, hoogleeraar aan
het athenaeum te Amsterdam, De heeren Obreen
en Lindo werden gekozen met 43 en 34 stemmen.
Ds. Ph. Peter te Valkenburg is beroepen
bij de Ned, herv. gemeente te Dirksland.
Het voorstel van B. en Ws. van Den Haag
om de aanvrage van mevr. douair. Van der Ou-
dermeulen c. s. tot het bekomen van een terrein
voor hel opslaan van een barak voor minvermo
gende zieken toe te staan is gisteren met 22
tegen 8 stemmen verworpen; de voordracht tot
benoeming van een hoofdcommies en een gegra
dueerden commies-redacteur ter gemeente-secre
tarie met 22 tegen 8 stemmen aangenomen.
De oude pastorie der R.-K. gemeente te
Bodegraven is door de geestelijke zusters aange
kocht voor 10000 om die in te richten voor
eene nieuwe bewaarschool. Het bouwen van eene
nieuwe pastorie is by aanbesteding gegund aan
den heer P. Vlasman te Bodegraven, voor 15960.
Gisteren is te Nieuwediep herbesteed de
verbetering van het fort Kijkduin. Laagste inschrij
ver was de heer A. S. Schaafsma, te Harlingen,
voor 759,000, zijnde anderhalve ton boven de
hegrooting.
De minister van justitie brengt opnieuw ter
kennis van belanghebbenden dat allen, die tot den
Nederlandschen adel behooren, gehouden zijn, over
eenkomstig de daaromtrent bestaande bepalingen
aan het departement van justitie kennis te geven
van de in hunne geslachten plaats gehad hebbende
geboorten, sterfgevallen en huwelijken, en wel door
de inzending van een uittreksel uit de registers
van den burgerlijken stand, of uit kerkelijke
registers; dat voorts de uittreksels uit de registers
van den burgerlijken stand zullen moeien bevallen
behoorlyk gelegaliseerde volledige afschriften van
de in die registers ingeschreven akten.
De minister van marine brengt ter kennis
dat met 1 Sept. a. s. aan het kon. instituut voor
de marine te Willemsoord kan geplaatst worden
een leeraar in de schei- en natuurkunde, onder
genot van eene bezoldiging, aanvankelijk van 1900
'sjaars, die geleidelijk voor verhooging valbaar is.
Zij, die wenschen voor die belrekking in aanmer
king te komen gelieven zich vóór den laalsten
Juli bij verzoekschrift op zegel, te wenden tot het
departement van marine, met vermelding van den
academischen graad dien zij hebben verkregen.
Den 5den Juli e. k. zal te Aalsmeer eene
aardbeziën-tentoonstelling gehouden worden. Zij
zal opgeluisterd worden door muziek, en om aan
belangstellenden gelegenheid le geven haar te be
zoeken, zullen de stoomboolen exlra-reizen doen
van Amsterdam en Leiden.
Den 8slen Juli zal te Nieuwediep overgaan
aan boord van het naar Java bestemde stoom
schip „Voorwaarts" een detachement koloniale
troepen ter sterkte van 230 militairen en 12
onderofficieren. Het bevel is opgedragen aan den
van verlof naar Indië terugkeerenden kapt. der
inf. J. Rövekamp, onder medegeleide van den
lsten luit. R. A. T. Wggersma, en de 2de luit.
A. E. Sliemens, W. D. Hübner, A. C. Dorren-
boom en W. II. J. Van Palenslein Helderman.
Onlangs werd melding gemaakt van een
adres, waarbij de permanente commissie tot de
algemeene zaken van het Ned. Israël, kerkgenoot
schap hij den minister van juslitie haar beklag
indiende over het waarschijnlijk slechts onbedacht
zaam volgen in de acle van beschuldiging te
gen Jut en zijne vrouw van eene gewoonte
van vroeger tijd, om den Israëliet, vooral bg on
bekendheid van zijn naam, bij uitzondering ker
kelijk te stempelen en van zijne medeburgers te
onderscheiden. Op dit adres heeft de minister yam
