LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4790.
Vrijdag
A0. 1875.
24 September.
De uitvoering van het plan der
Duinwaterleiding.
PRIJS DEZER COURANT:
|Voor Leiden per 3 maanden1.
Franco per post1-40.
Afconderlyke Nommers0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PKIJS DER ADVERTEiNTIEN
Van 16 regels1-05.
Iedere regel meer0.17*.
Grootcre letters naar plaatsruimte.
Een plan, hoe doelmatig ook, is en blijft toch
maar altijd een plan, met andere woorden het
komt eerst tot zijn wezenlijke waarde door een
goede uitvoering. Wat zou het door ons in hoofd
trekken beschreven ontwerp eener duinwaterleiding,
dat er inderdaad zoo aanbevelenswaardig uitziet,
onze goede stad balen, indien van geen enkele
zijde de handen werden aan het werk geslagen
om het avant-projet te verwezenlijken?
Dat is echter gelukkig het geval nietin een
rapport aan den Gemeenteraad hebben Burge
meester en Wethouders hun zienswijze in deze
uiteengezet en zoodoende het verblijdend bewijs
geleverd, dat men volstrekt niet stilzit. Menigeen
echter zal uit dat rapport met zekere teleurstel
ling hebben vernomen, dat ook B. en Ws. op het
voetspoor der raadscommissie ad hoe en der com
missie van fabricage den eventueelen aanleg eener
duinwaterleiding door de gemeente zelf ontraden,
en wel op grond der aanzienlijke kosten, die
daarmede zouden gepaard gaan, beloopende jaar
lijks f 42000 a 43000 aan interest van het
kapiiaal van aanleg, kosten van exploitatie, van
toezicht op de reservoirs enz.
Men zij echter niet onbillijk in zijn beoordeeling
van dat advies van ons dagelijksch bestuurwant
mogen B. en Ws. den aanleg van gemeentewege
ontraden en de voorkeur geven aan het particulier
initiatief, tevens opperen zij daarbij het denkbeeld
de onderneming te steunen door een subsidie uit
de gemeentekas of wel door een matige rente
garantie, en ziedaar wat ons juist als de meest
gewenschte oplossing van de quaestie der duin
waterleiding voorkomt, indien er slechts eenige
kans bestaat om langs dien weg te geraken tot
het beoogde doel.
Wij zijn geen voorstanders van industrieele
ondernemingen, die van gemeentewege worden
geëxploiteerd, en alleen hebben deze naar onze
meening reden van bestaan, wanneer zij met het
oog op het algemeen belang onmisbaar moeten
worden geacht en levens haar oprichting om
financieele of andere redenen niet binnen het
bereik van particulieren valt. Dat dergelijke ge
meentelijke exploitaties maar al te dikwijls strek
ken om der gemeentekas een niet onaardige bate
af te werpen uitsluitend ten nadeele van hen,
die zich genoopt zien van de diensten van zulk
een onderneming gebruik le maken 't zal voor
onze gasverbruikende medeïngezetenen geen betoog
behoeven, al mogen wij met ingenomenheid op de
gemeentebegrooting voor 1876 wijzen, waaruil
blijkt dat B. en Ws. voorstellen die naar onze
meening onbillijke winst een aanzienlijke reductie
te doen ondergaan.
Dat geldt vooral voor die ondernemingen, welke
uit den aard der zaak, omdat er in elke, althans
in elke kleine gemeente slechts één kan beslaan,
geen concurrentie hebben te vreezen. Maar in dat
gebrek aan mededinging ligt tevens een reden
om zich ook bij exploitatie door particulieren de
noodige waarborgen legen een al te hooge prijs
bepaling te verschaffen, en nu zal een gemeente
bestuur, dat subsidie of rentegarantie verleent,
tevens op grond daarvan in een eventueel contract
ongetwijfeld de noodige bepalingen kunnen opne
men om de ingezetenen in een gunstige verhou
ding tegenover dergelijke onderneming te plaatsen.
De gasconsumenten in de naburige residentie, die
tal van jaren zich gedrongen zagen een buitensporig
hoogen prijs te betalen voor een uiterst slechte gas
soort, en dat nog wel op grond voor een door de
ondernemers met de gemeente gesloten overeenkomst,
zouden er van weten mede te spreken, wat het
zeggen wil, op genade en ongenade aan het par
ticulier initiatief zonder concurrentie te zijn over
geleverd. Ziedaar zoovele redenen, waarom het
advies van B. en Ws., strekkende om, zoo moge
lijk, met bevoegde personen of een maatschappij
in onderhandeling te treden over het verleenen
van een concessie tot het aanleggen eener duinwa
terleiding op voorwaarden, die het Gemeentebe
stuur ten meesten nutte van de ingezetenen zal
meenen te zijn, onzes inziens aller bijval verdient,
redenen die naar onze meening meer gewicht in
de schaal leggen dan het argument, dat in het
rapport van B. en Ws. wordt aangevoerd tegen
een aanleg van gemeentewege, nl. de hooge kos
ten. Zeker, 't is een belangrijke som, ruim f 40000
'sjaars, maar zou in het rapport de opbrengst,
te ontvangen van die ingezetenen, welke de water
leiding in hun woningen zullen laten brengen,
niet wat te schroomvallig zijn berekend? Bij der
gelijke begrootingen, 't valt niet te ontkennen,
kan men niet te voorzichtig te werk gaan in zijne
berekeningen, maar B. en Ws. erkennen zelf, dat
de aansluiting van een eenmaal beslaande water
leiding uit den aard der zaak vrij groot zal zijn.
De ondervinding trouwens leert, dat het aan deel
neming niet zal ontbreken; daarvan kan de nabu
rige residentie getuigen, waar het aantal inge
zetenen, die de aansluitihgsbuize» der eerst sedert
kort in exploitatie gebrachte waterleiding in hun
woningen laten brengen, met eiken dag toeneemt.
Bovendien verkeeren wij thans in dat opzicht
in vrij wat gunstiger verhouding dan dat b. v. in
de hoofdstad het geval was tijdens het aanleggen
der duinwaterleiding aldaar. Toen ter tijd toch
heerschte er bij menigeen een vooroordeel tegen
het zoogenaamd flauwe duinwater, en vandaar
dat nog gedurende geruimen tijd na den aanleg
der leiding de traditioneele waterschuiten haar
door velen onmisbaar geachten inhoud tot van
nabij Weesp bleven aanvoeren, terwijl thans het
gebruik van het duinwater zoo ergens, dan zeker
te Amsterdam algemeen mag heeten, tot groot
voordeel der volksgezondheid, getuige het betrek
kelijk geringe aantal offers, dat de laatste cholera-
epidemieën aldaar eisebten in vergelijking met
andere steden, met name Leiden.
Tegen dat vooroordeel zal men hier ter stede
zeker niet behoeven te worstelen. Algemeen is de
overtuiging dat er dringende behoelte bestaat aan
goed drinkwater; de aanwezigheid der reservoirs
verkondigt ons dat dagelijks. Ja, wij vertrouwen
dat, al moge het met liet oog op de aanzienlijke
kosten, alleszins raadzaam zijn zich aanvankelijk
tot het aanleggen der vijf bekende hoofdbuizen te
bepalen, de deelneming spoedig genoegzaam zal
blijken om ook met voordeel voor de exploitatie
die hoofdbuizen in zijrichtingen te verlengen. Het
gemak van het bezit der buizen binnenshuis is al
te groot dan dat niet velen zich daarvan zouden
trachten te verzekeren. Reeds thans is in de resi
dentie een der eerste voorwaarden om een ledig-
slaande woning gemakkelijk te verhuren, de aan
wezigheid eener duinwalerkraan.
Moge dat natuurlijk in de eerste jaren niet het
geval zijn, later toch wij houden er ons van
overtuigd zal de aansluiting voldoende zijn om
de kosten èn van aanleg èn van exploitatie te
dekken, zoodat, al zouden wij om bovengenoemde
redenen de voorkeur geven van aanleg door par
ticulieren met rente-garantie of subsidie van ge
meentewege, wij van oordeel zijn dat, mocht het
particulier initiatief te kort schieten, geen finan
cieele bezwaren de gemeente zouden behoeven te
weerhouden om voor eigen rekening de hoogst
nuttige onderneming tot sland te brengen.
LEIDEN, 23 September.
Heden vierde de bewaarschool van het depar
tement Leiden der Maalsch. tot Nut van 't Alg.
haar 25-jarig bestaan. Mej. M. M. Duy ver
man die gedurende dat tijdvak aan 't hoofd dier
school stond, mocht talrijke bewijzen van belangstel
ling ontvangen. Zij werd verwelkomd bij monde van
den president der bewaarschool-commissie en
namens een aantal nutsleden werd haar een zwart
marmeren pendule met coupes aangeboden. Daarna
voerde nog de heer Werst het woord als
president van het Nutsbestuur en de heer Stoffels,
oud-commissaris der bewaarschool, namens het
gemeentebestuur. De kinderen werden goed ont
haald en hadden recht veel schik in de goochel
toeren van Bamberg, terwijl voorts de feestviering
werd opgeluisterd door de muziek van het 4de
reg. infanterie, en door een groot aantal ouders
en belangstellenden bijgewoond.
Aan de hoogeschool alhier is gisteren be
vorderd tot doctor in de rechten de heer F. F.
Karseboom Jr., geb. te Amsterdam, met stellingen.
De afdeeling voor wis- en natuurk. weten
schappen der Kon. academie van wetenschappen
zal eene gewone vergadering houden op a. s.
Zaterdag.
Door de alhier zitting houdende Staats-com-
missie voor het geneeskundig examen is heden
tot arts bevorderd de heer H. Van Dam, milit.
student; hel getuigschrift voor het geneesk. gedeelte
is uitgereikt aan den heer I. H. M. Gerards, med.
doctorandus.
Bij het admissie-examen voor de hoogeschool
alhier zijn den eersten dag van de 38 adspiranten
18 toegelaten.
Van de werf der scheepsbouwmeesters
Raylton Dixon en G°. le Middlesbro werd den
16den dezer te water gelaten het fraaie schroef-
stoomschip Nellie Martingebouwd voor rekening
van de „Star Ball Line" en bestemd voor de
vaart tusschen Rotterdam en Java.
Te Amsterdam heeft zich eene dames-af-
deeling van Multapatiors Bond geconstitueerd,
waarvan tot leden van een voorloopig bestuur
gekozen zijn mevr. W. C. G. Strieker geb. Gar-
bentus, mevr. J. G. S. Kruisinga geb. Van Deventer,
mevr. A. M. G. KalfT geb. Stuart en mej. C. Boeke.
Aan de Tweede Kamer is gericht een beklag
door den gezagvoerder van de Midasdiens schepe
lingen en een passagier over de wederrechtelijke
handelingen der autoriteiten van Venezuela. Bij nota-
rieele akte, verleden voor den notaris Schotborgh te
Curasao, is een omstandig verhaal opgemaakt van
al hetgeen kapitein Schoonewolff en zijne schepe
lingen hebben ondergaan. Zij zijn 137 dagen van
hunne vrijheid beroofd en op allerellendigste wijze
is in hun onderhoud in de gevangenis voorzien,
soms zelfs in het geheel niet, en zij werden in
het leven gehouden door medegevangenen. De Neder-
landsche zaakgelastigde en consuls hebben zich de
zaak der gevangenen niet aangetrokken. Twee
der schepelingen zijn gepijnigd om te bekennen,
dat de Midas oorlogsbehoeften aan boord had,
terwijl twee van de matrozen zijn gegeeseld,
waarvan de litteekenen nog zichtbaar zijn.