LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4788.
Woensdag
A0. 1875.
22 September.
Yoorteekenen der hondsdolheid.
PRIJS DEZER COURANT;
;,Voor Leiden per 8 maanden1.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommers0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER AI)VERTENTIE.\:
Van 16 regels
Iedere regel meer
Grootere letters naar plaatsruimte.
1.05.
0.17*.
p Verheugen wij ons thans in het bezit van een
repressieve wet in zake de hondsdolheid, een wet
die slechts bepalingen bevat, van toepassing wan
neer die gevaarlijke ziekte zich eenmaal heeft
voorgedaan, een wet dus ter beteugeling der reeds
uitgebroken kwaal, velen hadden liever een preven
tieve wet zien aangenomen, m. a. w. hadden de
voorkeur gegeven aan wettelijke voorschriften, van
kracht ook vóórdat er een geval van hondsdolheid
was aan te wijzen, lntusschen valt het niet te
ontkennen dat nu art. 3 der wet reeds terstond
na haar invoering op den lsten dezer in de
meeste gemeenten, en thans ook in de onze, van
kracht is verklaard, de wet indirect ook een pre
ventieve uitwerking heeft.
^Vooral omdat door die onrniddellyke toepassing
van art. 3 een hoogst wenschelijke opruiming
onder het groot aantal onbeheerde honden heeft
plaats gehad, zullen velen met ons haar toejuichen.
Het gevaar huiten onze woningen is dus grooten-
deels verdwenenmet alzoo hel gevaar daarbinnen.
In onze huiskamer blijft de trouwe, maar soms
verraderlijke viervoetige vriend onverhinderd zich
bewegen, niet in toom gehouden door een muil
korf om ons tegen zijn giftigen beet te behoeden.
Maar bestaan er dan geen andere middelen om
ons daartegen te beschermen? De heer G. J.
Hengeveld, leeraar aan de Rijksveeartsenijschool,
heeft in zijn reeds door ons genoemde brochure
„Wenken over de hondsdolheid11 de voornaamste
en meest gewone kenmerken opgegeven, die de
tot haar gevaarlijkste hoogte gestegen hondsdol
heid voorafgaan en heeft den eigenaars van honden
den weg gewe/en waarlangs zij in staat zijn ge
steld zich bijtijds te wachten voor de vreeselijke
gevolgen van die thans zoo menigvuldig voor
komende kwaal.
Ziehier de meest karakteristieke verschijnselen,
die de ervaren veearts opgeeftveranderde ge
moedsgesteldheid van het dier, onrust, wegkruipen,
■wegloopen, gramschap en zwaarmoedigheid, te
heldere of wantrouwende blikken, heloopen oogen,
dorst, poging tot braken, stuipen, lieesche stem,
verlamming van de onderkaak en het achterstel,
speekseluitvloeiing, bijtzucht en snelle vermagering.
In de hier opgegeven volgorde doen zich die
kenmerken trapsgewijze voor, naarmate men het
tijdstip der geprononceerde hondsdolheid meer
nadert. Reeds uit het eerstvermelde verschijnsel,
de veranderde gemoedsgesteldheid, kan men opma
ken, dat vooral de bijzondere geaardheid van het
dier bij de waarneming in aanmerking komt.
Wijziging van het gewone temperament van den
hond immers brengt mede, dat hij, gewoonlijk
stil van aard, levendig en onstuimig wordt, en
omgekeerd.
Doch ook de hondsdolheid zelf laat zich nog
onderscheiden in twee soorten: de stille en de
razende dolheid. Het dier, dat door de eerstge
noemde soort van die besmettelijke ziekte is aan
getast, is veeleer treurig en droefgeestig dan
woest; zijn onderkaak hangt af, en het bijt niet.
Dit neemt toch niet weg dal het even gevaarlijk
blijft; zijn speeksel nl. is vergiftig en deelt de
smetstof der ziekte mede, zoodra het in aanraking
komt met een open wondje aan hand of gelaat.
Veel kan men doen om de hondsdolheid bij het
anders zoo trouwe en nuttige huisdier te voor
komen. Alle hevig werkende invloeden en harts
tochten zijn in hooge mate geschikt om het kwaad
te doen ontstaandaarom is het zeer nadeelig den
hond te tergen, hem schrik of angst aan te jagen,
zijn toorn op te wekken, hem tot een ongeregeld
diëet te dwingen of hitte, koude of dorst te
doen lijden, voorschriften, die wij ook uit het
oogpunt van billijkheid alle reden hebben op te
volgen. Dat wij ons tegen de gevaarlijke razernij
van den hond beschermen niets is natuurlijker,
maar dan heeft ook zeker ons trouw huisdier alle
aanspraak op een liefderijke behandeling van onze
zijde, dewijl tekortkomingen van dien aard juist
geschikt z'yn om de noodlottige kwaal te voorschijn
te roepen, en dat te meer wyl de mensch eenmaal
begonnen is het dier in een onnatuurlijken toe
stand te verplaatsen.
Een opmerkenswaardige bijzonderheid mag het
zeker nog worden genoemd, dat velen in den waan
verkeeren, dat de door dolheid aangetaste hond
een afkeer heeft van water, welke meening aan
leiding heeft gegeven dat men in één adem spreekt
van hondsdolheid en watervrees. Niels echter is
minder waarintegendeel, de hond is zeer be-
geerig naar water, maar kan het niet doorslikken
ten gevolge van een krampachtige vernauwing
der keel. Vandaar dat het gezicht van het zoo
vurig begeerde water, waaraan het dier echter
zijn brandenden dorst niet kan lesschen, een tel
kenmale herhaalde pyniging wordt en even dik
werf zijn woede opwekt.
Boven noemden wij den schrijver der brochure
den „ervaren" veeartshier mag met recht sprake
zijn van veelzijdige ervaring; tweemaal toch werd
de auteur door een dollen hond geheten, doch
voorkwam de noodlottige gevolgen door de wond
uit te branden, de eerste maal met een brandende
sigaar, den tweeden keer met een gloeienden pook,
waarna de heelkundige behandeling het verdere
deed. Zeker bijzonderheden, die in het algemeen
belang der vermelding overwaardig zijn en die
wij tevens meedeelen om onze lezers aan te sporen
de kleine, maar hoogst belangrijke brochure te
doorloopen.
LEIDEN, SI September.
Uit het verslag der Holl. Maatschappij van
landbouw blijkt, dat de toestand der Maatschappij
in alle opzichten, ook financieel, zeer gunstig is.
Het ledental vermeerderde met 410in het geheel
bedraagt het aantal leden thans 11,717. De
rekening van het vorige jaar sluit met een saldo van
ƒ772.16. Prijsvragen zullen worden uitgeschreven
voor: 1°. kaasbereiding in het algemeen; 2°. voor
een aan het doel heantwoordenden toestel om lot-
grienden te wieden, doch ten minste 2 hectaren
voor eene niet hooger som dan ƒ6; 3°. stoom-
koolzaad-dorschmachine, tevens geschikt tot het
dorschen van alle andere soorten van granen
(voor deze machine zal worden uitgeloofd 1000,
benevens een gouden medaille); 4°. voor een
radicaal middel tegen tonghlaar en klauwzeer.
Yoor het aftredende lid van het hoofdbestuur, den
heer J. P. Bredius, is gekozen de heer C. J. v. d.
Oudermeulen. De 30ste algemeene v- rgadering zal
in 1876 te Rotterdam gehouden worden.
Naar men verneemt heeft de minister van
hinnenlandsche zaken zich bereid verklaard om
ten behoeve van eene van gemeentewege te
Amsterdam op te richten kweekschool voor onder
wijzers een rijkssubsidie van 15,000 te verlee-
nen en de daarvoor vereischte gelden op de
rijksbegrooting te zijner tijd aan te vragen.
De gedenkpenning, vervaardigd naar aan
leiding van het zeshonderdjarig herinneringsfeest,
dat te Amsterdam 27 October a. s. zal herdacht
worden, is veivaardigd door den graveur M. C.
De Vries Jr., en stelt voor aan de voorzijde: den
Latijnschen tekst van den giftbrief, door Floris V
aan Amsterdam geschonken; het randschrift is:
het ontluikende Amestelledamme, door Floris V,
met tolvrijheid begiftigd, daaronder 27 October
1275, aan de keerzijde: de Amsterdamschestede
maagd, houdende in hare linkerhand het wapen
van Amsterdam en in hare rechter een stuur
riem hoven haar ziet men twee geniussen, dra
gende den giftbrief en het oude zegel der stad,
achter haar Neptunus, staande op een schelp,
door twee zeepaarden voortgetrokken en aan den
anderen kant Mercurius, ter eene zijde het
Paleis op den Dam en aan de andere zijde
de schilderij van Remhrandts nachtwachtop den
tweeden grond een koopvaardijschip en stoomboot
en op den voorgrond koopwaren, benevens zinne
beelden van wetenschap en kunst; geheel op den
achtergrond ziet men een spoortrein en eene
fabriek. Het randschrift is: „Door het bloeiende
Amsterdam feestelijk herdacht 27 October 1875"
De minister van oorlog, ontvangen hebbende
's Konings besluit van den löden dezer, waarby
is bepaald, dat aan ieder gewezen onderofficier
van het leger hier te lande, van het corps mari
niers, of van de landmacht in Oost- of West-
Indië, die in den graad laatstelijk door hen
werkelijk hekleed met eene verbintenis voor
den lijd van drie jaren voor den militairen dienst
in Ned.-Indië wordt aangenomen, een handgeld
kan worden toegekend ten bedrage van 300>
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat ieder
gewezen onderofficier op voormelden voet tot eene
koloniale militaire verbintenis kan worden toege
laten, wanneer hij: 1°. niet ouder is dan 44
jaren; 2°. de gelederen laatstelijk en niet langer
dan zes jaren geleden, in den graad van onder
officier (echter niet als schrijver, vuurwerker, ge
weermaker en dergelijke) met pensioen, gagement
of certificaat van goed gedrag verlaten heeft; en
3°. voldoet aan de overige voor de toelating tot
den kolonialen dienst gestelde eischen.
Z. M. heeft bepaald, dat door den minister
van oorlog eenige onderofficieren van 't leger hier
te lande, met hun toestemming, kunnen worden
aangewezen mits, indien zij minderjarig zijn,
ook hunne ouders of voogden vergunning ver-
leenen, als medegeleiders van detachemen
ten suppletietroepen op reis naar Ned.-Indië. De
daartoe aan te wijzen onderofficieren worden
van het tijdstip der inscheping naar Ned.-Indië tot
aan hun terugkeer in 't moederland als gedet.
gevoerd hij 't O.-I. leger, en genieten vóór hun
vertrek uit Nederland eene gratificatie van f 100
De minister van oorlog heeft, in afwachting
van eene nadere uit te vaardigen regeling betref
fende de vorming van militiekader, gemeend, al
dadelijk verkeerde toepassing te dien opzichte te
moeten beperken, door, met wijziging in zoo verre
van het vroeger voorgeschrevene, te bepalen dat
voortaan aan een milicien eerst dan de graad van
sergeant mag worden verleend, wanneer hij, althans
wat de praclische bruikbaarheid betreft, geacht
kan worden gelijk te staan met den vrijwillig
dienenden militair, die tot sergeant wordt be
vorderd.
Door den minister van marine is dezer dagen
bepaald, dat de getrokken kanonnen van 12 cM.
(voorlaad), waarvan in den laatsten tijd twee stuks
gescheurd zijn, niet meer aan de oorlogschepen
verstrekt zullen worden.
Op Maandag den 4den Oct. zal het corps
koninklijke scherpschutters in Den Haag, des
