LEIDSCH
DAGBLAD.
J\°. 4764.
Woensdag
A0. 1875.
25 Augustus.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Loiden per 3 maandenf 1.
Franco per postn U40.
Afzonderlijke Nommers0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 16 regelsf 1.05.
Iedere regel meer0.174.
Groolere letters naar plaatsruimte.
Verslag der zittingen Tan de algemecne
vergadering van het Sterrenkundig Ge
nootschap gebonden te Lelden 1316
Augustus.
Medegedeeld door den Secretaris van het Genootschap.)
TWEEDE ZITTING OP ZATERDAG 14 AUGUSTUS.
Na de lezing van het proces-verbaal der eerste
zitting werden verscheidene brochures en verta
lingen aangeboden door] de leden van het Genoot
schap Astrar.d, Diaz Covarrubias, Lockyer en
andere. Vervolgens deelde de heer Winnecke
mede dat, zooals hij vernomen heelt, na den dood
van A. Quetelet door het Belgisch Gouvernement
eene Commissie benoemd is ten einde na te gaan
welke wijzigingen het Observatorium te Brussel
met het oog op de sterrenkundige werkzaamheid
zou moeten ondergaan. De heer Winnecke stelde
naar aanleiding hiervan voor, dat het Genootschap
in zijn orgaan de „Vierteljahrschrifi" verklare dat
niettegenstaande den onvoldoenden toestand der
instrumenten, genoemd Observatorium reeds ge
wichtige diensten aan de sterrenkunde had bewezen
door reeksen van uitstekende waarnemingen en
dat het wenschelijk is dat de werkzaamheden in
die richting aldaar worden voortgezet met betere
hulpmiddelen. Dit voorstel werd met algemeene
stemmen aangenomen.
Hierop volgden de verslagen over den grooten
arbeid door het Genootschap ondernomen, name
lijk de bepaling van de nauwkeurige plaatsen van
alle sterren tot die van de negende grootte tus-
schen 80° noorder- en 2° zuider-declinalie. De
waarnemingen over zonen verdeeld tusschen de
Sterrenwachten van Kazan, Dorpat, Christiania,
Helsingfors, Cambridge (Amerika), Bonn, Chicago,
Leiden, Cambridge (Engeland), Berlijn, Leipzig,
Neufchdtel en Nicolaieff, bleken reeds aanzienlijk
te zijn gevorderd. De gemeenschappelijke band van
al dien arbeid wordt uitgemaakt door de cata
logus der hoofdsterren, waarvan de nauwkeurige
plaatsen op de Pulkowa bepaald worden. De be
rekening der waarnemingen over zonen verdeeld
is in het algemeen meer ten achter dan men
aanvankelijk verwacht had, hoofdzakelijk door de
buitengewone inspanning in de laatste jaren van
de sterrenkundigen van alle landen gevorderd door
den overgang van Venus voorbij de Zon. Slechts
op de Leidsche Sterrenwacht waren de waar
nemingen en de berekeningen van de zone die
rnen daar op zich had genomen voor het groot
ste gedeelte geëindigd, en kon zelfs de direc
teur, de heer Van de Sande Bakhuyzen, aan het
Genootschap reeds het vierde deel van de Annalen
der Leidsche Sterrenwacht aanbieden dat de eerste
helft der gedrukte waarnemingen dezer zone
bevat.
Na de lezing dezer verslagen ging men over
tot het kiezen van de plaats waar de volgende
bijeenkomst van het Genootschap in 1877 zou
worden gehouden. Met groote meerderheid werd
Stockholm daartoe aangewezen.
De rij van eigenlijk wetenschappelijke mededee-
lingen werd geopend door een uitgewerkt verslag van
den heer Förster over den toestand zoowel van de
oude sterrenkundige inrichtingen te Berlijn, als
van die welke het Duitsche Gouvernement bezig
is op te richten. De houw van het groot Astro-
physisch Observatorium in de omstreken van
Potsdam gaat geregeld voort en de heeren Vogel
en Spörer zijn reeds werkzaam in de richtingen
die in de toekomst gevolgd moeten worden. De
oude Sterrenwacht van Berlijn en het onlangs
opgerichte Bureau voor wetenschapp lijke bereke
ningen zullen, doch op uitgebreider schaal, voort
gaan te arbeiden naar hel plan tot nogtoe door
de Sterrenwacht alleen gevolgd. Het nieuwe reken-
bureau, door den heer Tietjen bestuurd, gaat ge
regeld voort de ephemeriden te geven van de
kleine planeten voor het „Berliner Astronomisches
Jahrbuch" en volbrengt verder theoretische onder
zoekingen op die hemellichamen betrekking heb
bende. Het groot getal dezer lichamen (thans tot
148 geklommen) vermeerdert in hooge mate de
moeilijkheden van dezen arbeid. Daarom benoemde
het Genootschap eene Commissie die met den heer
Förster zal beraadslagen over de middelen om
de wijdloopige berekeningen, zonder schade voor
het beoogde doel, te bekorten.
Hierop vertoonde de heer Van de Sande Bak
huyzen aan het Genootschap een nieuwen draden-
micrometer, vervaardigd door den heer Merz
te Munchen, die van de gebruikelijke micrometers
afwijkt door eene bijzondere inrichting om de
draden of het veld te verlichten, en de heer Palisa
vulde deze mededeeling aan door de inrichtingen
te beschrijven waarvan hij zich tot hetzelfde doel,
en met voordeel, had bediend.
De heer Gyldén (Stockholm) verklaarde korlelijk
een nieuwe oplossing van de Keplersche vergelijking
door middel van de theorie der elliptische functiën
en wees op de groote voordeden die de berekening
der storingen zou kunnen trekken door de toepas
sing dezer functiën.
De heer Palisa berichtte toen over een nieuwen
meridiaan-cirkel onlangs door Troughton en Simms
voor het Observatorium te Pola vervaardigd.
Op het eind der zitting vestigde de voorzitter
de aandacht van het Genootschap op de voorstellen
door Sir George Airy aan de „Royal Astronomical
Society" gedaan betreffende de herleiding en de
publicatie der waarnemingen door de verschillende
Venus-expeditiën verkregen, en er werd eene
Commissie benoemd die hare meening over dat
onderwerp in de laatste zitting voor het Genoot
schap zou uiteenzetten.
Wordt vervolgd.)
LEIDEX, 21 Augustus.
't Was gisteravond weer feest in de Sladszaal.
De prijzen, die aan de bekroonde inzenders der
tweede tentoonstelling van bloemen en planten
door den werkenden stand gekweekt, waren toe
gekend, zouden aan hen worden uitgereikt. Een
gemengd en talrijk, misschien wel te talrijk publiek,
zoowel in de benedenzaal als op de gaanderij, was
daarbij tegenwoordig. Nadat de statmuziek van
het 4de reg. infanterie, tot opluistering der plech
tigheid welwillend aangeboden door den kolonel,
den heer Loder, lid der commissie, het eerste ge
deelte van het programma had uitgevoerd, noodigde
de voorzitter, Lts. Rümke, den wethouder Sloltels,
eere-voorzitter der tentoonstellingscommissie, uit om
tot de uitreiking der prijzen over te gaan. In een
kort woord vooraf wees deze op de belangrijke
beteekenis van 't kweeken van bloemen en op die
der bekroningen: ze was een bewijs van dank en
van aansporing ook voor hen wien nu geen prijs
was toegekend, maar zouden trachten er later een
te verdienen. Er is soms een oogenblik in 't leven
van den mensch, waarin de waardij van dat leven
meer dan ooit uitkomt. Tot zulk een oogenblik
rekende hij de plechtigheid van gisteravond.
Toen de prijzen waren overhandigd, wenschte hij
de bekroonden met de door hen behaalde over
winning geluk en richtte ook tot de niet-bekroon-
den een hartelijk woord van aansporing. Der com
missie betuigde hij namens alle aanwezigen zijn
dank en hij zelf wenschte haar geluk met de
verkregen uitkomst en kracht voor 't vervolg, om
op den ingeslagen weg voort te gaan.
Daarna sprak ook Ds. Rümke nog een kort
woord van dank en aansporing, en verzekerde
tevens dat de uitslag der tentoonstelling buiten
verwachting was geweest. Niet minder toch dan 2584
stuks waren door ongeveer 800 exposanten inge
bracht. Gaarne had de commissie wel meer prij
zen uitgereiktmaar zij mocht, zij kon dit niet
de gelden waarover zij te beschikken had, lieten
dit niet toe. Aan een der inzenders zou door de Jury
zeker ook een prijs zijn toegekend, ware het niet dat
onder de vier planten, die hij had ingezonden, er
zich een bevond, die niet tot de door de commissie
in Mei aan hem verstrekte stekplanten behoorde.
Ten slotte betuigde hij zijn dank aan den wet
houder Stoffels, die, vergrijsd in de liefde voor
deze stad, zoo bereidwillig het eerevoorzitterschap
had aanvaard en zoo'n hartelijk woord tot allen
had gesproken; aan den lieer Witte voor
't geen deze voor zijne stadgenooten in 't alge
meen en hier nu in 't hijzonder deed, en vervol
gens aan allen, die ook maar eenigszins tot het
welslagen en opluisteren der tentoonstelling het
hunne hadden bijgebracht. Hiermede sloot hij deze
tweede tentoonstelling, waarna vele der aanwezigen
nog eenigen tijd onder de tonen der muziek in
de aan Flora gewijde zalen bleven vertoeven.
In den loop van den dag werden de planten
en bloemen voor de inzenders weder beschikbaar
gesteld.
Morgenvoormiddag te 7 uren zal het garni
zoen weder uitrukken voor eene gecombineerde
manoeuvre in het vuur naar Katwijk, waarbij ook de
stafmuziek van het 4de regiment infanterie zal
tegenwoordig zijn.
Gisteren hebben de feestelijkheden van het
XlVde Taal- en Letterkundig congres te Maastricht
een aanvang genomen. Van 11 uren af trokken
een groot aantal muziek- en zanggezelschappen
met hunne banieren de stad binnen, die door het
stedelijk bestuur werden verwelkomd en de gedenk
penningen ontvingen. De stad heeft een feestelijk
aanzienallerwegen ziet men nationale en andere
vlaggen wapperen. Op drie verschillende plaatsen
hadden muziek- en zanguitvoeringen plaats. Onder
de onafzienbare volksmenigte heerschte overal
goede orde.
Het stoomschip A don heeft den 22sten
dezer de reis van Southampton naar Batavia ver
volgd; de Groningen, van Rotterdam naar Java,
is 23 dezer te Southampton gearriveerd.
Door het kiescollege der Ned. herv. gemeente
te Amsterdam is gisteren- tol predikant aldaar
beroepen Dr. Ph. J. Hoedemaker te Rotterdam.
Ten raadhuize te Amsterdam is gisteren
aanbesteed het verbouwen van een gedeelte van
het raadhuis, langs den Oudezijds Achterburgwal.
Minste inschrijver was de heer D. Van der Lin
den, voor 50,000.
Aan de verschillende spoorwegmaatschap
pijen is door de regeering gezonden een ontwerp
„algemeeD reglement voor het vervoer op de spoor
wegen", o. a. inhoudende bepalingen over de:
verplichtingen van de spoorwegbeambten, verhou
ding van het publiek tegenover de spoorwegbe
ambten, toegang tot den spoorweg en tot de
stations, toegang lot de treinen, beperking der
i verplichting van vervoer, voorwaarden voor het
vervoer van reizigers en bagage, liet afhalen en.
