LEIDSCH
DAGBLAD,
N°. 4757.
Dinsdag
A0. 1875.
17 Augustus.
EEN BELANGRIJK RAPPORT.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.
Franco per postn 1A0.
Afzonderlijke Nommers0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 16 regelsf 1.05.
Iedere regel meerw 0.174.
Groolere letters naar plaatsruimte.
„Met de beschikbare middelen (nl. tot water -
•aanvoer)* zyn per jaar aan te voeren 15 millioen
liters. Wij hebben daarop reeds vroeger gewezen
ten betooge der onvermijdelijkheid om de ver
strekking te beperken tot het strikt benoodigde
voor levensbehoefte. Stel deze zoo klein mogelijk,
b. v. op drie liters daags dooreen per hoofd, dan
zouden voor de bevolking van 40000 zielen van
Leiden 120000 liters daags noodig en dus met
genoemden voorraad slechts gedurende vier maanden
in het strikt benoodigde te voorzien zijn."
Zoo luidt een der zinsneden uit het belangrijk
rapport der Commissie van ïabricage, aan den
Gemeenteraad ingediend naar aanleiding der con
clusion van een commissie uit den Raad in zake
het verkrijgbaar stellen van zuiver drinkwater,
en zoodanig is de toesland in waarheid, gelijk ook
wij meermalen hebben betoogd. Volgens die lang niet
overdreven berekening is de tegenwoordige water-
aanvoer slechts voor een derde gedeelte van het jaar
voldoende te achtenwellicht ware het juister
gezegd dat, daar het water toch gedurende het ge-
heele jaar wordt gebruikt, twee derden der be
volking er zich van onthouden. Dat die ontbering
vooral den nijveren handwerksman treft en in
het algemeen hen, die zich zelfs de geringste
dagelijks terugkeerende uitgaven moeten ontzeggen,
zoo zij niet tot de strikt noodzakelijke behooren,
ligt voor de hand.
De toesland van het oogenblik wie zal het
der Commissie van fabricage niet volmondig na
zeggen? mag dan ook allerminst als voort
durend houdbaar worden beschouwd, wel als een
proefneming, die nut heeft gesticht als middel om
een afkeurenswaardig misbruiken van het water
tegen te gaan, maar tevens gebleken is het gebruik
van het water al te veel te beperken dan dat er
in deze nog sprake zou kunnen zijn van water-
aanvoer als algemeenen gezondheidsmaatregel.
Op dien grond aarzelt dan ook de Commissie
van fabricage niet haar instemming te betuigen
met de tweede conclusie van meergemelde com
missie uit den Gemeenteraad om nl. te besluiten
dat B. en Ws. worden uitgenoodigd te trachten
met bevoegde personen of met een Maatschappij
in onderhandeling te treden over het verleenen
van een concessie tot het aanleggen van een
duinwaterleiding.
Ook bij deze belangrijke zaak gelijk hij zoovele
andere zijn de kosten het groole struikelblok.
Immers volgens een in het jaar 1869 door pro
fessor Ilenkett opgemaakte hegrooling zouden
zij niet minder dan 1350000 bedragen. Daarom
geeft de Commissie van fabricage in overweging
een ander, meer eenvoudig, maar toch zeer doel
matig stelsel te volgen, dat met goeden uitslag
voor Den Helder en het Nieuwediep is toegepast
en in aanleg slechts anderhalve ton gouds vorderde.
Uitgaande van een geschikt terrein in de duinen
van Katwijk, waar reeds opmetingen hebben plaats
gehad, zou een dergelijke waterleiding voor Leiden
op ongeveer 250000 komen te staan, welk be
drag zou stijgen tot pl. m. 400000 door bij bereke
ning van omstreeks ƒ150000, benoodigd voor het
leggen van de hoofdbuizen.
Op die wijze zou het tot stand brengen der
zoo hoogst nuttige onderneming, met financiëele
ondersteuning van gemeentewege, onder welken
vorm dan ook, wellicht aan het particulier initi
atief kunnen worden overgelaten, evenals dat te
Den Helder is geschied.
Indien het Heldersche stelsel hier met vrucht
kan worden toegepast en voldoende mag geacht
worden, levert zeker het aanmerkelijk verschil in
kosten (ƒ400000 tegen ƒ1350000) grond genoeg
op om daaraan de voorkeur te geven. Het oordeel
in deze komt toe aan technici, mits men bedenke
dat hier geen ruimte is voor proefnemingen; zij
zouden bij mislukking al te duur komen te staan.
Het voorbeeld der naburige residentie is zeker
alleszins geschikt om ons aan te sparen, zoo het
slechts eenigszins mogelijk is, den goedkoopen weg
in le slaan. Daar toch is men thans in het bezit
van een waterleiding, niet slechts op groole schaal,
maar zelfs op weelderigen voet aangelegd. Dergelijke
kostbare modelinrichtingen zyn, waar men langs
een eenvoudigen weg even goed het doel bereikt,
zonder twijfel af te keuren. Wie zich aan een
ander spiegelt, spiegelt zich zacht.
In één opzicht echter hebben wij alle reden
de residentie na le volgen. Daar is het duinwater
voor allen op weinig bezwarende wijze verkrijgbaar.
Slaat den gegoeden burger de gelegenheid open
de leidingbuis tot in zijn woning te doen brengen,
ook de minder gefortuneerde kan zich van het
duinwater bedienen, en dat wel op weinig kost
bare wijze, daar o. a. den eigenaars van zooge
naamde hofjes de verplichting werd opgelegd bij
die verzamelingen van woningen duinwaterkranen
voor gemeenschappelijk gebruik te doen aanbrengen
en eindelijk den behoeftigen op bepaalde tijden
van den dag, op vaste plaatsen het duinwater
kosteloos wordt verstrekt. Niet genoeg toch kan
't worden herhaald: eerst bij zooveel mogelijk
algemeen gebruik zal de duin waterleiding uit het
oogpunt van volksgezondheid, het beoogde nut
kunnen stichten.
LEIDEN, 16 Augustus.
Er bestaat gelegenheid lot verzending der
correspondeniie naar Batavia en Padang door
middel van hel stoomschip Groningen, van de
„Rotterdamsche Lloyd", waarvan het vertrek uit
Rotterdam in den nacht van 21 op 22 Augustus
is bepaald. De gedrukte stukken en monsters van
koopwaren behooren des voormiddags en de brie
ven in den namiddag van den 2isten te Rotter
dam aangekomen te zyn.
Bij de heden gehouden openbare verkooping
van cokes van partijen van 50, 10 en 5 hecto
liters waren de hoogste prijzen 27, 5.52
en ƒ2.75 en de laagste ƒ27.00, 5.40 en 2.70.
Maandag 30 dezer zal in de Kweekschool
voor zeevaart alhier een keuring plaats hebben
van knapen, welke bij 's Rijks zeemacht een ver
bintenis wenschen aan te gaan.
Op het j.l. Vrijdag alhier gehouden congres
der sterrenkundigen zijn 28 nieuwe leden met alge-
meene stemmen aangenomen, onder welke de
heeren Stamkart, Bosscha, v. d. Willigen, lord
Lindsay en anderen.
Wij vernemen dat morgenochtend te 9 uren
in de parochiekerk van [O. L V. O. O. aan de
Hartebrug alhier de eerste plechtige H. Mis zal
plaats hebben door den eerw. heer J. L. T. Ver
hoeven, die gisteren de H. priesterwijding heeft ont
vangen.
De heer N. F. Taverne, pastoor der paro
chie van den H. Laurentius te Rotterdam, vierde
gisteren het vijfentwintigjarig feest zijner priester
wijding. Door pastoor Mensing van Oegstgeest
werd in het smaakvol versierde kerkgebouw eene
toepasselijke predikatie gehouden. Van onderschei-
dene zijden vielen den jubilaris de welsprekendste
bewijzen van achting en genegenheid ten deel.
Door de arrond.-rechtbank te Brielle zijn
voor de betrekking van griffier bij dat college in
de eerste plaats gelijkelijk aanbevolen Jhr. Mr.
J. Schuurbeque Boeye, griffier bij het kantonge
recht, en Mr. J. H. Keiser, subst.-griffier bij de
rechtbank, heiden aldaar, en voorts Mr. J. J. Er-
merins, griffier bij het kantongerecht te Zuidhorn.
Het wetsontwerp tot verhooging en wijzi
ging van hoofdstuk V der staatsbegrooting voor
1875 strekt 1°. om de zich op de Nieuwe Maas
tusschen Rotterdam en de doorgraving van den
Hoek van Holland bevindende vier ondiepe punten,
die vooral de uitgaande scheepvaart belemmeren,
te doen wegruimen door baggering, geraamd op
3 ton, te verdeelen over drie termijnen; 2°. om
eenige noodzakelijke werken uit te voeren aan
den mond der Nieuwe Merwede en eenige ver
beteringen op de Boven-Merwede te zamen ad
70,000.
De Commissie van beheer der spaarbank,
opgericht door en staande onder toezicht van het
departement 's-Gravenhage der Maatschappij tot
nut van 't algemeen, heelt aan den minister vau
financiën, ingevolge diens uitnoodiging, geantwoord
op zijn circulaire van 18 Mei jl., ter zake om
aan eenige rijksposlkantoren de gelegenheid te
openen tot het inbrengen en terugontvangen van
spaarpenningen. De Commissie merkt op, dat ten
gevolge van het denkbeeld des ministers de ver
schillende postkantoren in directe verbinding of
correspondentie zullen moeten treden met de ver
schillende door de inleggers aangewezen spaar
banken, hetwelk een groote uitbreiding van de
administratiën dier banken, en dientengevolge
een aanmerkelijke vermeerdering harer kosten en
van de werkzaamheden voor de leden der Com
missie zal ten gevolge hebben. Het nagaan dier
bezwaren heeft de Commissie op het denkbeeld
gebracht den minister in overweging te geven, of
het niet mogelijk zou zijn de correspondentie en
het overmaken der gelden met de verschillende
postkantoren op te dragen aan het postkantoor,
waar de spaarbank gevestigd is, en het overleg
gen der lijsten van de door de rekeninghouders
gestorte gelden en het hij de spaarbank overma
ken dier gelden, alsmede de aanvragen tot terug
betaling, in vorm van volmacht en het uitbetalen
dier gelden door en aan een daartoe aan te wij
zen ambtenaar aan het bedoelde postkantoor te
doen plaats hebben. Een zoodanig beambte zal
alsdan optreden als gemachtigde der rekening
houders, zooals in de tegenwoordige wijze van
werken bij de spaarbanken zeer dikwijls voorkomt.
De Tijd deelt mede dat hier te lande een
seminarie zal worden opgericht ter aankweeking
en opleiding van missionarissen voor China, Mon
golië en verdere heidensche landen. Het huis
daartoe is reeds aangekocht; dit ligt in het dorp
Steyl, een uur gaans van Venlo. Ook de personen,
die de stichting zullen besturen en het onderwijs
verschaffen, zijn reeds gevonden. Het zijn: een
Oostenrijker, een Duitscher, een Nederlander en
een Luxemburger.
De Kerkelijke Cl. bevat het volgende ver
zoek Naar aanleiding van het wederkeeren van
twee folianten, registers op de acta der provin
ciale Zuid-Hollandsche synode, tot het oud-synodaal
archief, door de welwillendheid van den hoogleeraar
Hofstede de Groot, die daarvan door aankoop in
bezit was gekomen, wordt ieder, die stukken mocht
bezitten, welke eigenaardig tot genoemd archief
1 behooren of daarin gewenscht zouden zijn, uitge-
j r.oodigd om deze eveneens af te staan en hiervan
I aan den secretaris der synode bericht te geven».
