LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4628.
A0. 1875.
Zaterdag
13 Maart.
STADS - BERICHTE N.
DE CENSUUR IN NEDERLAND.
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden per 3 maondenf 1.
Franco per postn 1-40.
Afzonderlijke Nommers0.02.
Deze Courant wordt dagelijksmet uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIE!!
Van 16 regelsf 1.05.
Iedere regel meer0.171.
Groolerc letters naar plaatsruimte.
T DE BURGEMEESTER der GEMEENTE LEIDEN
^Brengt ter kennis van de ingezetenen dat de landmeter
der Iste klasse, belast met den velddienst in het arron
dissement Leiden, het voornemen heeft in den loop dezer
maand deze gemeente te bezoeken tot het opmeten van
de kadastrale veranderingen voor het loopende dienstjaar.
En geschiedt hiervan afkondiging door plaatsing in de
Leidde he Courant.
De Burgemeester voornoemd,
v. d. BRANDELER.
Leiden, 12 Maart 1875.
Reeds al te lang hebben wij gewacht met onze
rneening uit te spreken over een geruchtmakende
zaak, waaraan wij, toen zij ons 't eerst ter ooren
kwam, nauwelijks geloof konden slaan, een zaak
die de organen der publieke opinie wel in de
allereerste plaats, maar toch ook niet minder het
reizend publiek, neen het geheele volk aangaat.
Zullen wij er behoeven bij te voegen, dat wij het
oog hebben op het zonderlinge besluit, door de
directie der Holl. IJzeren-Spoorwegmaatschappij
genomen, waarbij de verkoop van den ons allen
bekenden „Uilenspiegel" op hare stations wordt
verboden
Tot voor korten lijd had hij, die van de treinen
der Hollandsche maatschappij gebruik maakte, zeker
wel behoefte aan opwekkende en vervrool'ykende
lectuur, als hij dacht aan al de gevaren, die de
leidslieden van het stoomgevaarle onder hun hals
brekend werk bedreigden. Thans kunnen de rei
zigers Uilenspiegel in de waggons wel missen.
Kunnen? Maar zij willen het niet, zij wij
Nederlanders allen willen ons niet onderwerpen
aan de censuur, door een Spoorwegmaatschappij
uitgeoefend; want censuur is 't, en niets anders.
Hoort slechts, lezers, wat de Raad van Admini
stratie aan de uitgevers van het Rotterdamsche
blaadje schreef in antwoord op hun verzoek om
inlichtingen omtrent de reden van het verbod.
„U erkent zelf", zoo luidt het daar, „dat er een
categorie van lectuur is, welke billijkerwijze niet
behoort toegelaten te worden, en hoewel ieder
denkbeeld van censuur onzerzijds verwerpende,
zal mede door U erkend worden, dat de beoor
deeling, of een blad al dan niet tot de te licht
bevondene behoort., uitsluitend aan ons moet ver
blijven."
Wie het vatten kan, hij vatte hetGeen cen
suur, maar wel een beoordeeling van het gehalte
van een bladEen beoordeeling, gevolgd door
een communiqué in optima forma en een verbod
van verkoop! Fraaie logicaMaar er is een andere
redeneering, die wij beter zouden hebben begrepen,
als zij door den Raad van Administratie was
gevolgd, en wel deze: „Daar het den Raad enz.
gebleken is, dat de belangen van den dienst, ter
wille der veiligheid van verkeer, medebrengen dat
alle onnoodige belemmeringen worden verwyderd,
heeft hij besloten van nu af den verkoop van dag
bladen enz. op de terreinen der Maatschappij te
verbieden." Dat zou althans consequent zijn ge
weest. Thans is een enkel blaadje uitgesloten, en
dat noemen wij censuur. Reislustig publiek, thans
kunt ge gerust in de waggons der Holl. IJzeren-
Spoorwegmaatschapp'y plaats nemen. Rein en on
bevlekt van de smetten Uilenspiegels zult gij uit
stappen aan de plaats uwer bestemming.
Maar neen, want nauwelijks hebt ge plaats geno
men, of zie, van alle kanten lacht Uilenspiegel van
onder zijn narrenkap u in de handen van uw
leeslustige reisgenooten tegen. Het is de aloude
trek naar het verbodene, die der Maatschappij
dezen poets speelt. Mangelde het 't humoristisch
weekblad aan abonnés, wij zouden geneigd zijn
om te denken aan een komplot tusschen de uit
gevers en de Spoorwegmaatschappij, om door mid
del van vervolging het aantal lezers uit te brei
den. Doch daar dit niet het geval is, getuigt de
maatregel eenvoudig van kortzichtigheid.
Een satyriek weekblad, dat wel eens „den
spijker op den kop slaat", verboden zonder dat
zelfs een enkel geïncrimineerd artikel wordt aan
gegevenNederland behoeft nog niet aan zijn
toekomst te wanhopen. Wel genieten wij vrijheid
van drukpers, maar als die vrijheid een blad tot
de „te licht bevondene" heeft doen afdalen, dan
hebben wij gelukkig in de oudste Spoorwegmaat
schappij nog een palladium, dat ons zal bescher
men tegen het zedenbederf, waarmee de onge
breidelde pers ons bedreigt.
Stoom, wachtwoord onzer eeuw, gij die zoowel
de drukpers in beweging brengt als de locomotief,
gij blijft ons ondanks alle censuur nog steeds het
zinnebeeld van vooruitgang; eri trots de Maatschappij,
die aan u haar ontstaan en haar schatten heeft te
danken, zullen wij, op uwe vleugelen voortbewo
gen, op uw eigen terrein den Uilenspiegel blij
ven lezen en al wat ons lust. Wij hebben nog
genoeg geloof in de zedelijkheid van het lezend
publiek in Nederland, om geen al te kwade ge
volgen te vreezen van de vrijheid van drukpers,
die een onzer grootste voorrechten is.
LEIDEN, 13 Maart.
Bij tde opvoering van „Vorstenschool" te
Delft, jl. Woensdag, is aan Multatuli eene ovatie
gebracht. Aan het einde van hel vijfde tafereel
verscheen de Senaat van het Delflsche studenten
corps op het tooneel en werd door den president,
namens het studentencorps, in eene sierlijke toe
spraak warme hulde gebracht aan den schrijver
van het stuk, die met lauwerkransen overladen
was. Namens hel corps bood hij aan Multatuli
een prachtig gouden horloge met dito ketting aan.
Voorts is, namens de studenten der Indische in
stelling, aan Multatuli een ryk met zilver gemon
teerde inktkoker, met toepasselijke inscriptie, aan
geboden. Aan de dames Krüsernan en Baart werd
door het corps ieder een prachtig bouquet ge
schonken.
Het stoomschip Borneo is gisteren van
Nieuwediep naar Java via Suez vertrokken.
De heer J. Conen, uit Amsterdam, is aan
de academie te Heidelberg bevorderd tot doctor
in de philosophie.
Naar men verneemt wordt bij het wapen
der genie eene groote mutatie verwacht; o. a.
zullen 7 officieren van het bataljon mineurs en
sappeurs bij den staf en een gelyk getal van den staf
weder by eerstgenoemd bataljon geplaatst worden.
Ter vervanging van wylen den heer Cor-
nelissen hebben de prov. staten van Overijsel tot
lid van gedep. staten gekozen Mr. G. J. C. Schirn-
melpenninck.
De minister van financiën brengt ter alge-
raeene kennis dat overeenkomstig art. 24 der wet
van den 22sten Juli 1873 Staatsblad n°. 116),
voor de werkzaamheden der herschatting benoemd
zijn tot leden der commissie voor de herziening
van de belastbare opbrengst der gebouwde eigen
dommen in de controle der directe belastingen
Tiel, J. C. Wouterlood en J. Formijne; Zalt-
Bommel, G. Blomhert en P. G. Van Tricht;
Leiden, A. Verhoog en P. Yperlaan; Delfshaven,
J. J. Van Waning en N. Biezeveld Hkzn.; Alk
maar, W. F. Du Croix en C. J. De Lange 1
Weesp, A. Streefkerk en Mr. J. R. Gorver Hooft
Zaandam, Maarten Verheul en P. Langebaerd;
Oostburg, C. D. Tileniut Kruythoff en L. Theri
Mz., Breukelen, Simon Brouwer en Jacob Kuy-
per EbbenhoutLeeuwarden, A. O. Swaluwe As-
man en A. Th. Haagsma; Groningen, J. Maris
en R. R.eindersBedum, R. Reinders en H. Dijk;
Assen, B. Reinders en G. H. EkkartCoevorden,
J. W. Van der Lely en G. H. Ekkart.
Voor het maken, leveren en stellen van
twee gashouders voor de nieuwe gasfabriek in
Den Haag zijn bij B. en Ws. aldaar van een 10-tal
binnenlandsche firma's aanbiedingen ingekomen,
waarvan het bedrag afwisselt tusschen ƒ328,900
en ƒ209,000. Deze laatste opgave isvan deürma
Enthoven en Zn., in Den Haag, waarvan een der
leden, opdat hij zou kunnen mededingen, kort te
voren ontslag genomen had als lid van den raad.
Door de firma Schretlen en C°. alhier was inge
schreven voor 290,600.
Aan hel ministerie van binnenl. zaken had
gisteren' de aanbesteding plaats van het maken
van viaducten, brugpijlers, grond- en andere wer
ken tusschen de Weena-straat en het station buiten
de Delltsche poort te Rotterdam. De heer G. Key,
te Rotterdam, was de minste inschrijver, voor
347,500.
De afdeeling Haarlem en omstreken der
Holl. Maatschappij van landbouw heeft ten be
hoeve van het hoofdbestuur ƒ500 beschikbaar
gesteld voor een inzending op de internationale
tentoonslelling te Philadelphia. Bij acclamatie
werd het voorstel van het bestuur aangenomen
om lid te worden der Vereeniging „Het Neder-
landsch rundvee-stamboek."
Naar men verneemt is Prins Alexander
voornemens zich weldra op reis te begeven naar
't buitenland en o. a. ook Berlyn een bezoek te
brengen.
Overeenkomstig beschikking van den Koning,
dd. 8 Maart 11., is door de ministers van binnenl.
zaken en van financiën eene commissie ingesteld,
om de regeering van advies te dienen nopens de
werken, die ten gevolge van de ontmanteling der
vesting 's-Hertogenbosch en in verband met de
verschillende daarbij betrokken belangen zouden
zijn uit te voeren. Die commissie bestaat uit de
heerenMr. L. A. N. Gerrits, lid van Gedep.
Staten van Noord-Brabant, voorzitterA. Tutein
Nolthenius, luit.-kolonel der genie; F. W. Van
Opstall, hoofdingenieur van den waterstaatF. W.
Van Gendt J.Gzn., ingenieur voor de ontmanteling
der opgeheven vestingen; Mr. A. F. X. Luyben,
burgem. van 's-Hertogenbosch; J. M. Fret, lid
van het bestuur van het waterschap van de rivier
de Dommel; A. J. A. Van Lanschot, lid van het
bestuur van het waterschap der Beneden-Dommel;
H. Van de Westerlaken, lid van het bestuur van
het waterschap der Beneden-Aa; F. G. J. baron
Van Rijckevorsel van Kessel, lid van het besluur
van het waterschap het Boschveld en May; en
J. Van de Griendt, lid van het bestuur van het
waterschap der gecombineerde polders de Vliert,
het Ertveld, het Binnenland van Orthen, de Heuf
en de Munlel. Als secretaris is aan de commissie
toegevoegd de ingenieur van den waterstaat G.
De Bruyn.
Bij het 3de regiment infanterie te Bergen-
op-Zoom zijn na afgelegd examen de sergeanten
Overheit, Rogier, De Haart en Van Galen toege
laten tot den tweede klasse cursus. Beide eerst-