LEIDSCH
DAGBLAD,
N°. 4620.
A0. 1875.
Donderdag
4 Maart.
EEN ROEPSTEM UIT JAVA.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.
Franco per posln L40.
Afzonderlijke Nooimers0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven,
PRIJS DER ADVERTESTIEiN:
Van 1—6 regelsf 1.05.
Iedere regel meern 0.17£.
Grootere letters naar plaatsruimte.
Nog slechts kort geleden mochten wij het een
aangename laak rekenen hulde te brengen aan
een bewoner onzer Oost-Indische bezittingen, die
door eert in waarheid vorstelijke gift ten behoeve
der nooddruftige ingezetenen van Leiden, het be
wijs leverde dat het moederland, dat onze goede
stad, waar hij eenmaal als kweekeling der hooge-
school vertoefde, hem nog altijd even dierbaar
waren.
Die schoone daad van mildheid, welsprekender
dan zoo menig hoogdravend betoog in de meest
uitgezochte bewoordingen over philanthropic, lief
dadigheid en wat dies meer zij, ze zal steeds een
der schoonste lichtpunten vormen bij de herden
king van het driehonderdjarig jubilaeum onzer
academie.
Maar daarbij mag het niet blijven. Die schitte
rende mildadigheid van den gewezen landgenoot
in het verre Oosten legt ons tevens verplichtingen
-op, en spoediger dan iemand onzer kon denken
is het oogenblik gekomen, waarop wij aan die
verplichtingen op krachtige wijze worden her
innerd.
Uil het schoone Java komt een stem tol ons,
die om hulp smeekt, om leniging in den hoogsten
nood, om bijstand tegen gebrek en ellende. Een
gedeelte van het heerlijke Insulinde is op vreese-
lijke wijze verwoest door een alles vernielenden
bandjir.
Watersnood! OverslroomingMen moet Neder
lander zijn om de volle, de akelige beteekenis
van dat woord te begrijpen, maar Nederlander
ook om, als de noodlijdenden te ver zijn verwij
derd om in persoon hen te hulp te snellen, dan
althans in den zak, diep in den zak te tasten om
door geldelijken onderstand den nood te lenigen.
Welk een schoone wedijver, toen, nu reeds
tal van jaren geleden, de laatste groote over
strooming ons land teisterde Tonnen schals werden
bijeengebracht, en het penningske van den werkman
werd naast de rijke gift van den vermogende
geplengd op het altaar der weldadigheid. De Koning
ging op vorstelijke wijze voor en de gansche Natie
volgde.
Ook uit onze overzeesche bezittingen stroomden
ze toe, de milde giften in geld en goed, en zeker,
de bewoners der kolonie deden in liefdadigheid
voor die van het moederland niet onder.
Maar de tijd kwam dat ook het schoone Java
zou beproefd worden. Nog nauwelijks een tweetal
jaren geleden richtte ook daar het anders zoo
weldadige water zijne verwoestingen aan.
En Nederland, zijn ouden roep van weldadigheid
getrouw, en erkentelijk voor de schatten, weleer
door de kolonie naar het moederland gezonden
ten beste der noodlijdenden, Nederland gaf veel.
Helaas, neenSchaarsch waren de gelden, die
van hier den geteisterden Javaan ten beste kwamen.
Een gulden en nog één het bleef bij honderd
tallen, waar zoovele duizenden nog niet te veel
waren geweest.
Die bladzijde was geen schoone in de geschie
denis der tweede koloniale mogendheid van Europa.
Maar tegenover die onvereffende debetzyde kunnen
wij thans een creditzijde plaatsen, wier posten
ruimschoots zullen voldoen om de oude schuld af
te lossen.
Demak en Solo, Rembang en Madioen, Soera-
baja en Bezoeki, ze hebben alle geleden, veel ge
leden. Wel zijn de berichten nog niet volledig,
jnaar zooveel weten we toch dat er hulp, kracht
dadige en snelle hulpnoodig is. Groot zyn de
verliezen, vele de slachtoffers; sommige tijdingen
spreken ook van Samarang. En van daar tot Soera-
baja, welke een uitgestdfektheid
Zullen we nu wachten tol we duidelijker cijfers
hebben? lot we met juistheid kunnen berekenen
hoeveel menschenlevens er verloren gingen, hoe
groot de schade is, die werd aangericht?
Neen, 't is ons genoeg te weten, dat er veel,
zeer veel noodig is voor het land, dat onsjaarlyks
zijne rijke schatten in den schoot werpt, waaraan
zoo menigeen door familiebetrekkingen, vrienden
en bekenden verbonden is.
Ook onder de ingezetenen hier ter stede tellen
wij er velen, die geruimen tijd in de overzeesche
bezittingen doorbrachten. Zij zullen zeker voorgaan,
nu zich op uitnoodiging van den president der
Nederlandsche Handelmaatschappij in tal van ste
den en ongetwijfeld ook te Leiden invloedrijke
personen bereid hebben verklaard deel te nemen
aan de Commissie, die zich in Nederland vormt
tot verzameling van giften voor de slachtoffers van
den watersnood op Java.
En zij zullen gevolgd worden door allen, die
zich met ons verheugden in de weldadige mildheid
van den edelen bewoner van het schoone Java,
door de academieburgers, voor wie die daad van
onbekrompenheid een herinnering is aan het
„noblesse oblige'1, door allen ook, die aanspraak
maken op den naam var? Nederlander, omdat zij
weten, dat de grootste bron der welvaart van het
vaderland in Indié vloeit, door allen eindelijk, die
gaarne een oude schuld van vroeger dagen willen
afdoen.
LEIDEN, 3 Haart.
Bij Kon. besluit van 1 Maart is aan spoor
wegmaatschappijen verboden kaartjes te laten op
halen, zoolang de trein nog in beweging is.
Heeren Curatoren der Hoogeschool hebben
een bronzen exemplaar der feestmedaille, uie bij
gelegenheid der viering van het derde eeuwfeest
vervaardigd is, aan verschillende autoriteiten en
personen toegezonden, als een blijk van erkente-
telijkheid en waardeering voor de betoonde dien
sten tot opluistering en het welslagen der feest
viering.
Naar wij vernemen zal de zendeling J. N.
"Wiersrna, van Celebes, morgenavond in de Lu-
thersche kerk alhier belangrijke mededeelingen doen
uit zijn werkkring in de Minahasa van Menado.
De heer Grashuis alhier, die dezer dagen
een verkiezingsmanifest heeft verspreid, publiceert
thans in de dagbladen, dat hij in Juni bij de
stembus le Gouda tegenover den heer Kuyper
wenscht te staan.
In eene particuliere correspondentie wordt
omtrent de opvoering der Vorstenschool,
gisteravond te Rotterdam, gemeld:
„Zoo, warm uit de Vorstenschool terug,
moet ik je zeggen, dat het subliem was.
Het stuk is rnooi, en, wanneer ik de stemming
van het publiek uit de gesprekken, om me gehouden,
naga, begrepen.
Het spel van alle dramatis personae was
goed, van de mannen, van Le Gras (het onbe
duidende jonkerendom voorstellend) vooral.
Mina Krüseman speelde eigenlijk niet. Die oogen,
hè, die houding, vorstelijk I
In het gedeelte, waarin over het gemakkelijke
van kritiek, en 't zeldzame handelen ge
sproken wordt, zag ze T wat emancipato
risch-ironisch uitdagend uit. Maar prachtig!
Elise Baart, uitstekend in haar rol, iels angé-
lieks, wat niet misstaat.
Maar, o verrassing
In de pauze, voorafgegaan door een wezenlijk
donderend applaudissement, dal geen einde
nam, ging het scherm op, en daar stond, naast
de mannelijke acteurs, een oud man, rnagör en
lijdend, en dat was:
Multatuli.
Het regende lauwerkransen, en op hel looneel
stond een hulde van de werkende arlisten, in den
vorm van een prachtige schryftafel, met werkstoel
en beeldje.
In een zeer keurige aanspraak bood Le Gras
dit, mèt een zilveren lauwerkrans, den auteur aan.
Multatuli was te zwak, van aandoening, om zelf
te sprekenLe Gras bracht zijn dank uil aan het
publiek.
Herhaald donderend applaus.
Deze avond is Multatuli zeker een feest geweest.
Ik geloof dat Publiek hem 1en minste een beetje
begreep."
Men schrijft aan het Vaderland uit Utrecht:
De eerste opvoering van Multatuli's Vorstenschool
is goed geslaagd, al is ook hel spel van mejuffr.
Krüseman tegengevallen. Aan Multatuli is in den
schouwburg een ovatie gebracht, maar hij scheen
op die eer niet bijzonder gesteld. Na afloop der
voorstelling hebben de acleurs met eenige voor
standers van het looneel zich ter ontspanning na
de moeilijke laak aan een souper vereenigd. Te
twaalf uren hieven alle aanwezigen het glas om
hoog; Multatuli was 55 jaar. Multatuli heeft toen
uit de volte van zyn hart gedronken op de leden
van hel Rotterd. looneelgezelschap; er bestaat
Lusschen hen een innige band. Van den auteur
der „Vorstenschool" is waarschijnlijk binnenkort
een blijspel te verwachten hij heeft stof en wordt
van verschillende zijden aangespoord om ze uit te
werken. Den 12den dezer zal het gezelschap van
„Le Gras, Haspels en Van Zuylen" te Amsterdam
in het lokaal de Vereeniging in de Warrnoesslraat
voor de leden van het Tooneelverbond optreden
en alsdan „Speculeeren" opvoeren. „Vorstenschool"
zal te Amsterdam ook opgevoerd worden, als het
niet anders kan in Frascati in de Nes.
Door den gemeenteraad van Dordrecht is,
naar aanleiding van een nader aanzoek der com
missie van rijksadviseurs voor de monumenten
van geschiedenis en kunsl, besloten tot afstand
van een oud kanon, builen het Groothoofd, voor
's Rijks museum van oudheden.
De Haagsche gemeenteraad heeft Dr. J. Ten
Brink, met ingang van 1 April op zijn verzoek
eervol ontslag verleend als leeraar in de begin
selen der staathuishoudkunde aan de burger- dag
en avondschool.
Door B. en Ws. in Den Haag is in de
bestaande vacature van directeur van het bestede-
lingshuis voorzien door de benoeming van H. Meijer,
adjud.-onderofficier bij het reg. grenadiers en jagers.
Het stoomschip WA. Schollenvan Rot
terdam naar New-York, is 28 Febr. te Falmouth
aangekomen van Plymouth, om in hel dok te
repareeren.
Ter voorziening in de vacature bij de Ned.
Herv. gemeente te Rotterdam, ten gevolge der
beroeping van Ds. Jorissen naar A peldoorn, is eene
nominatie opgemaakt, waarop geplaatst zijn de
predikanten: P. Huet, te Dirksland; H. W. A.
Verhoeff, te Charlois; J. H. Guldenarm, te Oost-
hem c. a.
