LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4579.
Vrijdag
A°. 1875.
15 Januari.
STADS-BERICHTEN.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.
- Franco per post.,n 1*40.
Afzonderlijke Kommcrs0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Van 1—6 regels.1.05.
Iedere regel meer.n 0.i74.
Grootere letters naar plaatsruimte.
1 1
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van LEIDEN doen
te weten, dat ingevolge art. 2 der Verordening, regelende
de invordering der plaatselijke belasting op de honden,
iedere houder van een of meer honden, die aan de be
lasting onderhevig zijn, verplicht is daarvan jaarlijks vóór
of op den 31sten Januari bij den Gemeente-ontvanger
aangifte te doen door inlevering van een behoorlijk inge
vuld en door den aangever onderteekend biljet; dat be
doelde invullingsbiljetten voor het dienstjaar 1875 van
heden af kosteloos ten kantore van den ontvanger ver
krijgbaar zijn.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. d. BRANDELER, Burgemeester.
E. KIST, Secretaris.
Leiden, 29 December 1874.
LEIDEN, 14 «Januari.
Heden aanvaardde de heer C. K. Hoffmann
het hoogleeraarsambt in de faculteit der wis- en
natuurkunde aan de hoogeschool alhier met het
houden eener redevoering over de arbeidsverdee
ling en ontwikkeling in de natuur.
Gisteravond hield de heer J. J. Cremer in de
Stadszaal alhier zijne aangekondigde voordracht.
Hij vergastte zijn vrij talrijk en gedistingueerd ge
hoor op zijne jongste vertelling: „Het hart op de
Veluwe," welke èn op de Yeluwe èn in de Betuwe
speelt, voor het meerendeel Betuwsche figuren tot
handelende personen heeft en in het Overbetuw-
sche dialect werd voorgedragen. Moeien we hier
gewagen van het onnavolgbare talent, waarmede
deze terecht gevierde novellist zijne scheppingen
voordraagt; van de natuurlijkheid, waarmede hij
zijne diepgevoelde, maar toch eenvoudige karak
terschetsen aanschouwelijk weet voor te stellen?
Neen! Wat Cremer ons weet te malen is zoo
warm, zoo helder, zoo klaar als licht, dat
liefde wekt in 't leven. De keurige schets tin
telt van humor, waarheid en gevoel. Bijna alle
karakters, die ons worden voorgesteld, zijn mees
terlijk geleekend. Den baatzuchligen Oa.rendsen,
de ruwe maar eerlijke Nolleke, het lieve zachte
Drieske, den verliefden Bram, den edelen blinden oom
Witte en den valschen veerknecht wist Cremer met de
strengste objectiviteit en de beknoptste hulpmiddelen
als 't ware voor onze oogen te doen leven.
Mogen wij hem spoedig nogmaals in ons midden
zien optreden!
Naar men verneemt zijn de feestelijkheden
ter viering van het 300-jarig bestaan der Leidsche
hoogeschool in hoofdzaak geregeld als volgt:
Zondag 7 Februari. Ontvangst van heeren cura
toren en hoogleeraren der Leidsche hoogeschool
mei hare gasten, de afgevaardigden der binnen-
en buitenlandsche hoogescholen, door het gemeen
tebestuur van Leiden.
Maandag 8 Februari, te 1 uur. Feestrede in
de Pieterskerk door den aftredenden rector mag
nificus, A. Heynsius, in de Nederlandsche taal;
's namiddags 5 uur: Feestmaaltijd door den senaat
aan de autoriteiten en gasten der hoogeschool
aangeboden.
Dinsdag 9 Februari. Uitreiking der diplomata
aan de bij gelegenheid van het eeuwfeest benoemde
doctoren honoris causa, 's Avonds receptie bij
heeren curatoren der hoogeschool.
Men verneemt, dat ook de Vereeniging ter
bevordering van de belangen des boekhandels
uitgenoodigd is, zich bij de viering van het derde
eeuwfeest der hoogeschool door haar president
en haar secretaris te doen vertegenwoordigen.
Hun, die op den met rassche schreden nade
renden merkwaardigen gedenkdag met hart en
ziel zullen feestvieren, zal het genoegen doen uit
achterstaande advertentie te zien, dat de feestrede,
die door Dr. A. Heynsius op 8 Febr. zal worden
uitgesproken, bij den uitgever A. H. Adriani alhier
zal verschijnen en dat de gelegenheid tot intee-
kening bij alle boekhandelaren is opengesteld. Velen
voorzeker zullen zich dit blijvend aandenken aan
het feest 't zij in prachtgewaad of in eenvoudiger
vorm aanschaffen.
Te Harlingen is benoemd tot directeur der
burger avondschool de heer M. G. De Jongh,
leeraar aan de h. burgerschool aldaartot leeraar
in de natuur- en scheikunde aan de Ju b. school
Dr. J. L. ^.ndreae te. Leeuwarden; tot hulponder-
wijzeres aan de 2de meisjesschool mej. N. Datnen,
te Leiden.
In de zitting der Eerste Kamer werd gis
teren door den minister van justitie in hoofdzaak
het volgende gezegd als antwoord op eene vraag
van den heer Hein
De minister jneent dat de heer Hein niet
noodig had op den kinderarbeid in de fabrieken
de aandacht van de regeering te vestigen, wan
neer men er op let hoe deze minister, kort na
zijne optreding, niet alleen de wet heeft uitge
voerd, maar dat hij ook verklaard beeft de ver
dere goede uil voering zooveel mogelijk te willen
verzekeren. Hij is ook alleszins bereid mede te
werken tot uitbreiding dier wet, wanneer hij in
het bezit zal zijn van alle elementen omtrent de
uitvoering en toepassing en ook na onderzoek der
andere vragen, die daarbij in aanmerking komen.
De minister zeide dat het niet te ontkennen is,
dat deze wet eene zeer gunstige uitwerking nu
reeds op de maatschappij heeft gehad en dat zij
is kunnen ingevoerd worden zonder schokken of
beduidende bezwaren. De minister erkent ook dat
deze wet slechts een eerste schrede is en dat ook
het voordeel van de aanneming der wet is dat
het beginsel wordt begrepen, dat de tijd is aan
gebroken om maatregelen te nemen, dat die kin
deren niet worden verwaarloosd of geëxploiteerd.
Het zal zich bij deze eerste schrede niet bepalen,
daarvan geeft hij de verzekering. Ook tegen nach-
telijken arbeid zal gewaakt worden. Als alleen
maar vermindering van het schoolverzuim het
eenige gevolg der wet was, zou dit reeds een
verblijdend verschijnsel zijn. Bij uitbreiding der
wet zal hij in overweging nemen, of het niet
wenschelijk is om bij de toelating tot de fabrie
ken op hoogeren leeftijd, alleen toegang te geven,
als het bewijs overgelegd wordt dat die kinderen
lager onderwijs genoten hebben.
Het stoomschip Koning der Nederlanden
van Nieuwediep naar Batavia via Suez, 'is gister
middag te 3 uren 45 min. Wight gepasseerd.
In het Parklokaal te Amsterdam is giste
ren de gouden beker aan generaal Van Swieten
overhandigd. De generaal wérd binnengeleid door
de heeren Van Eeghen en De ClerCq. De 'heer
Gléichman heeft een warme toespraak lot hem
gehouden. De generaal antwoordde hiero'p, en zijn
woorden werden mei algemeene toejuichingen be
groet. Daarna is een diner gehouden, waaraan de
heer Van Swieten tusschen den heer Gléichman
en den oud-minister Van Bosse heelt aangezeten.
Onder de 85 aanwezigen merkle men den voor
zitter der Tweede Kamer, den heer Dullert, en
den afgevaardigde uit Middelburg, den heer Tak,
op. Warme toosten werden er uit^ébracht op
Z. M. den Koning, generaal Van Swieten en het
'dappere Indische leger.
Het geschenk bestaat uit een gepolijst gouden
vaas m^t ornamenten in mat goud. Aan de
eene zijae prijkt hqt wapen van Van S\vieten,
aan de andere zijde liet rijks wapen. Op het dek
sel staat de Nederlandsche maagd met de banier
in de hand. Het breede gedeelte van bet deksel
draagt in prachtige letters het opschrift Atjeh,
en de jaartallen 1873 en 1874 aan de overzijde.
Daartusschen zijn de twee helften van den teken
den Latijnschen dichtregel aangebracht:
Parcere subiectis debellare superbos.
(De onderworpenen sparen, de hoovaardigen
verslaan.) De vaas staat op een palissanderhou
ten voet met gouden geornamenteerde leeuwen-
klauwen. Bij dit prachtige geschenk, vervaardigd
in de fabriek der heeren A. Bonebakker en Zoon
te Amsterdam, is gevoegd een album met goud ge
monteerd en met een fluweelen band, prijkende met
het monogram van den luitenant-generaal. Vóór de
namen der schenkers is de volgende opdracht ge
plaatst: Aan Zijne Exc. J. Van Swieten, luitenant-
generaal, adjudant in buitengewonen dienst van
Z. M. den Koning, Staatsraad in builengewonen
dienst, grootkruis der Militaire Willemsorde, ridder
der orde van den Nederlandschen Leeuw, militair
opperbevelhebber, tevens civiel Regeerings-commis-
saris van de tweede expeditie tegen Atjin, den
wakkeren grijsaard, die gereed was, toen het Va
derland hem riep, den moedigen krijgsman, den
beleidvollen legerbevelhebber, den trouwen dienaar
van den Staat, den overwinnaar van Atjin's Kra
ton wordt dit blijk van hulde eerbiedig opgedragen
door zijne dankbare medeburgers. 43 Januari 1875.
Het meesterlijk pennewerk is van den heer Anto-
nie Grevenstuk.
In de gisteren gehouden zitting van dén
Amsterdamschen gemeenteraad is o. a. behandeld
het rapport der raads-commissie in zake de Kanaal
maatschappij met dé ontwerp-missive aan de minis-
slers van binnenlandsche zaken en van linanciên,
naar aanleiding van hun schrijven dd. 23 December
1874 aan B. en Ws. Na langdurige beraadsla
gingen is de conceptbrief, eenigszins gewijzigd, goed
gekeurd, nadat aan het slot was bijgevoegd eene
zinsnede, houdende bereidverklaring om de com
missie, daartoe door de regeering uitgenoodigd
wordende, te machtigen, nader in overleg te treden
met de regeering.
Na deze beslissing volgde een geheim comité
en daarna nam de raad met algemeene stemmen
min één (die van Mr. Corver Hooft) aan een
voorstel van B. en Ws., om aan de hoofdcom
missie voor het Thorbecke-monument Amsterdam
aan te bieden als plaats voor het standbeeld, in
dien m,en het na het gebeurde niet in Den Haag
zou willen plaatsen.
Eerste Karn er. In de zitling van
heden heeft de behandeling der begrooting van
staatsspoorwegen aanleiding gegeven tot bespreking
van verschillende punten. De minister heeft zich
in zijn antwoord onthouden van eenige toezegging
omtrent den aanleg van Spoorwegen. De begrooting
is aangenomen met algemeene stemmen. De be
handeling van hoofdstuk binnenlandsche zaken is
daarop aangevangen en gevorderd tot de afdeeling
onderwijs.
Naar nader vernomen wordt zal 's Konings
groot meestér, Mr. R. J. graaf Schimmelpenninck,
Z. M. vertegenwoordigen bij gelegenheid van het
huwelijk der doch (er van koning Leopold te Brussel.
De minister van binnenlandsche zaken heeft
aan de Tweede Kamer doen toekomen het verslag
aan den Koning vart de bevindingen en hande
lingen van het geneeskundig staatstoezicht in 1873.