hij sloeg haar zoodanig met zijn hamer, dat zij
tot driemalen toe neerzonk en waarschijnlijk aan
hare wonden bezwijken zal. Zijn vader, die rustig
zijn kruiwagen voortduwde, werd daarop door
hem aangevallen en eveneens zwaar gewond. De
krankzinnige was zoo sterk, dat tien personen
ter nauwernood in staat waren om hem het
dwangbuis aan te doen en te binden. Niets had
aanleiding gegeven om zijne razernij te voorzien.
INGEZONDEN.
Mijnheer de Redacteur,
In het Vaderland van 10 dezer lees ik dat
er nog f '10,000 tekorlkomt voor het stand
beeld van P. Az. Van der Werf. Dit bericht
geeft mij aanleiding, tot de commissie voor de
oprichting van het standbeeld met alle beschei
denheid de vraag te richtenIs het n u niet de
juiste tijd om nogmaals door het aanbieden van
inschrijvingsbiljetten en het houden van collecten
te trachten dat tekort te dekken? Naar mijne
meening, jaWant grooten en kleinen hebben
door feiten getoond, dat zij doordrongen zijn van
het besef, wat men aan den grondlegger van
Leidens welvaart verschuldigd is, en iedereen
leeft nu nog onder de indrukken der 3de-Octo-
berfeesten (die ondanks het afwisselend weer
toch bijzonder goed zijn geslaagd). Later wordt
veel, zoo niet alles vergeten, ten minste de ver-
sche indrukken gaan verlorenwil men aan het
ijzer de vereischte vormen geven, dan dient het
te worden gesmeed terwijl het heet is.
Zonder mij in eenig opzicht te willen indrin
gen in de bemoeiingen van de voornoemde com
missie, meen ik toch dat er geen kwaad in steekt,
mede te deelen, op welke wijze men naar mijne
meeriing het beoogde doel zou kunnen bereiken,
te weten:
1°. door het rondzenden van circulaires met
bijgevoegde inschrijvingsbiljetten aan alle kiezers
voor den gemeenteraad en staten-generaal
2°. door het houden van eene algemeene col
lecte; dan kan de kleinste ook het zijne bijdra
gen, en zij die hebben ingeschreven kunnen hunne
biljetten bij de collecte overhandigen
3°. door aan alle gemeentebesturen in Neder
land mededeeling te doen van de maatregelen
die hier zullen worden genomen, om tot een
goed resultaat te komen, met verzoek in hunne
gemeenten die zelfde pogingen te doen.
De Koning zelf heeft erkend dat de 300-jarige
viering van Leidens ontzet van nationale betee-
kenis is. Welnu, laat dan ook ieder Nederlander
er toe bijdragen om ter eere van de nagedach
tenis van P. Az. Van der Werf een gedenkteeken op
te richten, dat in waardigheid geëvenredigd is
aan de onschatbare diensten die hij aan het va
derland, maar in het bijzonder aan Leiden heeft
bewezen. P.
Leiden, 12 October 1874.
Dezer dagen verschenen bij M. J. Van der Loeff
te Enschede kort na elkander twee, inzonderheid
in dezen tijd, zeer merkwaardige boekjes, uit de
pen van een onzer stadgenooten, die alleszins de
aandacht schijnen te verdienen van ieder, die de
waarheid liefheeft en niet schroomt haar op te
sporen, zelfs op een terrein dat door velen om
verschillende redenen vooralsnog gemeden wordt.
Steller noemt ze daarom bovenal zeer merkwaar
dig, omdat ze onder de weinige behooren, en
wellicht zijn ze de eenige in ons land, waarin op
goede gronden de noodzakelijkheid wordt betoogd,
dat de wetenschap eindelijk eens voor goed uit-
make wat te denken, te gelooven en aan te ne
men van de geheimzinnige verschijnselen, die meer
dan in vorige tijden sedert het jongste vijfentwin
tigtal jaren onder alle beschaafde volken de ge
moederen in beweging brengen, en zoowel aan
leiding geven lot zelfzuchtige en bedriegelijke
praktijken als misschien bij een goed gebruik, tot
bevordering van nuttige kennis.
Ieder, die niet vreemd is met hetgeen op be
doeld gebied (het spiritisme) thans voorvalt, zal,
wij twijfelen er niet aan, den wensch des schrij
vers in de bedoelde' boekjes uitgedrukt, beamen
niet alleen, maar wanneer hij het wel meent met
zijne medemenschen, er op aandringen dat ernstige
wetenschappelijke mannen zoo mogelijk eens dat
labyrinth van minstens, vooralsnog, tastbare tegen
strijdigheden en raadselachtige verschijnselen langs
den weg van een grondig en nauwgezet onderzoek
in puin doen storten of het ons nader doen kennen
en op zijne waarde leeren schatten.
Het eene boekje is getiteld: „Ontgoocheling; bij
drage tot de billijke waardeering van het zooge
naamde spiritisme" en is gericht tegen een courant
artikel van Dr. L. P. S. Meyboom, waarin deze
het spiritisme eenvoudig als behendigheid en goo
chelarij behandelt, terwijl hij later heeft erkend,
„dat er ook manifestatiën zijn, die geene mecha
nische verklaring toelaten". Het andere heeft tot
opschrift „Open brief' aan Los en Vast, ter zake
der niet ontvankelijkheid van het zoogenaamde
spiritisme." De zich niet noemende schrijver in L.
en V. treedt, op pag. 200 der tweede aflevering
(1874) van dat tijdschrift, onverwacht op, om
naar het schijnt ten behoeve van Di\ Meyboom
een strijd te hervatten, die na de verschijning van
het boekje „Ontgoocheling", tusschen partijen, als
in der minne geëindigd beschouwd kon worden.
Tegen dit schrijven is nu de genoemde „Open
brief" gericht. Kalm en waardig wordt daarin de
zich niet noemende auteur beantwoord en op de
meest humane wijze terechtgewezen, zooals trou
wens niet anders van den alom geachten, sedert
kort afgetreden emeritus predikant Dr. A. R. v.
d. Loeff te verwachten was. Men leze en oor-
deele, en vatte het voornemen op om, blijkt het
spiritisme een bron van dwaling en bijgeloof te
zijn, haar hoe eer hoe beter te helpen dempen
of, wanneer het een goeden grond heeft, mede
te werken dat daarop verstandig en doelmatig
worde voortgebouwd. De beloofde tweede bijdrage
van den schrijver wordt zeker door velen met
verlangen tegemoet gezien. X.
KOLONIËN.
BATAVIA, 29 Augustus.
Volgens een particulier telegram van Samarang
heeft den 27sten dezer na telegraphische mach
tiging van den gouverneur-generaal in tegenwoor
digheid van den algemeenen secretaris, in de dessa
Toegoe, afdeeling Kendal, het hoogst belangrijk
feit van eerste conversie van communaal in indi
vidueel grondbezit plaats gehad.
Een te Padang den 27sten dezer aange
boden telegram van den militairen, tevens civie-
len bevelhebber te Atjin bevat de volgende be
richten
II Augustus. De Nederlandsche vlag te Kerti
geheschen.
21 Augustus. De door ons bezette grafheuvel
op de ooster-face van Kotta-Radja wordt nog
aanhoudend door den vijand beschoten; bij het
werken daarbij weder vier lichtgewonden door
schampschoten bekomen.
22 Augustus. Aan de zuidelijke face van Kotta-
Radja is een batterij aangelegd en bewapend met
twee stukken geschut en het vuur op de vijan
delijke kampongs geopend.
23 Augustus. Naar Padang geëvacueerd per
Gouverneur-generaal Meijer: kapitein A. A. J.
L. Jongh, 1ste luit. J. K. Wijmans, T. C. C. Van
Orsoij Veeren, H. L. T. Ligtenberg, 1ste luit.
adjudant H. J. De Bordes, 2de luits. T. Van der
Zee en E. K. J. V. Van Muiken; op het subsis
tenten-kader te Batavia gedirigeerd majoor J. H.
Romswinckel, kapitein W. C. Goteling Vinnis en
lste luit. J. J. Ten Siethoff. Gezondheidstoestand
gunstiger.
Door ilea gouv.-generaal van Ned.-Indië zijn de volgende be-
schikkingen genomen.
Civiel Departement. Verleend: Een tweej. verlof naar Ned.,
wegens ziekte, aan den verif. 5de kl. bij de in- en uitvoerr. en
ace. J. C. Brugman. Ontslagen: op verzoek, eervol, de be
noemde derde comm. bij de algem. rekenk. C. H. J. Waersegers.
Benoemd: tot derden comm. bij de alg. rekenk. H. L. Spier;
tot griff. bij den landr. te Meester-Cornelis en Bekasi (Batavia)
C. W. Doeve; tot griff. by den landr. te Pati (Japara), J. W.
Filet; tot verificateur 5de kl. bij de in- en uitvoerr. en acc. P.
J. De Neijs; door den dir. van financiën: tot lsten klerk bij
dat depart. A. Bnijn.
Departement van Oorlog. Verleend: Een tweej. verlof naar
Ned., wegens 15 jaren onafgebr. dienst in Ned.-Indië, aan den
loit.-kol. der art. H. G. Boumeester; idem wegens 12 en 15
jaren onafgebr. dienst in Ned.-Indië, aan de kapts. der inf. J.
C. P. Welffer en D. De Vijver.
Departement van Marine. Vergunning verleend: om te
repatriecren, wegens langdurig verblijf in Oost-Indiè, aan den
off. van adra. lste kl. W. F. J. Le Rutte en J. F. J. Mahieu
aan den off. van adm. 3de kl. P. A. Molenaar, en aan den lult.-
ter-zee lste kl. D. L. M, E. Keu9.
BUITENLAND.
I HiitscliUincl.
Ondanks de logenstraffing van Duitsche bladen,
verzekert de Républ. frangaise, dat de Deensche
gezant te Berlijn aan prins Bismarck een nota
heeft overhandigd betreffende de uitzetting van
Deensche onderdanen uit Noord-Sleeswijk.
Het kamergerecht te Berlijn heeft in tweede
instantie het verzoek om graaf Arnim voorloopig
in vrijheid te laten, afgewezen.
Uit Munchen wordt gemeld, dat het bericht
dat den 8sten dezer de Koningin-moeder tot de
Roomsch-Katholieke kerk is overgegaan, wordt te
gengesproken. De bedoelde plechtige overgang zal
eerst in de laatste week van October plaats heb
ben. Sedert Donderdag is de oudste zuster der
koningin-moeder, prinses Marie Elisabeth van
Hessen, te Hohenschwangau.
Rusland.
Tegenover de van verschillende zijden gedane
verzekering, dat de erkenning van Serrano's regee
ring en de brief van den czaar aan don Carlos
hoegenaamd geen invloed hebben geoefend op de
goede verstandhouding tusschen Berlijn en Peters
burg, is het een vreemd verschijnsel, dat juist nu
de officieuse Petersb. Ztg. een warm pleidooi
voor de voldoening aan art. V van het Prager
vredestractaat houdt. De toon, waarop dit ge
schiedt, is verre van vriendschappelijk; men leze
slechts deze zinsneden„De Sleeswijksche quaestie
kan, ondanks hare schijnbare onbeduidendheid, in
't vervolg licht de Achillespees van het door succes
bedwelmde Duitschland worden. Ontegenzeggelijk
heeft Denemarken in deze quaestie de sympathie
der geheele beschaafde wereld. Bovendien heeft
in dit geval dit kleine rijk niet slechts het ge
heele Scandinavische Noorden, maar ook voor
een deel Engeland en Rusland achter zich. Deze
laatste omstandigheid is wellicht niet geheel zon
der invloed op de betrekkelijke lauwheid, waar
mede prins Bismarck aan de verzoeking heeft
weerstand geboden, de Sleeswijksche quaestie
onopgelost te laten."
Telegrammen.
RIO DE JANEIRO, 9 October. Telegrammen
uit Buenos-Ayres melden dat de opstand in be
langrijkheid wint. Quintana wil alleen als bemid
delaar optreden. De gouvernementstroepen en de
opstandelingen blijven nog werkeloos tegenover-
elkander, hoewel een veldslag zeer waarschijnlijk
is. Het gouvernement heeft bekendgemaakt dat de
nieuwe leening gunstig wordt opgenomen.
NEW-YORK, 10 October. Eene zeer groote
meeting is te Paterson gehouden. De secretaris
der marine hield aene redevoering waarin hij
zeide, dat het tegenwoordige gouvernement de
republikeinsche partij vertegenwoordigt en dat noch
de regeering, noch haar hoofd iets zou willen doen
in strijd met de belangen van de natie of de
tradities van het land. Grant denkt er niet aan
voor de derde maal president te worden.
MADRID, 10 October. Het bericht der inneming
van Laguardia heeft hier een goeden indruk ge
maakt. Het verkeer op den spoorweg van Valencia
naar Alicante is hersteld. Duizend mariniers zullen
binnenkort naar Cuba worden gezonden.
PARIJS, 11 October. Van de herstemmingen
voor de algemeene raden zijn er 36 bekend, name
lijk 18 in conservatieven en 18 in republikeinschen
geest.
KOPENHAGEN, 11 October. In een telegram
uit Shanghai wordt bevestigd dat er nog geene oor
logsverklaring tus6chen China en Japan heeft plaats
gehad, en men eene vredelievende oplossing ver
wacht.
Laatste berichten.
In de heden gehouden zitting der Tweede
Kamer zijn de tun de orde gestelde wetsontwer
pen alle aangenomen. Ingekomen is een voorstel
van de heeren Van Eek en Bredius, dat de
Kamer de wenschelijkheid uitspreke, dat de Re
geering in hare betrekking tot het buitenland zal
trachten arbitrage le doen aannemen voor geschil
len tusschen beschaafde natiën, in den geest der
motie-Piichard. Verder is besloten het adres der-
ingezetenen van Strijp te verzenden aan den minis-
