LEIDSCH
DAGBLAD.
i\'. 4474
A0. 1874
Vrijdag
II September.
STADS-BERICHTEN.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenJ' 1.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Van 16 regelsf 1.05.
Iedere regel meer0.174.
Groolere letters naar plaatsruimte.
De BURGEMEESTER van LEIDEN,
Gezien art. 15 der wet van 22 Juli 1873 Staatsblad
n°. 11<0;
Brengt bij deze ter kennis van de ingezetenen, dat de
Commissie voor de herziening van de belastbare opbrengst
der gebouwde eigendommen eerstdaags met hare werk
zaamheden binnen deze gemeente een aanvang zal maken
terwijl tevens een ieder wordt uitgenoodigd om de
leden der Commissie, zijnde de heeren N. (xlindermaiij
Voorzitter, J. P. Rietbergen en J. Tan Lith, dagelijks,
de Zon- en algemeen erkende Christelijke feestdagen uitge
zonderd, van des voormiddags acht uren tol zonsonder
gang toegang tot hunne gebouwen te verleenen.
En geschiedt hiervan openbare afkondiging door plaat
sing in de Leid-sche Courant.
De Burgemeester voornoemd,
v. d'. BRANDELER.
LEIDEN, 10 September 1874.
LEIDEN, 1© September.
De verkiezing voor een lid der Tweede
Kamer, die in het hoofdkiesdistrict Leeuwarden
moet plaats hebben, doordien de heer J. K. H.
De Roo van Alderwerelt zijne benoeming tot
majoor k la suite van het 4de regiment infante
rie heeft aangenomen, is door den minister van
binnenlandsche zaken bepaald op Dinsdag 29
September, en de herstemming, zoo die noodig
mocht zijn, op Dinsdag 13 October.
Het jongst verschenen no. der „Bijdragen
tot de Taal- en Volkenkunde van Ned.-Indië" be
helst hoogst gewichtige stukken en beschrijvingen
over rijstcultuur, in Italië en op Java, door den heer
J. H. F. Sollewijn Gelpke in twee geschriften
uitvoerig en in alle bijzonderheden behandeld, welke
geschriften door dien heer aan het Koninkl. Insti
tuut voor de Taal-, Land- en Volkenkunde van
Ned.-Indië ter uitgave zijn aangeboden. Zij werden
door dat Instituut aan eene Commissie, ten fine
van rapport verzonden, welke Commissie, bestaande
uit de heeren Wijnmalen en 's Jacob, in de ver
gadering van 14 Maart jl. haar verslag uitbracht.
Uit haar rapport, in opgemeld no. der „Bijdragen"
voorkomende, blijkt de hoofdstrekking en aard van
de bedoelde geschriften, zoomede de aanleiding
daartoe.
De heer Sollewijn komt tot zeer verrassende
resultaten; in hoofdzaak tot de conclusie, dat de
rijstcultuur op Java in ellendigen toestand verkeert
door de ongeloofelijke krachtsverspilling en door
het aan waanzin grenzend bijgeloof, waarmee zij
wordt gedreven. Hij dringt op eene spoedige ver
betering van de rijstcultuur op Java aan en geeft
de middelen ter verbetering aan de hand. Eene
omkeering in eens acht hij onmogelijk en onraad
zaam; hij wil geleidelijk daartoe overgaan, en wel
eerst zoodanige verbeteringen, waartegen geen te
eerbiedigen vooroordeelen der bevolking zich ver
zetten. Men behoort op de toestanden van land
en volk te letten. Reglementatie der rijstcultuur
verdient vooral aanbeveling; reeds in 1843 ging
men daartoe, met de beste vruchten, op Sumatra
over. De zorg over de rijstcultuur moet volgens
schr. worden onttrokken aan de bemoeienissen
der met werkzaamheden overhoopte ambtenaren
bij het binnenlandsch bestuur en worden toever
trouwd aan een corps van speciale ambtenaren.
Ter voorziening in de vacature van com
missaris in Den Haag van de Ned. Handelmaat
schappij, ontstaan door de benoeming van Mr. J.
D. W. Pape tot Commissaris des Konings bij die
Maatschappij, is gekozen de heer E. L. Jacobson.
Bij de gisteren te Amsterdam gehouden
stemming voor een lid der Provinciale Staten is
gekozen Mr. J. R. Corver Hooft. Tot lid van den
gemeenteraad aldaar is gekozen de heer F. J. W.
H. Schmitz. Slechts 1000 van de ruim 4000
kiezers voor de Provinciale Staten en 1300 van
de 6000 kiezers voor den gemeenteraad namen
aan de stemming deel.
Volgens een bericht van Zr. Ms. zaakge
lastigde te Caracas heeft de president der Ver-
eenigde Staten van Venezuela, bij besluit van
17 Juli 11., bepaald: 1°. het tolkantoor van Juan
Griego wordt verplaatst naar Pampatar, welke
haven wordt opengesteld voor den invoer tot
éigen verbruik, alsmede voor den uitvoer; 2°. de
haven van Juan Griego wordt gesloten; 3°. deze
bepalingen treden in werking, acht dagen nadat
het besluit te Juan Griego zal zijn afgekondigd.
Zr. Ms. schroefstoomboot Palembang, onder
bevel van den luit.-ter-zee 1ste kl. C. Ten Bosch,
is op den middag van den 8sten dezer te Port-
Saïd aangekomen.
Bij de administratie der posterijen zullen
hun functiën uitoefenende commiezen 3de kl.
A. C. P. Th. Hollingerus Pijpers ten postk. te
Haarlem; G. Bruch, op het spóorwegpostk. Am
sterdam—EmmerikB ent hei m; G. Koppen ten
postk. te Dordrecht; de surnum. T. J. Montijn Jr.
ten postk. te Vianen; G. H. Van Senden ten
postk. te Utrecht; R. W. Twiss op het spoor-
wegpostk. FijenoordAntwerpenJ. R. Van Lennep
ten postk. te Breda.
Z. M. heeft met ingang van 1 October
benoemd tot militie-commissaris in het 3de militie
district der prov. Noord-Brabant A. L. Van Loon,
gepensioneerd majoor; aan Mr. H. G. M. Van
Westerloo, op zijn verzoek, met ingang van 1
Oct. eervol ontslag verleend als griffier bij het
kantongerecht te Harderwijk; benoemd tot rech
ter in de arrond.-rechtbank te Hoorn Mr. J. T.
Boelens, thans subst.-griffier bij die rechtbank.
Gemengd Nieuws.
Uit Noord wijk wordt gemeld: Dins
dag-avond, ODgeveer te 10 uren, brak in deze
gemeente brand uit in de kruidendrogerij van J.
Parlevliet, en voordal de brandweer ter plaatse
aanwezig was, stond het drooghuis, alwaar zich
eene groote hoeveelheid kruiden bevond, in volle
vlam. Het is tot den grond toe afgebrand, maar
overigens was men den brand, die een ernstig
aanzien had, spoedig meester en slaagde men
er in het belendende woonhuis te redden. Nage
noeg alles was tegen brandschade verzekerd. De
organisatie van de brandweer laat ook hier, zooals
op meer kleine plaatsen het geval is, nog veel te
wenschen over.
Tegen F. A. Orsius, geboren te Delft,
vroeger onbezoldigd rijksveldwachter en laatstelijk
portier aan de hoogere burgerschool te Roermond,
is door het Openbaar Ministerie bij het Prov. Hof
in Limburg eene tuchthuisstraf van 10 jaren ge-
eischt, wegens poging tot moord op de jongedochter
Helena van Apperen. Hij had twee pistoolschoten
op haar gelost, echter zonder haar te treffen.
Betreffende den brand te Amsterdam
wordt nog van daar gemeld't Is te begrijpen
dat de hevige vuurgloed in den omtrek van het
terrein de grootste ontsteltenis teweegbracht en
overal zag men de bewoners in allerijl met het
in der haast [bijeengegaarde goed de vlucht
nemen. De Eilandskerk, in de onmiddellijke nabij
heid der fabriek gelegen, was geopend, en daar
werden vele goederen voorloopig geborgen. Toch
is, zooals reeds gemeld is, geen enkel woonhuis
door de vlammen aangetast; de brandweer deed
al het mogelijke om de vlammen tot de fabriek
zelve te beperken. Gelukkig was de wind
IJwaarts; anders had de brand zeer groote uitbrei
ding kunnen erlangen. In het Westerdok, waar
aan de achterzijde der fabriek grensde, voeren
Dinsdag-avond tal van schuitjes rond, allen met
toeschouwers gevuld. Zelfs zolderschuiten waren
in gebruik genomen, om maar menschen te kunnen
vervoeren. Op den Westerdokdijk stonden tal
van toeschouwers: er heerschte èen ongewone
drukte. Vooral van de Dokzijde gezien, is de ver
woesting groot. Niets dan puinhoopen zijn meer
over. Zelfs de steigers in het Dok zijn ter lengte
van twintig meter tot op de waterlijn afgebrand.
De hooge schoorsleen is door het vuur gespaard,
en verheft zich nog fier ih de luchl. Een paar
stukken muur en een deel van den gevel, ziedaar
alles wat nog aan de fabriek herinnert. Gister
avond gaven eenige brandspuiten, de stoomspuit
en de drijvende spuit water, zoodat de nieuwe
brandweer de handen vol heeft. De boeken en
papieren die zich in de fabriek bevonden, konden
niet alle gered worden. Volgens de staten, die
iederen avond aan het hoofdkantoor op de Bloem
gracht werden ingeleverd, waren op het oogen-
blik van den brand ruim 27,000 melis-brooden
geheel voor aflevering gereed in voorraad, terwijl
in de droogstoven zich nog 60,000 brooden be
vonden. Omtrent de oorzaak van den brand ver
neemt men dat de vlammen zich hel eerst ver
toond n op de derde verdieping, de bastaard-zolder
genoemd, grenzende aan de sloven, waar de
vloeibare stof tot vastheid wordt gebracht en waar
voortdurend een warmtegraad van 66° Celsius
werd onderhouden. De vlam gaf nog slechts een
zwak licht, toen dit opgemerkt werd door den
portier, die buiten de fabriek naar het weder
stond te kijken; bijna onmiddellijk daarop sprong
een der ruiten en sloeg de vlam het venster uit.
De oude man maakte terstond alarm, maar voor
hij nog iemand van den toestand had kunnen
kennis geven, stond de geheele verdieping in
brand en geen tien minuien later de gansche
fabriek; 80 menschen die zich daarbinnen bevon
den, hadden nauwelijks den tijd zich te redden.
Volgens sommigen waren op den zolder waar de
brand ontstond, drie mannen met kaarslicht aan
het werk; deze hebben getracht zelf den brand
te blusschen, zoodat, daar zij niet slaagden, de
brand reeds eenigen omvang verkregen had toen
men besloot de brandweer te waarschuwen. Dit
verklaart de omstandigheid dat de brandweer
schijnbaar lang zich liet wachten.
Dinsdag is een 15-jarige knaap, in
de diamantslijperij op het Tuinpad te Amsterdam,
tusschen de machine geraakthij is met geheel
verbrijzelden linkerarm en andere kwetsuren naar
het gasthuis vervoerd.
Voor het Prov. Gerechtshof van
Noord-Holland werd gisteren de volgende zaak
behandeld. Op 23 Februari 11. had te Amsterdam
een bakker met zijn drie knechts zich begeven
in een tapperij in de Kleine Kattenburgerstraat,
om een versnapering le nemen. In de herberg
was een schoenmaker in verregaanden staal van
dronkenschap aanwezig, die woorden had met
den herbergier, wiens vrouw geweigerd had hem
te tappen. De twist liep wat hoog en de herber
gier maakte toebereidselen den schoenmaker de
deur uit te zetten. Dit gelukte hern niet, aange-
