LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4427.
A°. 1874.
Zaterdag
18 Juli.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden.f 1.
Franco per postJn 1-40.
Afzonderlijke Nommers.0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Van 16 regelsf 1.05.
Iedere regel meerv0.174.
Grooleré létters baar 'plaatiruirtite.
ST A DS-BERICHTEN.
I)e BURGEMEESTER, Hoofd van het Gemeentebestuur van
Leiden, doet te weten, dat uan den Ontvanger der directe bclaa-
tingen alhier ia ter hand gesteld een op den 16den dezer maand
invorderbaar verklaard kohier der peraoneele belasting dieoat
1874/75, houdende aanslagen voor de wijken 7, 8 en 9, terwijl
ieder verplicht is zijn aanslag op den bij de wet bepaalden
voet te voldoen.
En wordt deze door plaatsing in de Lsidache Courant afge
kondigd.
De Burgemeester voornoemd,
v. d BRANDELER.
Leiden, 17 Juli 1874.
INCOIVSEQIJEIVTIE.
Het Utrechtsch Dagblad bevatte dezer
dagen een ingezonden stuk onder den titel„Kan
dit zoo blijven?" waarin een afkeurend oordeel
werd uitgesproken over hét africhten en doen
optreden van jonge kinderen bij publieke verma
kelijkheden, zooals een circus, een schouwburg,
enz. Het feit dat tot die beschouwingen aanleiding
gaf, het plotseling overlijden van een kind, dat in het
cirque Carré een rol vervulde in „Asschepoelster",
laten wij liefst in het midden, al komen ons
daarbij onwillekeurig de geruchten in herinnering,
1 tijdens de voorstellingen van den heer Carré te
Weenen verspreid, ofschoon zij later ook werden
weersproken. Het zou zeker niet gemakkelijk zijn
te bewijzen dat de kleine is bezweken aan de
gevolgen van vermoeienis en overspanning, maar
veel minder moeilijk is de beantwoording der
vraag of de jeugdige sujetten vrijwillig en met
vermaak zich onderwerpen aan de afmattende
dressuur die zij moeten ondergaan, alvorens zij
met goeden uitslag voor het publiek kunnen op
treden. Wie zal ontkennen dat zij de slachtoffers
zijn der willekeur van ontaarde ouders, bij wie
luiheid of hebzucht luider spreken dan liefde voor
hunne kinderen?
Toch is het verre van betreurenswaardig dat
van zulke ouders de kinderen worden verwij
derd. Wie in staat is zijn zoon of dochter aan
anderen af te staan, is ook niet waardig zich in
hun bezit te verheugen. Zelfs het nijpendst gebrek
geldt hier niet tot verontschuldiging. Jammer
echter, dat de kleinen dan gewoonlijk in verkeerde
handen vallen. Of welk oordeel moet men uit
spreken over hen, die niet schromen, ter wille
van den bloei hunner onderneming anderen te
overreden hunne kinderen af te staan op den
mensch vernederende voorwaarden In de samen
leving moge men met een luchthartig „nu, ja!"
zulke handelingen over het hoofd zien, niemand
tot wien de vraag werd gericht of hij zulke daden
voor zijn rekening zou willen nemen, zou haar
gaarne bevestigend beantwoorden. Men spreekt
van het uitstekend gezelschap van A., den uit
muntenden troep van B., maar is zich tevens
bewust van den afstand, dien er tusschen dien
A. of B. en ons zeiven ligt. En toch, dat oordeel
is eenzijdig en onbillijk. Niet in het geven van
voorstellingen in een kermistent of een schouwburg
is iets vernederends gelegendaar kan men op
even eerlijke wijze zijn brood verdienen als in
elke andere betrekking in het maatschappelijk
leven, ja zelfs nuttig werkzaam zijnmaar men
moet de fout zoeken in de wijze waarop, de per
sonen waarmede dergelijke voorstellingen worden
gegeven.
Waar zich het treurige verschijnsel voordoet van
kinderen, die voor het publiek optreden, heeft
men te denken aan drie soorten van schuldigen:
de ouders die hunne kinderen afstonden, hen die
niet schromen ze tot. hun eigen voordeel te exploi-
teeren, en ons aller, het groote publiek, dat niet
aarzelt door het bijwonen van zulke vertooningen
den stempel zijner goedkeuring te drukken op
die onzedelijke handelingen.
Zonderling voorzeker! Slechts weinige dagen
is het geleden dat met buiten?ewone belangstelling
de loop werd gevolgd der beraadslagingen over
het wetsontwerp betreffende den arbeid vaifjeug-
dige kinderen in fabrieken. De aanneming van
dat ontwerp door den anderen tak der vertegen
woordiging, zij het dan ook verminkt en minder
doeltreffend, werd toegejuicht door talloos vele
belangstellenden in den lande, en tochavond
op avond verdringen zich honderden hunner voor
den ingang van een kermistent of schouwburg,
waar kinderen worden geëxploiteerd op een wijze,
nog veel afmattender voor het lichaam, veel ver
derfelijker voor het gemoed, veel nadeeliger voor
den geest, dan dit ooit geschiedde in een fabriek.
De schrijver zelf van het ingezonden stuk, dat
hem overigens tot eer verstrekt, erkent dat hij
met een zijner kinderen de voorstelling van „Assche-
poetster" bijwoonde.
Ook ons klonk het bericht der aanneming van
het welsontv^èrp op den fabrieksarbeid van kin
deren aangenaam in de ooren, maar tevens ont
veinsden wij het ons niet, welk treurig verschijnsel
het is dat de omstandigheden het maken van
zulke wetten gebieden.
Men wil de dieren beschermen bij de wet, en
men bezoekt menagerieën en paardenspellen, waar
het dier wordt mishandeld; men trekt zich het
lot aan van het fabriekskind, en neemt plaats op
de banken van die andere fabriek, waar het kind
gebukt gaat; ónder nóg' zwaarder arbeid, al is het
omhangen met klatergoud, te midden van verblin
denden lichtgloed en streelende muziekmen
maakt wetten tegên „kennelijke dronkenschap"
en laat zich des avonds, natuurlijk per as, huis
waarts brengen van een feestmaal waar "kennelijk
veel gedronken werd."
Er is slechts éene keus: de zedelijkheid gede
creteerd bij de wet, als het mogelijk is, of de
zedelijkheid gehandhaafd door de publieke opinie,
die zich uit, niet slechts in woorden, maar ook
in daden en levenswandel. Een zwak volk kieze
het eerste om, door den leiband verwend en
belemmerd, nog zwakker te wordenmaar een
natie, die zich inwendig sterk gevoelt, zal de
voorkeur geven aan het laatste om zich onbe
lemmerd te kunnen ontwikkelen en verbeteren.
LEIDEN, 17 Juli.
Positief wordt medegedeeld, dat de heer Mr. J.
Heemskerk Azn. belast is met de formatie van
een nieuw Ministerie.
De heer F. Van Spall heeft bedankt voor
het beroep naar de Ned. herv. gemeente te
Kattendijke.
De Commissie van rapporteurs uit de Staten
omtrent het verzoek van het Nuts-departement
AlphenAarlanderveen, om subsidie uit de provin
ciale geldmiddelen ter instandhouding van de door
genoemd departement opgerichte ambachtschool
te Alphen, heeft aan de vergadering voorgesteld,
eenigszins in afwijking van het praeadvies van
Gedep. Staten, om ten behoeve dier ambachtschool
voor een jaar te verleenen uit de provinciale
fondsen eene subsidie van 100.
De Staatscourant behelst het verslag der
Commissie, belast met het afnemen van het
examen, vermeld in art. 4 van het Kon. besluit
van 40 September 4864 Indisch Staatsblad
n°. 194). De Commissie bestond uit de heeren
Mr. W. B. Bergsma, S. E. Harthoorn, Mr. J. De
Louter, Dr. Neubronner van der Tuuk, Mr. L. W.
C. van den Berg, Mr. A. Th. Heyligers, Jj P.
Sprenger var\ Eyk en T. A. F. Van der Valk, De
algemeene uitslag van het examen, waarby de
voldoende examens tot de onvoldoende staan in
verhouding van 4.46: 4, wordt bepaald ongunstig
genoemd. In de vorige jaren was slechts eenmaal
de verhouding nog ongunstiger, namelijk het jaar
4869, toen zij 0.9:1 was; in het jaar 4872
stonden de voldoende tot de onvoldoende in reden
van 3 2. Naar de meening der Commissie moet
die ongunstige uitslag worden toegeschreven deels
aan de omstandigheid dat verscheiden candidaten,
als gouvernements-ambtenaren reeds dikwerf drukke
ambtsbezigheden hebbende, geen tijd hebben om
zich voldoende voor het examen te bekwamen,
terwijl zij, die buiten Batavia gevestigd zijn, ge
woonlijk ook de gelegenheid tot leiding en inlich
tingen missen; deels aan eene overhaaste studie,
getuige het feit dat twee candidaten, die in het
laatst van November van het vorige jaar eerst
hun examen A hadden afgelegd, zich nu reeds,
9 maanden later, aan dit examen onderwierpen.
Door de Staatscommissie voor de genees
kundige examens is gisteren tot arts bevorderd
de heer N. Van Rijnberk, offic.-van-gezondheid
2de klasse.
Door de Commissie, belast met het afnemen
der examens voor vroedvrouw is gisteren toege
laten mej. J. C. HeytVan der Ent. Drie candi
daten werden afgewezen.
-Van de 13 studenten, die zich voor het
litt. examen aan de theologische school te
Kampen hebben aangegeven, zijn 12 met goed
gevolg tot de theol. lessen toegelaten. Een is
afgewezen.
Door het bestuur der Maatschappij tot
opvoeding van weezen in het huisgezin, de heeren
Van Lennep, Daniels, Mom, Koch en Scheltema,
is een uitnoodiging gericht wie genegen zou zijn
om, hetzij tegen vergoeding, hetzij uit liefde,
weezen ter verpleging in zijn gezin op te nemen.
De weezen zullen echter alleen in gezinnen, die
ter goeder naam bekend zijn, opgenomen kunnen
worden.
In antwoord op een verzoekschrift, door de
Rijksadviseurs voor de monumenten van geschiedenis
en kunst, om inzage te mogen erlangen van de
portefeuille met afbeeldingen van oude merkwaar
dige kerkgebouwen, heeft de synode van de Nederl.
Hervormde kerk besloten, niet slechts aan dit
verzoek te voldoen en de portefeuille beschikbaar
te stellen; maar ook de classicale besturen te
verzoeken, dat zij, ingeval binnen hun ressort
kerkgebouwen mochten worden afgebroken, die
uit het oogpunt van geschiedenis of kunst van eenig
belang zijn, pogingen aanwenden, dat daarvan
vóór hun ontruiming de noodige afbeeldingen ver
vaardigd worden.
Zr. Ms. schroefstoomschip jPontianak, onder
bevel van den luit.-ter-zee 4ste kl. J. H. Commys, is
den 46den dezer van de reede van Tessel ver
trokken, ter opvolging zijner bestemming naar Atjin.
Gemengd Nieuws.
Te Loenen op de Veluwe is in de
vorige week een 20-jarig meisje overleden, aan
wier overlijden de volgende treurige geschiedenis
