LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4358.
A0. 1874.
Maandag
27 April.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommcrs0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regelsf 1.05.
Iedere regel meern 0.174.
Grootere letters, naar plaalsruiralc.
STADS-BEJRICHTEN.
De BURGEMEESTER van LEIDEN,
Gelet op art. 21 der wet van 4 December 187*2 {Staatsblad
n°. 134);
Brengt ter kennis van de ingezetenen dat in de afge-
loopen week geene personen aan de Mazelen zijn over
leden.
En geschiedt hiervan openbare afkondiging door plaatsing
in de Lcidsche Courant.
De Burgemeester voornoemd,
v. d. BRANDELER.
Leiden, 25 April 1874.
LEIDEN, 25 April.
Dr. J. M. Van Bemmelen heeft heden het hoog
leraarsambt bij de wis- en natuurkundige facul
teit aan de Leidsche hoogeschool aanvaard met
het houden eener redevoering over den invloed der
chemie op de verschillende vakken van industrie
en het nut der chemie in 't algemeen.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
Werkhuis alhier opgenomen van 8798 vol
wassen personen en van 2936 kinderen.
Z. M. heeft benoemd tot voorzitter der
commissie, ten overslaan van welke het eind
examen, bedoeld in art. 8 der wet van 17 Juli
1869 tot regeling van het onderwijs bij de Kon.
Mil. Academie, zal worden afgenomen, den gene-
raal-majoor A. C. A. Schönstedt, chef van den
generalen staf; tot leden dier commissiede kolo
nels A. O. H. baron Gansneb genaamd Tengnagel,
comm. van het 4de reg. huzaren, en E. J.
Jacobs, inspect, der artill.; den luit.-kol. A.
Tutein Nolthenius, van het corps ingen., mineurs
en sappeurs, en de hoogl. C. H. G. Grinwis, J.
Pijnappel Gz. en J. Bosscha Jr., respectievelijk
aan de Hoogeschool te Utrecht, bij de Rijksin
stelling van onderwijs in Indische taal-, land- en
volkenkunde te Leiden en aan de Polytechnische
school te Delfttot lid en secretaris den kapitein
M. E. F. Simon, van den staf der artillerie.
Het stoomschip Conrad, kapitein Graadt van
Roggen, is gisteren te Nieuwediep binnengekomen.
Het Nederl. stoomschip Celebes, van Nieu
wediep naar Batavia, is Donderdag-avond, na 30
uur stoomens, te Southampton aangekomen en
zou gistermiddag te 5 uren de reis voortzetten.
Alles wel aan boord.
Gisteren zijn in Den Haag begonnen de
examens van vrouwelijke candidaten. Voor de
akte in de Hoogduilsche taal werden 9 candi-
daten geëxamineerd; 4 werden afgewezen en de
5 overigen toegelaten, als mejuffr: A. H. Van
Breda en C. E. Reusen uit GorcumG. E. Braat
uit Dordrecht; J. M. Gleuns uit Delft en M. E.
Kok uit Den Haag.
Wij deelden gisteren mede, dat de oprich
ting eener Tooneelschool reeds zoover gevorderd
zou zijn, dat men de opening in September of
October te Amsterdam mag tegemoet zien. Dit
gerucht wordt door sommigen slechts onder reserve
medegedeeld, daar men het onwaarschijnlijk acht,
dat deze zaak reeds zoo spoedig verwezenlijkt zou
worden. Mogelijk staat deze zaak in verband met
een ander gerucht, dat vrij algemeen schijnt ver
breid te zijn, namelijk dat de gelden, die den
Koning op 12 Mei uit naam van de Nederlandsche
natie zullen worden ter hand gesteld, voor de
oprichting van deze school bestemd zullen zijn.
Openbare vergadering van den Raad van
State, afdeeling voor de geschillen van bestuur,
op Donderdag 30 April.
Burgemeester en Wethouders van Amster
dam hebben ter kennis gebracht van de ingeze
tenen, dat Z. M. het verzoek van het Gemeente
bestuur, om het fee3t der herdenking van Zr. Ms.
vijfentwintigjarig Koningschap op den 12den Mei
c. k. te Amsterdam te vieren, heeft aangenomen
en dat HH. MM. de Koning en de Koningin
daartoe Maandag den 11 den Mei e. k. hunne
plechtige intrede te Amsterdam zullen doen.
Z. M. de Koning heeft aan het Bestuur der
Vereeniging voor officieren der schutterij in Neder
land doen weten, dat Z. M. gaarne het huldeblijk
van officieren der schutterij zal aannemen, en dat
de aanbieding daarvan zal kunnen plaats hebben
te Amsterdam, den 13den Mei, des ochtends te
10 uren aan het Paleis.
Ook te Liverpool hebben zich eenige daar
gevestigde Nederlanders vereenigd, om gezamenlijk
het 25jarig feest der troonsbestijging van Z. M.
den Koning te vieren.
Tot directeur der hoogere burgerschool met
3jarigen cursus te Almelo is benoemd de heer
W. Middelveld Viersen, leeraar te Nijmegen.
Door de architecten B. Brouwer en J. J.
C. Wijs is aan den Haagschen Gemeenteraad een
plan aangeboden voor een park te Scheveningen,
op het terrein begrensd tusschen den straatweg
naar Den Haag, den badhuisweg en de aldaar
gelegen villa's. Het middelgedeelte van dat park
zal worden bestemd voor villa's, wandelingen met
plantsoen, fonteinen enz. en in verband daarmede
gebouwd een groot casinogebouw met colonnades
voor magazijnen, ateliers enz. Voorts straten aan
te leggen voor woonhuizen met tuinen, restau
rants, holels en die gebouwen en inrichtingen,
die met den geheelen aanleg in verband staan.
Zij verzoeken daarvoor den benoodigden gemeen
tegrond aan den Raad, onder voorwaarden gelijk
staande aan die welke vroeger voor den afstand
van gemeentegrond aan den heer Oudshoorn wer
den bepaald, zich verbindende den grond benoo-
digd tot de plaatsing van een station, zoo de
aansluiting van een spoorweg ooit mocht totstand
komen, kosteloos af te staan. Verder is op liet
overgelegde plan aangeduid een gebouw voor een
circus of voor kunsten en wetenschappen. De
adressanten geven voorts te kennen dat zij, in
dien op hun verzoek gunstig mocht worden be
schikt, het voornemen hebben opgevat om het
geprojecteerde park te doen bestemmen tot eene
eeuwige herinnering aan de feestviering van 12
Mei a. s., en op dien dag dus den eersten steen
wenschen te doen stellen.
In een gisteren gehouden vergadering van
aandeelhouders der Haagsche brood- en meelfa
briek is aan commissarissen machtiging verleend
tot het aangaan eener leening van f 60,000, om
te voorzien in het aanschaffen van een derden
stoomketel en de verbouwing en uitbreiding der
fabriek.
Volgens een hij het Departement van Marine
ontvangen bericht is Zr. Ms. transportschip met
stoomvermogen Javaonder bevel van den kapi
tein-luitenant ter zee A. J. Van Mansveld, den
23sten Maart jl. in de Simonsbaai (Kaap de
Goede Hoop) aangekomen. Aan boord was alles wel.
By ministerieele beschikking is aan de Zuider-
zee-stoombootmaatschappij te Amsterdam tot weder
opzegging vergunning verleend voor een stoom-
bootdienst tot vervoer van personen, goederen en
vee tusschen Kampen en Hoorn.
Ingevolge bepaling van Z. M. den Koning zullen te
dezen jare in werkelijken militairen dienst worden opgeroepen:
1°. tot het honden van herhalingsoefeningen bij de 1ste, 3de
en 4de divisie infanterie en reserve brigade (regiment grenadiers
en jagers), tegen den 20sten Mei, de milicien-verlofgangers der
lichting van 1870; tegen 20 Jani, die der lichting van 1871
en tegen 12 Ang. die der lichting van 1872, welke lichtingen
respectievelijk met groot verlof zullen gezonden worden op 22
Jani, 2G Juli en 16 September. Bij de regimenten vesting
artillerie: tegen 16 Jnli, de milicien-verlofgangers der lichting
van 1870, met uitzondering van die hehoorende tot de torpedo
compagnie, znllende de opgekomen artilleristen in het genot van
groot verlof worden gesteld, nadat zij dertig dagen onder de
wapenen hebben doorgebracht. Bij het corps pontonniers tegen
16 Juli e. k. de milicien-verlofgangers der lichting van 1874,
die eveneens, na dertig dagen onder de wapenen te zijn geweest,
met groot verlof zullen vertrekken.
2°. tot het houden van oefeningen op groote schaal en het
bijwonen van troepenverecnigingenbij de 2de divisie infanterie
de milicien-verlofgangers der ÜchtiDgen van 1870, 1871 en 1872.
Bij het 3de en 4de escadron van het lste regiment huzaren en
bij de veld-escadrons van het 3de regiment van dat wapen de
milicien-verlofgangers der lichting van 1871. Bij de compag
nieën hospitaal-soldaten de milicien-verlofgangers der lichting
van 1871.
Al deze verlofgangers moeten den 12den Aug. onder de wapenen
komen en 17 Sept. met onbepaald verlof vertrekken; bij de 3de,
4de, 5de, 9de en 11de en 13de compagnie van het lste regiment
vestiDg-artilleric en de 10de compagnie van het 2de regiment
van dat wapen, voor den tijd van 30 dagen, do milicien-verlof
gangers der lichtiüg van 1871.
Tegen den 3den Ang. de milicien-verlofgangers van 1871 van
het 3de reg. vesting-artillerie en die behoorende tot de 2de, 6de
en 12de compagnie vau het lste reg. van dat wapen, znllende zij
met onbepaald verlof gezonden moeten worden op den 27sten
dier maand; van 27 Augustus tot 23 September de railicien-
verlofg.mgers der lichting van 1S71, behoorende tot de 7de, 8ste,
10de en 14de compagnie van het lste reg. vesting-artillerie en
die van het 2de reg., met uitzondering van de 10de compagnie
van 15 Jani tot 25 Juli, bij het bataljon minears en sappeurs,
de milic.-verlofgangers der lichtingen van 1870 en 1871.
De miliciens der lichting van 1870, die voor het tijdstip der
oproeping gehuwd zijD, zullen voor ditmaal bniten oproeping
gelaten worden.
In verband met deze maatregelen zullen de miliciens der
lichtiDg van 1873 op 21 Mei e. k. met groot verlof naar hunne
haardsteden vertrekken.
- Hot door eenige leden der liberale partij te Amsterdam,
behoorende deels tot de kiezersvereenïging de Grondwet
deels tot de lciezersvereeniging Burgerplicht, geformuleerd
programma luidt als volgt:
I Volledige Scheiding van Kerk en Staat.
Eerbiediging van de zelfstandigheid der Kerkgenootschap
pen; wering van alle inmenging der Kerkgenootschappen
in het Staatsbestuur; streven naar de losmaking van den
fmancieelen band tusschen den Staat en de Kerkgenoot
schappen, onder waarborging van verkregen rechten.
II. Onderwijs. Bevordering van de verstandelijke en
zedelijke ontwikkeling des volks door goed, goedkoop,
waar noodig kosteloos lager onderwijs van overheidswege.
Voor zooverre stoffelijke en zedelijke middelen tegen school
verzuim te kort schieten, invoering van leerplichtigheid,
waar onoverkomelijke bezwaren aan de toepassing niet in
den weg staan; zorg voor voldoende opleiding, en zooveel
noodig voor lotsverbetering der onderwijzers; uitbreiding
van het middelbaar onderwijs als algemeen beschavend
element, en tot opleiding voor beroep en bedrijf; inrich
ting van het hooger onderwijs op zoodanigen voet, dat het
dienstbaar zij aan de bevordering van de wetenschap en
aan de opwekking van wetenschappelijken zin.
III Uitbreiding van het Stemrecht, allereerst
door de verlaging van den census in de groote gemeen
ten, waardoor die in betere evenredigheid wordt gebracht
met den census in de landelijke districten. Bij uitbreiding
van het stemrecht worde in acht genomen, dat zijn grens
moet worden gesteld, waar het gevaar loopt te kunnen
worden uitgeoefend door hen, van wie een zelfstandig
oordeel en" eene zelfstandige keuze niet kunnen worden
verwacht, maar dat aan de andere zijde zoo min mogelijk
worden uitgesloten zij, die de waarborgen aanbieden van
geschiktheid en zelfstandigheid.
IV. Hervorming van's lands verdediging: a.
door betere en ruimere toepassing en aanmoediging van
het stelsel van aanwerving van vrijwilligers en verbetering
van hun toestand, b. door afschaffing der plaatsvervan
ging, met opheffing der bezwaren voor sommigen uit een
maatschappelijk oogpunt aan de vervulling van den dienst
plicht verbonden, c. door invoeriDg van verplichte oefening
in den wapenhandel, in verband met eene verbeterde in
richting der schutterij.
V. Rechtspleging. Verbetering der strafwetgeving
zoowel door de invoering van een nieuw wetboek van
strafrecht en wijziging van het wetboek van strafvorde
ring als door hervorming der bijzondere bepalingen, welke
te dien aanzien voor land- en zeemacht gelden; voort
zetting der partieele herziening en wijziging van onze
burgerlijke en handelswetgeving; verbetering en vereen
voudiging van de rechtspleging; vermindering vanjbet aantal
rechterlijke colleges in verband met verhoogde bezoldiging
der rechterlijke ambtenarenmin-kostbare, snelle en
deugdelijke rechtspraak voor ieder verkiijgbaar; betere
regeling van de administratieve rechtsmacht, in verband
met algeheele uitvoering van de laatste van artikel 146
en de tweede van artikel 150 der Grondwet.
VI. Sociaal Vraagstuk. Bevordering van al datgene,
wat het stoffelijk en zedelijk welzijn des volks kan ver-
hoogen, in het bijzonder: wettelijke beperking van den
fabriekarbeid van kinderen; invoering van Post-Spaarban-
