LEIDSCH DAGBLAD. N°. 4355. A0. 1874. Donderdag 23 April. DE RIOOLOUAESTIE. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maandenf 1. Franco per post1.40. Afzonderlijke Nommers0.02. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, uitgegeven. PRIJS DER ADVERTENTIES: Van 16 regelsf L05. Iedere regel meern 0.17£. Grootere letters naar plaatsruimte. f^in onzen nieuwjaarsgroet aan onze lezers bij den aanvang van 1874 noemden wij onder de voor onze gemeente belangrijke aangelegenheden ook de rioolquaestie. Wij deden dat onder den indruk van hetgeen gebleken was bij de ruiming der riolen in de Narmstraat, de Galgstraat en vooral op de Arkegracht, en hoewel reeds geruimen tijd geleden in een ingezonden stuk in ons blad werd gewezen op den wij mogen wel zeggen afgrijse lijken toestand, die toen aan het licht kwam, of schoon een ieder zich daarvan met eigen oogen heeft kunnen overtuigen en ondanks het minder aanlokkende, ja het afkeer wekkende van het onderwerp, willen wij in het belang der zaak er nogmaals aan herinneren, hoe reeds terstond bjj het maken der eerste opening aan de Binnenvest „de overwelving der riool monding aldaar bleek te ontbreken en vervangen was door een afdek king met vermolmde plankenhoe de wanden meer op gestapeld puin dan op metselwerk gele ken, zoodat na ontruiming van het .dicht ineenr geperste vuil, hetwelk alle doorlating van privaat- sloffen en regenwater tegenhield, nieuwe wanden en gewelf gemetseld moesten worden." Zoo lui den de eigen woorden van het verslag, door den gemeente-architect bij de Commissie van Fabri cage ingeleverd. Bij bet maken van 32 openingen werd overal dezelfde afschuwelijke toestand aan getroffen, nog verergerd doordien „van gemeente wege" men lette hier wel op! de nu en dan ontstane rioolgaten eenvoudig met zand waren dichtgeworpen, wat natuurlijk de verstopping nog had verergerd, zoodat dikwijls een pikhouweel moest worden gebezigd om de afzichtelijke massa los te maken. In de Galgstraat dezelfde toestand, op de Arkegracht, zoo mogelijk, nog erger. Deze toch was over een lengte van ongeveer 130 meters tot aan de kruin gevuld met het walge lijkste vuil, dat zich zelfs tot onder de vloeren van sommige woningen uitstrekte. Men sloeg de handen aan het werk, maardaar kwam het groote struikelblok; de Commissie van Financiën deinsde terug voor de groote kosten, verbonden aan de invoering van het Liernur-stel- sel ook op de Gedempte Marendorpsche Achter gracht en aangrenzende buurten, volgens een gemotiveerd voorstel van B. en Ws. dd. 31 Juli 1873, en het begin van het door ons met zooveel hoop begroete jaar 1874 kenmerkte zich door een allertreurigst verschijnselden 2den Januari verscheen een nieuw schrijven van B. en Ws. aan den Raad, waarbij zij verklaarden dat zij, ofschoon zich niet kunnende vereenigen met de argumenten der Commissie van Financiën, zich echter gaarne bij haar advies, althans in hoofd zaak, wilden nederleggen, ten einde zelfs den schijn te vermijden van mede te werken tot het nemen van voor de toekomst der gemeente- financiëh naar veler oordeel verderfelijke maat regelen. De toekomst der financiën! Maar die van den gezondheidstoestand dan? De ruiming der riolen heeft wel is waar nog niet geheel opgehouden, en het is gebleken dat bet in de laatste jaren zoo slecht geworden drinkwater in de gereinigde buurten reeds aanmerkelijk is verbeterd; maar wil men nu met de krachtdadige ruiming wach ten totdat men een advies zal hebben bekomen dat de eigenaars der huizen de kosten der rui ming moeten betalen? Maar 't geldt hier een bij uitnemendheid algemeen belang van alle burgers zonder onderscheid, eigenaars van huizen of niet; 't geldt de verbetering van een toestand, waaraan d<- stad zelve grootelijks schuld heeft. Imtaers de stadsgoten, dikwijls met dunne, geheel onvol doende planken gedekt en zoo bestraat, geven wij wezen er boven reeds op menigmaal aan leiding tot verzakkingen, die verholpen worden door aanvulling met zand, dat dan die goten verstopt en daarmede de riolen, waarin zij uit- loopen. Ook andere bijkomende omstandigheden, die in geen geringe mate hebben bijgedragen om den reeds zoo ongunstigen toestand te verergeren, zijn zeker aan de gemeente te wijten. De aanwezigheid van elk der veelvuldige varkenshokken en mest vaalten binnen onze stad getuigt van even zoovele vergunningen, daartoe vanwege den Ge meenteraad verleend, althans voor zoover zij niet zonder toestemming van de bevoegde autoriteit hier worden gevonden. Wij hebben hooren beweren dat een uitgaaf van 5 mille gedurende twee jaar en vervolgens jaarlijks van 1 mille toereikend zou zijn om de riolen in voldoenden toestand te brengen en te houden. Maar al ware de benoodigde som iets, ja veel grooter, zou zij dan een beletsel mogen zijn waar het dien kostbaarsten aller schatten, de gezondheid, geldt? Waar zoo gewichtige be langen in het spel zijn, wijke Leiden desnoods af van het overigens zeker lofwaardige, tot dusver gevolgde systeem van alles uit eigen begrooting te willen vinden, althans wanneer uit de opbrengst der belastingen, voor vele burgers reeds al te drukkend, toch het noodige niet kan worden tot stand gebracht. Men sluite desnoods een geld- leening ten einde de riolen te verbeteren, om van andere behoeften, b. v. de waterleiding, voor het oogenblik niet te spreken. Maar men zette van gemeentewege da ruiming der riolen voort eer het, bij een nieuwe cholera-epidemie wellicht, te laat is. Ruiming vanwege de eigenaars der huizen kan slechts leiden tot processen met kwaadwilligen, tot oponthoud. Medeburgers, nu ons dit alles bekend is, zou het ons dan niet tot een grievend verwijt strekken telkenmale als in den tegenwoordigen toestand door typhus of cholera een lid uit een onzer gezinnen wordt weggerukt? Wij laten dus met klem en nadruk onze stem uit uwen naam hooren, en kornen daarom met het volgend adres Aan den Gemeenteraad van Leiden Geven met ver schuldigden eerbied te kennen de ondergeteekenden dat zij verzoeken dat met den meesten spoed vjorde voortgegaan met de ruiming der riolen voor rekening der Gemeenteook om langs dien weg alle kostbare en tijdroovende procedures te ontgaanverklarende zij zich tevens bereid om gezamenlijk de kosten te dragen in het belang der algemeene gezondheid. }l Welk doende enz. De Ingezetenen van Leiden. LEIDEN, 22 April. A. s. Zaterdag zal Dr. J. M. Van Bern- melen het hoogleeraarsambt bij de wis- en natuur kundige faculteit aanvaarden met het houden eener redevoering in het groot auditorium van het Academiegebouw. De Commissie voor het lager onderwijs in Zuid-Holland heeft gisteren voor de Engelsche taal geëxamineerd 8 candidaten, waarvan 6 werden afgewezen en twee slaagdenJ. Schippers, uit Den Haag en J. Van der Togt, uit Noordwijk. Voor de Fransche taal werden verder geëxamineerd 9 candidaten, waarvan 5 werden afgewezen en 4 toegelatenJ. Brouwer uit Leiden F. H. Leroy, uit DelftM. J. Van Wettum, uit Voorburg, en J. I. Wiegman, uit Delft. Ten slotte werden 5 candidaten in het teekenen geëxamineerd, 4 werden afgewezen en 1 toegelatende heer J. Helder uit Rotterdam. Naar men verneemt, hebben zich reeds een dertigtal militaire geneeskundige studenten voor het in de maand Juni e. k. te Leiden te houden natuurkundig examen aangemeld, terwijl een zestal candidaat-artsen aan het in 't laatst van Mei a. s. te Amsterdam te houden arts examen zal deelnemen. Z. M. heeft benoemd tót lid en voorzitter der com missie, gedurende den lijd van éen jaar, ingaande 1 Aug. e. k., belast met het afnemen der natuurk. examens, Dr. J. W. Gunning, hoogl. te Amsterdam; tot lid envice- pres. Dr. J. H. Van den Broek, eerste offic. van gezondh. lste kl. te Amsterdam; tot lid en seer. Dr. J. P. Van Braam Houckgeest, offic. van gezondh. 2de kl., te Amster dam; tot leden: Dr. C. A. J. A. Oudemans, hoogl. te Amsterdam; JDr. C. H. D. Buijs Ballot, hoogl. te Utrecht; Dr. C. J. MatlheS, hoogl. te Amsterdam; Dr. H. J. Van Ankura, hoogl. te Groningen; Dr. A. Heijnsius, hoogl. te Leiden, en F. J. Swartwout, lector te Amsterdam; tot plaatsverv. leden: Dr. P. J. Van KerckholT, hoogl. te Utrecht; Dr A. C Oudemans, hoogl. te Delft; Dr. J. A. Fles, eerste off. van gez. 2de kl. te Utrecht; Dr. N. W. P. Rauwenhoff, hoogl. te Utrecht; J. A. Snijders CJz., hoogl. aan de Polyt. school te Delft; Dr. R. A. Mees, hoogl. te Groningen; Dr. W. Berlin, hoogl. te Amsterdam Dr. Th. W. Engelmann, hoogl. te Utrecht; VV. Stoeder, apoth. te Amsterdam; tot lid en voorzitter der commissie, gedurende den tijd van éen jaar, ingaande 1 Aug. e. k., belast met het afnemen der geneesk. examens, Dr. L. C. Van Goudoever, hoogl. te Utrechttot lid en vice-pres. Dr. G. D. L. Iiuet, hoogl. te Leiden; tot lid en secretaris Dr. R. Timmerman, off. van gez. lste kl. te Amsterdam; tot leden: Dr. T. Halbertsma, Dr. W. Koster, hoogl. te Utrecht; Dr. P. J. Barnouw, lector te Amsterdam; Dr. H. A. Kooyker, hoogl. te Groningen; Dr. C. L. Wurfbain, hoogl. te Amsterdam; G. J. Jacobson A. Bz., oud-apoth. te Schiedam; tot plaatstverv. leden: Dr. M. Polano, Dr. S. S. Rosenstein, Dr. A. E. Simon Thomas, hoogl. te Leiden; Dr. A. F. Bauduin, lste off. van gez. 2de kl., in Den Haag, Dr .1. A. Boogaard, hoogl. te Leiden; Dr. L. Lehmann, Dr II. Hertz, Dr. J. W. R. Tilanus, hoogl. te Amsterdam; J. Polak, apoth. te Amsterdam; tot lid en voorzitter der commissie, gedurende den tijd van éen jaar, ingaande 1 Aug. e. k., belast met het afnemen der examens van hulp-apotheker, Dr. W. F. R. Suringar, hoogl. te Lei den; tot lid en vice-pres., Dr. J. M. Van Bernmelen, hoogl. te Leiden; tot lid en secretaris, C. Burgersdrjk, rnilit. apoth. 2de kl., in Den Haag; tot lid, Dr. H. G. Van de Sande Bakhuijzen, hoogl. te Leiden; tot plaatsverv. leden: Dr. D. J. Coster, te Amsterdam; Dr. F. Van Calker, leeraar aan de h. burgerschool te Tilburg; Dr. J. Sirks, idem te Deventer; A. C. Cramer, apoth. te Rotterdam; tot lid en voorzitter der commissie, gedurende den tijd van éen jaar, ingaande 1 Aug. e. k., b,elast met het afnemen der examens van apotheker, Dr. W. F. R. Suringar, hoogl. te Leiden; tot lid en vice-presDr. J. M. Van Bemmelen, hoogl. te Leiden; tot lid en seer., C. Burgersdijk, mil. apoth. 2de kl., in Den Haag; tot lid, R. J. Opwyrda, apoth. te Nijme gen; lot plaatsverv. leden: Dr. D. J. Coster, te Amster dam; Dr. F. Van Calker, leeraar aan de burgerschool te Tilburg; A. C. Cramer, apoth. te Rotterdam; C. H. Van Ankum, apoth. te Groningen. De afdeeling voor wis- en natuurkundige wetenschappen der Kon. Acad, van Wetensch. zal een gewone vergadering houden op Vrijdag 24 April e. k. Naar men verneemt, zal de P^egeering aan de rijks-patroonfabriek te Delft eene aanmerke lijke uitbreiding geven; sedert lang was gebleken, dat de inrichting niet meer aan de eischen, wat de localiteit betreft, kon voldoen. Vanwege de Commissie voor het monument ter herinnering aan 1 April 1872 is kennis ge geven, dat de onthulling daarvan niet op den dag van het zilveren kroningsfeest zal kunnen plaats hebben, daar van den beeldhouwer het zeer onver-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1874 | | pagina 1