LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4310.
A0. 1874.
Vrijdag
27 Februari.
ACTIE EN REACTIE.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden1.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Groolere teller^ naar plaatsruimte.
Rust, algeheele rust en werkeloosheid is in de
natuur een ondenkbare toestand, hoeveel te meer
dan bij de levende wezens in die natuur en aan
het hoofd daarvan bij den mensch. Hij bij uit
nemendheid is het toonbeeld van werkdadigheid,
van actie, vooral in onze dagen, die het toover-
woord „vooruitgang" tot leuze voeren. Die actie
vertoont zich niet alleen op materieel gebied, al
is zij daar voor het oogenblik misschien het sterkst,
maar men moge het willen erkennen of niet
ook in het onstoffelijke. Wordt zij opgewekt door
een gezonde oorzaak, dan zal zij gelijkmatig en
kalm kunnen blijven voorlwerkenin het tegen
overgestelde geval zal zij, na zich eerst al te
krachtig te hebben doen gelden, allengs afnemen
om plaats te maken voor den toestand van terug
werking, die men gewoon is reactie te noemen.
Wij Nederlanders worden wel eens beschuldigd
van gebrek aan dien hoogsten graad van actie op
onstoffelijk gebied, dien men met het woord
enthousiasme aanduidtmen noemt ons phlegma-
tisch, en toch de laatste dagen getuigden het
luide hoe vatbaar ook onze natie voor geestdrift
is. Wie stemde niet in met den heilwensch aan
vaderland en koning, gevolgd aan het slot van
het telegram, dat ons de heuglijke tijding bracht
der inname van den Kraton? Geen stad of dorp,
waar men geen juichtoon hoorde opgaan tot lof
der moedige strijders, die op zoo roemvolle wijze
de eer van Hollands vlag handhaafden.
En thans? Die geestdrift is bekoeld, en 't is
atuurlijk; een voortdurende toestand van enthou-
ïasme is iets onmogelijks, iets ongerijmds. Echter
ou het te betreuren zijn, wanneer in dit geval
ich al te sterke reactie begon te openbaren, en
aarvoor bestaat naar onze meening wel eenige
kans. Wel ontkent men nog niet dat de troepen
voor A.tjin zich verdienstelijk hebben gedragen,
maar hier en daar hoort men fluisteren, neen
vindt men geschreven, dat de inneming van den
raton, nu ja, wel een heuglijk wapenfeit is, maar
och niet van zooveel gewicht, dat daardoor bui
engewone ovaties en gelukwenschen worden ge-
vettigd.
Daartegen meenen wij te mogen waarschuwen en
"el misschien met meer recht dan anderen. In ons
ummer van 18 October van het vorige jaar, in
e dagen toen de straten onzer groote steden
oo menig tooneel van de ongebondenheid der
oogenaamde kolonialen opleverden, wezen wij er
p dat men met het oog op het gehalte der mindere
anschappen meestal vreemdelingen of land-
enooten van niet al te voorbeeldig gedrag bij een
ventueel succes niet al te spoedig moest spreken
an een „nationale" overwinning. Thans echter,
u die manschappen, na aankomst in lndië van de
bruikbaarste elementen gezuiverd, onder aan
dring van Nederlandsche officieren zich de vlag
aardig getoond hebben waaronder zij streden,
U het dan ook na ontvangst van een hoog hand
ed? thans hebben zij juist daarom dubbel aan-
Praak op onze sympathie.
Zij, die nu geneigd mochten zyn toe te geven aan
e vooral in dit geval zoo afkeurenswaardige reactie,
enken zich de dagen na het eerste échec terug!
Herwegen twijfel of er, ondanks de verbazende
machtsontwikkeling en voortvarendheid, nog wel ge-
oeg werd gedaan om een gunstigen afloop der tweede
xpeditie te waarborgen. „Zoo al de kraton wordt ge-
omen," luidde het toen, „dan nog zal men niet aan
et einde zijn." Die betwijfelde mogelijkheid is waar-
eid geworden, maar ook wat de laatste woorden
betreft: men is nog niet aan het einde. En
daarom, al ware het alleen uit een minder edele
beweegreden, uit eigenbelang, dien niannen daar
ginds een hart onder den riem gesloken door te
toonen dat wij meer voor hen gevoelen dan een
voorbijgaand enthousiasme.
En dat verdienen zij ten volle. Of toonden zij
niet dien hoogeren, dien zedelijken moed te be
zitten, die zoo oneindig ver verheven is boven
de dapperheid in het gevecht, dien moed, die hen
staande hield, toen de rouwvlag op zoo menig
schip hun sprak van de verwoestingen, döor een
gevreesde ziekte in hunne gelederen aangericht,
of het gekerm der stervenden op het sombere
bivouac hun herinnerde dat ook zij gevaar liepen
een roernloozen dood te sterven onder de hevig
ste folteringen? Waar de strijd een uitkomst is,
en het fluiten der kogels een gewenschte verpoo-
zing van nog akeliger tooneelen, daar eerst zijn
de behaalde lauweren duür gekocht. Deze den
Indischen krijgslieden om de slapen te winden is
een voorrecht, dat alleen hij zich zal laten ont-
nerrten, wiens hart te koel, wiens verstand te be
krompen is om te gevoelen en te begrijpen wat
onze troepen onder hun grijzen oppèrbevelhebber
voor het vaderland reeds hebben verricht en
welke zware taak wellicht nog voor hen is weg-
gelegd-
LEIDEN, 26 Februari.
Het aandeel door deze provincie te dragen
in de lichting der nationale militie van 1874,
ten bedrage van 11.000 man, waarvan 600 voor
den zeedienst, is bepaald op 2089.
De tegenwoordige directeur van de Italiaan-
sche opera te Parijs, de heer Maurits Strakosch,
had, daar zijn gebouw eenige avonden in de week
gebruikt wordt door de zangers der groote opera,
besloten, om een gedeelte van zijn personeel naar
de hoofdstad van Nederland te zenden, ten einde
in het theater van den heer Van Lier eene serie
voorstellingen te geven, 't Is aldaar dan ook
eenige malen met het grootste succes opgetreden
en zou Maandag a. s. ook in onzen schouwburg
eene voorstelling geven. Een telegram uit Parijs doet
de Italianen echter Zaterdag weder ons land verlaten,
zoodat de voorstelling hier niet zal doorgaan.
De Diaconie, het Weeshuis en de Kerk
der Ned. Herv, gemeente te Katwijk aan den Rijn
ontvingen dezer dagen elk de aanzienlijke gift van
1000 vanwege baron en baronnesse Van Was-
senaer van Catwijk.
Uit Alphen wordt gemeld: De Leidsche
Rederijkerskamer „Borger" gaf Dinsdag-avond eene
uitvoering in de openbare vergadering van het
departement Alphen en Aarlanderveen der Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen. De talrijke
opkomst der leden met hunne dames bewees de
goede verwachting, die men van de uitvoering
had. En inderdaad, in die verwachting werd men
niet teleurgesteld. De Kamer handhaafde haar
goeden naam. Het met zorg gekozen programma
werd flink uitgevoerd en bezorgde den leden een
aangenamen avond, die het verlangen naar de her
haling van dergelijke voordracht opwekte.
Volgens een bij het Departement van Ko
loniën ontvangen telegram is Zr. Ms. schroefstoom-
schip Delionder bevel van den luit. ter zee der
lste kl. P. Swaan, den 13den Februari jl. te
Atjin aangekomen.
Door den Minister van Binnenl. Zaken is
benoemd tot praeceptor aan het gymnasium te
Groningen de heer J. Valeton, doctorandus in de
letteren en leeraar aan de hoogere burgerschool
te Kampen.
De heer C. Diependaal, pastoor der Bis
schoppelijke Clerezie te Helder, onlangs benoemd
tot Aartsbisschop van genoemd Kerkgenootschap
hier te lande, heeft voor die betrekking bedankt.
Het Fransche Regeeringsblad van Dinsdag
bericht, dat de President der Republiek ter zake
van de redding der manschap van het bij Eg-
mond aan Zee in de maand December jl. ge
strande vaartuig Andre, van Nantes, aan den
stuurman der Egmondsche reddingsboot Jan Stam
de gouden medaille van verdienste 2de klasse en
aan de bemanning dier boot, bestaande uit de
Nederlandsche maats J. Glas, C. Gj;ouda, C. Lagas,
G. Visser, K. Vuil, C. en J. Zwart, de zilveren
medaille lste kl. heeft geschonken.
Het door den Koning goedgekeurd besluit
dér Staten van Zuid-Holland, tot regeling' van
den Prov. Waterstaatsdiéhs^, bepaalt o. a. dat die
dienst in zijn geheel wordt opgedragen aan een
hoofdingenieur van den prov. Waterstaat in Zuid-
Holland, die 1 Januari 1875 in functie zc^l treden,
te benoemen in de zomervergadering van 1874
door de Staten, op eenè bezoldiging van f 5000
met vergoeding van reis- en verblijf kosten; voorts
dat van den dienst van 1875 ter beschikking van
genoemden hoofdambtenaar zullen worden gesteld
de opzichters van den Waterstaat door de provincie
bezoldigd en verdere tijdelijk vereischt wordende
hulp, totdat door dé Staten een besluit is genomen
betreffende hel gelaï en de bezoldiging der amb
tenaren, die met 1 Januari 1876 voortdurend te
zijner beschikking zullen worden gesteld, enz.
De Minister van Financiën brengt ter ken
nis, dat gedurende het jaar 1873 in 's Rijks
Munt zijn vervaardigd en afgeleverd de volgende
speciën: voor rekening van het Rijk: 1,000,000
tiencentsstukken3,026,000 centen2,026,000
halve centenvoor rekening van particulieren
40,041 gouden dukaten; 5,515,073 rijksdaalders;
ongerekend de dukaten, te zamen uitmakende eene
nominale waarde van f 13,928,072.50.
Van de 25 jongelingen die Dinsdag tot
dienstneming bij het instructie-bataljon te Kampen
waren opgeroepen, zijn er 22 opgekomen, die
allen zijn goedgekeurd, en in dienst gesteld. Men
verwacht in de maand April e. k. weder een
oproeping.
Bij Kon. besluit is machtiging verleend tot
het bijeenroepen eener buitengewone vergadering
van de Staten der provincie Friesland, op 24
Maart a. s.
Z. M. heeft A. Van der Minne, thans ont
vanger der dir. bel. en acc. Ie Heinenoord, als
zoodanig benoemd te Maassluis; opgeheven het
ontvangkantoor te Hilvarenbeekde gemeente
Hooge- en Lagemierde toegevoegd aan het kantoor
Bladel, onder voortdurend beheer van den tegenw.
titularis Bentinck; de gemeenten Hilvarenbeek en
Diessen toegevoegd aan het kantoor Oirschot, onder
voortdurend beheer van den tegenw. titularis G. D.
P. S. Hubar; de gemeente Moergestel toegevoegd
aan het ontvangkantoor Oisterwijk, onder voort
durend beheer van den tegenw. titularis J. A.
Rijpperda.
Gemengd Nieuws.
Een belangrij ke quaestie werd dezer
dagen door de arrond.-rechtbank te Amsterdam
behandeld. Een pastoor Andreas Naaijers had een
testament gemaakt, waarin zijn vermogen geschon
ken werd aan het burger oude mannen- en vrou
wengesticht „Vredeburg"alleen moest de dienst
meid een wekelijksche toelage hebben en Anna
Naaijers, weduwe Frans Broekhof een legaat va»
