LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4298.
A°. 1874.
Vrijdag
13 Februari.
DE IJK DER GASMETERS.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommers0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIE»':
Van 16 regelsf 1.05.
Iedere regel meern 0.171.
Groolere lellers naar plaatsruimte.
ii.
Aangenomen dat door bekendheid met het ver
slag der enquête en voorts door genoegzame
natuurkundige ontwikkeling ieder gasverbruiker
overtuigd is van het belang van een zooveel moge
lijk constant waterpeil, dan nog kan de gasfabrikant
hem indirect nopen het water voortdurend boven
het normale peil te houden, zoo hij slechts den
vlotter derwijze doet plaatsen, dat hij bij de minste
daling beneden die lijn den toevoer afsluit. Bij
verdamping zal dan bij herhaling het gas weigeren
te branden, en men zal eindigen met de toevlucht
te nemen tot een voortdurend te hoogen water
stand.
De werktuigkunde zoo beweert de commis
sie zal eindelijk wel middel vinden om den
waterspiegel voortdurend even hoog te doen blijven,
maar wij zeggen met den schrijver: een fraaie
regeling, aangegeven met het oog op een verbete
ring, waarnaar men nog altijd zoekt sinds bijna
een halve eeuw.
Zeer juist is bovendien schrijvers argument dat
het niet voldoende is den kooper de mogelijkheid
te verschaften zich tegen bedrog te vrijwaren,
waar men zekerheid kan geven, ook al is die het
uitvloeisel eener meer tijdroovende methode;
immers niet alleen de gewichten worden onder
zocht, maar ook de weeg werktuigen, ofschoon
ieder die kan beproeven, door in den winkel het
gewicht op de schaal der koopwaar over te brengen,
en omgekeerd.
Een der bedenkingen van de commissie is
deze, dat bij aanwenduig der Engelsche methode
de miswijzing dubbel zooveel kan bedragen in het
nadeel der gasfabriek als in dat des verbruikers,
doch die schade is zoo gering dat de gasfabrikanten
aan de overzijde van het Kanaal zich die liever
wilden getroosten dan verplicht te zijn hunne
meters zoo dikwijls aan te vullen.
Voorts wijst de hoogleeraar op het nadeelige
van den door de commissie voorgestelden maat
regel om de beproeving onder een met 300
pCt. verhoogde drukking te doen plaats hebben;
zoo toch zal door de nooit geheel luchtdichte
buizen nog ineer gas ontsnappen dan thans
reeds het geval is, tot nadeel van den fabrikant
niet alleen, maar ook van drinkwater en geboomte.
Daarbij komt dat door de verwerping van de
bepaling dat een meter, om geijkt te kunnen
worden, bij het in werking komen van het volle
meetvermogen gestadig licht moet leveren, de
fabricatie der gasmeters in onbevoegde handen
zal overgaan, daar de onbekwaamste blikslager
aan de door de commissie gestelde eischen zal
kunnen voldoende Engelsche ijkwet daarentegen
heeft aanleiding gegeven tot groolen vooruitgang
in de vervaardiging van gasmeters.
Te recht drukt de heer Rijke zijn verwonde
ring uit, dat de commissie de bepaling heeft ver
worpen, krachtens welke een meter bij den ijk
wordt afgewezen, zoo de inrichting van dien aard
is dat de verkooper of de verbruiker, zonder dat
dit is te bemerken, den toestel onjuiste aanwij
zingen kan doen geven, 't Is waar, die zich aan
zulk een wanbedrijf schuldig maken, vallen onder
de termen der strafwet, maar waarom hen in
verzoeking gebracht, indien men, door een ander
stelsel te volgen, zulke afkeurenswaardige hande
lingen onmogelijk kan maken? Eveneens komt
ons de opmerking gegrond voor, dat het ijkloon
niet, zooals de commissie wil, moet worden afge
schaft evenals voor gewone maten en gewichten;
immers bij de juistheid der laatste heeft iedereen
belang, bij de zuiverheid der gasmeters alleen
gasverbruikers en fabrikanten.
Het spreekt van zelf dat ons kort bestek slechts
gedoogde dat wij den hoofdinhoud der belangrijke
brochure meedeelden en veel lezenswaardigs met
stilzwijgen voorbijgingen, zooals bijvoorbeeld de
miswijzing die ten nadeele van den verbruiker
kan ontstaan bij beproeving van den meter onder
hooge drukking. Wij wilden onze lezers slechts
wijzen op het gewicht van het geschrift, waarin
naar onze meening duidelijk wordt aangetoond
hoeveel de Engelsche methode boven de Fransche
voorheeft, wat nog klaarder in het oog springt
als men weet, dat van de Engelsche ijkwet, die
thans reeds 12 jaren geleden in Britannié werd
ingevoerd, nu aldaar algemeen wordt getuigd, dat
zij steeds op de meest voldoende wijze heeft ge
werkt.
Verre zij het van ons een bepaalde meening
in deze te willen of te kunnen uitspreken. Inte
gendeel vermelden wij dat een der leden van de
meergemelde commissie, de heer Stamkart, in de
laatsle vergadering van de afdeeling Natuurkunde
der koninklijke academie van wetenschappen op
zijne beurt verschillende uitkomsten van zijn onder
zoek meedeelde ter handhaving van het Fransche
stelsel, waaronder vooral onze aandacht trok de
bewering dat de ijk van gasmeters bij hoogste
en laagste waterpeil aan bezwaren onderhevig ts,
omdat die beide waterstanden, maar vooral de
laagste, met altijd met zekerheid is aan te geven.
Den belangstellenden of belanghebbenden lezer
echter verwijzen wij naar de brochure van onzen
hooggeleerden stadgenoot, niet twijfelende of hij
zal evenals wij overtuigd zijn dat het van het
hoogste gewicht is dat bij de invoering van een
legeling voor den ijk van gasmeters de te volgen
maatstaf zoo zuiver mogelijk zij, ook al zijn aan
de toepassing daarvan grooter kosten verbonden.
LEIDEN, 13 Februari.
De Vereeniging „Flora" te Noordwijk houdt
van heden tot en met 15 dezer hare 15de ten
toonstelling van bloeiende bloembolgewassen. Deze
tentoonstelling in het Hof van Holland te Noord-
wyk-binnen is een bezoek overwaardig, daar men
er zich kan overtuigen, hoe bekwame kweekers
in het midden van den winter eene zeer schoone
verzameling van bloemen weten bijeen te brengen,
zoodat de bezoeker zich niet verwondert, wanneer
men hem verklaart, dat Noordwijk in den laatsten
tijd door de cultuur harer bolgewassen eene Euro-
peesche vermaardheid verkregen heeft.
Het stoomschip Prins van Oranje, kapt.
T. J. Aukes, (van Nieuwediep naar Batavia)
stoomde den 7den dezer 's middags het Kanaal
in, kwam den lOden, te 7 uren 's ochtends te
Suez en zette van daar te S uren de reis naar
Batavia voort.
De Commissie van Rapporteurs stelt aan de
Tweede Kamer voor, zich te vereenigen met het
beginsel van het voorstel van den heer Van Zuylen
Van Nyevelt betrekkelijk het Reglement van Orde,
zoodanig als het laatstelijk is gewijzigd, doch wat
de uitvoering betreft, het niet goed te keuren,
dan eenigszins geamendeerd. De voornaamste wijzi
gingen door de commissie verlangd, zijn thans:
benoeming van een tweeden commies-griffier; het
opmaken van een voorloopig verslag ten aanzien
vaji de begrootingswetten, of zoodanige wets-voor-
stellen als de commissie van rapporteurs noodig
acht; dat niemand meer dan tweemalen het
woord voert over hetzelfde onderwerp, ook niet
om de Ministers of voorstellers te beantwoorden,
tenzij de Kamer hem hiertoe verlof geve. Einde
lijk wordt door de commissie een nieuwe wijzi
ging in overweging gegeven, luidende: „Indiende
vergadering hangende de beraadslaging beslist,
dat de commissie van rapporteurs over éen of
meer voorgedragen wijzigingen verslag zal uit
brengen, voldoet de commissie aan dien last bij
monde van haar voorzitter of door het uitbrengen
van een schriftelijk verslag. Indien een voor
stel in den loop der beraadslaging wijziging heeft
ondergaan, kan de Kamer besluiten alvorens tot
de eindstemming over te gaan, dat door de com
missie van rapporteurs verslag zal worden uitge
bracht over den invloed, dien de aangenomen
wijzigingen op het verband en de strekking van
het voorstel hebben. Na het uitbrengen van dat
verslag gaat de Kamer, zonder heropening der
beraadslaging, tot de eindstemming over of zij
verzendt het in de beraadslaging gewijzigd voorstel
met het daarover uitgebracht verslag aan de af-
deelingen ter overweging."
De Minister van Koloniën heeft 's Konings
Commissaris in deze provincie medegedeeld, dat
aangezien bij de wet van 17 November 1872
Stbln°. 130) de opheffing der difterentieele
rechten in Indië is vastgesteld, geene certificaten
van Nederlandschen oorsprong of bewerking voor
derwaarts te verzenden goederen meer geviseerd
worden, zoodat door de gemeentebesturen geen
uitvoering meer behoeft gegeven te worden aan
art. 3 van het Kon. besluit van 1 December 1865
Stbln°. 131).
Het arrondissements-cornité te Haarlem
heeft aan het Centraal-Comilé voor het kinder
geschenk aan Z. M. den Koning den wensch te
kennen gegeven, dat elke school, welke voor het
geschenk heeft bijgedragen, in 't bezit worde
gesteld van eene afbeelding van het cadeau met
toelichting, in grootte en druk overeenkomende
met platen, welke bij de feestviering in 1863
door het N. O. Genootschap beschikbaar waren
gesteld.
Z. M. heeft benoemd tot rechter in de arr.-
rechtbank te Sneek Mr. C. W. A. Van Haersolte,
thans subst.-griffier bij de arrond.-rechtbank te
Amsterdam; met ingang van 1 Maart tot kan
tonrechter te Nijkerk Mr. A. Hoeth, thans te
Vollenhoven.
Z. M. heeft goedgevonden tot belooning der
genen van de zee- en landmacht in Ned.-Indië,
die zich hebben onderscheidena bij de krijgs
verrichtingen in de afdeeling Noorder-districlen
(Celebes en onderhoorigheden) in Nov. 1872,
en b. bij de expeditie naar Balangnipa (Mandar,
Celebes en onderhoorigheden) in Oct. en Nov.
1872; 1°. te benoemen tot ridder der 4de kl.
van de Militaire Willemsorde: a. ter zake der
voorschreven expeditiën in de Noorder-districten
van Celebes en naar Balangnipa: den maj. der
inf. H. F. Meijer, thans met verlof hier te lande;
b. ter zake der voorschreven krijgsverrichtingen
in de Noorderdistricten van Celebes; den sedert
tot kapt. bevorderden lslen luitenant der inf. J.
Waagen en den inl. sergeant Sidinen c. ter
zake der voormelde expeditie naar Balangnipa
'den con Ir. 1ste kl. bij het binnenl. best. op de
bezilt. builen Java en Madura J. Bensbach en den fus.
J. R. Brouwer; en 2°. bij afzonderlijke dagorders,
zoo in Indië als in Nederland, eervol te doen ver
melden: a. ter zake der voormelde expeditiën in
de Noorderdistricten van Celebes en naar Ba-
