LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4574.
A0. 1874.
Vrijdag
16 Januari.
PRIJS DEZER COURAST:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.
Franco per posln 1.40.
Afzonderlijke IS'ommersn 0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Van 16 regelsf 1.05.
Iedere regel meer0.17i.
Groolere letters naar plaatsruimte.
STADS-BERICHTEN.
IIER-IJH.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van LEIDEN,
gezien het besluit van de Gedeputeerde Staten der pro
vincie Zuid-Holland, van den lGden December 1873, n°.
;,|93/1 Provinciaal blad n°. 126), houdende bepaling van de
'tgdstippen van den her-ijk der maten en gewichten in de
iverschillende gemeenten in deze provincie, voor het jaar
i 1874herinneren den ingezetenen dezer gemeente hunne
verplichting, overeenkomstig art. 15, lett. a., der Wet van
den 7den April 1869 Staatsblad n°. 57), tot het doen her
ijken van alle reeds in gebruik zijnde maten, gewichten
en weegwerktuigen, onder mededeeling dat daartoe door
den ijker zitting wordt gehouden in het lokaal van den
"ijk, op de Aalmarkt, naast de Gemeente-apotheeken wel:
ivoor de gewone gewichten, benevens de maten en strijkers.
voor wijk IV, op den 16, 20 en 21 Januari,
telken dage van des morgens 9 lot des namiddags 3 uren;
en wijders na den 29sten Juli, iederen Woensdag en Zater
dag van 9 tot 1 uur.
Tevens worden de belanghebbenden er op gewezen:
a. dat zij verplicht zijn hunne maten en gewichten, be
hoorlijk droog en schoon, bij den ijker, op voorschreven
dagen, tot het ondergaan van den her-ijk te bezorgen;
b. dal zij die zulks verzuimen of daarin verhinderd
worden, voormelde maten en gewichten vóór den lsten
October nog aan den ijker op de daarvoor aangegeven
dagen ter her-ijking moeten aanbieden; en
c. dat, na het eindigen van den termijn van den her-ijk,
het gebruiken of voorhanden hebben van maten en ge
wichten, niet voorzien van de vereischte stempelmerken,
volgens art. 29 der bovenaangehaalde wet, verboden en
strafbaar is.
Eindelijk wordt ter kennis van de belanghebbenden
gebracht, dat volgens besluit van den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken, van den 3den December 1873, de
letter G, in den gewonen drukvorm, schuin gesteld, be
stemd is tot goedkeuringsmerk zoowel van den ijk als
van den her-ijk.
En geschiedt hiervan openbare kennisgeving door aan
plakking en door plaatsing in de Leidsche Courant.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. d. BRANDELER, Burgem
E. KIST, Secretaris.
Leiden, 29 December 1873.
LEIDEN, 15 Januari.
De Werkmansvereeniging „Nut en Genoegen"
hield gisteravond eene buitengewone vergadering,
waarbij ook aan niet-leden gratis toegangskaarten
waren afgegeven. Behalve het groot aantal leden,
waren vele toehoorders daarbij tegenwoordig. De
heer J. A. Van Dijk hield eene voor de vuist
uitgesproken rede, waarin hij voornamelijk deed
uitkomen, welk een heerlijke bron van genot er
geopend wordt in de werken van onze dichters
en prozaschrijvers, wanneer men zich in de kunst
van lezen oefent. Hij wees o. a. op onzen grooten
Bilderdijk, die door zijn gedichten zich zooveel naam
had verworven, en droeg eenige gedichten van dien
meester voor. Ten slotte spoorde spr. een ieder
aan, zich zooveel mogelijk de taal eigen te maken,
en hunne kinderen vooral goed te laten leeren,
opdat deze daardoor later een sieraad in de maat
schappij kunnen worden.
De levering van eene houten waterschuit
is bij de heden op het Raadhuis alhier gehouden
aanbesteding gegund aan den heer J. Van Gaaien,
J scheepmaker, voor f 1497.
Uit Katwijk wordt ons gemeld: Alhier heeft
zich eene commissie voor feestviering gevormd ter
eere van Zr. Ms. 25jarig Koningschap. Die
commissie heeft zich tevens tot taak gesteld het
inzamelen van bijdragen voor een geschenk. Zij
bestaat uit 8 ingezetenen van Katwijk a/Zee
en uit 8 van Katwijk a/d Rijn. Tot eere-voor-
zitter werd benoemd de burgemeester T. A.
O. De Ridder, tot voorzitter Dr. K. Plantenga,
tot secretaris de heer J. Van Rhijn en tot pen
ningmeester de heer W. Dubbeldam.
- De sluiting der mail naar Batavia, te ver-
zenden van het Nieuwediep per stoomschip Prins
van Oranje, zal plaats hebben op Vrijdag 16
dezer, na aankomst van trein III van den Noord-
Holl. spoorweg, te 10.50 's avonds, aan het post
kantoor te Den Helder.
Het stoomschip Koning der Nederlanden
gezagv. M. C. Braat, van Batavia naar Nieuwediep,
kwam den 12den des avonds te Napels aan,
ontscheepte 15 passagiers en vertrok van daar
weder gisternamiddag.
De Ministers van Koloniën en van Financiën
brengen ter kennis van het publiek, dat, ten
aanzien van het brievenvervoer van Nederlandsch
Indië naar Nederland, bij wijze van tijdelijken en
buitengewonen maatregel, is bepaald1°. dat brieven
en briefkaarten, afkomstig van militairen beneden
den rang van officier, deel uitmakende van de
expeditie tegen Atjin, en bestemd voor Nederland
over Batavia, door middel van Nederlandsche
stoomschepen, tegen een port van vijf cent zullen
worden verzonden; 2°. dat briefkaarten, afkom
stig van officieren tot de voormelde expeditie
behoorende, mede genot zullen hebben van dezelfde
gunstige bepaling. Tevens wordt opnieuw in her
innering gebracht, dat wegens de brieven voor
militairen beneden den rang van officier tot het
Nederlandsch-Indische leger behoorende, bij ver
zending uit Nederland met Nederlandsche stoom
schepen, een port van slechts vijf cent verschul
digd is, mits zij hier te lande gefrankeerd worden
en daarin geene brieven of stukken voor anderen
zijn ingesloten.
Omtrent de inrichting van het bestuur in
Atjin worden in de Staatscourant de navolgende
bijzonderheden aan Indische bescheiden ontleend
medegedeeld
De Sultan wordt in het dagelijksch bestuur
bijgestaan door vier grooten, mantri hari hari
genoemd, wier betrekking van vader op zoon
overgaat. De tegenwoordige titularissen zijn: 1°.
Tokoe Kadli Milikoel Adil; 2°. Tokoe Neg Radja
Moeda Setia 2)3°. Tokoe Nanta Setia; 4°. Pan
glima Mesdjid Raya 3). Het zijn deze vier grooten,
die in December 1872 hun vertegenwoordigers
naar Riouw zonden. De sjahbandar van Atjin,
Panglima Tibang, die het gezantschap geleidde,
kan daarbij als gemachtigde van den Sultan wor
den aangemerkt.
Hooger in rang dan de mantri's hari hari,
staan de hoofden der drie districten, waarin Groot
Atjin verdeeld is. Ook hun titel gaat van vader
op zoon over. Zij worden gewoonlijk Panglima
tiga sagi genoemd, en behooren in gewichtige
bestuurszaken geraadpleegd te worden. In de af
vaardiging van hel gezantschap naar Piiouw schijnen
zij niet gekend te zijn geweest. De tegenwoordige
titularissen zijn1°. Tokoe Tjoet Bantah galar
Sri Moeda Perkasa, in de wandeling genaamd
Panglima Poelim, hoofd van de XXII Moekim
(bezuiden den kraton); 2°. Tokoe Moeda nja
i) De tegenwoordige Sultan, Mahmoed Alaiddin Yskander
Sjah, is de kleinzoon van den voorlaatsten Sultan, Moharnad
Sjah, wiens broeder, Alaiddin Mansjoer Sjah, hem in het
bestuur opvolgde, aanvankelyk als voogd van den minder
jarigen wetügen troonsopvolger (Radja Soleirnan), die
echter nimmer het bestuur in handen heeft gekregen en
spoedig na de geboorte van den tegenwoordigen Sultan is
gestorven. Mansjoer Sjah had twee zonen; vader en zoons
stierven in 1869 en lö70. De tegenwoordige Sultan is ge
huwd met eene dochter van den Radja van Pedir en stond
in Februari 1872 op het punt om in het huwelijk te treden
met eene dochter van Tokue Kadli Malikoel Adil.
a) Schoonzoon van den Radja van Troemon.
3) Door sommigen wordt nog een vijfde genoemdYman
L ngbatah (schoonvader van den Radja van Troemon),
maar deze schijnt een zuiver persoonlij Ken invloed te
oefenen.
Bantah, hoofd van de XXVI Moekim (oostelijk
van de rivier)3°. Tokoe nja Abas galar Sri
Oelama, hoofd van de XXV Moekim (ten westen
van de rivier).
Onder deze districtshoofden staan mindere hoof
den, die een of meer moekim, elk een of meer
kampongs omvattende, onder hun beheer hebben.
Van bovengenoemde mantri's hari hari is de
eerste moekimhoofd in de XXVI Moekim, terwijl
de drie anderen moekimhoofden zijn in de XXV
Moekim.
Van de eilanden benoorden Atjin behoort Poeloe
Way tot het gebied van de XXVI Moekim;
Poeloe Bras lot dat van Tokoe Neg Radja moeda
Setia; Poeloe Nassy tot dat van Tokoe Nanta
Setia.
De titel van rijksbestuurder is niet inheemsch.
De bekende Habib Abdoel Rachman, die zich als
zoodanig deed gelden, had zijn invloed aan zijne
Arabische afkomst en aan zijne persoonlijke hoe
danigheden te danken.
Naar men aan het Hbl. meldt, zal het
stoffelijk overschot van den voor Atjin gesneuvelden
lsten luitenant J. A. L. Schoenrnaeckers (van het
2de reg. inf. te Maastricht), naar Nederland wor
den overgebracht, om in het familiegraf te worden
bijgezet.
Door het in werking komen van een kabel
tusschen Otranto en Zante, is een nieuwe weg
via Italië ontstaan voor het verkeer met Grieken
land en de Grieksche eilanden. Tarieven gelijk
aan die voor den weg over Duitschland en Turkije.
De weg Otranto kan ook dienen voor het verkeer
met Egypte. Tarief voor Alexandrië f 16.25, voor
de overige hoofdkantoren f 18.75 per depêche
van 20 woorden.
Bij gelegenheid van 'sKonings verjaardag
zal in Den Haag weder eene illuminatie worden
ontstoken, waarvoor den 21sten dezer door Bur
gemeester en Wethouders eene aanbesteding van
10,000 illurr.ineerglazen is uitgeschreven.
Het Amsterdamsche Comité der vereeniging
„Het Roode Kruis" heeft f 5000 ter beschikking
van het hoofdcomité gesteld, ter tegemoetkoming
in de kosten van verpleging der zieke en ge
wonde krijgslieden in Oost-Indië.
Gisteren kwam in de zitting der Eerste Kamer
o. a. de dubbele moord ter sprake. De heer Prins
had nl. gehoord dat er niet alleen van het spiri
tisme was gebruik gemaakt om een der verdach
ten tot bekentenis te brengen, maar dat zelfs
iemand was omgekocht om zich met De Jong in
de gevangenis te laten opsluiten en daar de be
kentenis uit te lokken. Of dit feit inderdaad heeft
plaats gehad, bleek echter niet. De Minister wist
het niet, maar zou het onderzoeken.
De Feestcommissie te Woerden heeft be
sloten, zich niet aan te sluiten aan de Hoofd
commissie van burgemeesters, dewijl zij zich niet
kon vereenigen met den aard van het aangewezen
geschenk en tevens omdat zij eene verdeeling
der werkzaamheden verkieslijker achtte.
Wijlen de heer M. Bowier in Den Haag
heeft aan de afdeeling der Maatschappij van Wel
dadigheid aldaar gelegateerd eene som van f 100.
Door den Nederlandschen consul te Nantes
is de heer L. E. Zelling aangesteld tot zijn vice-
consul te St. Nazaire.
Met den 2lsten dezer worden geplaatst:
aan boord van Zr. Ms. wachtschip te Amsterdam,
de luit.-ter-zee 2de kl. F. Böhtlingk; en aaa