LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4263.
A0. 1874.
Zaterdag
3 Januari.
STADS-RE RICHTEN.
ONZE GASMETERS.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven,
PRIJS DEK ADVERTEXTIEN
Van 16 regels...'.f 1.05.
Groolerc Icilers naar plaatsruimte.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van LEIDEN,
Gelet op liet raadsbesluit van den 29sten December 1870,
gewijzigd den SOsten November 1871, regelende de heffing eener
plaatselijke directe belasting, goedgekeurd bij Koninklijk Besluit
van den llden Januari 1872, n°. 20, waarbij tevens is aange
haald de verordening regelende de invordering dier belasting;
Brengen ter kennis van de belanghebbenden, dat met de uit
reiking der bescbrijvingsbiljetten voor die belasting voor het jaar
1S74, op Maandag den 5den Januari 1874 een aanvang wordt
gemaakt, wordende de belastingschuldigen uitgenoodigd, de daarin
vervatte vragen behoorlijk, bepaald en zonder voorbehoud te be
antwoorden, en daarbij tevens mede te werken tot datgene wat
noodig is om deze beschrijving ordelijk te doen ailoopen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. d. BRANDELER, Burgem.
E. KIST, Secretaris.
Leiden, 31 December 1873.
Wetten en wettelijke bepalingen zijn in een
gevestigde maatschappij een onmisbaar vereischte,
niet alleen om hare leden te beschermen tegen
hen, die zich schuldig maken aan handelingen,
welke indruisen tegen de maatschappelijke orde,
maar ook om hen in de gelegenheid te stellen
jegens hunne medeleden de billijkheid en recht
vaardigheid te betrachten. De ijk en herijk der
maten en gewichten bijvoorbeeld schenkt niet
alleen het publiek een waarborg dat de winkelier
het de juiste maat en het vereischte gewicht
levert, maar maakt het den laatste ook mogelijk
in dat opzicht aan zijne verplichtingen te voldoen.
Hoe toch zou de neringdoende, die waarlijk eerlijk
wil te werk gaan, zijn gewicht, dat aan afslijting
onderhevig is, de vereischte zwaarte kunnen doen
behouden, als daarin niet op geregelde tijden van
overheidswege werd voorzien?
Een moeilijker geval wordt het wanneer de
maatstaf, bij de keuring van een of ander weeg-
of meetwerktuig gebruikt, niet zuiver kan worden
geacht. Dat verschijnsel echter doet zich voor bij
onze gasmeters, de aan ieder, die zich van die
vluchtige lichtstof bedient, bekende toestellen,
waarin het gas, dat er doorheen moet gaan, een
raderwerk in beweging brengt, waaraan een wijzer
is bevestigd, die aangeeft hoeveel gas er is door
gegaan. Van binnen bestaat het werktuig meestal
uit een vleugelrad, dat half onder water staat en
waarvan men weet, hoeveel gas het by elke om
draaiing doorlaat.
Ofschoon tegenwoordig de zoogenaamde natte
gasmeters algemeen in gebruik zijn, heeft de
ondervinding bewezen, dat de gasverbruiker daarbij
dikwerf blootstaat voor miswijzing, en nu zal het
wel geen betoog behoeven dal een werktuig, be
stemd om aan te geven hoeveel gas men heeft
verbrand en dus ook moet betalen, al zeer weinig
aan het doel beantwoordt, wanneer het niet de
zekerheid geeft van een juiste registreering. Van
de noodzakelijkheid om in die leemte te voorzien
zal men des te meer overtuigd zijn, als men weet,
dat die miswijzing bij den natten gasmeter het
gevolg kan zijn van misbruik en bedrog, door een
gasondernerning ten nadeele van hare verbruikers
gepleegd, een bedrog dus, dat, waar het zoovelen
geldt, op een ontzettend groote schaal kan wor
den bedreven. Schier elke dag levert zoovele be
wijzen van vervalsching van eetwaren en dergelijke
zoogenaamde kleine oneerlijkheden, dat het waarlijk
geen verwondering behoeft te wekken, dat er hier
en daar stemmen opgaan om zelfs de mogelijk
heid van bedrog zooveel doenlijk weg te nemen.
Dat dit een billijke wensch was begreep ook
de Regeering, en zij nam maatregelen om den
gasverbruiker te beschermen tegen het nadeel,
dat uit miswijzing van den natten gasmeter ont-
staat of ontstaan kan, totdat eindelijk een com
missie van enquête in die zaak werd benoemd,
die het resultaat van haar onderzoek in een ge
drukt rapport nederlegde.
In de op Zaterdag den 27sten December gehouden
vergadering der Koninklijke Academie van Weten
schappen nu, afdeeling natuurkunde, hield onze
stadgenoot, de hoogleeraar Rijke, een zeer uitvoe
rige rede, hoofdzakelijk strekkende om aan te
toonen, dat de door bedoelde staatscommissie
voorgestelde maatregelen voor den gasverbruiker
of in 't geheel geen óf althans geen genoegzamen
waarborg tegen bedrog opleveren. Het feit dat
de hooggeleerde spreker voor eenigen tijd Frank
rijk, België en Engeland heeft bezocht met het
doel om een wetenschappelijk onderzoek naar de
zelfde zaak in te stellen, zal zeker strekken om
de waarde der door hem aangegeven gronden
nog te verhoogen. De spreker verzuimde dan ook
niet aan die belangrijke rede een overzicht te
doen voorafgaan van de door hern volbrachte
wetenschappelijke zending. Het verschil zijner
zienswijze met die der commissie van enquête
betrof eeniglijk de natte nieters. Hij had de voor
keur gegeven aan de Engelsche inrichting, waarin
een paar organen, vlotter en hevel, den water
stand binnen zekere grenzen houden, 2 pCt. in
het voordeel van den gasleverancier, 3 pCt. in
dat van den verbruiker. De commissie daaren
tegen staat het Fransche stelsel voor, bevattende
een zoogenaaniden regulateur (eene soort van
trop-plein), die door hem onvoldoende geacht
wordt.
Wanneer men nu weet, dat eerlang de behan
deling van dit ook voor ons, inwoners van Lei
den, zoo belangrijke onderwerp aan de orde zal
komen, zal men zeker instemmen met den reeds
in een onzer dagbladen geuiten wensch, dat de
hoogleeraar door middel der drukpers de vruch
ten van zijn onderzoek onder het bereik van het
zeker groote aantal belangstellenden en belang
hebbenden rnoge brengen, en dat te meer, dewijl
de heer Stamkart, een der leden van de com
missie van enquête, in de op Zaterdag 1.1. ge
houden vergadering beweerde, dat de vergader
zaal der Koninklijke Academie de plaats niet was
om het rapport der commissie te verdedigen. Wij
meenen evenwel de opmerking te mogen rnaken,
dat de heer Stamkart daar niet tegenwoordig
was als lid der commissie van enquête, maar wel
als lid der Koninklijke -Academie, dat wil zeggen
als zuiver wetenschappelijk persoon, waarom wij
ook volstrekt niet inzien wat hern kan weerhou
den, de door den hoogleeraar aangevoerde tech
nische bedenkingen op wetenschappelijk terrein
te weerleggen. Is de absolute waarde der welen-
schap reeds groot, zij zal eerst dan volkomen aan
haar doel beantwoorden, als zij zooveel mogelijk
haar toepassing vindt in het dagelijksch leven,
vooral waar het onderwerpen betreft, van zoo
algemeen belang als het onderhavige.
Vooral wij, inwoners der sleutelstad, die ons
zeker niet mogen verheugen in een lagen prijs
van het gas en nog nauwelijks het gevaar van
een nieuwe verhooging ontsnapt zijn, hebben zeker
allen grond te wenschen dat wij worden gevrij
waard van de kans dat ons meer in rekening
worde gebracht dan wij werkelijk hebben verbruikt.
LEIDEN, 2 «Januari.
De zoo lang gewenschte eenheid bij het
aanbieden van een geschenk aan Z. M. den
Koning zal, naar wij met veel genoegen
vernemen, worden verkregen. Maandag j.l.
is te Amsterdam tot dat doel, op uitnoodi-
ging der burgemeesters van Amsterdam,
Rotterdam en Den Haag, eene bijeenkomst
gehouden met de burgemeesters der provin
ciale hoofdplaatsen en die vergadering heeft
besloten de medewerking in te roepen van
alle burgemeesters in den lande tot het
bijeenbrengen van gelden voor éen alge
meen nationaal geschenk. Mogen spoedig
allerwegen ernstige stappen gedaan worden
om dit plan te verwezenlijken. Vele Neder
landers wachten slechts op een doortastend
blijk van eensgezindheid, om hunne bij
dragen in te zenden.
Volgens den Almanak van het Leidsche
Studentencorps zijn te Leiden ingeschreven in
de letteren 65, in de geneeskunde 128, in de
rechten 451, in de godgeleerdheid 37 en in de
wis en- natuurkunde 80, te zamen 761 studenten.
De heer A. Van Laer, pred. te Egmond
aan Zee, is beroepen te Haarlo en Waterhoek,
classis Zutfen.
In de Dinsdag te Boskoop gehouden raads
vergadering werd op eene aanvraag van de feest
commissie om subsidie voor de feestviering in
Mei a. s. afwijzend beschikt, doch daarna werd
een voorstel van een der leden om aan het dage
lijksch bestuur een krediet van 250 voor be
doelde feestviering toe te staan, aangenomen.
In de op denzelfden dag gehouden vergadering
der Pomologische vereeniging aldaar, is tot voor
zitter, in de plaats van den heer K. J. W. Ot-
tolander, die bedankt had, gekozen de heer Anth.
Koster. Voorts werd het bestuur, onder nadere
goedkeuring der vergadering, gemachtigd tot den
aankoop van een stuk la^d voor den aanleg van
een proeftuin.
Aan den generaal-majoor Van Limburg
Stirum, van den grooten staf, is een pensioen
verleend ten bedrage van f 3742.
Dinsdag hield de te Woerden bestaande
commissie voor het zilveren kroningsfeest in Mei
a. s. eene vergadering, waarin een plan tot het
houden van een gecostumeerden historischen op
tocht met algemeene stemmen is aangenomen.
Tevens is besloten, alsdan ook een kinderfeest te
organiseeren en de armen eene extra-bedeeling
uil le reiken, zoo de middelen daartoe kunnen
gevonden worden.
Het stoomschip Conrad, kapt. Graadt van
Roggen, van Nieuwediep naar Batavia, passeerde
31 December 's ochtends onder kalm, schoon weder
het «land Malta. Alles wel aan boord.
Naar men verneemt, ondergaan de „Nieuwe
Bijdragen ter bevordering van het onderwijs" met
het begin van dit jaar verandering in vorm en
wijze van uitgave. Onder de medewerkers zullen o. a.
behoorenDr. H. Van Capelle, F. C. Delfos, J. A.
Van Dijk, Prof. M. J. De Goeje, D. L. Van der
Heide, Dr. J. J. Kreenen, Mr. A. Kerdijk, Mr.
E. L. Leniing, Dr. M. P. Lindo, Dr. M. G. Men-
sing, G. Van Milligen, A. Moens, Dr. M. Salverda,
J. A. Snijders CJz., Dr. J. Steijn Parvé, Mr. G.
Van Tienhoven, A. Van der Velde Az. enz. enz.
Met 1 Januari is de bepaling in werking
getreden dat binnenlandsche telegrammen zonder
omslag open worden afgeleverd, mits de afzender
van dit verlangen schriftelijk doe blijken door
plaatsing op zijn bericht van de woorden „open
bestellen," welke kosteloos ingebracht worden.
Nu de naaste familiebetrekkingen hier te
