LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4198.
Donderdag
A0. 1873.
16 October.
STADS-BERICHTEN.
ZONDERLINGE ARGUMENTEN.
PRIJS DEZER COUR AST:
Voor Leiden per 3 maanden f 1.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nominees0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Van 16 regelsf 1.05.
Iedere regel meer0.174.
Grootere letters naar plaatsruimte.
STEMPELING TAN DE WEEGWEKK-
TUIGEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van LEIDEN,
gezien alinea 2 van art. 1 der Wet van 31 December 1872
Staatsblad n°. 160), bepalende dat de weegwerktuigen, tot
op 31 December 1873 in gebruik, \an den ijk zijn vrij
gesteld tot 1 Januari 1880; herinneren bij deze den inge
zetenen dezer gemeente hunne verplichting orn, overeen
komstig art. 9 van het Koninklijk besluit van 4 September
1873 (Staatsblad n°. 127), die weegwerkluigen van een
bijzonder merk te doen voorzien, onder mededeeling dat
daartoe door den IJker, chef van dienst, zitting wordt
gehouden in het lokaal van den ijk, op de Aalmarktnaast
de Gemeente-Apotheek, en wel:
voor alle weegwerktuigen,
voor wijk IV, op den 17 en 21 October,
telken dage van des morgens 9 tot des namiddags 3 uren.
Tevens worden de belanghebbenden indachtig gemaakt
op de schade en moeielijkheden, waaraan zij zich zouden
blootstellen door hunne weegwerktuigen niet in tijds van
het voorgeschreven merk te doen voorzien.
En geschiedt hiervan openbare kennisgeving door aan
plakking en door plaatsing in de Leidsche Courant
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. d. BRANDELER, Burgem.
E. KIST, Secretaris.
Leiden, 26 September 1873.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van LEIDEN,
Gezien de adressen van a. Dirk De Ridder, meubel
maker alhier, houdende verzoek om een fornuis te mogen
doen plaatsen in het pakhuis achter het perceel aan de
lange Mare n°. 70; en b. Frcderik Halderiet, spekslager
alhier, om vergunning tot het houden van varkens in een
pakhuis in de Waagpoort n°. 1.
Gelet op art. 4 van het Koninklijk besluit van 31jJanuari
1S24 (Staatsblad n°. 19), alsmede op art. 224 der Alge-
rneene Politie-verordening van 24- October 1867;
Doen te weten, dat tot het hooren der eigenaars en be
woners van de naast bijgelegene en belendende panden,
ten opzichte der informatiën de commodo et incommododoor
Burgemeester en Wethouders zal worden gevaceerd op
het Raadhuis dezer gemeente, op Maandag den 20sten
October aanstaande, 's voormiddags te elf uren; zullende
de belanghebbenden verplicht zijn hunne bezwaren tegen
die verzoeken op dien tijd in te brengen, terwijl, bij ver
zuim daarvan, zij gehouden zullen worden zich tegen de
inwilliging niet te hebben verzet.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. D. BRANDELER, Burgem.
E. KIST, Secretaris.
Leiden, 15 October 1873.
Uit de nader ingekomen raming van de ont
vangsten der gasfabriek blijkt, dat bij handhaving
van den tegenwoordigen prijs van het gas er op
geen meerdere ontvangst dan van 34000 over
dit en van f 16000 over het volgend jaar zal
kunnen worden gerekend, dezelfde ongunstige
cijfers dus, die vroeger werden opgegeven. En toch
strekt het advies van de meerderheid van com
missarissen om niet tot een verhooging van den
gasprijs over te gaan, omdat het verbruik van
gas daardoor vermoedelijk zou verminderen en
men dus aan de eene zijde zou verliezen wat men
aan den anderen kant zou winnen.
Ook wij hebben in een vorig artikel gewezen
op een vermoedelijke vermindering van debiet ten
gevolge van prijsverhooging. B. en Ws. echter
schijnen die vrees slechts ten opzichte van enke
len der tegenwoordige gasverbruikers te deelen.
Ingewikkeld stemmen zij dus toe, dat hij, die
zonder al te veel schade of ongerief de eenmaal
m zijn woning aangelegde gasleiding ongebruikt
zal kunnen laten, niet zal aarzelen om tot een
ander verlichtingsmiddel de toevlucht te nemen,
tiun getal is misschien gering, wij geven het toe,
maar hoe moet men de handelwijze noemen van
een gemeentebestuur, dat den gasprijs alleen zou
verhoogen op grond dat de meeste verbruikers
gedwongen zijn die lichtsoort te blijven bezigen,
omdat de aanleg eenmaal te kostbaar is ge
weest om hem nu ongebruikt te laten, óf omdat
zij als fabrikanten, industrieelen enz. er niet buiten
kunnen? Is dat geen misbruik maken van een
eenmaal bestaanden toestand, is dat bij gemis aan
een tweede gasfabriek, geen afkeurenswaardig
monopolie? Zoodoende, beweren B. en Ws., zal
gehandeld worden in overeenstemming met het
altijd gevolgd beginsel, waarby de gasfabriek steeds
is beschouwd als een inrichting van particulieren
aard. Zeer wel mogelijk, maar dat beginsel
is altijd foutief geweest, en hoe spoediger men
daarvan terugkomt, hoe beter. Een gemeente mag
haar gasfabriek niet beschouwen als een indus-
trieele zaak, ondernomen om in haar eigen be
hoefte te voorzien, terwijl zij particulieren in de
gelegenheid stelt van de eenmaal bestaande fabriek
gebruik te maken, maar zoo goedkoop mogelijk
en zonder winst te beoogen.
Vervolgens wijzen B. en Ws. ter verdediging
hunner meening op het geval dat in een ge
meente, hoofdzakelijk van landbouwers, het Liernur-
stelsel wordt toegepast. Wanneer dan het bestuur
besluit dat de verzameling en de aflevering der
faecaliën van gemeentewege zal geschieden, dan
kan de gemeente geacht worden een onderneming
te hebben opgericht en te beheeren tot vervaar
diging en bereiding van meststoffen. Neen, be
weren wij, in dat geval begaat dat gemeente
bestuur dezelfde fout als waaraan het onze zich
schuldig maakt ten opzichte der gas-exploitatie.
Dat gemeentebestuur heeft louter het Liernur-
stelsel ingevoerd ter bevordering van den gezond
heidstoestand en nu het dientengevolge over
faecaliën kan beschikken, doet het wijs die te
verkoopen tegen een vooral niet te hoogen prijs,
die in dat geval trouwens door de concurrentie
wordt bepaald. Niet anders is het gesteld met de
exploitatie der gasfabriek. De gemeente heeft de
fabriek opgericht om in eigen behoefte te voor
zien, en het leveren van het gas aan particulieren
is bijzaak, maar mag nimmer middel tot winst-
behaling worden, vooral niet omdat alle concur
rentie ontbreekt. Indien er een tweede gasfabriek
bestond, zouden ook dan B. en Ws. tot verhoo
ging van den gasprijs adviseeren? Neen, voor
zeker, dan zou die prijs nooit de tegenwoordige
hoogte hebben bereikt.
Het faecaliën-argument is dus niet alleen onwel
riekend, maar ook onjuist. Wie tot zulke valsche
redeneeringen de toevlucht moet nemen, geeft
zelf zijn bestrijders het wapen in de hand om
hem le treffen. Zij, die den verkoop van gas,
meststoffen enz. van gemeentewege als een zaak
van particulieren aard beschouwen, moeten het
ook toejuichen, wanneer het gemeentebestuur be
sluit een winkel b. v. in kruidenierswaren te
openen, mits het als épicier slechts winst, veel
winst make.
Nogmaals, verhooging van den gasprijs achten
wij hoogst onbillijk, en daarom vertrouwen wij
dat menigeen, ook al berokkende het hem eenige
schade, in dat geval de toevlucht zal nemen tot
een ander middel van verlichting, en dat wel als
protest tegen het misbruik, door het gemeente
bestuur gemaakt van het gemis aan concurrentie.
LEIDEN, 15 October.
Bij de Waalsche gemeente te Groningen ié
ter vervulling der opengevallen predikantsplaats
het volgende drietal gemaaktDr. W. S. C. Dep,
candidaat te Leiden, Ds. F. P. J. Moquette, pred.
te Sneek, en Dr. J. J. P. Valeton Jr., predikant
te Varik.
Het stoomschip Koning der Nederlanden
kapt. M. C. Braat, is den 14den desj'morgens te
5 uren van Suez naar Batavia vertrokken.
Gisteren heeft Z. K. H. Prins Alexander,
vergezeld van zijn gouverneur en eenige heeren,
incognito eenige uren te Haarlem vertoefd. De
Prins heeft het Museum van schilderijen op het
Paviljoen bezichtigd, het orgel-concert in de Groote
kerk aangehoord en eenige andere merkwaardig
heden der stad bezocht. Z. K. H. is, na in het
hotel Fünchler een collation te hebben gebruikt,
in den middag naar Leiden teruggekeerd.
Ds. N. J. Engelberts, te 's Gravesande, heeft
het beroep naar Hazerswoude aangenomen.
Door de Commissie voor de akte-examens
in Zuid-Holland zijn gisteren geëxamineerd 9 can-
didaten voor de wiskunde; afgewezen 3 en toe
gelaten 6, te wetende heeren P. Guittart, uit
Rotterdam; C. N. ICloppert, uit Rotterdam; J.
Schouten, uit RotterdamH. Schuddebeurs, uit
Rotterdam; P. C. Schriek, uit Gouda, en G. Van
Wijngaarden, uit Oudewater.
Voor de Engelsche taal zijn afgenomen 5 exa
mens afgewezen 2 en toegelaten 3: de heeren
A. D. Leeman, uit Rotterdam; D. H. Pijsel, uit
Rotterdam, en M. De Vries, uit Delfshaven.
De Gemeenteraad van Den Haag heeft
besloten aan het Comité van den Nederlandschen
Weerhaarheidshond f 200 le doen toekomen, voor
het uitloven van prijzen h'y den schietwedstrijd tegen
het einde dezer maand te houden. Verder is
aangenomen dat aan het hoofd van elke afdeeling
eener gemeenteschool niet meer een kweekeling
maar voortaan een hulponderwijzer zal staan,
waardoor eene vermeerdering van 21 hulponder
wijzers noodzakelyk zal zijn, en dat de bezoldiging
voor aanteekeningen op de akten ook aan de
hulponderwijzers van de 3de en 4de klasse zal
worden toegekend.
In December zal te Utrecht weder een
examen voor apothekers plaats hebben.
Volgens telegram is gisteren van Calcutta
naar Suriname vertrokken het schip Kale Kellock
met 408 volwassen immigranten.
De Londensche Times heeft met de stoom
boot Celebesdezer dagen uit het Nieuwe Diep
via Suez naar Batavia vertrokken, een particulier
correspondent medegezonden, om getuige te zijn
van de tweede expeditie tegen Atjin.
Naar men verneemt, zijn geen Fransche of
Belgische onderdanen te Harderwijk, bestemd voor
het Indische leger, meer te wachten, daar de
Regeeringen van beide landen de werving ten
strengste verboden hebben. Er zijn reeds vervol
gingen ingesteld tegen de geleiders van transpor
ten naar Holland.
Naar men verneemt, zullen de drijvende
batterijen Jupiter en Orkaanals zijnde onge
schikt voor den dienst, voor slooping verkocht
worden.
De nationale schietwedstrijd, van 24 tot 28
October in de vlakte van Waalsdorp te houden,
zal met eenige feesten gepaard gaan. De plaats
van aantreding voor de deelnemers zal zijn het
Binnenhof, waarna de wedstrijd in het kamp zal
geopend worden, en de volgende dagen voortgezet.
Den 20sten zal in Den Haag een Flobe-A-concours
plaats hebben, en den volgenden dag een alge
meen scherm assaut in het kamp te Waalsdorp.
Behalve dat alle scherpschutterscorpsen, leger,
marine en schutterij in Nederland door afgevaar
digden bij den wedstrijd zullen kunnen worden
vertegenwoordigd, zal hij door eenige Belgische
officieren worden bijgewoond. Het Ministerie van
Binnenlandsche Zaken heeft f 500 beschikbaar